Heimskringla - 19.07.1922, Blaðsíða 1

»y(VI. AR ....
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 19. JOLI, 1922.
i
NOMER 42
Úrslit kosninganna.
Kosningaúrslitin. eim/ og þau
birtast í inorgunblaði ‘“Free Press”
daginn eftir kosningarnar, eru á
Jiessa leið. lTtan Winnipegbæjar
eru nokkurnvegin viss úrslit koinin
air öllum kjördæinunum, sem kosn-
ingu var ekki frestað í, en þau eru
3 The Pas, Rupértsland og Ethel-
fbertr A$ hinum 42 hafa bændur unn
íð 24, liberalar í 5, conservativar í 5,
óiiáðir 5, verkamenn í 2 og sam-
steypulþingm. lib. og cons. í 1. Er
jþví enginH vafi á, að bændur taka
næst við völdum. Þeir eru líklegir
til að ná tveimur, ef ekki öllum
þingsætunum, sein eftir eru; auk
þess eru 2 eða 3 af hinum óháðu
fylgismenn þeirra, og í Winnipeg
eru þeir enn líklegir til að ná í eitt
eða tvö sæti. Þeir ldjóta því, þeg-
ar lýkur, að hafa góðan meirihluta.
Á sfðustu sfðu sést, hvernig sak-
ir standa hér í bænum. Ertdileg úr-
slit fást hér ekki fyr en á föstudag.
Hér á eftir fara úrslitin. utan
Winnipegborgar, í öllum kjördæm-
um fylkisins (42), sem kosning hef-
ir farið fram í:
Dauphin; Archie Esplen, liberal,
kosinn með 48 atkv. meirihl., fékk
826 atkv.; Nicholson, bændasinni,
652 atkv.; Palmer verkamaður, 742
atkvæði.
Glenwood: «T. tN. Breakey. liberal,
kosinn ipeð 530 atkv. meirihluta;
fékk 1482 atkv., en G. W. Rathwell,
bændasinni, 952 atkv.
Norfolk: John Muirhead, bænda-
sinbi, kosihn ineð 147 atkv. meiri-
hluta; fékk 1223; Dr. R. J. Waugh
1076 atkv.
Turtle Mountain: R. J. Willis,
fyrrum leiðtogi conservatíva, kos-
inn með 102 atkv. meirihluta; fékk
901, en F. W. Ranson, bændasinni,
799 atkv.
Roblin: T. Y. Newton, conserva-
tív, kosinn með 7 atkv. meirihluta;
hlaut 294 atkv.; R. W. Richardson.
bændasinni, 287.
Mountain: G. M. Frazer, cons.,
kosinn með 608 atkvæða meirihl.;
hlaut 1580 atkv.: .T. B. Baird, liber-
al, 972; Chas. Cannon. bændasinni,
577 atkv.
Arthur: D. L. McLeod, bænda-
sinni. kosinn moð 323 atkv. meiri-
hluta; hlaut 1054 atkv.; Hon. John
Williams, akuryrkjuráðgjafi 731 at
kvæði.
Gilbert Plains: A. G. Berry,
bændasinni, kosinn með 578 atkv.
meirihluta; hlaut 1046 atkv.; H. P.
Barrett, cons., 478; G. D. Shortreed,
liberal, 307 atkv.
Deloraine: Mr. McLeod, bænda-
•sinni, kosinn með 207 atkv. meiri-,
hluta; hlaut 1012 atkv.; Hon. Dr#
Thornton, mentamálaráðgjafi, lib.^
805: Chalmers, cons., 803 atkv.
Lakeside: D. K. Campbell, bænda
«inni, kosinn með 482 atkv. meiri-
•hluta; hlaut 1503 atkv.; Muir, cons.,
1051 atkv.
Virden: R. H. Hooney, bænda-
sinni, kosinn með 675 atkv. meiri-
hluta: hlaut 1637 atkv.; Chingán,
cons., 962 atkv.
Beautiful Plains:' George Little',
bændasinni, kosinn með 600 atkv.
meirihluta; hlaut T549 atkv.; Coad,
cons., 949: Dempsey, lib., 454 atkv.,
tapaði tryggingarfé sínu.
Iberville: A. R. Boivin, bænd-a-
sinni, kosinn; hlaut 802 atkv., H.
