Heimskringla - 07.07.1926, Page 3

WINNIPEG, 7. JÚLÍ 1926.
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSIÐA.
Magic Baking Powder
er alt af áreiðanlegt t'l
jjess a? baka sætabrauð,
kökur o. fl. Ekkert
álún er í því, og er það
ósvik'ð að öliu leyti.
Verið viss um aS fá það
og ekkert annaí.
alþýöa manna hefir sýnt svo greini-
lega viöleitnina til þess aö' búa yngri
kynslóðina svo úr garði, að hún
hefði skilyrði til að standa jafnfætis
þeim, er bezt eru þar mannaðir, að
eg er þess sæmilega fullvís, að engir
aðrir hafa lagt þar sama kapp á.
Vitaskuld dettur mér ekki í hug að
halda því fram, að saman verði jafn-
að þeim áhrúum, sem gætt hefir af
hálfu íslendinga á nokkrum stað á
meginlandi Ameríku, við áhrif þau,
cr t. d. Sviar og'Norðmenn hafa
haft. Sumar stórborgirnar í norð-
vesturríkjum Bandaríkjanna eru að
heita má albygðar af Skandinövum.
Iín hinu held eg fram, að þar sem
afstaðan hefir verig lík, þar hefir
pað tekið skemri tima fyrir íslenzka
innflytjendur en nokkra aðra land-
nema, að komast í röð ágætustu
borgaranna. Þessi sannleikur kemur
greiniTegast í ljós í Winnipeg. Full-
vrt er, að ekki sé þar færra t. d. af
Svíum en. Islendingum. Og hvorir-
NAFNSPIOLD
tveggja, Islendingar og Sviar, hafalþar í landi, er þar sterk, arfþegin
búið þar tiltölulega skamma stund tilfinning fyrir verulega frjálslynd
— innflutningurinn hefst fyrir ná-
! lægt 50 árum. En þess sjást naumast
! nokkur merki, að sænskir menn hafi j er frjálslyndastir og víðsýnastir eru
átt sér bólfestu í þessari borg. 11 allra i trúarefnum. Þá hafa Banda-
borginni er, að því er eg frekast veit, ríkin ennfremur sýnt það, að þau
um hugsunum og mikill skilningur
á þeim. Þar bú'a t. d. þelr menn,
Vér höfum öll Patent MeSöl.
Lyfjabúðarvörur, Rubber vörur,
lyfseðlar afgreiddir. Vér sendum
hvað sem er hvert sem vill í Can-
ada.
BLUE BIRD DRUG STORE.
495 Sargent Ave., Winnipeg.
SkrlfNtofutfniar: »—12 og 1—-0,20
Einnlg kvöltlin ef æ**kt er.
Dr. G. Albert
FðtasérfneSÍDKur.
Slml A-4021
»38 Somerset UldK., W’lnnlpes-
MHS B. V. ISFELD
Planl.t & Teacher
STUDIOi
800 Alverstone Street.
Phnne: B 7026
það segja, að þeir hafa verið sér-
staklega fundvísir á það, sem er-
lend blöð hafa sagt Ameríku til
háðungar. Þeir hafa flutt fregnir ^cocoOCCCOCCCCCOCCCOCCCOCOCCCCCCOSOCrSCCOOCCCOC/SOOCCCCCOSOSCCCOSOCCOCCCCOOCO
—• vitaskuld nokkiið afbakaðar — af
þvi, þegar trúarofstækismenn í einu
ómerkilegasta ríki Bandaríkjanna
hafa komið þvi í gegnurn löggjafar-
þingið, að eigi megi kenna börnum
í skólum ríkisins neitt urú niðurstöðu
náttúruvisindanna, ef þær fari í
bága við kenningar gamla testament-
isins. Þeir hafa flutt fregnir af þvi,
ef einhversstaðar hefir verið bönnuð
útgáfa af þýðingum á ritum Ovidi-
usar, sökum orðbragðs þess, er hann
notar um ástalíf karla og kvenna,
o. s. frv. — Frá þessum tíðindum og
öðrum likum hefir verið skýrt á þá
leið, sem þessar ráðstafanir væjru
hið sannasta sýnishotn af hugsunar-
hætti þeirra manna, er' Ameríku
byggja. Skilningurinn hefir verið
enginn á þvi, að jafnhliða þeirri
þröngsýni, sem í ýmsu verður vart
. Ábyrgstar Skóviðgerðir .
