Heimskringla - 25.02.1925, Síða 2

2. BLAÐSEÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 25. FEBRUAR 1925.
Morðmálið á
Ejiptalandi.
Herra ritstjóri “Heimskringlu”!
Mætti ég biöja þig aö birta eftir.
farandi línur í blaði þínu? íslenzku
blöðin hafa enn ekki flutt sögu þessa
máls, sem hér um að ræða í þvi Ijósi,
sem mér finst þau hefðu átt að gera.
Hér hefir nákvæmlega samskonar at-
burður átt sér stað og sá er valdur
var að stríðinu mikla 1914, og Eng.
lendingar hafa í þessu tifelli hagað
sér gersamlega eins gagnvart Egiptá.
landi og Austurríki kom fram gagn.
vart Serbíu 1914.
Útaf því atriði var þessari þjóð
hrundið út i blóðugt stríð. Ef svo
skyldi fara, að til svipaðra kasta
' kæmi i sambandi við morðið á
Egiptalandi, þá væri það þó ' að
minsta kosti ekki úr vegi að fólkið
hefði fengið að vita báðar hliðar máls
ins, áður en stríðsandinn bryti hvern
• frjálsan penna, og skæri tunguna úr
hverjum munni, er sannleikann vildi
segja. Til þess að ekki sé hægt að
telja mitt álit á þessu máli einstætt,
ætla ég að þýða það sem hér fer á
eftir úr blaðinu “Literary Digest”.
Er það talið eitt allra áreiðanlegasta
tímarit þessa lands:
“Austurrískur yfirhershöfðingi var
myrtur í Sarajevo 28. júní árið 1914.
Af þessu morði, ásamt skilyrðislaus.
um kröfum (ultimatum). sem þvi
fylgdu, leiddi hið mikla heimsstrið.
Yfirhershöfðingi nokkur, er Iæe
Stack hét, og var ríkisstjóri í Súdan
og herstjóri á Egiptalandi var myrt.
ur á götum í borginni Cairo 19. nóv-
ember 1924, og stjórnin á Englandi
sendi egipzku stjórnitini tafarlaust
kvaðir um bætur, sem í raun réttri
voru skilyrðislausar kröfur (eins og í
hinu tilfellinu). >
Þegar fréttirnar um þetta siðara
morð bárust út um heiminn, hrylti
menn við hugsuninni um fyrra morð.
ið og afleiðingum þess. “Hverjar ætli
verði afleiðingarnar af þessu brjál.
æðisverki ?” spurðu menn hver um
annan. Sum blöðin og sumir menn
gáfu það í skyn, að hér gæti orðið
sá ásteytingarsteinn. sem sameinaðl
alla Múhameðstrúarmenn á móti
kristnu þjóðunum í svokölluðu trú.
arbragðastríði. —
Sum blöðin létu það í ljósi að hér
fengist sönnun þess hversu lítilsvirði
Þjóðasambandið væri þegar um stór-
þjóðir væri að ræða, eins og Breta.
Þýzku blöðin lýstu samhygð sinni
með Egiptum og týldu kröfur Eng.
lendinga miklu alvarlegri og miklu
meira lítillækkandi fyrjr Egipta bæði
að orðum og anda, en kröfur Aust.
urríkismanna hefði verið til Serbiu
1914. Blöðin á Ítalíu sögðu það
sama og töldu ofbeldisaðferðir
Mussolinis við Grikki silkivetlingatök
í samanburði við járngreipatök Eng.
lendinga á Egiptum.
Málsatriðin eru i fám orðum þessi:
Nítjánda nóvember er Lee Stack
myrtur. Þeir af ofbeldismönnununt,
sem náðust voru settir i varðhald.
Tuttugasta og annan nóvember senda
Englendingar Egiptum skilyrðislaus.
ar kröfur, sem hér segir:
1. Að stjórnin á Egiptalandi biðji
auðmjúklega fyrirgefningar á því,
að þessi glæpur var unninn, og að sú
fyrirgefningarbón verði þannig, að
Englendingar séu ánægðir með hana.
2. Að stjórnin á Egiptalandi láta
hefja fullkomna rannsókn, taki fasta
alla sem við glæpinn voru riðnir og
hegni þeim hlifðarlaust hverjir sem
þeir eru.