A. Mullins, óháður, 289.
Birthe: W. J. Short, bændasinni,
kosinn með' 599 atkv. mierihluta:
sá er tapaði fyrir honum, var W.
Ivereach, liberal.
Carillon: A. Prefontaine, bænda-
sinni, talinn kosinn; hefir 384 atkv.
meirililuta: ófrétt úr 4 kjörstöðuui.
Sá var óliáður hóndi. er á móti hon
um sótti, A. Dupres, þingm. á síð-
ustu þingum.
Landsdowne: vStjórnarform. Norr-
is kosinn með 461 atkv. meirihluta;
hlaut 1681 atkv.; .T. M. Allan bænda-
sinni, 1220 atkv.
Portage La Prairie: F. G. Taylor,
leiðtogi Conservatíva, kosinn með
129 atkv. meirihluta; hlaut 1436 at-
kv.; Hon. C. D. McPherson 1307.
Emerson: D. Yaklmichak, óháð-
ur, talinn kosinn; hefir 400 atkv. í
méirihluta; ófrétt úr 4 kjörstöðum.
St. Clements: A. D. Ross, óháður,
kosinn; hinir 3, cr sóttu, þar á með-
al Stanbrigde verkam., höfðu allir
ekki eins mörg atkvæði og Ross.
Russell: J. B. Griffiths, bænda-
sinni, kosinn; hlaut 1163 atkv.,
Wilson, lib., 766; De Balinhard,
cons., 740 atkv.
Rockwood: W% R. McKinnell,
bændasinni, kosinn. hlaut 1110 at-
kvæði; Hicks, cons., 706; Ruther-
ford, lib., 714.
St. Rose, R. T. McDonnell, bænda
sinni og Jos. Hamlin, óháður, jafn-
ir, ófrétt úr 5 kjörstöðum.
Fairford: A. W. Kirvan, liberai,
kosinn: hlaut 725 atkv.: G. L. Mar-
on, bændasinni, 394.
Cypress: W. H. Spinks kosinn:
var cons.-þingmaður áður, nú ó-
liáður: A. J. Young. bændasinni,
taiiaði. /
Dufferin: W. Brown, liændasinni,
kosinn; liiaut 1567 atkv.; H. E.
Robinson, cons., 1454.
Kildonan og St. A.: A. L. Tanner,
verkam., talinn kosinn: hefir 1422
atkv.; Rummerscale, böndi, 771;
I.arter (Iib. og cons.) 929. ófrétt úr
3 kjörstöðum.
Assiniboia: W. D. Bayley. verka-
maður, kosinn: hlaut 1845 aktvæði,
Cichardson, bændasinni, 977 atkv.;
Bourke, óháður, 847; Haddon, óh.,
494 atkv. _
Swan River: W. E. Emmond,
bændasinni, endurkosinn með 787
atkv. meirihiuta; D. Howe, cons.,
hlaut 537 atkv.
Brandon (bær): Dr. E. H. Edmi-
son (lib. og cons.) kosinn: hlaut
3281 atkv.: Smitli, verkam., 2059;
þingmaður síðast.
Fisher: M. W. Back.vnski. bændn-
sinni. kosinn.
Hamiota: — T. Wolstenholme,
bændasinni, kosinn; hlaut 1342 at-
kvæði; McConneil, lib., 935.
Gladstone: A. McGregor, bænda-
sinni, kosinn, hlaut 1507 atkv.; D.
Smith, lib., 670; Rhind, cons., 387.
Minnedosa: Neil Cameron, bænda
sinni, kosinn; lilaut 1969 atkv.;
Shaw. yb.. 1134.
Killarney: A. E. Foster, bænda-
sinni. kosinn.
Morden og Rhineland: Jack
Kennedy, cons., kosinn.
Manitou: G. Compton, bænda-
sinni, kosinn; sóttu 4 í alt.
Springfield: C. Barkley, bænda-
sinni, kosinn, lib. og cons. tapa.
Morris :VW, R, Clubb, bændasinni,
og núverandi þinginaður, cndur-
kosinn.
La Verandry: P. A. Talbot, bænda
sinnl, t.alinn kosinn; hefir mikinn,
uieirihluta.
