Heimskringla - 19.11.1924, Page 1

VERÐLAUN GEFIN FYRIR
COUPONS OG UMBTJÐIR
ROYAL,
CROWN
8endi?J eftlr vertJlista til Royal
('rown Soap Ltd., 654 Main St.
Winnipeg.
o Itov. i{. Pdtunsson \
J__« Hoinic >St. — dTV."
/ Vx
VERDLAUN GEFIN FYRIR
COUPONS OG UMBtrÐIR
ROYAL
CROWN
SenditJ eftir vertJllsta til Royal
Crown Soap Ltd., 654 Main St.
Wlnnipeg.
XXXIX. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIEVl KUDAGINN 19. NÖVEMBER, 1924.
NUMER 8.
EMILE WALTERS.
GANADA
Frá Ottawa er simaö, aí5 David
Campbell, sem settur var til aö rann-
saka kolakaupin í Fort Osborne Bar.
racks (Tuxedo), muni hafa rekist á
reikningsskekkjur, sem nemi 100,000
'dölum, og hafi því fé verib stoliö af
stjórninni. Skýrsla Campbells hefir
veriö í höndum dómsmálaráðuneytis-
ins um nokkurn tíma, og mun her.
málaráðuneytiö astla sér að fylgja
málinu á eftir.
búa í Manitoba álíti leiguskilmálana
óaögengilega, þá muni þeim veröa
breytt tafarlaust.
Nefnd frá félaginu “On to the
Bay” gekk á fund Bracken, forsætis-
ráðherra í Manitoba, síðastliðinn mið
vikudag. Var erindi hennar að skora
á forsætisráðherrann, að fylgja því
fram, að ef Sambandsstjórnin gerði
ekkert í málinu á næsta þingi, þá
skyldu fylkin Manitoba og Saskatche
wan leggja 2,000,000 dali hvort, til
þess að fullgera Hudsonsflóabraut.
ina. Nefndin sagði að samskonar á.
skorun yrði flutt Dunning, forsætis.
ráðherra í Saskatchewan.
Frá Ottawa er símað , að Hon.
Charles Stewart hafi látið í ljós, út
af umkvörtunum, er borist hafa úr
ýmsum áttum í Manitoba, um leigu á
skógarlandi til pappírsgerðar, að enn
þá hafi umkvartanir ekki verið svo al
mennar, að stjórninni þyki rétt að
taka fult tillit til þeirra. En komi
það á daginn, að meirihluti fylkis.
Þriðjudaginn 18. þ. m. bar það við
að Hon. P. C. Larkin, aðalumboðs.
maður Canada i London, var boðið á
fund Stanley Baldwin forsætisráð-
herra, til þess að vera viðstaddur, er
hann tekur við embætti. 1 fyrsta sinn
í sögu Canada er þetta gert, og mun
það eiga að haldast héðan af.
Á mánudaginn var fanst lík Hans
Webber, sem getið var um í siðasta
blaði að týnst hefði við Manitoba.
vatn ásamt öðrum manni, Walter T.
Smith. Lík Smiths hefir enn ekki
fundist.
ur Austur Canada frá norðvestur.
fylkjunum. 1 þessari eyðimörk, sem
er 800 mílur á lengd, og nær frá stór.
Sir Conan Doyle það um hana og gleði látin í ljós, hlýtur hver hugs-
mann hennar, Douglas Fairbanks, að andi alvörumaður að spyrja sjálfan
aldrei hafi hann þekt tvær manneskj.
svo litið spilt. Ekki fundust mér
Frá Ottawa er símað 17. þ. m., að
nú blási býrlegar en nokkru sinni áð.
ur, fyrir Crows Nest Pass samning.
ana, að því er virðist. Meðan King
forsætisráðherra var í vesturferð
sinni, virtist svo sem allir ráðherr.
arnir eystra væru fylgjandi gerðum
járnbrautanefndarinnar í málinu. En
síðan Mr. King kom að vestan, er á-
litið að þeim herrum þar eystra hafi
snúist hugur til muna.
