Heimskringla - 14.11.1923, Qupperneq 5

WINNIPÍEG, MAN., 14. NÓY. 1923
HEIMSKRINGLA
5. BLAÐSffiA.
foreldmm minum1 a'ð hann væri
viljugur til að veita mér tilsögn,
varð okkert af neinu; eg mátti efcki
missias! af heimilinu.
iÞannig liðu æskuár miín tilbreyt-
ingarlaus, J>ó get eg hess, að áliðn-
um vetri árið 1871, fékk eg tveggja
vikna tilsögn í dönsku og reikn
ihgi, hjá Páii, skáldi Ólafssyni á
Hailfreðarstöðum í Hróarstungu.
Páll lét aldraðann vinnumann sinn
vera í Kórekssbaðagerði irieðan eg
var J burtu, annars hefði eg ekki
fengið mig lausan. Og þær 2 vik-
ur, siem eg var á Hallfreðarstöðum
notaði eg vel.
Árið 1873 þegar útflutningar
byrjuðu fyrir alvöru til Ameríku,
fór eg að hugsa um að fara véist-
ur, en þó varð ekkert af því. Enda
fóru fáir af Austurtandi til Ame-
ríku fyrr en 1876.
Prá Kóreksstaðagerði fór eg ár-
ið 1874, þá 26 ára gamall, að Úlf-
Rtöðum í Loðmundarfirði til
Björns hreppstjóra Tlalldórssonar,
og var þar eitt ár. Ekki duldist
mér það, að kjarklitlir ungir menn
höfðu gott af því að vera hjá Bimi
Halldórssyni; hann hafði furðu-
gott lag á því að auka hjá þeim
kjark. Sjálfur hafði hann alist upp
við ihörku og verið sagt að ekki
að láta bugast af hverju einu Mtil-
ræði ef maður ætti nokkurntíma
að verða að manni.
í minni er mér annarsdagsmorg
Un 1 páskum, 29. mars 1875. Eg fór
fyrstur mann á fætur á Úlfstöð-
um til að hirða kýrnar. Eðr eg þá
að h'eyra voðalegan aðgang í vestr-
inu líkt þvf, sem öll fjöll væru úr
lagi gengin og væru að brapa of-
an á lágJendið, og svo fór að dimmia
og hefi >eg aldrei séð annað eins
myrkur, og hélsit það um það fram
að miðjum degi. Sást þá, þegar
að birta tók að Dyngjufjöll höfðu
geíið Loðmundarfirði öskuskán, þó
ekki eins þykka eins og sú sem
Jökuldalur fékk.
þann seinni.
í lest, einn uxa fyrir sleða.
Eftir að eg fór frá Taylor, var eg
hjá Benedikt mági mínum hálfan
annan mánuð. Benedikt var þá
fluttur á Jand sitt StaraAkóg. —
Snemma í maímánuði, þegar snjór
var Jeystur, ætlaði eg mér að kom-
ast burtu úr Nýja íslandi suður tii
Manitoba og fá mér vinnu. Friðjón
Islenzkir kjósend-
ur í 2. kjördeildi
Nú gefst yður tækifæri að sýna
þjóSrækni yðar með því að
greiða atkvæði með landa
yðar
Victor B, Anderson
sem bæjarfulltrúa fyrir
2. kjördeild
Hann hefir verið útnefndur af
“Independent I,abor Party’’ og
mun bera velferð bæjarmála^fyr-
itr brjósti. ’ ,
Hann er' ákveðinn með því að
bærinn starfræki sjálfur, bæði
hitunar (Steain Plant) og strælt-
Lsvagnakerfið, og yfir höfuð alt,
sem bænum iná verða til bóta.
Sýnið nú f vorki, að þið ekki
aðeins greiðið atkvæði með hon-
um, heldur talið máli hans viö
aðra fyrir kosningadaginn, sem'
verður
23. November
Merkið kjörseðilinn
nr. 1 við hans nafn
Frá Úlfstöðum fór eg vorið 1875 oollarar 'yrri mánuðin'.', en
að Dölumi í Hjaltastaðarþinghá, til
Björns bónda Einarssonar. Ame-
rfkur-hugur var dofnaður í mér og
ætlaði eg að fara frá Dölum vorið
1876 að iSvínafelli í Hjaltastaðar-
þinghá til Bénedikts Jónssonar
mágs míns, er giftur var Rann-
veigu systur minni siem ætluðu að
fara að búa í Svímafeili. En svo
varð nú ekkert af því pð við fær-
um þangað; við fórum til Ameríku
næsta surnar, 1876.