St. Boniface: Jos. Bernier,' óliáð-
ur, kosinn; lib. og verkam. féllu.
Gimli: M. Royeski, óh. lib., kos-
inn; hlaut 1444 atkv.: T. Ingjaldson,
bændasinni, 1259; Grabowski, cons.
93 atkv.
St. George: Skúli Sigfússon, lib.,
talinn kosinn: fékk 1293 atkv.: séra
Albert Kristján^son, jbændasinni,
719; ófrétt úr 4 kjörstöðum.
-----------x----------
CANADA
King boðar til fundar.
King forsætisráðherra Canada er
mælt að liafi ákveðið, að kalla alla
forsætisráðherra fylkjanna í Can-
ada til Ottawa til fuiidar, sem
fjalla á um, hvernig bót verði ráð-
in á atvinnuleysinu í landinu. Hve-
nær fundurinn verði lialdinn, er
enn ekki ákveðið, en haldið er. að
það verði seinni hluta ágústmán-
aðar.
Fullyrt er að þeir, sem vinna f
smiðjum járnbrautafélaganna 1
Yestur-Canada. ætli að gera verk-
fall. ef kaup þdirra verði lækkað
samkvæmt því, sem járnbrautafé-
lögin samþyktu fyrir skömmu síð-
an. Segja verkamenn, að slík
kauplækkun geti ekki, samkvæmt
samningi milli þeirra og járnbraut-
arfélaganna, verið' gerð verkamönn
um að fornspurðum, eins og félög-
in geri.
Flutningsgjaldalækkunin.
Flutningsgjaldalækkunin á járn-
brautunum nemur 714% á vörum
þeim, er hún nær til, en þær vörur
eru: viður, múrsteinar, sement,
byggingarlím og gips, kartöflur,
járnvara og fleira; á korni og
hveiti ^r ekki önnur lækkun en sú,
sem þingið samþykti samkvæmt
Crows Nest samningnum. Ekki set-
ur þessi lækkun flutþingsgjalda-
hækkunina. sem gerð var 1920,
nema niðúr í 1214% enn þá liér í
Vestur-Canada, svo lækkunin er
hægfarari en hækkunin hjá járn-
brautafélögunum.
Frost.
Fréttir frá Eriksdale herma, að
s.l. viku hafi á einstöku stöðum
kratöflur og kál í görðum verið
snert af rosti.
Lyfjabúðir afsegja vínsölu.
Á fundi lyfsalafélagsins í Sask-
atclieívan, sem nýlega var haldinn,
var sainþykt tillaga. er lýtur að
því, að biðja stjórnina að taka vín-
söluna af liöndum lyfsala.
Þing kallaö saman.
Vesturfylkin, Alberta og Sask.,
ætla að kalla jiing saman viðvíkíj-
andi stofnun kornsölunefndar, eins
og fyrir sambandsstjórninni vakir.
Kemur Albertajiingið saman 24.
júlí, en Saskatchewanþingið 20. s.
m. Þing þesis eru aðeins toráða-
birgða/þing og standa yfir í 10 daga.
Forsætisráðherrar beggja fylkj-
anna liafa komið sér samán um
þetta fyrirkomulag á kornsölu, sem
samíbandsstjórnin heldur fram, en
vildi ekki lögleiða fyr en að minsta
kosti 2 vesturfylkin hefðn sýnt
vilja sinn í þvf efni. Telja forsætis-
ráðgjafarnir engan vafa á, að þing-
ir. muni samþykkja ])að, því bænd-
ur séu yfirleitt með eftirliti korn-
sölu. Hefði Manitoba átt að gera
hið sama og vesturfylkin og vera
með þeim í ráðum. Og ef til vill
verður það með eftir kosningarnar.
— Kornsölunefnd þessi höndlar
hveitlkornið aHeg á sínar spítur,
og ber sambandsstjórninni enjga á-
byrgð á útkomunni, cða hvort að
nefndin græðir eða bapar. Þeir, er
selja kornið, bera allan kostpaðinn
í því efni. og sitja að gróðanum.'ef
nokkur verður.
------o-------
BANDARÍKIN.
Stjórnin og kolaverkfalliö.