1. Að stjórnin á Egiptalandi tafar.
laust og framvegis banni og komi i
veg fyrir allar samkomur fólksins í þvi
skyni að skapa óánægju með yfirráð
Englendinga yfir Egiptalandi og
Súdan.
4. Að Egiptar borgi tafarlaust
$500,000 (fimm hundruð þúsund dali)
ti! konungsstjórnarinnar á Englandi,
sem manngjald fyrir þann er myrtur
var.<
5. Að stjórnin á Egiptalandi kalli
heim innan 24 klukkustunda alla
egipzka hermenn frá Súdan, með
þeim afleiðingum sem því fylgja og
síðar verði teknar fram.
6. Að Egiptar lýsi þvi yfir, að Eng.
■lendingar séu ekki bundnir við vatns-
veitingar á þeim 300,00 ekrum i Súd.
an, sem um hefir verið samið, heldur
reki þeir vatnsveitingar á eins Stór.
um svæðum og þeim sýnist.
7. Að Egiptar sjái um að engin
mótstaða á nokkurn hátt verði sýnd
gegn enskum ráðum og athöfnum í
Egiptalandi, að því er snertir varnir
útlendra gróðafyrirtækja.
Tuttugasta og þriðja nóvember
svaraði egiptska stjórnin og játaði
fjórum fyrstu kröfunum, en kvaðst
svara þremur þeim síðustu seinna.
Næsta dag um hádegi heimtuðu Eng.
lendingar $500,000 af Egiptum og
voru þeir greiddir. Sama dag lýstu
Englendingar því yfir, að þeir ætluðu
sér ekki að binda sig við samninginn
um 300,000 ekra vatnsveitingaleyfið,
heldur veita vatni á eins stórt svæði
og þeim sýndist; sama dag skipuðu
þeir að reka hermenn Egipta úr
Súdan. og sama dag var enskt her-
lið látið taka tollhúsið í Alexandríu
með valdi.
Sá heitir Zagloul Pasha, sem var
stjórnarformaður á Egiptalandi.
Sagði hann af sér fyrir þá sök að
hann kvaðst ekki geta lítillækkað þjóð
sína til þess að taka þeim kröfum,
er Englendingar gerðu. Ahmed
Ziwar Pasha hét sá, er þá myndaði
stjórn eftir tilmælum Fuads konungs.
Nýja stjórnin gaf tafarlaust út
stefnuskrá sína í þessu alvarlega
deilumáli og er hún þannig að efni
til:
“Gagnvart ofbeldisverkum . Eng.
lendinga, lýsir þingið á Egiptalandi
yfir þvi, er hér segir:
1. Þjóðin krefst fullkomins sjálf.
stæðis fyrir Egiptaland og Súdan.
Þessir tveir landshlutar eru eitt og
sama landið, og á þvt er engin'
skifting miguleg.
2. Þrátt fyrir það þótt fulltrúar
þjóðarinnar hafi gert alt mögulegt til
þess að bæta fyrir morðið á Lee
Stack herstjóra, þá hafa Eniglend-
ingar notað þetta tækifæri til þess
að beita ofbeldi og fóðra með, eða
afsaka yfirgangsstefnu sina og hefna
sín á friðsamri þjóð, sem ekkert
hefir sér til varnar, þegar á hana er
ráðist, annað en réttlæti og góðan
málstað. Þessi stefna Englendinga
er oss hið mesta hrygðarefni; hún
fótumtreður sjálfstæðisrétt Egipta,
brýtur stjórnarskrána, veldur þjóð
vorri stórkostlegri hættu fjárhagslega
og er alveg einstæð í sögunni. Af
þessum ástæðum mótmælir fulltrúa.
þing Egipta harðlega ódæðisverkum
Englendinga, sem algerlega ólöglegum
og kallar allar siðaðar þjóðir itl vitnis
um hámark slíkrar ásælni og slíks of-
stæðis”.
Stjórnin á Egiptalandi skirskotar
máli sinu til Þjóðasambandsins og
krefst þess að það skerist í leikinn til
verndar friðsamri og saklausri þjóð,
sem er fótum troðin af annari vold-
ugri þjóð, og hefir ekkert til saka
unnið annað en það, að æskja sjálf-
stæðis.
Þessu máli lyktaði þannig, að
Þjóðasambandið neitaði að skerast i
leikinn og Englendingar) þröngvuðu
EgiptUm til þess að beygja sig
undir allar kröfurnar skilyrðislaust
og urðu að gera það með hervaldi.