Síðustu fréttir segja, að afráðið
muni vera, að Manitobaþingið komi
saman fimtudaginn 15. janúar 1925.
mútur, eða séu á enn nánari hátt í
• •
Onnur lönd
Frá París er símað 18. þ. m., að
búið sé að náða fyriverandi forsætis.
Jaðherra, Joseph Caillaux, algerlega.
Gerði öldungaráðið það, eftir að
Herriot forsætisráðherrá hafði hvatt
deildina til þess, í ræðu, er flutt var
af afbrigða mælsku. Sömuleiðis var
tiáðaður Louis Malvy, fyrv. innan.
tíkisráðherra, er eins og Caillaux var
dæmdur til fangelsis í stríðsæðinu. —
Caillaux þótti einn af allra gáfuðustu
yngri stjórnmálamönnum Frakka, sér
staklega afburða fjármálamaður,
enda er sagt, að nú eigi að bjóða
lionurti að verða fjármálaráðunautur
stjórnarinnar.
sambandi við bófana.
Frá London er símað, að hinn nýi
fjármálaráðherra, Winston Churc.
hill, ætii sér að ganga að skuldunaut-
«m Englands með miklum dugnaði.
Englendingar skulda sjálfir Banda.
TÍkjamönnum $4,600,000,000, en eiga
$9,203,835,400 hjá öðrum þjóðum.
Frá Cairo á Egyptalandi er simað,
að Zaghloul Pasha, forsætisráðherra,
hafi sagt af sér sökum ósamlyndis við
Fuad konung og ósamlyndis í ráðu.
neytinu. — Sennilegt er, að Zaghloul
þyki konungur vera nokkuð leiðitam.
ur við Breta, en undan þeirra yfirráð.
um vill Zaghloul Egyptaland, sem
allra skjótast, með öllum ráðum, eins
og áður hefir verið getið um hér í
blaðinu.
--------0--------
Frá Moskva er símað, að Rykoff
forseti Sovietstjórnarinnar hafi skýrt
frá því nýlega, að Rússland muni ekk lnenna-
ert geta flutt út af kornj 5 ár, því
Rijög muni standa tæpt að nóg verði
W handa landsmönnum sjálfum, Er
alt útlit fyrir að kornbrestur verði
töluverður í veröldinni þetta árið.
Kosningaftmdur.
Fundur verður haldin i samkomu.
sal Sambandskirkjunna að Banning,
á föstudaginn 21. nóv., kl. 7 síðdegis.
Farmer borgarstjóri og Simpkin
bæjarráðsmaður, V. B. Anderson og
James Morton, sem í kjöri verða af
hálfu verkamannaflokksins óháða
við næstu bæjarstjórnarkosningar.
munu allir halda ræðu, og skýra
stefnuskrá verkamannaflokksins fyr.
ir áheyrendum.
lslendingar eru beðnir að
fjöl.
Frá Chicago er símað, að prófess
or Frederick M. Thrasher, sem vinn.'
ur við mannfræðideild háskólans þar,
OR hefir sérstaklega kynt sér feril
glæpamanna síðustu þrjú árin, segi
a^ hann hafi komist að þvi, að í
Chicago séu að minsta kosti 1313
fijæpamannafélög, stærri og smærri,
meðlimatala þeirra sé um eða yfir
100,000. Segir hann, að flestir glæp-
lr, sem nafnkendir verði í Bandarikj.
llnum, eigi rót sina að rekja til Chi.
Cago. Áfellist hann harðlega lög.
Sæzluna frá hendi dómaranna, og er
Par sammála lögreglustjóra borgar.
mnar, sem er syo c]jar fma^ltur> að
fnn segir, að alt útlit sé til þess að
Jóldi dómaranna annaðhvort þiggi
Frá Islandi.
eigin föðurlandi, og er Canada í því J
tilliti engu framar öðrum löndum.
