Heimskringla - 07.05.1924, Síða 7

WINNI.PEG, 7. MAÍ, 1924.
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSlÐA
t—--------:------------------
The Dommion
Bank
HORNI NOTRE DAME AVE-
o2 SHERBROOKE ST.
Höfuðstóll uppb. 6,000,000
Varasjó'ður .......$ 7,700,000
t Al^ar eignir, yfir ....$120,000.000
Sérstakt athygli veitt viðskift-
ura kaupmanna og verzlunar-
félaga.
Sparisjóðsdeildin.
Vextir af innstœðufé greiddir
jafnháir og annarsstaðar við-
gengst.
PHONE A 9253
P. B. TUCKER, ráðsmaður.
Frá Hallson er skrifað:
Héðan er gott að frétta, neraa að
nýdéinn er hér f bygðanni heiðurs-
bóndinn Jón T Mýris. Hann bjó
suðaubtur af Mountain og var einn
af fyrstu landnámísmönnum þess-
arar toygðar. — Tíðin er afbragðs
góð og margir .eru byrjaðir að
vinna á ökrum og eru akrar óvana-
lega purrir uvm. betta leyti árs, því
að snjór hefir ekki komið hér í
vetur sivo að teljandi hafi verið. —
Heilsufar má aimient heita gott.
Vinsamlegast.
J.K. Einarsson. .
---------xx-----------
Rímuð messa.
Svona hljóða sálumessur
séra míns í torösunum
*
nú eiru flestar andans skessur
með almættið í vösunum.
Altaf ]iú ert efst hjá mér
al-lúterska Stína,
fyrir sentin sel eg þér
sannfæringu .mjina.
Bergið Og Kringla á toölvun herða,
þau toölva samt ekki eins og eg;
óistýirilát er hún iað verða
ístran vor í Winnipeg.
Smárrar gætti greindar þar
en glópsku mikið fremur;
þá ávarpaður Albert var
af 23.
Lítið eg í ensku skil,
en á þann sikilist mér veginn,
að þeir Jónar eru til,
semi eru toáðu megin.
Bænin:
Ef vit og mannúð mjiklu ræður,
meingerðir sér eiga ei stað;
þið ættuð að hætta, els'ku toræður,
Amen þýðir fullkomnað.
Óvígði presturinn.
------------0------------
Ferhendur.
Herra ritstj. Hkr.!
íá sumardagskvöldið fyrsta lenti
eg í “Happinu” á Leslie^ Sask, og
var við messu hjá séra Eriðriki, og
Hgð; hann út af íslenzku viti og
rímiist, og fanst mér að hann eggja
okkur strákana fast á að reyna að
yrkja, byrja á ferhendum og svo
áfram. Eg er þegar toyrjaður og
iangar mig til' að biðja Heim»s-
kringlu fyrir meðfylgjandi sýnis-
horn með þeirri ósk, að Júliníus K.
eða, Iv N. vihlu itia svo vel að
toirta umsögn sína rm þau við
< /
tícklfæn í imiidtiu < i u óbundnu
máli. — Sýnish'.rnii. í. jóða þann-
ig:
Fráleitt lýgur Eriðrik því
að ferhendurnar lifi,
sönnun þess finst aliaf f
ísiands þjoðar skriíi.
óigni er af íslenzkum flónum
aulstan og vestan við linar,
og óskapleg ósköp af Jónum
eru til hér og þar.
M(ig hverja nótt dreymir að kvæð-
in mín sig
hvíli f stórmenna skápum,
þvf H(ið) hann Ágúst meinti ekki
miig
Heð þessum “blaðasnápum”.
Aðrir þó viti varla af því,
VGI'ð eg að telja sem undur,
villu og svima eg veð ekki í
veit eg er rithöfuíndur.
(Við borðshomi’ð hjá “mömmu”
á afinælisdaginn minn.)
Árni litli
Grænlandsmálið.
Eftir skrifum þeim og látum öll-
um, sem um þetta mál hefir verið
í Nor-egi, gat mann furðað á að
samningur þessd eða sáttmáli fengi
jafnmjkið fyigi, er til kæmi, og er
gieðilegt til þess að vita, að stór-
yrði Norðmanna í garð Dana út af
málinu hafa ©kki átt dýpri rætur
en þetta.
Erumvarp af sáttmála þessum
var gert í Kristjaníu fyrir um 2
mánuðum síðau, og á aðeins við
Austuretrönd Græmlands, eins og
kunnugt er, frá Lindenowfirði og
alt norður á “norðausturhorn”
landsins að undanteknu Angnlag-
salik-héraði.