Blaðið “New York World” flutti
langa grein um þetta mál, og var fyr-
irsögnin þannig: “Síðustu athafnir i
fimtíu ára baráttu Englendinga til
þess að ná yfirráðum yfir Norðaust-
ur Afríku”. Blaðið heldur áfram,
og segir meðal annars: “Árið 1882
varð uppreist i F.giptalandi gegn
stjórnanda, sem hlyntur var evrópisk.
itm yfirráðum; féllu þá allmargir Ev.
rópumenn. Englendingar sættu færi
að senda herlið þangað og höfðu það
sem ástæðu, að nokkrir enskir menn
voru meðal þeirra er féllu; hertóku
þeir þá borgina Cairo, og hafa altaf
haldið þar herlið siðan”.
Til þess að sjá hvernig sumir leið..
andi menn í Canada lita á málið
skulu hér þýdd ummæli, sem birtust i
blaðinu “Tribune” i Winnipeg, 14.
janúar 1925. Fyrirsögn greinarinnar
er á þessa léið: “Britairís wars not
our concern says C. Sifton. Describcs
Great Britain as militant innperialistic
power and dangerous ally”. (Strið
Bretlands eru oss Canadamönmtm ó.
viðkomandi, segir C. Sifton. Hann lýs
ir .Bretlandi sem striðsgjörnu, ein.
veldissinnuðu stórveldi og hættulegu
í bandalagi). Og svo heldur Sifton á.
fram á þessa leið: “Sannleikurinn er
sá að England er eins og aðrar stór.
þjóðir heimsins — hergjörn og ein.
veldissinnuð þjóð. Hún hefir náð yf-
irráðum á stórum hluta af yfirborði
jarðarinnar. Hún hugsar sér að
halda öllu þessu, friðsamlega ef það
tekst, en með ofbeldi eða hervaldi,
ef hún þarf á að halda. Vér Canada-
menn aftur á móti erum ung og frið.
elskandi þjóð, og þráum ekkert ann.
að en að taka þroska og framförum
í-friði. Vér æskjum engra striða og
oss varðar ekkert um nein stríð; til
þess er engin ástæða, að vér sendum
vora ungu og efnilegu menn í hernað
þar sem þeir verði drepnir í stríði
fyrir Breta. Canada samþykkir það
aldrei að hún beri ábyrgð á nýlendu.
stríðum Breta, eða að hana varði
nokkuð um þau. Canada sendir ald.
rei herlið til Egiptalands”.
Þessi ummæli Siftons eru tekin úr
ræðu, sem hann flutti í Toronto.
F.g hefi ritað þessar línur af tveim
ástæðum; önnur er sú, að ég var mót-
fallinn þeim morðum er stríð kallast,
og álít nú, sem fyr, að Canada-þjóð-
in eigi að lifa i friði, en stökkva
ekki út í áflog annara þjóða í öðrum
álfum. Itessa skoðun hafði ég 1900,
þegar Búastríðið stóð yfir, sömu
skoðun hafði ég 1914, þegar Canada
hljóp út í síðasta striðið, og þess-
ari skoðun mun ég halda fram ef
Canada álpast út í það stríð, sem að
líkindum leiðir af yfirgangsstefnu
Englendinga í sambandi við Egipta.
land. Hin ástæðan fyrir því, að ég
rita þessar linur er sú, að ég veit dá-
Iítið nánar um pólitizkar aðfarir i
Egiptalandi en margir aðrir. Er það
fyrir þá sðk, að ég var í þrjú ár á
skóla með tveimur Egiptum, sem nú
eru báðir læknar í Cairo, einmitt í
borginni þar sem morðið var framið.
Þessir læknar heita Dr. Abdouh og
Dr. Karara. Virtust þeir í öllu sam.
vizkusamir menn og sannorðir, get ég
þvi tæplega efað sögusögn þeirra,
þótt margt væri ótrúlegt í henni. En
saga þeirra var í beinu samræmi við
það, hversu miklum hnefarétti Eng-
lendingar hafa beitt Egipta í sam.
bandi við þetta máh
Sig. Júl. Jóhannesson.
Skólahúsið á Laugum.
Smíðinu er nú lokið að sinni, húsið
fullgert að utan og innan að undan.
skildu efsta lofti, sem verður sundur.
hólfað þegar þörf krefur, og eftir á
að mála veggi innan og dúkleggja.