Harding forséti hefir lagt fyrir
verkfallsmenn í kolanámimum og
veikvéitehdur, uppkast að sanni
ingi, sem til er ætlast, að sættum
komi á þeirra á milli og endi verk-
f.illið, f uppkasti þessu er gert ráð
fyrir, að verkamenn byrji strax að
vinna og sé borgað sama kaup og
gcrt var 31. marz s.l. En vinnulaun
framvegis á að koma sér saman um
sípar, eftir að rannsókn hefir ver-
ið gcrð á ástandinu öllu í sambandi
við námureksturinn. Kolaverkfall
þetta er orðið mjög alvaílegt, og
héfir stundum legið við uppreisn
út af því. Námiieigendur verja
námur sínar með fallbyssum.
133 ára gamall.
Maður. sem haldið er, að hafi
verið elzti maður í heimi, er nýlega
dáinn. Hann var fullra 133 ára
gamall. Átti lieima í Bandaríkjun-
um. Nafn hans var Johnny Shell,
og» alment nefndur “frændi” að
viðurnefni. Hann var fæddur í
Tennesee árið 1788. f 190 ár átti
liann heima á sama heimilinu í
I.eslie County. Þegar stríðið stóð
yfir milli Banadríkjanan og Mexico
árin 1846—8, var hann orðinn of
gamall til þess að innritast í her-
inn. — Shell var tvígiftur. Fyrri
kona hans' dó fyrir 12 árum síðan.
Eignuðust þau 5 toörn, og eru öll á
lífi. En svo giftist hann aftur, á
12J. aldursári sínu. Sú, er hann
giftist, var 45 ára. Áttu þau einn
dreng, sem nú er 7 ára. Er elzti
bróðir lians 901 ára, eða 83 árum
eldri. Shell gamla var lítið farið
að förlast heyrn og sjón. er hann
dó. Og minni liafði liann sem hver
annar aldraður maður. Enginn
vafi er talinn á, að þeta liafi ver-
ið hinn rétti aldur lians.
Erfðaskattur W. Rockefellers.
William Roekefeller, sem dó 24.
júní s. 1., er talinn að hafa átt eign-
ir, sem námu $200,000,000.. Sam-
kvæmt erfðaskattslögum Banda-
ríkjanna, þarf að borga $60,000,000
skatt af eigninni. $8,000,000 af því
er fylkisskatur; liitt legst í land-
sjóð. i
Skuldir Frakka.
Bandaríkin hafa krafist þess, að
Frakkar borgi þeim stríðsskuldir
sínar á 30 árum.
Gullið streymir til Bandaríkjannai
68 kassar af gulli komu til New
York s.l. laugardag frá Bretlandi.
Fjárhæðin í þeim er talin $9,500,000.
Þetta er hluti af rentu þeirri, sem
Bretland verður að toorga Banda-
ríkjunum af lánum sínum. öll
nemur rentan -$125,000.000, og fellur
í gjalddaga í október f haust.
J árnbrairtaverkf all.
Stórkostlegt verkfall af hálfu
verkamanna á járnbrautuin vofir
yfir í Bandaríkjunum. óánægjan
stafar af kauplækkun. og hefir
málamiðlunartilraun staðlð yfir
all-lengi um liana. ATilja járnbraut-
arfélögin ekki slaka neitt á klónni
og ætla að lialda kauplækkuninni
fram til streitu. Ætla sér, ef á þarf
að halda að ráða aðra ’ menn í
vinnu í stað verkfallsmanna. En
])á er álitið komið í verri vonirnar
og vanalega skamt til uppiþota og
hryðjuverka.
----------X---------
BRETLAND
Látlausar óeiröir.
Síðan kosningarnar fóru fram á
írlandi, hafa daglega borist frétt-
ir ])aðan af óeirðum og skærum
milli lýðveldissinna og bráðabirgða
stjórnarinnar. Lýðveldissinum virð-
ist hafa aukist fylgi eftir kosning-
arnar, og ergi ])eirra og dirfska
virðist fara vaxandi. Eru þeir nú
dreifðir um landið og eiga í sífeld-
um erjum við stjórnina. En stjórn-
i:i hefir aukið herafla sinn, og sýn-
ist það vaka fyrir lienni, að smala
herflokkum lýðveldissinna í suð-
vcsturhluta landsins og sennilega
eiga þar úrslitaorustu við þá. Lýð-
veldissinnar fara ávalt halloka, en
gera eigi að sfður mikinn skaða.