Nokkrar myndastyttur sá eg í!
Blaðið “Free Press” segir svo frá
síðastliðinn föstudag: Virðingar.
merkjunum rignir nú sem óðast yfir
hinn unga listamann frá Winnipeg.
“The National Academy of Design,
sem nú opnar sýningu í New York,
hefir sæmt hann minningarverðlaun.
um J. Frances Murphy fyrir mynd.
ina “Full Bloom”. Þetta er mesta
málverkasýning ársins, í Bandaríkj.
nnum, og bardaginn um verðlaunin
var fjölmennur og harður. — Á 37.
sýningu á listaskólunum 1 Chicago
er stórt málverk eftir Walters, “The
Peach Orchard”. Málverk hans
“Spring Blossom”, er á sýningu á
listasafninu i St. Louis. Fjögur
málverk eru á sýningu Associated
Artists of Pittsburgh. Eitt þeirra^
“The Passing Storm”, er mjög
canadiskt, hvassviður að skella yfir
gresjurnar. — Listamanninum hefir
verið boðið að halda sýningu einn
bæði í Pittsburgh og St. Louis á kom
andi vetri. — Heimskringla sam.
gleðst hjartanlega þessum ágæta is.
lenzka listamanni.
vötnunum alla leið norður að hafi, j ur, sem upphefð og alment lof hafi
er ekkert að sjá annað en klettahóla
og smávötn á milli. Á hólunum eng.
1 inn gróður nema smá barrviðarhrísl.
ur. Þar er engin bygð, nema ör.
j fáir smábæir, mest til þess að halda
járnbrautunum við, og jafnvel í þess
i um bæjum sést ekki nokkur lifandi
I skepna, ekki svo mikið sem hæna,
hvað þá heldur kýr.
1 gegnum þetta svæði hggja þrjár
j járnbrautir, samtals 2400 mílur á
| lengd, sem ekkert innvinna, en allur
| kostnaður, byggingar og viðhald,
i legst á norðvesturfylkin, mest Mani.
! toba og Saskatchewan. Alberta slepp
ur að nokkru leyti, því hún nær ti\
Kyrrahafsins, og notar Panamaskurð
inn til að flytja afurðir sínar til Ev.
rópu. En Manitoba og Saskatche-
wan mega annaðhvort sitja að afurð-
um sínum sjálf, eða borga fyrir brús.
ann. Aldrei fyr hafði mér eins skil-
sig þessara spurninga:
Hverjar voru orsakir stríðsins? Af
hverju stafaði þetta stærsta slys allra
Torontomenn vera montir af Mary, slysa? Hver ráð eru til þess að sams.
og er það ekki að undra, því fáir j konar syndaflóði verði afstýrt fram.
bera gæfu til að vera spámenn í sínu | vegis?
Til er gömul dæmisaga í ljóðum,
þar sem frá því er sagt, að fingur
á hendi manns deildu um það, hver
Washingtonför.
Eftir dr. M. B. Halldórsson.
kringum þinghúsið og háskólann, I ,þeirra yæri mestur Kvxm CT þann_
allar fallegar, nema sú af Victoriu á íslenzku
drotningu (sama og sú, sem er fyrir
framan þinghúsið í Winnipeg), sem
æfinlega er lik sjálfri sér.
Frh.
-----0----
í Kákasus.
I fyrradag tók “Þór” togarann
“Ninus” frá Grimsby inni á Horn.
vík. Var hann ekki að veiðum er
“Þór” kom að, en tveir menn úr
Hornvík komu um borð meðan skips-
irnir af “Þór” voru í togaranum og
báru að hann hefði verið að veið.
um i landhelgi i júlí í sumar. Var því
farið með togarann til Isafjarðar og
málið pröfaH. )Au:k , vitnanna úr
Hornvik hafa tveir menn úr Bolung-
arvík og tveir úr Hælavík unnið eið
að því, að togarinn hafi veitt i land.