Grunnflötur hússins er 200 m2, en
gólfin fjögur: KjaMari, tvær stofu.
hæðir. og loft með kvistum.
1 kjallaranum er eldhús, matsalur
fyrir 40 manns, þvottahús, bað, sal.
erni og geymslur. Á næstu hæð eru
skólastofur tvær, íbúð skólastjóra o.
fl. Á efri hæð eru heimavistir og
íbúð kennara, og á lofti verða heima.
vistir og íbúð þjónustufólks.
Útveggir allir, að undanskild-
um austurvegg, sem byggja á við
síðar, eru tvöfaldir, úr járnbentri
steinsteypu, skilveggir og gólf steypt,
að undanskildu efsta lofti, sem er af
tré. Þakið er gert úr borðviði með
pappa og bárujárni.
Hieimavistir, sem fullgerðar eru,
rúma 30 manns, án þess að þrengt
sé að, en 10 geta bæst við á efsta
lofti. Herbergin öll eru rúmgóð,
björt og sólrik; aðeins 3 af 30 ibúð.
arherbergjum njóta ekki sólar. En
það sem mest þykir þó um vert við
þetta hús er hin dýrmæta laugahitun
og heita og kalda vatnið, sem leitt
er víðsvegar um húsið. Þegar jarð-
hiti er notaður til þess að hita upp
hús, þarf ofnastærðin að vera svo
mikil, að nægpir hiti sé í aftaka-
kulda, því ekki verður jarðhitinn
aukinn né minkaður, eins og á sér
stað i eldstóm, en auðvelt er að tak.
marka vatnsrenslið og loka fyrir ofn.
ana til hálfs eða fulls. Fyrir þessu
er séð á Laugum, en mest er sú að.
ferð notuð, að hafa opná glugga
daga og nætur, þegar of heitt þykir.
'Hlúsið er því sannnefnt heilsuhæli.
Heita vatnið er tekið úr laug upp
í fjalli, 500 metra frá húsinu. Fall.
hæðin að grunni hússins er 60 m., en
vatnsmagnið 2/2 lítri á sekúndu.
Ekki þyrfti nema helming þessa
vatns til hitunar, en vegna vetrar.
sundlaugar, sem fyrirhugað er að
byggja, er gott að hafa þetta vatns.
magn. Hitinn í lauginni er 56 stig.
C., en heimkomið er vatnið 55 st. C.
Þrent er það, sem styður að því, að
vatnið kólnar ekki nema um 1 gr.:
Utnbíinað^ir á leiðdlunrvj, fa^fhæþiin
og vatnsmagnið. Út úr húsinu fer
vatnið 49 stiga heitt. Kostnaður á
svona hitun er likur og á venjulegri
miðstöðvarhitun. Mismunurinn fer
eftir vegalengd höfuðleiðslunnar og
hitamagn vatnsins. Hér lá mismunur.
inn aðallega í auknum vinnulaunum
við umbúnað á höfuðleiðslunni.
Eigi að meta heita vatnið til pen.
inga og reikna hitann eftir núgild.
andi verði kola og miða eyðsluna
við miðstöð, sem gæfi þolanlegan hita,
þá má ekki gera ráð fyrir minni
eyðslp en 30 smálestum á ári, en með
flutningskostnaði gerir það fullar
3000 kr. Sé miðað við 6% vexti,
svarar þetta til höfuðstóls að upphæð
50,000 kr. Lóðina undir húsið og
allmikið land vel fallið til ræktunar
hefir ' hr. Sigurjón Friðjónssori á
Litlu-Laugum selt fyrir eitt þús. kr.
Slíkt má kalla rausnargjöf en ekki
sölu. Auk þess getur skólin* fengið
•1,/3 af jörðinni fyrir sanngjarnt
verð.
Allur kostnaður við skólahúsið er
mrlli 80 og 90 þús. kr. Ríkið hefir
lagt fram 2/5 kostnaðar, eða alt að
35 þús. kr., hitt hafa Þingeyingar
lagt fram.
Draum-koss.
Sveif í örmum ástar þinnar
Að mér bliður höfgi seig.
Svalg þar nautnir sálarinnar,
Svala tæra guða.veig,
Dýpstu þrá ég drauma minna
Drakk í einum vara.teyg.
Vek mig ei þú dagsljós dapurt,
Drauma svo ég eigi nótt.
