Heimskringla - 27.08.1924, Side 2

*. BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 27. AGÚST, 1924.
Vesturheimsferð.
Pistlar Irá Stgr. Matthíassyni.
(Pramh.).
Winnipeg.
Inn á blaðaskriístofurnar kom eg
oft og rabbaði við ritstjórana, og
bá af prenturunum er eg þekti. Eg
iór varlega, því þarna var hamast
við að vinna, og mátti því ekki
tefja lengi. Þeir voru “busy”. Eink.
um ritstjórarnir. Þeir sátu þama
sískrifandi milli þess, sem þeir tóku
á rnóti gestumi og spurðu þá spjör-
unum úr til að fá fréttir í blaðið.
Bæði blöðin ‘Heimskringla’’ og
“Lögberg” eru stórmyndarlegur
vottur hins fjöruga andlega þjóð-
lífs Vestur íslendinga. Engin þjóð
1 Vesturheimi á að tiltölu við fólks.
fjölda, jafn stór og jafn veigamikil
blöð að efni eins og þessi. Ritstjór-
arnir leggja frami alla krafta sína
til að fullnægja lestrarfýsn lesend-
straumi’j tignarlegan |foss og ís-
lcnzk fjöll í baksýn.
Vif5 dvöldum eina viku óslitna í
Winnipeg í öndverðum nóvember-
máuði. Níestu viku þar á eftir vor.
um við þar einnig með annan fót-
inn, en mest á ferðalagi út til
Lundar og norður í Nýjarísiandi.
I>ennan tfma alian vorum við
sérlega heppnir með veður. Vet-
urinn kom óvenjulega seint, það
var aðeins tvo daga sem frostið var
10 gráður C. og nokkur snjórenning
ur. Við höfðum því ekkert af kuid
anum að segja í Winnipeg, en yfir
honum kvarta menn alment. Hvergi
í stórbæjum heimsins verður frost-
ið harðara en í Winnipeg, því jafn.
vel okkur íslendingum furðar að
heyra og ætlum varla að trúa þvf,
að meðaihiti janúarmánaðar sé -
20° á C. Og stundum kemst frost-
ið niður f -^50° eða meira.
Arni var okkur Gunnari eine og
bezti faðir meðan vif5 dvöldum f
húsi hans, og gerði sér far um að
anna. Fyrir þetta eru þessi blöð íláta okkur hafa “^ðan tínia” ^
orðin afarvinsæi, einnig hér heima. i
Þar kennir svo margra grasa, gam-
an og alvara á víxl, fréttir útlendar
og innlendar, vel samantíndar úr
öllum áttum, margvíslegur fróð-
leikur og eitthvað við allra smekk.
Eg er ekki einn um þessa skoðun
hér heimia, því eg hefi heyrt fjölda
margra alþýðumenn fella sama
dóm, en eins og kunugt er, eru
bæði biöðin send ókeypis hingað
til lands til fjölda margra í öllum
sveitum, (þó lítið sýnist þakkað).
Bæði blöðin eru forvígi hins ís-
lenzka þjóðernis Vestanhafs. í
þeim á það sína áttsrvita og
leiðarljós. Það eru þau, sem fram-
ar öllu öðru halda hópnum saman
og þeir kalla það vestra). Eitt
kvöld bauð hann til sín okkur tii
heiðurs og skemtunar öllu bezta
söngfólkinu þar í borginni. Og það
var skemtilögt kvöld. Söngur og
dans og veitingar aila nóttina.
Belztu söngkonumar voru: Frú
Hali, kona Steingríms Hail organ-
ista Lútersku kirkjunnar, frú John-
son, kona kornkaupmannsins Aiex
Johnsons, frú Stefánsson, kona Jóns
Stefánssonar augnalæknis og frú
Ólson, kona Baldurs Ólsons læknis.
Ailar þessar konur syngja forkunn.
arvei, og mundu sóma sér vel í
hvaða sönghöil heimsborganna sem
vera skyldf, en einkum þótti mér
gaman að heyra þær syngja ís-
t lenzka songva með ágætum fram-
og viðhalda áhuganum glaðvakandi , . . • . .