’helgi í sumar og þykir því málið
augljóst, þrátt fyrir mótbárur skip.
óra. Hjefir honum verið boðin
sætt upp á 10000 gullkróna sekt og er
búist við að hann gangi að boðinu.
-------0------
Eg lagði af stað að heiman fimtu-
daginn þann 23. október s.l., og var
förinni heitið til höfuðstaðar Banda-
ríkjanna, Washington.
Tvö voru erindin. Annað það, að
’Únitarasöfnuðurinn i Washington
ætlaði að vígja hina nýju kirkju sína,
AII Souls’ Church, sunnudaginn og
mánudaginn þann 26. og 27. október,
og hafði mér verið sent boðsbréf til
þess mannfagnaðar. Var þó meira
áriðandi, erindið aö heimsækja lækn.
ingastöðvar Bandaríkjahersins, og
læra frá fyrstu hendi lækningarað.
ferð þá, er þar hefir nýlega verið
fundin upp við kvefi og öðrum and.
færasjúkdómum, og sem þaðan hefir
óðfluga breiðst út síðustu mánuðina.
Hafði eg mikið um þessa aðferð les-
ið, bæði i læknatímaritum og annars-
staðar, og höfðu dómar verið mjög
misjafnir, eins og vant er um ný
meðul eða lækningaaðferðir. En löng
reynsla hefir kent mér að þessháttar
dómum er sjaldan treystandi. Það
er alveg undravert, hvað menn, sem
annars eru fremur vandir að virð.
ingu sinni, ekki heimskari en fólk er
flest og oft töluvert lærðir, rísa upp
á afturfótunum og vaða hver fram
yfir annan til að æpa niður aðferð.
ir, er þeir hafa aldrei reynt og ekk.
ert vit á f«ekar en nýfætt ungbarn.
Eg hafði þvi ásett mér að kynna mér
þessa aðferð herlæknanna amerísku
frá fyrstu hendi, því þar er vanalega
helzt sannleikans að leita.
Eg hafði tekið mér far með Can.
adian National brautinni til Toronto,
og verð eg að segja það, að mér var
hálfórótt á þeirri ferð, þó vel færi
um ntig. Lestin fer af stað milli kl.
3 og 4 e. h., en áður en dirnt er orð.
ið, kl. 5, er hún komin austur úr
bygðinni út í eyðimörkina, sem skil-
ist hvaða ógerningur það er, að ætla
sér að hafa annað eins fyrirkomulag
út í það óendanlega; aldrei fyr hvaða
óhappaverk það var að binda saman
“járnviðjum” þessa tvo sundurskildu
hluta Norður.Ameríku, og neyða
norðvestur landið til að nota þennan
ódæma þröskuld, í stað þess að leyfa
því að nota þá verzlunarleiðina, sem
eðlilegust er, þ. e. suðureftir. Enda
mun það reynast, að hart verður að
láta vesturfylkin byggjast upp og
auðgast, eins og þau hafa tækin til,
fyr en þau fá óhindraða verzl-
un við Bandaríkin.
Eg kom til Toronto á laugardags.
morguninn 25. október. Þangað
hafði eg ekki komið síðan 1884, þeg.
ar eg kom frá Islandi. Mundi eg
helzt eftir vatninu, sem eg hafði séð
skamt frá járbrautarstöðinni, og fór
eg þangað fyrst til að litast um og
spyrja mig fyrir um, hvort bátsferð
fengist til Hamilton, því lest var eng.
in fyr en um kvöldið. Hún fékst ekki. | slept.)
Þá varð mér reikað upp í borgina, og
var áður en varði kominn upp á
Queen stræti, sem er eitt af þeim
myndarlegustu í bænum. Þar sá eg
nokkuð, sem mér varð starsýnt á. —
Það er víst minnismerki um Suður.