Eg kvaddi ísiand á miðvikudags-
kvöld 12. júlí. Eg mian að á leið-
inni til iSkotlands, saknigði eg
bjöintu nætiurinnar á íslandi, það
var nú mikið viðbrigði að sjá ekki
frarnar björtu nóttina, sem mér
þótti sivo falleg, en nú sá eg myrkra
nótt; sú bjarta var alveg skilin við
mig.
Þann 17. ágúst á fimtudag, var
eg kominn til Winnipeg, og á
Jaugardag þann 19. lögðum við 8
fslendingar af stað frá Winnipeg
til Nýja Íslands með kúahóp. Leið-
sögumiaður og túlkur x vat' Jón
Hjálmárssion, ætta.ður úr Þingeyj-
arSýslu. Stjórnin lagði okkiþ' til
nesti, en heddur var það nú létt-
meti, sodakex (hvítu, þunnu fer-
köntuðu kökurnar) hver einn bar
sinn nestispoka á bakinu. Mjólk-
ina úr kúnum áttum við að
drekka. Eg fékk að drekka mjólk
úr kú, sém Jón Björnsson frá Kál-
'felli í Yopnafirði átti. Litla tin-
könnu hafði hver maður með sér
til að mjólka í sína kú.
Eftir viku frá því við fórum frá
Winnipeg vorum við komnir tii
Gimli ineð kýrnar. Við vorum
mjög þjakaðir eftir ferðina af vos
búð og flugnabiti, líka Vorum við
famir að svengjast þegar við kom-
um að Bræðraborg, sunnarlega í
Víðirnesbygð, þar vorum við gerð-
ir vel sadidir.
Eg hefi gotið þess hér að fram-
an, að eg var ráðinn til ársvinnu
hjá Benedikt mági fnínum áður en
eg fór af íslandi. Hélt að eg væri
skyldugur til þess, að vinna hjá
honum árið þó eg væri kominn til
Ameríku, og því fór eg til Nýja-fs-
landsi, hefði gert réttara að fá mér
vist hjá einhverjum bónda nálægt
Winnipeg.
Benedikt fékk liúsaskjól hjá
Jakob Sigurðssyni Eyfjörð föður
bróður sínum, er bjó þar sem nú
heita Bergstaðir, skamt fyrir sunn
an Gimli, og þar var eg til heimil
is frá 26. ágúst til 21. janúar
Hjá Jakob fékk líka hjúsaskjól
Jón Þorkelsson frá Klúku í Hjalta-
staðayþinghá. Hann lézt 6. septem
ber, af banvænni rót, sem hann
áleit að væri sömu tegundar og
hvannarót, siem vex upp til fjalla
á ísJandi. Dauðastríð hans var
ógurlega hart, samt ekki langt. Eg
og Benedikt og Jafeob Eyfjörð vor-
um hjá ‘honum þegar hann dó.
Eg vann um haustið 11 daga við
vegaUagninguna suður í Víðirnies-
bygðinni fyrir 89 cents á dag og
fæði, þegar eg var búinn að vinna
daga kendi eg til lasleika, sem
rieyndist að vera bólan, siem hafði
fluzt norðan frá fslendingafljóti
suðuir í Víðirnesbygð. Tvo daga
sftir að eg varð lasinn vann og, en
varð þá að hætta og fara heim
Bólan koni út á mér fyrstu nóttina
sem eg var heiroa. Næsta dag lá
eg í rúminu, fór svo á fæftiir og
bóluörin hvtirfu skjótt.
Eg var hieima eftir þetta, þar til
um nýjár; hjálpaði Benedikt mági
mínum til að fella skóg á landi, sem
hann nam og nofndi Stararskóg.
Með byrjun nýjárs fór eg aftur í
vegavinnu norður í nýlendunni, en
vann þá ekki nema 8 daga, af þvf
hætt var við vegalagninguna um
tíma sökum mikils snjófalls.
J>ann 21. janúar fór eg í vinnu
tii William Tayiors bróður Jóns
Taylors umboðsmanns, var hjá
honum tvo» mánuði við að flytja
stjórnariáns vörur sunnan frá
vörugeymsluhúsí og norður að
Gimli, eina ferð íórum við norður
að Sandy Bar og eina á Drunken-
tangann. Kom fyrir að við flutt-
um ekki nema aö Merkilæk (B >un-
dary Creek). Bændur fluttu vör-
urnar þaðan sjáifir heim til shi á
handsleðum
Kaup mitt hj.V Taylor va- éex
tyiir eg var, svo eg afréð að snúa til
Við höfðu.n átta uxa baka norður lí by,gð og bíða þar til
Friðriksson útvegaði méir læknis- ekki afnuminn fyr en 1. ágúst.
vörðurinn yrði afnuminn, sem gert
var ráð fyrir að yrði í júnímánuði.