Með sáttmálanum fá Norðmenn
aðgang að veiðum á þessu svæði^
mega reisa þar veiðistöðvar, veðr-
áttluathugana og loftskeytastöðv-
ar. Til þess að mega hafa veiði-
stöð og halda eignarrótti á henni,
þá þurfa menn að vitja hennar að
minsta kosti á fim[m ára fresti. l>ó
verður að taka tillit til, að veiði-
skapur rýrni ekkj vc,gn a of mikils
ágangs.
Bísi ágreininigur málli þjóðanna
um skilning á atriðuta sáttmál-
ans, sker dómstóllinn 1 Haag úr.
iSáttmálinn er til 20 ára.
Hann nær ekki á neinn hátt til
nýlenidanna á Vesturströndmni (né
Angmagsalik), þar ríkja Danir eft-
ir sem áður, og er ekki örgrant um
. að sumum Norðmönnum hafi fund-
ist rétitara að gera ekkert út um
þessi Grænlandsmál, og hafa jnamn-
iiig frekar vaðið fyrii neðan sig, ef
hægt værj að hrófila við yfirráðum
Dana’ þar.
Um þetta hafa spunnist! miklar
og raargvfSlegar biaðadeilu’r, og
raargt komið fram, jafnvel er
eftirtektarvert fyrir okkur íslend-
inga.
(Mbl.)
- ■ -■ ■ —x---------
Nafnabreytingar
Vestur-Islendinga,
Það er mjög virðingarvert^ að fs-
lendingar þeir, er dveljast í Oan-
ada,, varðveiti jsína fögru, göm/lu
'tungu og lialdi sérstaka skóla, haf;
lækna og presta og gleymi þ'vf eigi
að þeir ieru koranir frá hirmi fögru
sögueyju.
En hitt er leiðara að nokkrir ís-
lendingar, iog ef til vill miargir,
breyta nöfnuim slnum í ensk
nqfn, er hljóm,a mjög iila. Engum
mun t. d. detta í hug, að Goodman
(á Gyðinga-þýzku Guttmann) sé
fallegra en iGuðm(undsson eða Guð-
muhdsdóttir o. s. frv.
Margiir mdkils metnir og frægiir
Vestiír-í'slendingar, er hreytt^ hafla
nöfnum sínum á ensku, eru álitn-
ir í Ameríku (að undanteknu Oan-
ada( og á Englandi og eins á meg-
inlandi Evrópu að vera Englend-
ingar eða jafnvel Gyðingar.
Af hugsunarleysi eða hégómlegri
tízku, missir ísland á þenna hátt
marga sonu og dætur^ er landið
gætj verið hreykið af, og þar eð
íslendingar eru mjög fámenn þjóð,
ættu börn Fjallkonunnar ekki að
bregðast henni . Þannig fór uta
Thorvialdsien (Thorvaldsson), að 90
prósent Danir og útlendingar, er
til Kaupmannahafnar koma og
vitja hins fræga Thorvaldsens-
safns, að þeir álíta að hann hafi
verið Dani. í fyrirlestrum mínum
um fsland (nýlega hefi eg haldið
32. fyrirlestur minn um íslenzk
efni með ljósmyndum) og í viðtaii
við einistaka mtenn, verð eg ávalt
að geta þess, að þessi frægi mynd-
höggvar} hafi verið fslendingur og
að hann hafi gefið landi sínu
iskírnarfontinn í dómikirkjunni og
að myndastytta íhans standi á
Austurvelli í Reykjavík.
Vínai'toorg, Austurríki,
Dr. Hans Jaden.
—Vísir.
Sœnsk ummœli.
Sænskur mentamaður, sem ferð-
aðist um fisland fyrir. skemstu, lýs-
ir för sinni svo. “Hvar sem eg fór
var mér vel tekið, log skórti hvergi
gestrisni né hreinlæti, er svo oft er
illgirnislega um rætt, sennilega til
að geðjast lesenduTium sem hægra
eiga með að hugsa sér íslemdinga
sem lúsuga Eskimóa ’en jafningja
pínia að líkamlegri m)enjningu.. ■■— (
En eitt sveið mér. — Hvar sem eg
kom og það vitnaðist að eg væri
útlendingur eða Svíi, þá rigndi
yfir mig öllum þeim dönsku Grön-.
niegade-ántoögum^ sem viðkomiandi
kuniii, og þóttist sá beztur, er
miest gat gleypt af hljóðunum eða
talað toezt í kokið. Eg stend ver að
vígi að skilja bjagaða Dönsku en
hreirafagra íslenzku, og baðst oft
griða og frátoað mér dönskuria, er
,eg skildi ver og þótti jafn ijót og
íslenzkan er falleg.