I burði. En helztu songmennirnir
á því, að geyma tungu og þjóðar-1 . . ,
v , . . . , . , , 1 vora þessir: .Sigfus Haildórs frá
emkenni, ásamt bróðurlegn ræktar „ ,______ m , ,. ,
t Hofnum, sem hefir alveg framúr-
semi til gamla landsins. I . .. , ., .,
skarandi skrautlega og hljómfagra
Satt er það, þeir elda stundum i rödd> og kann a„ hejta hennj með
grátt silfur ritstjórarnir, og þeirra
flokksmenn. En síst ber að lasta
það. Væru þeir ætíð sammála,
mundi lognið verða óþolandi. Jafn-
vel rifrildi er nauðsynlegt við og
við, til að skerpa hugsun og skiln-
ing og gleðjast af góðum málstað
sérstöku listfengi: Páil Bardal, Aiex
Johnson og síra Ragnar E. Rvar-
an, (sem söng tvísöng með Sigfúsi),
og svo Gunnar bróðir minn. En
sjálfan mig vil eg ekki nefna, þó eg
kyrjaði með. “Þvf ungur þótti eg
með söng” o. s. frv. Allir skemtu
og góðri samvizku, en sjá sig um sér hið bezta, og ræðuhöld voru
hönd og bæta ráð sitt, ef manni j einnig til dægrastyttingar.
hefir orðið á að hlaupa í gönur. Því
segi eg það. Látum þá ritstjór-
Annars vorum við iéttir á fóðr-
' j um hjá vini okkar Ama, því næst-
ana eigast við f orðahnippingum um dagsdagI,ega vorum við f heim
duglega annað slagið. Það er öoðum hjá ýmsum kunningjum,
þeirra handiðn og skylduvmfk. , við áttum þar fyrir eða ejgn.
segir | uðumst nú, eins og t. d. hjá fræg
asta íslenzka iæknirinum, honum
“Gerir ekkert, bara betra”
Þórður í Koti.
Lengi lifi “Heimskringla” og dr. Brandi Brandssyni, hjá eyfirzka
“Lögberg”. Það er einlæg ósk j ágætismanninum AlWert Johnson,
mín, og sú ósk innibindur um hjá prestunum síra Rögnvaldi Pét-
leið: Lengi lifi Vestur-íslendingar! j urssyni, Ragnari Kvaran og Birni
Fjögur myndarleg hús hafa ís- ■ Jónssyni hjá Arinbirni Bardal. hjá
lendingar reist sér, tvær kirkjur, j Fred. Swanson, hjá kunningjum
eitt Góðtemplarahús og Jóns j mtfnum frá Akureyri, Jakob syni
Bjamasonar skóla. Alt eru þetta j Friðriks Krfsfjánssonar
og Jóni
myndarbyggingar, eða ríflega eins, Asgeirssyni, hjá Dr. M. Balldórs-
og af bezta tagi samskonar hús hjá syni, Dr. Baldri ólson, Dr. .Tóni
okkur. Var eg við m|essu og sam- Stefánssyni, Hermanni Hjálmars-
söng í báðum kirkjunum, og dáðist syni og hjá Sæunni ekkju frænda
að hve landar voru kirkjuræknir mfns, Guðbjartar heitins Eggerts-
þar vestra.
sonar og dætrum hennar. Enn!
Samkomu héldum við Gunnar f fremur hélt Halldór Sigurðsson
Góðtemplarahúsinu. Það var bezt skemtLsamkomu eitt krmld ifkt og
sótta skemtunin okkar vestan hafs, Arni, og var glatt á hjaiia.
rúmiega 300 áheyrendur. Fanst J fslenzka fátækt sá eg enga í
mér til ura að sjá svo mannmargan Winnipeg, enda var mér sagt, að
prúðan hóp íslendinga í framandi, hún væri engin teljandi. Þó búa
landi. óskaði eg við ættura míarga þarna mörg hundruð landar. Sumir
slíka hópa vfðar um heim, ekki sízt segja á annað þúsund. Ef um fá-
f miðstöðvum heimsm/enningarþjóð- tækt er að ræða, (og þá aðeins hjá j
anna. Fanst mér þá eins og oftar; einhleypum auðnuleysingjum) þá!