Arlington og St. Matthews
HEALTH RESTORED
Lækningar á n lyiji
Dr- S. G. Simpson N.D., D-0. D.O,
Chronic Diseasea
Phone: N 7208
Suite 207 Somerset Blk.
WINNIPEG, — MAN.
Dr. M. B. Halldorson
401 Boyd BId«.
Skrlfstofuslml: A 8674.
Stundar airatakleía lunguaajdk-
dóma.
Kr aD flnno A ekrlfstofu kl. 11_u
f h. og 2—6 e. h.
Helnnll: 46 Allow&y Are.
T&lalml: Sh. 8164.
iJ
aðeins ein sænsk kirkja, og er það
| gamalt hús í frekar óveglegutn borg-
| arhluta. Nú er það svo um alla út-
i lenda þjóðflokka í Canada, að fé-
***lagslif þeirra hefir framan af snú-
ins þess á leit við mig, að eg ritaði »st því nær eingöngu um kirkjulega
eitthvaö í Lesbókina um landa vora starfsemi, eða staöið i einhverjij sam-
vestan hafs. E^ varð við þeim til- bandi við hana. A þessum árúm, er
mælum. Yn þótt lítið hafi hingað Islendingar hafa búið í Winnipeg,
til orðið úr efndunum, þá er mér hafa þeir reist sjö kirkjur. Jafnóð-
þetta sérstaklega ljúft verk. Ber þar um og fólkinu hefir fjölgað, og »þvi
fyrst til sú ástæða, að virðing mín vaxið fifekur um hrýgg, hefir það
fyrir Islendingum í Vesturheimi hef- smátt og smátt flutt sig búferlum ’.
ir aukist með hverri stundinni, sem nýrri og rýmri og skemtilegri hluta
€g hefi meðal þeirra dvklið. Og borgarinnar, selt kirkjubyggingarnar
önnur ástæða er sú, að eg tel þörf og reist aðrar nýjar og veglegri.
á, að um þá og lif þeirra sé ritað í
blöð hér á landi.
Þjóðarcinkemii Islcndinga sjást
glcggst vestra, því þar eru aðrar
þjóðir til samanburðar.
Á'hrif kirkna og presta.
Eg hafði ekki hugsað njér að rita
neitt í þesari grein um kirkjulega
starfsemi Islendinga vesti^a. En eg
gét ekki stilt mig um að geta þess,
Um það hefir verið rætt nokkuð úr því eg/mintist á kirkjur þeirra, að
á siðari tímuni hér á landi, hvílílc menningaráhrif þeirra hafa verið á
þörf væri á því, að fram færi al- mjög aðra lund að sumu leyti, heldur
varleg rannsókn á eðliseinkennum en fólk hér á landi hefir tilhneigingu
íslenzkra manna. Eg held ekki að t'1 þess að ímynda sér. Eg er þess
ofmælt sé, þótt sagt sé, að niikils- d- btllvís, að áhrifin frá kirkjum
varðandi leið til þes? að kynnast ís- og foringjum í prestastétt hafi vald-
lenzkum skapsmunum, gáfnafari og iS mildu utn það, hversu mikið kapp
öðrum lundareinkennum sé sú, að at-. hefir verið lagt á að koma íslenzkum
huga með kostgæfni feril Islendinga unglingum til nienta þar í landi. Eg
í Vesturheimi. Samanburðurinn á held að það sé tiltölulega auðvelt að
þeim og því nær bllum kynflokkum sanna það, að enginn þjóðflokkur i
jarðarinnar ’er þar tiltölulega auð- Canada hefir kostað jafnmikig af
veldur. Og sá samanburður er fyrir ungmennum sínum til háskólanáms,
þá sök ánægjulegri, sem niðurstaðan tiltölu við fólksfjölda. I'æstir af
er myndarleg fýrir landann. Að Þelm mönnum, er héðan hafa farið
minsta kosti er það áreiðanlegt, að vestur um haf, höfðu aflað sér mik-
ef nokkrar ályktanir er hægt að lllar mentunar hér. En þeir höfðu
draga af því, hve margir Islending- heldur ekki heyrt þá speki, að það
ar hafa valist í opinberar trúnaðar- sklftl mestu mal1 1 fræðslumálum, að
stöður, þá er ekki auðvelt ag benda sporna við því, að menn leituðu til
á aðra þjóðflokka, er þar hafi stað- skólanna um fræðslu. Ef sú kenning
ið framar, aö tjltölu við mannfjölda. hefði verið jafnmögnuö fyrrum hér
Einar H. Kvaran hefir getið þess í a landi- eins hún virðist nú, þá
fyrirlestri, er hann flutti hér í bæn- hefði róðurinn til menningar getað
tim síðastliðið haust um Vestur-Is- orðið þyngri fyrir Vestur-Islendinga,
lendinga, að hann hefði fengið þá en hann er nú að reynast — ef þeir
vitneskju um þá menn, er settir hefðu virt þessar kenningar að
hefðu verið til menta, ag “um 20 nokkru. En raunar eru líkur fyrir
hafa orðið háskólakennarar. Um 40 Þvl» a® Þeir hefðu ekki látið slíkar
hafa orðið læknar og tannlæknar; f'rrur villa sér sýn. um langa hríð.