Eg iabbaði til baka og vann í
Bræðraborg hjá Skúla nokkra daga.
Fór svo í mánaðarvist til William
Tayior, fyrir 13 dollara um mánuð- j
inn. Þegar mánuðurinn var liðinn i
var Nýja ísland enn í varðhaidi, og
búið að ákveða að vörðurinn skyldi
vottorð á Gimli fyrir því, að eg
hefði fengið bóluna, svo hvað það
snerti gat <eg komist hindrunarlaust
í burtu, þegar eg væri búinn að fá
mér ný föt. Eg ætlaði mér að bíða
ofti.r fötunum á varðmannastöð-
inni, bjóst við að bað yrði ekki
nema fáa daga. Lagði svo <af stað
frá iStararskógi einn bjartan morg-
unn, vel út búinn af systur minni
með nesii (brauð ag te o.g sykur)
til að lifa á meðan eg biði eftir
íöitunum.
Að álliðnum degi var eg kominn
suður að varðmannastöðinni. Eg
afhenti yfirmianninum læknisvott-
orðið mitt og átta dallara fyrir föt,
sem hann sagðist geta fengið Qfan
frá Winnipeg eða Selkirk eftir fáa
daga, ag sagði, ef eg biði, gæti hann
lánað mér tjald til að sofa í og á-
höld til að ihiita mér te. Eg t'ók
boðinu með þökk og lagðist rólieg-
ur til svefns, eftir að eg hafði neytt
kvöildverðar.
Skömmu eftir miðnætti vaknaði
eg við það, að eitthvað var á hneyí-
ingu úti fyrir tjaldinu. Mór varð
fyrst fyrir að þreifa til brauðpoka
inínsi, og var hann þá ekki. að finna
f tjaildinu. Eg fór út og fann pok-
ann úti fyrir tjalddyrpnum, en
hundar varðinannanna voru búir að
gera sér gott af brauðiu.
Nú mátti eg til að hætta við að
bíða ]>arna eftir fötunum, þar eð
eg var orðinn nestislaus. Sneri þvi
til þaka norður í bygð. Kom að
Bræðral>org til Skúla Árnasonar.
Skúli bauð m'ér vinriu við að girða
I kringum nokkrar 'ekrur, sem liann
var byrjaður að ryðja. Kvaðst
skyldi borga mér 50 eent á dag; Eg
tók boðinu með þökk. Líkaði Skúli
vel sein húsbóndi. Hiann feldi trén
en eg bar þau á girðingarstæðið
og blóð upp girðinguna (króka-
girðingu)
Niðurl. næst.
Undrabarn.
Til er fjöldi af sögum um undra-
/
börn á ýmsum tímum, sumar þjóð-
sögur, sem ómögulegt er að vita,
hver fótur er fyrir, en aðrar aftur
svo auðsannanlegar og vel stað-
festar, að engum dettur í hug að
rengja þær. Hitt er annað mál, að
þegar beðið er um skýringu á því,
að stöku einstakiingar fæðast með
gáfum, sem virðast lúta öðrum lög-
um en skynsemi almennings, þa
verða vfsindin hreinskilnislega að
játa, að þau geti ekki svarað. Eina
brúm, sem erín hefir verið lögð yf-
ir djúpið milli almennrar skynsemi
og þeirra vitsmuna, er á eflendum
málum nefnast “geni” (genius), en
íslenzkan hefir ekki ennþá gefið
ákveðið heiti, er endurholdgunar-
kenningin; én það vantar mikið á,
að allir geti að svo komnu tekið
hana gilda. — Sögur um undra-
börn hér á landi eiga iflestar við
skáldin. Egill orti undir dýrum
hætti þrevetur, Hallgrímur kvað er
hann var nýfarinn að ganga efn
samall, og Hjálmar kvað dýra vísu
fjogurra vetra gamall.
Eitt af þessum sjaldgæfu undra
liömum er nú um þessar mundir
að koma fram á sjónarsviðið
fnammi fyrir öllum heimi. Er það
tólf ára gömul telpa, í borginni
Dundee á Skotlandi. Hún heitir
Helen Adam og er dóttir fríkirkju-
prests þar í bænum. Síðan hún var
tveggja ára, hefir hún ort, og ljóð-
um hennar hefir verið haldið sam-
an síðan hún var fjögurra. Kvæði
hennar frá þeim tíma eru nú um
það leyti áð koma út hjá hinu nafn-
kunna firma Hodd'er & Stoughton i
sem flestir bygðu á frum Lundúnum, og verða með myndunt
byggjaárunum' í Nýja íslandi.