Þeir hafa heft járnbrautasamgöng-
ur með sprengiefnum, er þeir hafa
lagt undir járnbrautirnar. Og bar-
dagar liafa átt sér stað í ýmsum
þöipum. Mannfall liefir ekki orð-
ið tiltakanleg^. en þó liafa ávalt,
nokkrir menn látið lffið og fleiri
særst, ]>egar herflokkunum hefir
siegið saman. í nokkrum bæjum
og þorpum liafa viðskiftin verið
heft og fólkið flúið burtu um
stund. Líklegt er talið, að stjórn-
inni takist að skakka leikinn á
endanum, en samt er hætt við. að
það taki talsverðan tíma.
AlþjóÖafélagið.
Alþjóðafélagið kom saman s. 1.
mánudag. Heldur það fund sinn
í þetta skifti í Lundúnum, og er
]iað f fyrsta sinni, sem það hefir
fund þar. Er búist við, að hann
standi yfir í 10 daga. Fundurinn er
haldinn f St. James Paiace og er
Earl Balfour forsetinn. — Mesti
urmull af ráðherrum og öðru stór-
menni sækir fundinn í þejta sinn.
Á meðal þeirra mála, er fyrir fund-
inum liggja, eru þessi helzt: Tak-
mörkun herúttoúnaðar, eftirlit
smærri ríkjanna, þrælasala kvenna
og barna, ópfumsala, landamerkja-
mál, umboð Palestínu og Sýrlands
og fleiri lartda, landfarsóttir, o. fl.
Mæta á fundinum fulltrúar frá
flestum Evrópulöndunum, og einn-
ig frá Ivína og .Tapan.
Göngin undir Ermarsund.
Ylælt er, að áður en langt um
líði verði byrjað að grafa göngin
undir Ermarsund. En Bretum og
Frökkum kemur ekki að öllu sam-
an um, verkið. Yilja Frakkar, að
Þjóðverjum sé falið það á hendur,
ög þeir séu á þann ^hátt látnir
borga skaðabótaskuldir sínáT. Eng-
lendingum finst ekki til um þetta.
Vita ])eir sein er, að það verður
ekki til að spekja verkalýðinn á
Englandi, að gefa honum ekki tíeVi
færi til að vinna verkið. Bretar
gangast að mestu fyrir starfi þessu
og væri því ekki nema sanngjarnt,
að verkamenn á Englandi nytu
góðs af því, með að fá vinnu við
það.
H. G. Wells.
H. G. Wells, rithöfundurinn
heimsfrægi, hefir þráfaldlega verið
beðinn að gefa kost á sér fyrir
þingmannsefni, en hefir ávalt skor-
ast undan því. En nú er samt sem
áður'mælt, að hann ætli. að gefa
kost á sér sem þingmannsefni
verkamanna við næstu kosningar í
Lundúnum.
Hóta verkfalli.
Ef frumvarp til laga, sem liggur
fyrir 1 brezka þinginu, um breyt-
ingar á verkamannalöggjöfinni á
Englandi, er samþykt, hóta verka-
mannafélögin þar verkfalli.
Lady Mulholland
heitir ein af ungfrúnum ensku,
sem sagt er að til prinsins af Wales
líti, og sem talað er um sem drotn-
ingarefni, eigi síður en margar
aðrar. Hún er mikill vinur Maríu
prinsessu, og er ein í flokki hinna
fremstu í félagslífi liærri stéttanna
á Englandi. Það er mælt að um 40
ungfrúr hafi auga á drotningarsæt-
inu. Prinsinn dregur tímann að
rétta nokkurri Ijönd sína. Grunar
cf til vill. að ]>að hafi einhver áhrif
á vinskapinn.
-------o-------
ÖNNUR LÖND,
Haag fundurinn.
Atþjóðafundurinn í Haag á Hol-
landi hefir ekki gengið öllu betur
en Genúafundurinn. Aðal málið.
sem laut að því að gera samninga
við Rússland, hefir tafist, og s. I.
mánudag vantaði lítið á, að fund-
inum yrði slitið. Rússar voru að
minsta kosti gengnir af fundi. En
á síðasta augnablikinu, eða rétt
áður’en þcir héldu af stað heim til
sín, kom skcyti frá Yloskva til
þeirra, sem gefur einhverjar ATonir
um.Nað enn geti sættir komist á.