Afríku ófriðinn, Búastríðið, sem
kallað var. í það minsta er það
steinstöpull með nokkrum Suður.
Afríku nöfnum. En uppi á stöplinum
stendur einhverskonar vængjuð sig.
urgyðja, sem kanske er ætlast til að
sé kölluð “engill”, en þar þarf eins Þegar einhver hefir slasast, eða
mikið ímyndunarafl til eins og það að meitt sig hættulega, þá er það þrent,
kalla yngismeyjar í ljósum kyrtlum ! sem hann hugsar um þegar sár hans
og með skautfajd ‘tskjaldmeýjar1”. ! eru gróin, eða jafnvel á meðan hann
Þetta kvenskass, sem stendur þarna á j er á batavegi:
Goðafræðin griska segir frá því,
hvernig Promeþeus .Var bundinn á
klett í Kákasus og þjáður af illfygli
nokkru, en hafði þó til þakka unnið
en ekki þjáningar. Ymsir hafa not.
að þessa sögu, og hér er enn svo
gert, lítillega, sagt frá orðaskiftum
við mann, sem kemur að heimsækja
Promeþeus.
Komumaður: Sæll I Hvernig líð-
ur þér?
Promeþeus svarar ekki.
Komumaður: Fer ekki nógu vel um
þig þarna á klettinum? Það er ró-
legt líf.
Promeþeus svarar ekki.
Komumaður (horfir á illfyglið):
Fallegur fugl þetta I En það nef!
Promeþeus: Því hefir verið spáð,
að fuglinn þessi muni bráðlega verða
drepinn.
Komumaður (án áhuga) : Nú I
Promeþeus:- Eg sé að þú hefir
þarna góðan boga: langar þig ekki
til að flýta fyrir því, að spáin ræt-
ist?
Komumaður: Eg trúi ekki á spá.
dóma! (Fer).
(Síðustu orðum Promeþeus er hér
15. okt.
Helgi Péturss.
(Mbl.).
——x------------
Ræða
flutt á vopnahléshátíð
að Lundar.
10. NÖVEMBER, 1924.
’þeim voða mótvindi, að skósítt pilsið
(hún er að öllu útliti millipilslaus)
1 fyrsta lagi gleðst hann yfir því,
að fá aftur ’krafta sina og heilsu —
stendur aftur undan henni eins og hann þakkar gæfu sinni og guði sin.
stél, en að framan “færist i felling. 1 um fyrir batann.
ar”, eins og Hannes Hafstein kemst! í öðru lagi reynir hann aö gera sér
að orði. Maöur skyldi nú halda að | grein fyrir þvi, af hverju slysið staf.
hún yrði að spyrnast við í hvassviðr. ( aði og viðurkennir það hreinskilnis.
inu. Engin þörf. Þetta er hundsterkt, ^ lega, að þaö hafi verið sjálfum sér
með fílsfætur, jafndigra niður við að kenna, að einhverju leyti, ef svo
ökla og upp við mjaðmir, og þar að j var í raun og sannleika, það er
auki er vindurinn allur í pilsinu. Hún j að segja, hann gerir þetta ef hann er
er í blæjalogni fvrir ofan mitti. — einlægur maður.
í höndunum heldur hún á lárviðar. j í þriSja lagi beitir hann skynsemi
kransi, eins hátt uppi yfir höfðinu | sinni og framsýni til þess að koma i
og hún nær. Liggur manni við .að vor j veg fyrir það, aö samskonar slys vilji
kenna henni þetta, því að handlegg- ti! aftur.
irnir eru eins mjóir og renglulegir Eins og því er varið með einstak.
eins og fótleggirnir eru digrir Það j lingana, þannig er því varið með
er sagt að Berlín hafi ljótastar þjóðirnar — eða þannig ætti það að
myndastyttur í heinii, en þær mega | vera að minsta kosti.
vara sig ef Toronto styttan á ekki að
taka þeim fram.