Þegar eg var búinn að vinna
nærri tvær vikur í Bræðraborg,
komu þangað eitt kvöld tveir ung-
ir menn, Magnús Pálsson, er um
eitt sfceið var ritstjóri Lögbergs, nú"
fyrir skömmu látinn, og Jón Hörg-
dal, er Jengst bjó í Hallsonbygð í
Norður Dakota; þeir ætluðu suður
að sóttvarðarstöð, til þess að vita
um hvort þangað væru ekki komin
föt, sem þeir höfðu sent eftir til
Winnipeg. Eg slóst í för með þeim
næsta dag, en við urðum fyrir von-
brigðum, þegar við komum til varð-
miannanna. Það var ekki búið að
senda til þeirra fötin okkar. Við
snerum til baka og unnum allir það
sem eftir var af þeirri viku hjá
Skúla í Brœðraborg. Næsta sunnu-
dagsmorgunn fórum við Magnús
suður að sóttvarðarstöð. Voru þá
föt þeirm félaga komin, en ekki
mín.
Magnúe og Jón lögðu af stað á

sem allar eru efti.r hana sjálfa
Hafa hinir færustu dómarar
skáldskap, er séð hafa kvæðin, fall
ið í stafi yfir þeim. Losendum
blasins til gamans skulu hér tekin
tvö ofurlítil sýnisihorn af þeim, hið
fyrra (“Mongunn”) ort þegar Helen
var sex vetra gömul:
The ,rod li.ps of the morning
Touched the green lips of the hill,
And a little pink flower sprang up,
I thinfc it is biooming still .. ..
Hitt er nokkru yngra:
There’s a piper in the woods
Who pipes so sweet and low;
Where’'er his light feet toueh the
ground
The blossoms' start to grow.
I’ve looked behind the tree trunks,
I’ve peeped where grass is green,
I’ve searched the glens by moon-
light
But never yet have seen
The piper of the woodlands,
Tihe piper of the spring,
$
Endurkjósið
J.FARMER
borgarstjóra
og verndið hin opinberu fyrirtæki yðar.
Ásamt eftirfylgjandi umsækjendum frá Independent Labor
Party;
Bæjarfulltrúaefni í 2. deild:
Victor B. Anderson
Thos. Flye.
Skólanefndamenn í 2. deild;
N. W. Stobart.
James Mclntyre.
(Merkið kjörseðil yðar með tölustöfum í þeirri röð, sem þér
viljið kjósa.)
$
§
I nafni mannúðarinnar
Verið vitrir, hugulsamir og örlátir í gjöfum yðar
Federated Budget
Samband 38 góðgerðafélaga
Verið kærleiksríkir. — Hin önnur árleg samskotaumleitun fyr-
ir hjálparsjóði verður dagana 27. til 30. nóveember.
v Það er undir yður komið að hún hepnist. Verið
viðbúnir — gefið örlátlega.
Verið vitur. — ‘The Fedierated Budget” hofir reynst sparsam-
asta, heilbrigðasta og haganlegasta aðferðin til
að safna fé í hina ýmsu hjálparsjóði. Hún er
fullkomin samtengd tilraun, sem gerð er hvert ár
til þess iað safna öllu-því fé, er hinar ýmsu góð-
gerðastofnanir Winnipegborgar þurfa á að halda.
Aðeins eitt samband og kostnaður af einni fjár-
söfnun — engin óþarfa eyðsla.
Verið hugsunarsamir. — Munið að hvert eent, scm þér igefið
fer til þess, að létta býrðar fólksins, sem ekki á
sarna láni að fagna og þér — veikra, heimilis-
lausra, barna og gamalmenna — til að gera Winni-
peg að betri stað að búa í.
Verið örlátir. — Þetta verður eina ákallið um hjáJp, eina tæki-
færið fyrir yður til að hjálpa þeim, sem ekki
geta hjálpað sér sjálfir. — Verið hjartagóðir, ver-
ið ósérplægnir, verið örlátir.
Federated Budget Board of Winnipeg
v-ísosöooocoeosooooooocoöoooooooosoofioecooeocooccoc
mánudag upp til efri bygðar, en egjCalling, calling, calling,
hélt áfram að vinna hjá Skúla. Líka
vann eg nokkra daga við girðing-
arvinnu hjá Kristjáni Jónssyni á
Lundi. Þar vann líka frændi hans
Jóhannes Si.gurðsson frá Laxnmýri
og þótti mér skernitiJegt að vinna
mieð þeim. Báðir vor glaðlyndir.