þar vastra, að mikilsvert væri það , fer hún í felur af blygðunarsemi. I
fyrir oss íslendinga, (og ætti í raun-j (Eff óskaði að slík blygðunarsemi j
inni að vera mesta áhugamálið í j væri einnig til sumstaðar heima á
utanríkispólitík vors unga ríkis),1 Fróni). Þar er sá siður f iandi,
ag fórna miklu til að tryggja sem að leita burt í aðra veiðistöð ef
lengst vináttu, og ala á ræktar- j efn bregst. "Og altaf má fá annað
semi við vora góðu ianda vestan- skip og annað föruneyti”, (sama miá
hafs, þessa nágranna og vini Eng- reyndar fá á íslandi líka, en undan.
lendinga og Bandaríkjamanna, sem renningar vorkunnsemi oft tii
eru göfugustu þjóðir heimsins og! hindrunar).
voldugustu. Því fátt rfður íslandi
meira á en að eignast marga vini
í öðrum löndum og gildir þá fyrst
og fremst, að halda þeira
lengst, sem við eigum þegar.
Góðtemplarahúsið íslenzka er
jafnframt notað sem leikhús. Eg
kunni einstaklega vel við baktjald.
ið á leiksviðinu. Þegar eg stóð þar
uppi, fanst mér eg vera kominn
heim, því þar hafði listaraaðurinn
Fred. Swanson (sem er bróðir Jóns
Sveinssonar hins kaþólska) málað
Aður en við fórum úr borginni
var okkiy haldið veglegt samsæti
á einu bezta hótelinu af vinum
sem j okkar og helztu mönnum hinnar fs.
lenzku nýlendu. Dáðist eg þar sem
oftar að málsnilli Yestur-íslend
inga. Töluðu þar síra Björn Jóns
son, Dr. B. Brandsson, Thomías
Johnson fyrv. ráðherra, sfra Rögn-
valdur Pétursson, séra Jóhann Sól-
mundsson, Baldvin Baldvinsson,
Jón BÍIdfell og Arni Eggertsson.
En Arai var veizlustjóri og talaði
fagran hvamm “hjá fjallabláum oft. Samsætið var hið fjörugasta
og skemtilegasta, nema mér fanst
nóg um sumt lof sem á mig var
borið, því það var nóg til að komla
mér til að roðna út undir eyru,
hefði eg getað roðnað. Eg held eg
hafi bara hvítnað, því mig sundlaði
í bili, en saup þá á kalda vatninu
\og varð strax góðuft Eikki var
annað en kalt vatn á borðinu,
vfnföng eru ennþá bönnuð við op-
inberar samkomur í Kanada, nema
í laumi. Þarna var sem sagt auk
matarins vatn í glasi hjá hverjum
manni og með ísmiola út í. Engu
að síður var “stemningin” góð. Sig-
fús Halldórsson frá Höfnum, séra
Kvaran og Gunnar sungu, en ann-
að veifið tóku allir undir og sungu
margraddað ættjarðarkvæði af heil
um hug. '
Til Selkir*.
Selkirk er bær töluvert stærri en
Akureyri, spölkorn f norðaustur frá
Winnipeg. Við fórum þangað í
bifreið, sem H. Halldórsson fast-
eignasali átti og ók hann með okk
ur. Þetta var mesta forláta bif-
reið, og talin betri en nokkur önn-
ur í eigu annars Islendings þar
vestra. í för m(eð okkur slógust
okkrir vinir og vinkonur, en Ball-
dór stýrði. A leiðinni út úr bæn-
um hittum við séra Steingrfm Þor-
láksson, sem er prestur í Selkirk,
og tók hann sér sæti í vagninum
hjá okkur. Það var orðið dimt,
kalsaveður ok krapableyta á veg-
inum. Nú þutum við áfram eins
og kólfi væri skotið. Ein frúin sem
var með okkur hafði trúað mér fyr
ir því, áður en við fórum, að hún
væri hálfhrædd við að Halldór
stýrði, því hann væri vanur að aka
altof fljótt og ógætilega.
Bíllinn þaut með einlægum
skrykkjum á fljúgandi ferð. Hvort
sem það hefir nú haft áhrif á mig,
það sem konan hafði sagt mér, þá
fanst mér á tímabili eins og kökkur
koma f hálsinn á mér (líklega önd-
in). Og þegar eg leit á hitt fólkið,
þá fanst mér á útliti þess eins og
líkt væri ástatt með það. í fremra
sætinu sat eg við hliðina á frií
Alex .Tohnson, sem aftur sat við
hliðina á bílstjóranum. Hi'm er
fríð kona og fönguleg og þótti okk.