lögfræðingar hafa orðið' yfir 30, bnda hefði þaö þá ekki verið sú eina
prestar yfir 40. Einn hefir orðið tegund vitleysunnar, er þeir hefðu
ráðherra og einn yfirdómari og 18 losaö siS við með bústaðaskiftunum.
þingmenn á löggjafarþingum. Bóka-
verðir hafa orðið 3, og iðnrekendur Fáránlegar kcnningar um mcnningu
í stórum stíl, eftir ameriskum mæli- AmcÁkunwnna, tcknar eftir kynja-
kvarða, að minsta kosti 2. Auk þess j sögum Evrópublaða.
er sægur af skólastjórum við gagn- „ , r. .v v
fræðask 'I ” j Eg hefi verrð spurður tnargs vest-
an um haf, af kunningjum mínum,
! þessar vikur, sem eg hefi dvalið hér.
Hvað gcra Islendingar til að halda Eg hefi verið spurður um Ame-
hafa haft næman skilning á þeirri
blekking og leikaraskap öllum, sem
nefnt hefir verið Þjóðabandalagið.
Og öll saga Bandaríkjanna'sýnir það,
að enda þótt þau hafi stundum gerst
brotleg gegn réttsýni og velsæmi í
viðskiftum sínum'við smærri þjóð-|
ir, þá er þó ekkert annað stórveldi i
heiminum minna brotlegt.
Um þessa hluti hafa Islendingar
ekki verið fræddir. En. hitt má
.segja, aö nokkur alúð hafi lengi ver-
ið -við það lögð af ýmsum, að fylla
menn með hleypidómum um Ame-
ríku. Þeir hleypidómar hafa að
sjálfsögðu valdið nokkru um það,
hvaða hugmyndir menn gerðu sér
um Islendinga í álfunni. Eg get ekki
gert mér von um að uppræta neitt af
hleypidómmmm i þessari smágrein.
Jtn eg ætla að verja því sem eftir
er af rúmi mínu, til þess að skýra
lítilsháttar frá þeirri hlið starfsemi
þeirra, er mest lýtur að sérstaklega
íslenzkum máhtm og verndun þjóð-
ernisins.
þjóðerni sínu?
Þcir hafa mcðal annars bygt sjö
kirkjur í Winnipeg.
ríku: hvort allir menn séu ekki ment-
• l unarlausir og litilsigldir á því megin-
j landi; hvort þar séu nokkrir rithöf-
' undar, sem lesandi séu; hvort nokk-
En jafnmikilsvarðandi og þessar ur maður hugsi þar' um annað én
upplýsingar eru, þá ná þær að sjálf- dollara, o. s. frv. Eg ætla ekki að
sögðu tiltölulega skamt til að skýra gera tilraun til að svara neinum af
fyrir mönnum það, sem meira er um þessum spttrningum hér. En eg skil
vert, og það er, hvílikt verk hefir þær. Evrópa hefir ávalt verið af-
verið í það lagt að sjá um, að þjóð- brýðissöm við Amertku. Og alþjóð
flokkurinn í heild sinni gæti lifað i Evrópu hefir ávalt verið þekking-
menningarlifi í hinu nýja landi. Því arlaus um þá hluti, er amerískir eru.
fer fjarri, að Islendingar vestan hafs Hún hefir látið sér nægja þá fróð-
séu vfirleitt mjög efnum búnir —leiksmola, sem þekkingarlausir blaða-
enginn þeirra hefir orðið veruleg- menn hafa flutt henni. Og um ís-
ur fjármálamaður í stærri stíl — en lenzka blaðamenn í seinni tíð má
i Kirkjurnar.