Ef þú tekur aftur frá mér
Allra minna vona þrótt,
upp í sæluleiðslu lyfting,
Leyf mér Guð að hvíla rótt.
Hefur einatt heljartökum
Heimur svift mig rétti þeim.
Flækt í grimmum vafa.viðjum.
Vonarljóss um huldugeim.
Þó mér sönnun sýnir vakan,
Sál min þegar flytur heim.
YNDO.
iGin Pill hafa læknað þúsundir
sjúklinga af blöðru- og nýrnaveiki.
Ef þú hefir bakverki eða einhver
merki u msýknt nýru, taktu Gin
Pills 50c hjá öllum lyfsölum og
lyfjaverzlunum.
National Drug & Chemical Company
of Canada, LJmited.
Toronto — — — Canada.
82
Kaflar
ÚR PRÉDIKUN
PRÓF. HAR. NlELSSONAR
I FRlKIRKJUNNI
VÍGSLUDAGINN.
Þrjár voru gufj^þjónusrturn^tr j i
Frikirkjunni visludaginn (hinn 21.
des. Sjálf vígslu-guðsþjónustan fór
fram kl. 10 að morgni. Við hana
fluttu þeir ræður síra Ólafur og sira
j Árni. Kl. 2 flutti síra Árni aðra
messu og loks prédikaði sira Har.
Nielsson kl. 5. Eðlilega mintust frí.
kirkjuprestarnir á ýmislegt úr sögu
fríkirkjuhreyfingarinnar hér á landi.
Próf. H. N. mintist og fríkirkjunn.
ar og ýmislegs, er orðið hefir til að
auka frjálslyndi í trúarefnum hér
siðari árin og breyta trúarhugmynd.
um manna til meiri mannúðar.
Hann lagði út af Sálm. 33, 1—5,
sérstaklega orðunum: Syngið drotni
nýjan söng!
Kvað hann þá einkum hafa ástæðu
til að fagna þessum degi, sem sjálf.
ir voru með i þvi verki að koma þess.
ari kirkju upp í fyrstu, þvi að þeir
hafi lagt mest á sig og mest í söl.
urnar. “En vér elskum æfinlega það
innilegast, er vér leggjum mikið í
sölurnar fyrir, þolum og líðum fyrir,
berjumst fyrir. Flest ný fyrirtæki eru
smá i upphafi; og langflestir mann.
anna líta með skilningsleysi eða jafn
vel fyrirlitningu á litla byrjun. Fyrir
þvi eru dagar hinnar “litlu byrjunar”
svo efiðir ..... Þeir, sem unnað hafa
þessari kirkju öll þju ár, sem hún
hefir staðið, finna vafalaust sterk.
ustu hvötina hjá sér til þess að taka
sér þessi orð i munn: “Syngið drotni
nýjan söng”. Þeir hafa fagnað yfir
kirkjunni sinni áður; þeir gera það
enn meira nú, er hún hefir tekið svo
veglegum stakkaskiftum.
En vér, sem höfum tim mörg und.
anfarin ár fengið hér hæli, og mátt
í góðum friði tilbiðja Guð hér og
flytja þær kenningar, er oss geðjað-
ist bezt að og vér vitum sannastar,
vér höfum og mikla ástæðu til að
fagna. Vér njótum og góðs af þess-
ari stækkun. Nú geta enn fleiri feng.
ið hér sæti; söngurinn hljómar nú
enn betur og kirkjan er öll enn bjart..
það vera eitt atriðið í fögnuði vor.
ari og fegurri. Og vér skulum láta
um í dag, og ekki kleyma að þakka
það, að þeir, sem reistu þetta hús og
borið hafa ailan hag þess fyrir brjósti
síðan, voru svo víðsýnir, umburðar.
lyndir og frjálslyndir, að þeir feng.
ust til að leyfa oss að nota það, þótt
sumar skoðanir vorar séu í einhverj.
um atriðum frábrugðnar þeira. Frí.
kirkjusöfnuðurinn hefir með þess.
um hætti greitt frelsi í trúarefnum og
umburðarlyndi veg meðal íslendinga,
og vel má svo far?, að það verði hon
um til vegsemdar, er fram líða stundir,
og að með því hafi hann unnið þjóð
vorri meira gagn en almenningi var
1jóst í upphafi. Hann hefir, að
minsta' kosti óbeinlínis, veitt nýjum
skoðunum hæli, meðan þær voru á
stigi hinnar “litlu byrjunar”. Vér
óskum og biðjum þess í dag, að Guð
sannleikans hann, sem einn gefur
ávöxtinn, þar sem mennirnir plægja,
sá og vökva, láti blessun koma yfir
þetta hús fyrir þá andlegu gestrisni,
'sem fríkirkjusöfnuður þessa bæjar
hefir sýnt. Sönn gestrisni ber æfin.