ur heiður að þessu. Aftantil í bfln
um sátu þeir Ami Eggertsson,
Gunnar bróðir minn og séra Stein-
grímur, en á stólum fraroan við þá,
frú Baldur ólson og frú Elding
systir Arna. Bíllinn þeystist á-
fram gegnum krapið og sletti því
urrandi til beggja hliða, en regnið
lamdi á rúðunni og setti á hana
einlæga móðu, sem þurfti að þurka
burtu. Það gerði frú Alex John-
son til þess að Halldór þyrfti ekki
að t-efja sig á þvf. En hann stýrði
knálega og stilti svo til vélinni, að
bíllinn . fór nú enn hraðara, eða
segjum með álíka hraða eins og
okkar sólkerfi er sagt að stefna í
áttina til Hvalfisksmerkis. Alt í
einu hallaðist farkosturinn á aðra
hliðina, dyrnar opnuðust, ferða-
taska Gunnars tók loftkast út í
veður og vind, kvenfólkið hljóðaði
og frú Baldur ólson var nærri
hrokkin út á eftir töskunnj, ög
hefði fokið út f loftið til annarar
stjömu. hefði Arni ekki náð í hana.
En í þessu sama augabliki tók frú
Alex stjórnina af Halldórsson. greip
stýrið báðum höndum, bíllinn
komst á réttan kjöl, hægði á sér og
kekkimir hurfu úr hálsununu Bíll-
inn hafði verið í þann veginn að
velta úf af brautinni riiður í braut-
arskurðinn. Okkur hafði verið sýnt
í tvo heimana, og sennilega tókst
okkur að tolla f þessum fyrir það
eitt að presturinn var með okkur.
Eftir þetta gekk alt fyrir okkur
eins og í sögu. Við námum staðar
fyrir framan prestsetrið í Selkirk.
Og þar hafði prestfrúin búið okk-
ur ágætan kvöldverð, norsk-íslenzk
amerískan. því sjálf er hún norsk.
Presturinn eignaðist hana f Nor-
egi, þegar hann á sfnum duggara-
bandsárum var að læra þar til
prests, um svipað leytf og sr. Fr.
heitinn Bergmann. Þeir voru þar
báðir í nokkurskonar fivartaskóla,
og lærðu ýmsa þröngsýni. En báð-I
um tókst að hrista hana af sér með
aldrinum.
Sr. Steingrímur er nú nokkuð
roskinn orðinn. Hann er vinsæll
rajög og Ijúfur í umgengi. Fanst
mér strax eins og eg hefði þekt
hann f mörg ár. Og vel gazt mér
einnig að konu hans. Þau eiga 6
börn uppkomin, sérlega efnileg. En
þau eru nú öll flogin úr hreiðrinu
og farin að bjarga sér sjálf, svo
að gömlu hjónin sitja einmana
eftir. Eg óskaði að þau mættu j
yngjast upp aftur og eignast nýjan
hóp. Það var fyrir það, að mér
fanst frú Þorláksson f éinu at-
riði sérstaklega skara fram úr öðr-
um könum, sem eg kyntist þar
i vestra. Hún hafði séð um, að
börain lærðu bæði norsku og ís-
lenzku heima, auk enskunnar, sem
þau lærðu óumflýjanlega f barna-
skólanum og á götunni. Og þetta
Itókst alveg fuxðan|Iega. jBörrijn
kunna öll miálin. Móðir Grettis tók
vopn unían skykkju sinni og gaf
honura er hún fylgdi honum ilr
garði. Það var gott í gamla daga, en
nú á dögum er annað nesti vænlegra
til fylgis og aðrar gersemar meiri.
En sízt tungumálakunnátta. Það
eru vængir, sem bera mann um víða
veröld bæði til annara landa og
andans heima.
Yið héldum samkomu í íslenzka
samkomuhúsinu, og var hún vel
sótt framar vonum, þar sem veður
var slæmt og vegir illir. Við Gunn-
ar vorum vel upplagðir, svo að eg
held að fólkið hafi skemt sér vel.
Gunnar söng eins og engill. Hvað
eg átti gott að eiga mér slfkan bróð
ur til fylgdar og félagsskapar. Hann
byrjaði á laginu og kvæðinu góða,
! eftir Á, Th. og G. Magnússon
! skáld, “Ó leyf mér þig að leiða til
j landsins fjallaheiða”. Og síðan
hvert lagið af öðru. Eg sagði síð-
an frá ferð minni um fjöll suður
Kjöl, stansaði á Hveravöllumi og
hjá Hvítárvatni, og lýsti íslenzkri
sumardýrð á fjöllum, Fjalla Eyvindi
o. fl. Við Gunnar vorum vel upp-
lagðir, svo eg held að fólkið hafi
farið ánægt.