Þær stofnanir, sent mestu hafa
valdið unt það, að Islendingar hafa
að töluverðu levti haldið hópinn í
Canada og Bandarikjunum, eru, eins
og áður hefir verið gefið i skyn,
kirkjur þeirra. Ef þær hefðtt ekki
verið eins öflugar, eins og rattn hef-
ir á orðið. þá eru ekki mikil líkindi
til að mikið yrði vart íslenzkra manna
þar, sem sérstakrar heildar, er ynni
tungu sinni og fornum minningum.
Prédikanir fara, þvi nær undantekn-
ingarlaust, frarn á íslenzku, og öil
uþpfræðsla barnanna í trúarefnum
sömuleiðis.
Blöðin hafa vcrið góð, og haft mikil
dhrif til ejlingar þjóðrœkni.
í}á hafa blöðin verið öflug mátt-
arstoð. Vikublöðin tvö, Heirtts-
kringla 'ng Lögberg, eru elztu viku-
blöðin, sent út eru gefin. á íslenzka
tungu, að Isafold einni undanskilinni.
Vakti það undrun nokkra vestan
hafs. er menn lásu ritgerð 5 einu
timaritinu hér heima, um íslenzka
blaðamenskn, að höfundurinn virtist
hafa glevmt því, að sú starfsemi
jhefði átt sér nokkttrn fulltrúa í Vest-
urheimi, þótt getið væri um hverja
tilraun, er Islendingar, búsettir i
Danmörku, hefðu gert til blaðaút-
gáfu. Ög nú er vítaskuld sannleik-
urinrwsá, að íslenzk blaðamenska hef-
ir aldrei verið myndarlegri, heldur en
hún hefir á köflum verið þar vestra.
Menn eins og Gestur Pálsson, Einar
H. Kvaran, Jón Ölafsson, Sig. Júl.
Jóhannesson og Rögnvaldur Péturs,
eru ekki óritfærari heldur en þeir
ntenn, er mest hafa látið til sin taka
um hlaðamensku fvr og síðar hér
á landi. Þessi nöfn eru nefnd fyrir .
þá sök, að þau eru almenningi hér-
lendis kunnugri en ýmissa annara,
er ritað hafa af snild í blöð vestra.
Sttmir þessara manna hafa, eins og
öllum er kunnugj:, fengist við blaðrit- !
stjórn hér á landi líka. En eg hygg, j
að færa megi fyrir þvi allsterkar lik-
ur, að þeir hafi notið sín betur við
(Frh. á 7. bls.)
' ■ " TH. JOHNSON, Ormakari og GuIlnmiBu! Selui glftingaleyflsbrél. Baratakt athygll veltt pöntuhuæ og vlDgjörDum útan af l&ndl. 264 Main St. Phona A 4837 /
Ellice Fuel’ & Supply KOL — KOKE — VIÐPR Cor. Ellice & Arlington Sími: B-2376

Telephone A-1613 J.Chr istopherson, b.a. Islenskur lögfrœðingur 845 Somerset Blk. Winnipeg, Man.
SECURITY STORAGE <& WAREHOUSE CO., Ltd. Flytja, Keyma, bfla um og senda llfismunl ok Plano. Hrelnsa Gölfteppl SKRIFST. og VÖIlUHtS Elllee Ave., nfílægt Sherbrooke VÖRUHCS 83 Kate St.

Muirs Drug Store Flllce og Beverley GÆÐI, NÁKVÆMNI, AFGHEIÐSLA Phone B-2934 WALTER J. LINDAL BJÖRN STEFANSSON Islemkir lögfrceðmgar 709 Great West Perm. Bldg. Sími A 4963 356 MainÖSt. Hafa einnig skrifstofur að Lund- ar, Piney, Gimli, Riverton, Man.