En um efni ])ess skeytis er enn
ckki kunnugt. Það, sem orsök hef'
ir verið til ]>ess, að hnífurinn hef-
ir staðið í kúnni, að því er af-
greiðslu málanna snertir, er það,
að sambandslijóðirnar sætta sig
við. ekkert minna en það, að Rúss-
land skili jarðeignum einstakra
manna af sainbandsþjóðunum aft-
ur í þeirra hendur og að eignarrétt-
ur þeirra sé viðurkendur. En þetta
brýtur í bág við soviet'-fyrirkomu-
lagið. ‘Er það því hart aðgöngu
fyrir Rússland, jafnvel þó peninga-
tán fáist með því frá sambands-
þjóðunum. Og óneitanlega er Rúss-
um þarna boðið það, sem engri
annari þjóð myndi boðið af sam-
toandsþjóðunum, þó aldrci nema
um lán frá þcim væri að raiða, sem
sé það, að brjóta ríkislögin og rétt-
indi landsins. Það var öllum ljðst,
að það vakti fyrir vestlægu þjóð-
unum. En að ]>ær beittu (þvl eins
freklega og raun er á orðin á
Genúa- og Haag-fundunum, bjugg-
ust menn samt ekki við. Hvað
Rússar hafa nú' í hinu áminsta
skeyti hugsað sér, til þcss að lialda
samingatilraununum áfram, er eft-
ir að vita. En að þeir brjóti ríkis-
lög sín fyrir ])á samninga, er varla
hægt að hugsa sér, hvernig sam-
bandsþjóðirnar fara að gera sér
von um slíkt. En úrslitafrétta af
fundinum er ekki f þessu efni að
vænta fyr en í lok þessarar viku.
Ekki enn borgað.
Þær 32,000,000 gullmarka, sem
Þýzkaland átti að greiða sam-
bandsþjóðunum 15. júlí. eru ekki
ennþá greiddar. Hafa Þjóðverjar
undanfarið verið að biðja um fram
lengingu (moratorium) á því af
skuldum þeirra, sem greiðast á á
þessu ári. Hvað sambandsþjóðirn-
ar gera í Þaí efni, er ekki kunnugt.
Einnig hefir Þýzkaland verið að
biðja um lán i Englandi og í
Bandaríkjunum. Er sagt, að bæði
löndin taki ekki illa í það, ef hægt
sé að tryggja lánið með fyrsta veð-
rétti i fasteignum í Þýzkalandi. En
til þessa hefir það þótt viðsiárvert
vegna skaðábótasamninganna. —
Samt sem áður þ'ykir sanngjarnt,
að lofa Þýzkalandi að draga and-
ann á milli skuldakrafanna, sem yf-
i- það rigna. Liggur fyrir á brezka
þinginu til íhugunar slík lánveit-
ing. Og eftir bandarískum pen-
inga-lánStofnunum er það haft, að
þær sjái ekki neina sérlega hættu
á að lána Þýzkalandi, og telja vist,
að það fái lánið, -sem það fer fram
á. Þegar það fyrst barst út, að
Þjóðverjar myndu ekki geta toorg-
að það af skuld sinni, er féll í gjald-
daga 13. júli, féll markið í verði.
En seinna sannaðist, að nægilegt
gull var í banka í Þýzkalandi til
þess, en þeir báðu sambandsiþjóð-
irnar að krefjast þess ekki vegna
þess, að bankinn ætti 'óhægara
með að starfa, ef það væri flutt
burtu.
Höfðingsskapur.
Félag ekna, sem mist liöfðu menn
sína í styrjöldinni, sendu Vilhjálmi
keisara nýlega beiðni um styrk í
Jiarfir félagsins. Svaraði kcisarinn
því, að hann hefði mjög lítið fé til
]>ess að gefa til hjúkrunarfyrir-
tækja, en hinsvegar sendi hann fé-
laginu mynd af sér i einkennisbún-
ingi. Árstekjur keisarans eru tald-
ar um 10 miljónir marka, svo raúsn-
arlega er af sér vikið. Og dæma-
laust skemtilegt hlýtur það að
vera fyrir ekkjurnar, að eiga mynd
af keisaranum, til að horfa á sér
til hugfróunar!