Ymislegt fleira sá eg í Toronto,
svo sem háskólann, almenna spítal.
ann, þinghúsið, sem sagt er að hafi
kostað töluvert minna en það i Win.
nipeg, og fæðingarstað Mary Pick.
ford. Það er húsræfill skamt frá al-
menna spítalanum, og er það hverfi
kallað eitt með þeim fátæklegustu i
bænum, svo ekki hefir hún haft upp.
hefðina sér til aðstoðar, og þó, segir
1 dag er um eitt þesskonar atriði
að ræða. Hinn svokallaði mentaði
heimur liggur i sárum eftir voðaleg.
asta slysið, sem hann hefir hent
lengi. Aðalslysið er um garð geng.
ið. þótt langt verði þangað til að
fullu sé gróið. í dag gleðjast menn
°S flytja þakkir fyrir þá stund, er
stríðinu mikla var lokið. I dag er
margs að minnast; margt alvarlegt
um að hugsa.
Um leið og þakkir eru fluttar, og
Á hendi fingurnir friði slitu,
með fyrirlitning hver annan litu.
Á deilur þeirra ég hlusta og heyri,
að hver þeirra telur sig öðrum meiri.
Og litli fingurinn fyrstur mælti,
og fjúkandi vondur taugar stælti:
“Ef húsbómdinn jreiðfíst og hvessir
orðið
og hnefanum slær, kem ég fyrstur í
borðið.
Eg mestur er — þig mig eltið allir,
um örbirgðarhreysi og konungs.
hallir.”
Þá baugfingur mælti og brýndi róm.
inn:
“Hver ber á sér gullið og rikidóm.
inn?
Eg mestur er, því ég gullið geymi
og gullið er tignað í þessum heimi.”
En langatöngin sig teygði og s&gði,
og talsvert af drambi í róminn lagði:
“Þið vitið að eg er, strákar, stærri;
að styrkleika komist þið mér ei
nærri.
1 heiminum ræður hnefaréttur,
sá hrausti er öllum betur settur”.
En þumalfingurinn reis upp reiður,
á rausi hinna hann sagðist leiður;
,lÞið styðjið hver annan í öllum
vanda,
en aleinn sjálfur ég megna að standa.
Þið sjálfsagt vitið að sá er mestur
er sjálfstæði’ og djörfung aldrei
brestur.
Því meiri ég er en allir hinir,
þið eflaust skiljið það, góðu vinir”.
En vísifingur að bræðrum brosti:
“Þið búið“, sagði’ hann: “að einum
kosti.
Þó einn sé skrautlegri, annar stærri,
hver öðrum skyldi þó vera kærri.
Um góða bræður það gildir alla
að glaðir saman þeii standa og falla
Því einn hefir það, sem annan brest.
w,
svo enginn má þeirra teljast mestur.”
Þannig er kvæðið um fingurna. Er
þetta auðvitað dæmisaga um menn-
ina, ýmist sem einstaklinga eða sem
flokka og þjóðir.
Þegar vér skoðum í huga vorum
stríðið 1914—1918, þá finnum vér
það — ef vér viðurkennum sann-
leikann — að alt það, sem var ágrein
ingsefni fingranna í þessari dæmi-
sögu var einmitt orsök striðsins. Á-
girnd og yfirgangur ananrisvegar;
stolt og stærilæti hins vegar; en skiln
ingsleysið og heimskan á bak við alt.
Svo langt hafa augu fólksins þó opn.
ast, að flestir viðurkenna það nú, að
verzlunarkepni, valdafíkn og heims.
stjórnar fyrirkomulag bygt á kær.
leiksleysi, hafi verið orsakir stríðs.
ins, án þess að þar væri einungis
nokkurri einni þjóð um að kenna. Já,
svo langt eru menn konmir; fyrir
það ber sannarlega að þakka á þess-
um degi.
(Frh. á 4. bls.)