Eg íór frá Lundi snemma morg-
úns suður að sóttverði, og þóttist
viss um að eg kæmi ekki til baka
fyrst um sinn til Nýja íslands; ep
það varð nú samt, að eg kom til
haka fyr en eg hélt að yrði. Föt
mín voi’U að siinnu komin á-varð-
mannastöðina, ]>egar eg kom þang-
að, en það var galli á gjöf Njarðar,
eg fékk minni klæðnað en eg bjóst
við að yrði mér sondur. Það voru
buxuv úr þunnu og grófu efni og
mér of stórar, ljósgrá ullarskyrta og
ljósgrátt vesti, htifa í lögurt sem
hermannahúfa, m<eð mjóu og löngú
skygni, en ekkert á fæturnar fékk
eg. |En yfirmaður Varðmannanna
kom með gömul snúin stígvél, sem
hann kvaðst skyldi gefa mér, en eg
þá þau ekki, af þvi eg sá að fötin
voru mér ónóg, hvaða vinnu sem
The world to rise and sing.
Þetta er tekið hér eftir blaðinu
“The Scottish Nation”, 2. okt. þ. á.,
sem segir, að þegar með þess^ri
bók helgi hin unga skáld-
raær sér virðuipgan reit í akri
skotskra mitfðarbókmenta.
Helen er að sögn hverju barni
yfirlætMausari og þokkasælli.
Gáfu sína virðist hún skoða sem
hversdagslegan og'básköp eðljJegan
hlut, en lífið hefir hún ávalt séð í
skáldlegu ijósi.
Þetta atriði er aðeins oinn af
fjölmörgum (ef til vill viðlíka
merkum) atlnirðum, sem nú eru að
gerast í bókmentasögu Skota. Það
er enginn efi á því, að hjá þeim er
nú runnið upp stórmerkilegt tíma-
bil, að okkar ungu mentamenn geta
aldrei veitt því of nána athygli.
Það væri ærið, og að sama skapi
þarfJegt verk fyrir eitt tímarit, að
vaka yfir þeim menningarhreyfing-
um, sem nú eru ofarlega á haugi
hjá hinum enskumælandi þjóðum
og kynna þær okkar einangruðu
og kyrstæðu þjóð
Skei
BEGGJA
LEIÐA
Hvatning til vetrarferða
itiferða
Fargjöld
Með
-TIL-
TIL-
AUSTUR-
CANADA
FRÁ ÖLLUM JÁRNBRAUTAR
STÖÐUM í
Manitoba (Winnipeg og vesttir)
Saskatchewan og Alberta
FARSEÐLAR TIL SÖLU
1. Des., 1923 til 5. Jan.» 1924
3TAKMARTvAÐIR q
ÞRÍR MANUÐIR 0
Tvær lestir daglega
REGLULEG FERÐAHVÖT
KYRRAHAFS-
STRANDAR
FRÁ ÖLLUM JÁRNBRAUTAR-
STÖÐUM í
Manitoba (Winnipeg og vestur)
Saskatchewan og Alberta.
FARSEÐLAR TIL SÖLU
Desember
4 6, 11, 13
18, 20, 27
—1923—
Janúar
3, 8, 10, 15
17, 22, 24
—1024—
Febrfiar
5 opr 7
—1024—
AFTURKOMU TAKMARK
15. APRÍL, 1924.
Indælt vetrar ferðalag.
FARMIÐAR BÁÐAR LEIÐIR
til hafnar við Atlantshafið í sambandi við gufuskipa
farmiða til sölu 1. desember 1923, til 5. janúar 1924.
Farmiðar gilda í þrjá mánuði.
FERÐAMANNA SVEFNVAGN-
AR ALLA LEIÐ
Að skipshlið í W. St. John
Til eftirtaldra skipaferða
S.S MONTCLARE----7. DES.
S.S. MELITA----13. DES.
S.S. MONTCALM — 14. DES.
S.S. MARLOCH---15. DES.
SERSTÖK LEST
Frá Winnipeg Desember ll, 1923
beint að hlið skipsins
S.S. Montcalm, 14. des*
í W. St. John.
TIL LIVERPOOL
Tryggið yður far-rúm á lest og skipi strax
N.TÓTIÐ SÖMLT ÞÆGINDANNA ALLA LEIÐ
CANADIAN PACIFIC