Selkirk er eins og eg áður sagði
stærri en Akureyri, en minni en
Reykjavík. En að því leyti er hann
líkari Akureyri, að aurinn á götun-
um eftir rigningu er svona undir
það í ökla, og mig vantaði góð
vatnstfgvél til þess að treysta mér
| úrt f að fara að rannsaka staðinn
nánar. En það varð okkur til
dæjgjrastyttingar, að jjlóhannes
Christie bróðir Jónasar Kristjáns-
sonar læknis bauð okkur til sín, og
borðuðum við hjá honumi miðdegis.
verð. Attum við þar skemtilega
stund, þar til klukkan sló og við
urðum að fara með lestinni norður
í Nýja-ísland.
(Framh.).
----------x----------
Dr, Benedikt Einarsson
í Chicago.
f grein minni um íslenzka Koll-
ega vestan hafs (í júní-blaðinu),
gleymdist mér að geta um elzta ís-
lenzka læknirinn, sem praktiserar
þar vestur frá. Það er Dr. Benedikt!
í Einarsson, sem um langan tíma
j hefir búið í Chieago, og unnið sér
þar mikla hylli sem ágætur Kirurg.
Hann er ættaður úr Mývatnssveit.
Fór ungur vestur. Vann þar með
dugnaði líkamlega vinnu fram á
fullorðin ár — fór svo að læra til
læknis og tók próf.
Hann lifði lengi ókvæntur, en
giftist loks sænskri stúlku (hjúkr-1
unarkonui og á með henni tvö ein-
staklega efnileg börn. Hann er
kominn nær sjötugu, og þar eð *
hann mestmllan nklur sinn. hefir j
talað enska tungu, er honum ekki
lengur töm íslenzkan. Hann tek- j
ur sér nú orðið lífið fremur náðugt
og fæst sjaldan við skurði. Fyrrum
gerði hann ýmist að hann lagði
jjúklinga inn á sjúkrahús og gerði
á þeim skurði þar, eða skar þá og
veitti þeim alla hjálp í heimahús-
um (þar sem heimilishagur leyfði
slíkt).
Eg heimsótti hann þar, sem hann
býr utan til í borginni. Seinna 1
bauð hann mér til sfn, ásamt
nokkrum gestum. Fékk eg gott
næði til að spjalla við hann, og
sagði hann mér margar góðar sög-
ur — t. d. af læknisviðskiftum [
sínum við Indíána. Hann hafði !
aldrei komist í kast við neina jafn .
ónízka á að greiða læknisþóknun
eins og suma Tndíánahöfðingja.
Bókasafn á hann ágætt og hann
er víðlesinn og týfróður. Bann
kom til íslands fyrir nokkrum ár-
um síðan, en sagðist nú ekki
treysta sér aftur. Fyrir 2 árum
síðan þjáðist hann af gallsteina.
kveisu og lét skera úr sér gallblöðr.
una. Síðan hefir hann verið frísk
ur, og heldur við heilsu sinni með
(ströngu matarælði og reglusömu
lífemi.
Hann er læknir af gamla skólan-
um en hann hefir tileinkað eér
það af nýjungunum, sem nýtt er,
gagnrýnn og glöggur á greinarmun
góðs og ills, og laus við allan kjána
skap tfzkunnar. óskaði eg að
margir ungir læknar ættu kost á
daglegri umgengi við hann nokkurn
tfma — svo að þeir gengu þannig
í gegn um “postgraduate course”
heilbrigðrar læknisskynsemi.
Það var mér á við lestur langrar
en skemtilegrar fræðibókar að tala
við dr. Benidikt Einarsson, þessa
stund er við sátum saman á heim-
ili hans.
Steingrímur Matthíasson.
----------x----------—
Norrœna kynið.
“Svo segja vitrir menn”, að Norð-
urálfuna byggi fjórir kynflokkar,
sem rekja megi aftur í ómunatíð,
áður en sögur hófust, og er þá eigi
tekið tillit til Mongóla þeirra,
sem finnast austan til í álfunni
(Lappa, mongólskra Finna o. fl.).