lega vott um göfugmensku og hlýt.
ur því að 1okum sín laun: mátt til að
sýna enn meiri góðvild og hjálp, þar
sem þess.er þörf. Og gestrisnin á
líka sín fyrirheit. Fyrir því áminti
einn af rithöfundum N. tm. samtíðar-
menn sína svo forðum: “Bróðurkær-
leikurinn haldist. Gleymið* 1 ekki
gestrisninni, því að vegna hennar hafa
sumir sér óafvitandi hýst engla”
(Hebr. 13, 1—2).
Allir þeir, sem unna frelsi í trú-
málum og hafa þá sannfæring, að í
frelsinu sé öllum andlegum málum
þjóðarinnar bezt borgið, þeir hafa á.
stæðu til að fagna þessum degi. Alla
má þá ávarpa með þessum orðum hins
gamla sáttmála: “Syngið nýjan söng”,
í tilefni af þeirri framför ,sem þetta
guðshús hefir tekið. Sjálf stækk.
un hússins er jafnframt vottur ann.
ars: áhugi manna á kirkjumálum og
I öllu þvi, sem eilifðinni kemur við,
er að vaxa meðal vor. Þar liggur
, dýpsta hvötin til þess, að menn leggja
I mikið á sig til að koma upp æ veg.
legri kirkjum”.
“Allar kynslóðir fá sína reynslu af
gæsku, miskunn og trúfesti Guðs; en
! engin kynslóð er nákvæmlega eins og
j fyrirrennari hennar. Alt af er ein.
hver öldugangur i hafi tímans, sem
veldur breytingum. Fyrir þvi verður
skilningur hverrar kynslóðar nokkuð
frábrugðinn skilningi fyrri kynslóða.
Tilfinningarnar haldast, en þó er sem
litblærinn á þeim sé töluvert mismun.
andi hjá kynslóðunum. Vegna þessa
getur ný kynslóð sjaldnast að öllu
leyti búið hugsanir sínar búningi
fyrri tíðar manna. Og eftir þvi sem
trúarhugmyndirnar hafa víkkað og
göfgast, eftir þvi hefir þessi þrá
brotist skýrara fram: Syngið drotni
nýjan söng! Og kynslóðirnar leggja
engan veginn allar aðaláherslunai á
sömu hlið trúmálanna. — Því trú.
málin hafa margar hliðar. — -Siður
en svo. Þar skiftast á margskonar
aðfall og útfall. Stundum er sem
hugmyndirnar berist með straumum í
hafi tímans — eins og trjábolirnir
úr frumskógunum berast langar leið.
ar með hafstraumunum, unz þá rekur
upp á einhverja bygða skógleysis.
strönd og þeir verða þar efniviður i
hibýUi manna. Enginn jarðeigantdi
ræður því, hver tré rekur á fjöru
hans. Nokkuð likt er oft um andlega
efniviðinn, sem berst með straumum
timans og að landi voru. Aöfall eins
tímabilsins ber vissar kenningar upp
í fjöruborðið. En svo kemur útfall-
ið eftir ákveðinn tíma. Þá skolar
ósjaldan út aftur. Og næsta aðfall
ber með sér nýtt efni, nýjan rekavið,
sem menn reisa af andleg stórhýsi
og hafast lengi við i. Allar þessar
breytingar verða smátt og smátt til
þess að göfga og hækka guðshug.
myndina sjálfa og ýta skilningi
manna fram á leið t hinum æðstu
efnum.”
Þvi næst sýndi ræðumaður fram
á nokkrar breytingar, sem orðið
hefðu með þessari kynslóð hér- á
landi, og nefndi sem dæmi útskúf.
unarkenninguna, samlyndið millf
trúar og vísinda, hugmyndirnar utn
framhaldslífið, og talaði um, að
mikil dulspeki.alda gengi nú yfir
heiminn, sem vafalaust yrði kirkjunni
enn til blessunar, eins og allar slíkar
öldur hefðu áður orðið.