Þessi dönsku-v-aðall og sleikju-
skainúe viö danska tungu mun eiga
rót sína að rekja til gamalla tíma,
þegar danskir kaupmenn voru á
fsilandi og fékst' ekkert hjá þeiim,
nema sá er kaupa vildi, babiaði
dönsku. En hafi það verið tilgerð
til að sýna málkunnáttu, þá var
danska (óheppilegastia málið fyirir
Svía log aðra útlendinga en Dani^
af þeim, sem íslendingar alment
kunna.
Á ' einu fujrðaði mig stórum, o;
sténdur sjálfsagt í sam|bandi við
þetta, sem hér er greint, að marg-
ir útlendir kaupmienn — 'aðallega
Danir og nokkrii- Norðmenin, gátu
ekki talað sæmilega eða tooðlega
íslenzku, þótt þeir liefðu árum
saraan dvalið á íslandi, — og fólkið
gerði sér áð góðu áð babla þeirra
mál. f Svíþjóð helst engum útlend-
ingi uppi að tala annað mál en
sænsku við Svía, þegar hann er
húinri að vera tvö ár í Jandinu.
Geri hann það ekki, ,er það álitin
svo mikil móðgun við sænska
tungu og sænskt þjóðierni, að hann
verður annaðhivort að 'gera, að
bæta ráð sitt og læra sænsku —
eða fara. Ln.
• i
— Vísir.
Spite.
Herra ritstjóri!
JÞað er ekkert annað en hatur,
hieift og hefnigirni, er knúíj hefir
23 menningana^ samkvæmt síðustu
blöðum, til þess að fara þess á leit
við nefnd Þjóðræknisféiagsins, að
hún segi Upp eða! rek; séra Bögnv.
Pétursson frá ritstjórn Tfraaritsins
næstkomandi ár. Býsna góðar hvat-
ir — eru það ekki. Þær eru ekki
í sann4úterskum anda^ ekki eru
þær hieldur kristilegair eða mann-
iegar. Nei, því er nú miður. Því
komu ekki m»enn þessir fram á
þjóðræknisfélagsþinginu með á-
stæður sínar fyrir því, að þéii'
vildu ekki láta séra Rögnvald Pét-
ursson itialda áframi ritstjóminni,
og ganga þannig hreint til verks
og sýna að þeir væru einarðir og
opinskáir, eins og þeim hæfir, er
af morrænu bergi eru brotnir.
Ástæður þæ.r, er 23 menningarnir
hafa á móti séra Rögnv. eru litlar
og léttvægar, og mienn þessir ættu
ekki að láta lítilla orsaka vegna
ijiiifinnipgai' sfnar lijlaupa (þannig
með eig í gönur, það er óviðeig-
andi og ómyndarlegt.
Ætli að það finnist ekki aðrir 23
menningar ©1' álíta að ritgerð séra
Rögnvaldar í fyrri heftum Tíma-
ritsins, “Þjóðræknissamtök”, óhlut-
drægna, sanngjama óg ólýgna. Að
réttu máli sé alls ekki misboðið.
Tímaritið ©r prýðilega vandað
rit, skemtilegt og uppbyggileg.t,
prentað á góðan pappíi' og frágang
uirinn hirin bezti. Það gerir ckkert
til hvort það er Pétur eða Páll,
sem eiga ritgerðir í því, lútherskir
prestar vestan hafs og austan hafa
í það ritað, prófessorar, skáld og
aðrir gáfumehn einnig, svo það er
ekki einhliða oða hversdags efni.
Vilja 23 mienningarnir að það inni-
haldi sögur úr 1001 nótt, úr þjóð-
sögum Jóns Árnasonar og ögn vís-
indaliegt um stjörnufræði og aldur
jarðarin-nai' og plánetanna o. s. frv.
iS’VO kemuir að því sem 23 menn-
ingarnir hafa orðið sárreiðastir yf-
ir nefnilega ritgerð eftir skáldið
Þ. Þorsteinsson, ‘Móðir í Austri””.
Séra R(ögnv. á ekki þessa ritgerð
og ber þvf enga ábyrgð á henni
nem.a að taka hana upp til birting-
ar í Tímaritinu. ólíklegt að séra
iiögjiv. lia.fi fengið Þ. Þorsteinsson
til að vsem.ja ritgerð þessa til að
hefna sín á öðrum, það hefir hann
gert og gerir sjálfur,, jiegar þörf
kriefur, með sínum eigin penna.
iSéra vRiögnv. hefir st-aðið vei í
GIGT.