Þeir eru nefndir norræni-, vestræni-
(Miðjarðarhaís), austræni- (Alpa
fjalla), og dínarski-kynflokkurinn.
— Norræna, austræna*og vestrætna-
kynið eru löngu kunn og talin ó-
mótmælanleg, en á síðari árum hef
ir dinarska kynið fengið viðurkenn.
ingu mannfræðinga sem sérstakur
kynflokkur.
Til þesis að gefa hugmynd um
kynflokka þessa skal þeim lýst með
fám orðum.
1. Norræna-kynið er hávaxið og
grannvaxið (um 173 cm á hæð og
þar yfir), yfirleitt miklir menn og
sterkir, bláeygt með björtu, sléttu
eða öldóttu hári, hvítt á hörund,
roðnar auðveldlega í kinnum, hætt.
ir við freknum á sumrum. Háus-
kúpan er löng og mjó (breiddin 70
--79% lengdar), a-ndlitið langur
sporbaugur eða eggbaugur. Ennið
fremiur mjótt fyrir kanti, þar sem
það þrýtur til hliðanna. Nefið er
allstórt, beint en rnjótt, nefrótin
þykk (há) en þó nokkur stallur,
þar sem nef og enni mætist. Nef.
botninn er láréttur. Augnabrúnir
lítið bogadregnar og augun nokk-
uð djúpt sett. Varir) eru mjóab,
hakan glögg og nokkuð framsett.
Hálsinn er all-langur, herðar breið-
ar, mjaðmir fremur mjóar, bolurinn
tiltölulega stuttur og fætur langir.
Menn þessir eru “hávaxnir grann-
ir glæsimenn” og ljósir á lit. Þeim
er oft lýst í sögum vorum. Um
Gunnar á Hlíðarenda er sagt í
Njálu, að “hann var mikill maður
vexti og sterkur, vænn að yfirliti
og ljóslitaður, rétt nefið, bláeygð-
ur. rjóður f kinnum, hárið mikið
og gult og fór vel”. Umi Jarl er sagt
í Rígsþulu:
Bleikt var hár, bjartir vangar,
ötul voru augu sem í yrmlingi.
Það er talið, að hvert kyn hafi
sérstakt skaplyndi og andlcga
hæfileika, þó misjafnir séu menn-
irnir. Norræna kyninu er lýst þann.
ig, að það sé skarpgáfað og jafn-
framt hugmyndaauðugt, djarft og
framgjarnt, en hafi þó jafnaðar-
lega forsjá, drotnunargjarnt, og vel
til forustu fallið. í sambandi við
djörfungina stendur ef til vill
sannleiksást þess. Það hefir ætíð
verið herskátt með afbrigðum og
hættir því til að lenda í deilum,
bæði innbyrðis og út á við. Hug-
mynd forfeðra vorra um lífið í Val-
höl] er gott sýnishorn af þessum
hugsunarhætti. Venjulega eru
þessir menn lítið trúræknir, vilja
fara sinna ferða, trúa frekar á mátt
sinn og megin, en ríkisvaldið eða
ríkissjóðinn. Starfsmienn eru þeir
að vísu, en þó betur fallnir til á-
hlaups en úthalds, vilja afla mikils
og eyða miklu. örlæti telja þeir
höfuðdygð. Glaðlyndir eru þeir að
jafnaði, en þunglyndir í aðra rönd-
ina, og eru því sjálfsmorð ekki fá-
tíð.
2. Vestræna kynij (Miðjarðarhafs
kynið) hefir svipað höfuð og and-
litslag eins og norræna kynið.
þeir era réttnefjaðir, langleitir,
langhöfðar, en miklu lægri vexti
(160—162 cm.), með svartbrúnu
hári og augum. Ennið er nokkru
brattara og bunguvaxnara, augna-
brýn nokkuð bognari, hálsinn dár
lítið styttri, vöxtur grannur og svip
aður norræna kynflokknum. Hör-
undslitur er hvítur með brúnleitum
blæ.
Kynflokkur þessi er tilfinninga-
ríkur, fjörugur, hverflyndur, hugs-
ar meira um líðandi stund en fram
tíðina. Að gáfum og hugmynda-
auð, dirfsku og foringjahæfileg-
leikum jafnast það tæpast við nor-
ræna kynið, en er listfengt, sér-
staklega söngvið.