“Dulspeki.aldan er hugum margra
hið sama sem áveita vatns er þurrí
groðurmold; hún gerir hjörtun gljúp
og færir þeim ýms dýrmæt frjóefni.
Út af öllu þessu er ástæða til að
fagna og syngja nýjan söng. Því að,
eins og áður hefir verið tekið hér
fram í dag (þ. e. prédikun síra Árna
Sigurí?s9onar), |þá er ekki nóg að
kirkja og söfnuðtt stækki hið ytra.
Miklu meira stendur á hinu, að hið
innra Jífið eflist og kirkjunni takist
með boðskap sínum að fullnægja trú.
arþörf manna og veita þeim andlega
hjálp og styrk í baráttu og erfiðleik.
um, ekki sízt er þeir vakna til veru.
lcgrar meðvitundar um eilífðareðlí
sitt og mikilvægi þessa jarðneska lífs.
Einn liðurinn í því er að leggja
kirkjufólkinu til sálma til að syngja
við guðsþjónusturnar — sálma, er
séu i fyllra samræmi við hugsanir nú.
timans en ýmsir sálmar eldri kynslóða
eru. Einnig þar er þörf á endurnýj.
un. — Lítil tilraun hefir verið gerð ti!
að bæta úr þeirri þörf. Og það er
mér eitt fagnaðarefnið i dag, að vér
getum ávarpað hvert annað á þessum
orðum textans: Syngjum drotni nýj.
an söng! — I þessari kirkju hefir
verið minst i dag brautryðjenda frí-
kirkjunnar. Eg leyfi mér að minn.
ast. með þakklæti sérstaklega eins
manns, sem hefir átt mjög mikinn
þátt i að auka frjálsan hugsunarhátt
í íslenzkri kirkju og kve?|iðf |hefir
inn i oss bjartari og hlýrri kristin.
dómsskoðanir en áður voru þar ríkj.
andi, þjóðskáldsins og sálmaskáldsins
sira Matthíasar Jochumssonar. Tunga
hans er þögnuð. en söngvar hans og
sálmar vonar ég að eigi eftir að verma
friða og gleðja margar sálir og lyfta
þeim til æðra trúarflugs, og lengi a!5
óma undir islenzkum kirkjuhvelfing.
I um. Fyrir hans hjálp og nokkurra
i annara getum vér sungið nýjan söng.
I Það veri bæn vor í dag: Guð ! sendu
l kirkju þinni nýja reynslu, er auðgi
hana og leggi mönnum hennar lof-
gerð á varir, svo að vér öðlumst nýja
söngva um trúfesti þína, miskunn og
gæsku!”
— “Tíminn”.
Raunir og þroskun
HUGLEIÐING
(Flutt vid útför HaUdórs lœknis
G un nl augsso nar).
Það má vist með fylsta rétti segja,
að öll tilveran sé eitt kraftaverk. Það
er nákvæmlega sama hvernig og hvaw
vér lítum á hana. Hún er alstaðar
jafn dýrðleg. — Vér getum litið á
fjöllin, á viðlit þeirra við bláma him.
insins; á tignar.hafning þeirra yfir
smágróður engja, bygða og bala; á
fagrar skógarhæðir, þar sem trén
reisa sig líkt og uppréttir armar í
Jotning móti hæð og heilagleika him-
ingeimsins. — Vér getum litið á sjó.
inn; á barnslega fegurð hans í blíð..
viðri; á draumkenda dulræni hans i
skuggsýni; á firna þrótt hans og fer.
leik í þungviðri og þrautaleiði, þar
scm sterkur sonur jarðarinnar brýst
um t grimmum gáska. — Vér getum
litið á stjörnurnar, sem stara á oss úr
fjarlægð, og aðeins virðast litlar í
vorum augum af því að vér erum
sjálfir litlir, sljóvir og skammskygn.
ir. En í raun réttri eru hér guðs
attgti, setn til vor líta, og leitast við
að fá oss til að líta í mót. — svo er
ttm allan alheiminn na^r og fjær, utan
takmarka vorrar jarðar og innan;
ský og regn t. a. m., sem brynna
jörðunni, þegar hún er þyrst, —
dreifa varmanum til viðhalds og lífg-
ttnar dýrum, jurtum, og ef til vill
duldum öflum, — og samhliða eru
full skýin af kynjamyndum, sem
skapa í sálunni undarlegar hugsanir