Merkilcí; hetmu-læknliig,' gefin af
maimi er reynrii hann Njúlfur.
Ári’Ö 1893 fékk eg; slæma gigt.
Kvaldist eg af henni í 3 ár. Eg
i^yndi hvert lyfiö á fætur ööru.
En bati sá, sem eg hlaut viö
þaö, var altaf skammvinnur. Loks
rakst eg á aöferö, sem læknaöi
miö meö öllu og sjúkdómur minn
aldrei áreitt mig' síöan. Hefi eg nú
ráölagt mörgum, ungum og göml-
um, aðferö mína og hefir árang-
uinrn ávalt feriö sá sami og eg
sjálfur reyndi, hpaö veikir sem
sjúklingarnir hafa veriö.
Eg ráðlegg hverjum, sem liöa-
gigtar eöa vöövagigtar kennir, að
reyna “heimalækningar aöferö”
mína. Þú þarft ekki aÖ senda eitt
einasta cent fyrir þaö. Láttu mér
bara í té utanskrift þína og þér
skal sent þaö frítt til reynslu.
Eftir aö þú hefir reynt þaö og ef
aö þaö bætir þér, þá sendiröu mér
eihn dollar fyrir þaö. En mis-
skildu þa?y ekki, aö nema því aö-
eins að þú sért ánægöur meö
lækninguna, sem þaö hefir veitt
þér, fer eg ekki fram á aö þú
sendir borgun. Er þetta ekki
sanngjarnt? DragÖu ekki aö
skrifa. GerÖu það. í dag.
Mark H. Jackson,*No. 149 K. Durs-j
ton Bldg., Syracuse, N. Y.
Mr. Jackson, ber ábyrgö á, aö hiö
ofanskráöa pé satt.
Tliorstein'sson & Co., og hét þá
“Sléttanes”.
Aknreyri 4. apríl. — Góður afli e
á Siglu'firði þessa dagana og dálít-
■ili síldarafli hér á firðinnm.
1 uppsveitunum í Ároessýslu^
■einkanlega í Biskupstungum hefir
vetiirinn víða verið allharður og'
mjög gjaffelt. Lagðist veturin
■snemma að og jörð hefir vierið
rajög ilia gerð lengst a£. Innistöðu-
tími er órðinn mjög langur og á
einstaka bæjum ■ er orðið nálega
heylaust.
Afli á Ausitfjörðum. — Síðasta
hádfan mánuðinn hafa komið 1939
skippund þar á land »f fiski, og er
])að helmingi meira en aflast hef-
ir frá nýári.
starfa frá þessum mánaðamótum.
Eyrirlestrar séra Jakobs Krist-
inssonar. — Séra Jakoib Kristinsson
■hefir fln/flt tvo f>irirlestra, ani.|m
um ijóshvolf manna, en hinn um
huglsianagervt Aðsókn hefir verið
svo mikil að erindum þessum að
*
hann hefir orðið að endurtaka þá
háða, og hafa þó margir orðið frá
að hverfa. Auk þess flutiti hann
báða þessa fyrir lestra í Hafnar-
firði, Er sagt að nokkrir Reykvrik-
ingar hafi farið þangið til þegs að
geta heyrt þá.
Næsta fyrirlestur flytur séra J.
K. á sunnudaginn er kemiur. Er það
fyreti fyrirlestuirinn er fjallar um
skapgerðarlist. Hann hefir lýst
hugsunum mianna, leða hugsana-
gorvum, en ekki gert ítarlega grein
fyrir notagitldí þeirra, en í crindun-
ura uta skapgerðariistina ætlar
stöðu sinni sem ritstjóri Tímarits-
ins, enda eru 23 menningarnir ekki
búnir að útvega færari mann til
þess starfa, og sú aðferð að vilja
bola honum tour.tu, þvert ofan í
löglega kosningu, er Ijót og lúa-
leg, 'óviðeigandi og ósaikigjörn.
Óhá'ður lesandi Tímaritstas-
------:--—0------------
Skáldsvaldið sker úr
málum.
i ____
Óð með kvillitm ívafiinn
undir hyliu raðið,
Lögberg vMl ei lelrskáldin
lýtum 'fyili blaðið.
TÁKN TÍMANS.
Er í gríðum alkunnum
©fltir kviðiar burði;
áfrarn miSSar miednskæðum
mannorðs niðurskurði.