3. Austræna kynið (Alpafjalla.
kynið) er lágvaxið (163—164 cm.) og
riðvaxið, hálsstutt, breiðleitt
(kringluleitt og stutt höfða (85—
87%), en hnakkinn kúptur.
Ennið rís beint upp, breitt og
hvelft. Nefið er breitt, frem|ur
stutt, oftast hvelft og grunnur
stendur þá upp og fram, Nefrótin
fremur lág. Augnabrýr eru bogn-
ar, augun sett tiltölulega framar-
lega. Hárið er dökkbrúnt, augun
brún (móeygðir). Varir nokkru
meiri en á norræna kyninu. Þrosk-
ast nokkru fyr en norræna kynið
og eldist fyr. Húðin er lítið dekkri
en á því.
Fólk þetta er yfirleitt iðið og
starfsarat, fast fyrir og úthaldsgott,
sparsamt, oft nirfilslegt, ekki illa
fallið til kaupskapar, leggur lítið í
hættu, sér um sig og efnast oft vel.
Það er þröngsýnna, hugmynda-
snauðara og mentaðarminna en
norræna kynið og ódjarfara. í póli.
tík er það íhaldssamt, treystir
meira á ríkið en einstaklinginn, en
ef til vill mest á ríkissjóðinn. Það
er betri þegnar en foringjar. Trúað
er það mjög og hjátrúarfult.
4. Dínarska kynið er engu lægra
en norræna kynið, dökkbrún augu,
svartbrúnt hár og hvítmóleitt hör-
und. Þeir eru mienn langleitir,
stórskornir en þó gerfilegir. Höfuð
lagið er mjög stutt (81—86%) og
hnakkinn nálega flatur, svo heita
má að hann nái lítið lengra aftur en
svírinn. N-efið er óvenju stórt, oft
kúft, botn láréttur. Nefbreiddin er
f meðallagi. Ennið er hátt og hall
ar lítið aftur. Þeir eru miklir
menn á velli og hraustir, vígdjarfir
og góðir foringjar, en hafa þó tæp-
ast svo mikið andans atgerfi sem
norræna kynið. Kyn þetta er
einkum vestan til í Austurríki og í
Balkanlöndunum. Það er í ætt við
Armeníubúa og Gyðinga.
Þetta lítilfjörlega yfirlit yfir kyn.
flokkana verður að nægja. Það sýn.
ir einskonar meðaltal andlegra og
líkamlegra eiginleika, eftir þvf sem
mannfræðingar flestir telja, þó hitt
sé víst að einstaklingarnir séu ærið
misjafnir. Eg skal aðeins bæta
því við, að þó þessi flokkur væri aff
öllu rétt og áreiðanleg, og auðvelt
sé að greina kynflokkana sundur
eftir henni, þá vandaðist málið
mjög við það, að kynin hafa fyrir
löngu blandast svo, að varla hitt-
ist maður af algerl-ega hreinum
kynstofni. Norðurálfúbúar eru yf.
irl-eitt kynblendingar, alla vega
samansettir úr því brotasilfri, sem
þeir hafa erft frá forfeðrunum, og
það má segja, að fæst af þvf sé
samstætt. Við erfðirnar haldast að
vísu eiginleikarnir, en grautast
margvíslega saman. Þannig getur
t. d. einhver maður erft háan vöxt,
vaxtar og andlitslag frá móður
sinni, móleit augu og dökkbrúnt
hár eða svart. Ef nánara er gætt
að, fyndist eflaust fjöldi annara
einkenna úr báðum ættum, sitt úr
hverri átt. “Alle er vi kötere set
fra en Racehunds Synspunkt,” (All-
ir erum vér flækingshundar frá
'sjónarmiði hreiriræktaðha hunda)
segir danski vísindamaðurinn, W.
JoharLsen. Værum vér allir af hreinu
norrænu kyni, sæjum vér varla ann.
að á götunni, en blávaxið bláeygt
og mjög Ijóshært fólk, réttnefjað,
langleita og langhöfða m(enn. Börn.
in á heimilunum væru þá nauðalík
hvert öðru, -ekki aðeins að ytra út-
liti, heldur einnig að skapferli og
upplagi, að minsta kosti í saman-
burði við það sem nú er.
Þessl margvíslega blöndun kynj-
anna veldur því, hve erfitt er að