Flugferðir.
Reglubuhdnar flugferðir eru
hafnar milli Berlínar og Moskva.
Eru þrjár ferðir farnar á viku.
Frakkar reiðir páfanum.
I
Frakkar eru sárreiðir við nýja
páfann fyrir það, að hann hefir
ótvírætt látið í ljú« vináttu sína
við Rússa. Liggur við að Frakkar
slíti aftur stjórnmálasambandi við
páfa.
Lúsitanía.
Undirbúningur er liafinn um að
reyna að ná Lúsitaníu aftur á flot.
Vita menn nákvæmlega, á hvaða
stað skipið sökk.
Þjóöeignarjámbrautir.
Þegar litið er á tap það, sem ár-
lega er á rekstri stjórnarjárnbrautá
í Canada, er erfitt að Koma mönn-
um til að trúa því, að þjóðeign
járnbrauta borgi sig. En cftir því
sem H. A. Chisholm, verzlunarfull-
tr-úi Canada f (’alcutta á Indlandi,
segir frá, um reynslu af ])jóðeign
járnbrauta þar í landi, ^á menn ef
til vill aðra skoðnn á ])essu. —
“f nokkur ár,” segir Chisholm,
“hafa ])jóðeignarjárnbrautirnar á
Indlandi lagt laglegan tekjuafgang
f fjái’hirzlú rfkisins árlega og hjálp-
að stjórninni fjármunalega. Fjár-
hagsárið 1913—’14 var tckjuafgang-
ur um $20.000,000 á rekstfi braut-
anna. Tvö næstu árin þar á eftir
voru engar eða sem næst engar
tekjur af þeim. En 3 árin þar á
eftir, eða stríðsárin, græddi stjórn-
in um $120,000,000 á starfsrekstrin-
um. Og nú á síðasta ári var ágóð-
iim af þeim $17.000,000, auk vara-
sjóðs, sem myndaður var og nam
$4.500.000. — Nærri sex sjöundu
hlutar allra járnbrauta á Indlandi
eru þjóðeign. Og úm $450,000,000
retlar stjórnin að nota til að full-
komna brautir sínar á næstu árum.
Framlengja sumar, reisa forðabúr
meðfram öðrum, fjölga smiðjum
o. s. frv. — Að því er fargjöld snert-
ir,” segir Chisholm, að farþegar
liafi 1920—21 verið 375,000,000 og að
90 prósent af þeim liafi ferðast á
3 flokks farrými. og að meðalverð
fargjalds á hverja mílu hafi verið
lítið yfir hálft eent. Er það lang-
lægsta fargjald í öllum heimi. f
ár liefir það iþó hækkað, sem nem-
nr 25 prósent, eða tæplcga'það á
ö]4um járnbrautunum.
Fiskiveiðar í Hvítahafi.
Deila liefir risið millT Englend-
inga og Rússastjómar út af fiski-
veiðum fyrir norðan strönd Rúss-
lands. Hafa Rússar toannað botn-
vörpungum fiskiveiðar nær landi
en 12 sjómílur. En FTnglendingar
neita að viðurkenna landhelgislin-
una lengra frá landi en ösíjómilur.
Töluvert af enskum botnvörpung-
um liafa sótt veiðar norður þang-
að. Hótuðu Englendingar að
senda herskip norður þangað til
varnar sjómönnum sfnum, en Rúss-
ar létu hart mæta liörðu. Endaðí
deila þessi þannig. að mörg af skip-
um Englendinga hættu fiskiveið-
um í Hvítahafinu.
Orsakir stríösins mikla.
Nefnd manna er nú sezt á rök-
stóla í Stokkhólmi til þess að rann-
saka orsakir stríðsins mikla. Þjóð-
ir þær, sem fyrir þessu gangast. eru
Svíar, Norðmenn, Svisslendingar
og Hollendingar, sem allar voru ó-
háðar meðan stríðið stóð yfir. —
Nefnd þessi er skipuð sagnfræð-
ingum, lögmönnum og hermálasér-
fræðingum.