TIL R. P.
Mál er að vanidi mærð um haf,
inál svo lendiing finni,
“Njáli” s'tiendur stulggur af
stáli í hendi þinni.
Erann á strönd við sva.ian sjá
sveifilar Möndull itjörgu
reiðir hönd, sem Iheggur á
hesiiböndin mörgu.
iBryisti 'sunduji' vé og völd
vieikja msundi framann;
'hafia bundið hálfa öld
hali og sprundin saraani.
Þá í skærum áttj öid,
enn það færir kæti,
mest þá æra, vit og völd
vex að stærilæti.
Þrándur í Götu.
..Aths.; — Þessi Þrándur í Göitu,
er eigi hinn sami, er gneinar itvær
hefir f l)laðið ritað að undanförnu.
Mun þesisi haifa eldri hefð á nafn-
inu.
-------------0--:---------
Frá Íslandi.
Skip ferst. — í ,gærkvöldi fréttist,
að frampart af skipi hafi rekið |
undir Staðarbergi í Grindavík og
toát, og á þóftunni á bátnum stóð
“Anna Toffe” (Tofté).
Tvö lík hafa einnig rekið. Sé
fregnin sönn, er Mklegt að þetta
sé færeyskur kútter “Anna” frá
Tofte, sem hefir farist þarna.
Grindavík 5. apríl. — 4 fyrrinótt
hefir fiskiskip strandað undir
Staðarhergi og hrotnað í spón. Fór
hrak úr því að reka upp í fjöruna
fyvir austan bei'gið í gær síðdeg-
is, sömuleiðis rak bát frá skipinu
og árar. Tvö lík rak í gær, en í
miorgU'H voru ])au orðin fimim. Ekki
er enn kunnugt hér hvort á líkun-
um finnast áreiðanlegar vísbend
ingar um hvaðan skipið sé.
Á toátsþóftunnj og á árunum var
leslð nafnið “Anna Tofte”. Senni-
lega mun skipið því vera fiskikútt-
erinn “Anna” frá Tofte á Austurey
í Færeyjum. Skipið er talið 82 sraá-
lestir að stærð, og er þvf sennileg
að áhöfnin á þvf hafj verið 15—20
manns.
Skipið hefir að líkindum strand-
að á sama stað Og þýzki togarinn,
sem stranda'ði þarnia syðra fyrir
nokkrum vikuta.
'Kútter “Anna” mun vera sama
skipið, sem áður var eign P. J.
Ritsitjóraskifti. — Þorst. Gíslason
er hættiur rit]s;tjórn Morguniblaðs-
ins, og taka þei'r við blaðinu
Jón lalþingismaður Kjartansson og
Yaltýr ráðunautur Stefánsson.
Er nú slitið samibandi því
verið hefir með Morgujiblað
inu og Lögréittu, og heldur Þor-
steinn áfram að gefa hana út, en í
ráði er að taka ísafold upp og gera
hana að vikuútgáfu Morgunblaðs-
ins. — Vilhjálmur Gfsiason magist-
en, sem verið hefir meðritstjóri
Mbl. í nokkra mánuði, hættir þeim
hann sér að skýra frá, livernig
mönnum er kleift að taka hugsan-
irnar í sína þjónustu, beizla þær
og ternja, ef svo má að orði kveða,
sýna hvernig hugurinn eða húgs-
anirnar fá borið mienn á hálfa leið
að því takmarki, er þeir hafa sett
sér. Það segja þeir, er kunnugir
eru séra J. K. og séð hafa erindi
þessj um skapgerðarlist^ að livergi
hafi honum tekist betur, og er þá
mikið s'agt, því að það er kunnugt
að leitun er á slíkum ræðumanni.
x (Yísir.)
COPENHAGEN
Munntóbak
Buiðtiiúr hinum
beztu, elztu, saía-
mestu tóbaks
blöðum, er á-
byrgst að vera
algjörlega hreint
bezta munntóbak.
GAS OG RAFMAGN
JAFN ODÝRT
ÓKEYPIS INNLEIÐING Á GASI í HÚS YÐAR.
Yið höfum ágætt úrval af gaseldavélum, sem við
ábyrgjumst að þér verðið ánægðir með.
t - '
Gefið auga sýningu okkar á Gas-Vatnshitunartækj-
um og öðru.
WINNIPEG ELECTRIC CO.
A FYRS7A GÓLFI Electric Railway Chambers.
. . Þetta er tóbaks-askjan -sem
hefir að innihalda heimsins