King’s Confectionerv CJ j Nýlr flvextlr or Garftmetl, Vlndlar, Cigrarettur og Groceryf Ice Cream og Svaladrykklr* Sími: A-5183 551 SARGENT AVE, WINNIPEG t
Dr. K. J. Backman 404 AVENIIE BLOCK Lœkningar meö rafmagni, raf- magnsgeislum (ultra violet) og Radlum. Stundar elnnig hörundssjúkdóma. Skrifst.timar: 10—12, 3 6, 7 8 Simar: Skrifst. A1091, heima N8638 V-

L.ELAND TAILORS & FURRIERS 598 Ellice Ave. SPECIAL Föt tilbúin eftlr m&ll frá 833-50 og upp Meö aukabuxum 343.50 SPECIAL
/. H. Stitt . G. S. Thorvdldson Stitt & Thorvaldson Lögfr. og málafærslumenn. • 807 Union Trust Bldg. Winnipeg. Talsími: A 4586 '»•

Dr. B. H. OLSON
216-220 Medlcal Arts Bldg.
Cor. Graham and Kennedy Bt,
Phone: A-7067
VlDtalsttml: 11—12 og 1_6J6
Helmill: 921 Sherburn St.
WINNIPEG, MAN.
DR. A. BI.Ö1VDAI,
818 Somerset Bldg.
Talsiml N 6410
Stundar sérstaklega kvensjúk-
dóma og barna-sjúkdóma. AB hltt*
kl. 10—12 f. h. og 3—5 e. h.
Helmili: 806 Victor St.—Siml A 8180
Talsfmti 48888
dr. J. G. SNIDAL
tanklikknih
•14 Someraet Black
Portagt Ava. WINNIPBU
dr. j. stefánsson
216 MKDICAL ARTS BLBtt.
Hornl Kennedy og Grah&a.
Stnadar elncðaaa angna., eym*-,
aef- og kverka-sjúkd6ma.
'* hllta frl kL 11 IU U L
»f kl. 8 li 0 e- h.
Talsfml A 8631.
•lctiMti t Klver Ave. p.
DR. C- H. VROMAN
Tannlæknir
Tennur ySar dregnar e8a lag-
aSar án allra kvala
Talsími A 4171
505 Boyd Bldg. Winnipeg
Látið oss vita um bújarðir, sem
þér hafið til söJu.
J. J. SWANSON & CO.
611 Paris Bldg.
Winnipeg.
^Phone: A 6340
1116 nýja
Murphy’s
Boston Beanery
AfgreiSlr Flsh «fc Chlps t pökkum
til heimflutnlngs. — Ágætar m&l-
títlir. — Einnig molakaffl og svala-
drykkir. — Hreinlætl einkunnar-
orö vort.
62» S A RGENT AVE., 81MI
Sfml B2650 824 St. Matthews Ave.
Walter Le Gallais
KJÖT, MATVARA
Rýmilegt ver?5.
Kr.J.Austmann
M.A., M.D., L.M.C.C.
Skrifstofa: 724]/2 Sargent Ave.
Viðtalstímar: 4.30 til 6 e. h.
og eftir samkomulagi.
Heimasími: B. 7288
Skrifstofusími: B 6006
Allar bíla-viðgerðir
Radlator, Foundry acetylen.
Weldtng og Battery servlc.
Scott's Service Station
649 Sárgent Ave
Símt A7177
Wlnnipeg
Emil Johnson
Service Electric
524 SARGENT AVE.
Selja rafmagnsáhöfd af öllum teg.
undum.
Viðgerðir á Rafmagnsáhöldum,
fljótt og vel afgreiddar.
Talsími: B-1507. Heimasími: A-7286
DAINTRY’S DRUG
STORE
Meðala sérfrsðingv.
"Vörugæði og fljót afgreiMa’
eru einkunnarorð vor,
Horni Sargent og I ip»<Mi,
Ptione: Sherb. 1164.
Mrs. Swainson
627 Sargent Ave.
hefir ávaJt fyrirliggjandi úrvals- \
birgðir af nýtízku kvenhöttum.
Hún er eina íslenzka konan, sem I
slíka verzlun rekur í Winnipeg.
Islendingar I Látið Mrs. Swain-
son njóta viðskifta yðar.
r i stol Fish & Chip
Shop.
HIÐ GAMLA OG ÞEKTA
KING’S bcila ger»
V6r nendum helm tll
frá 11 f. h. til 12 e. h.
Fiskur 10c Kartöflur 10c
540 Kllce Avf, hornl Langsldt
SIMI B 2076
Beauty Parlor
at 625 SARGENT AVE.
MARCEL, BOB, CCRL, *6-5«
and Beauty Culture ln all brachef.
Hoursi 1« A.M. to 6 P.M.
except Saturdays to 9 p.M.
For appointment Phone B 8013.
A. S. BARDAL
selnr ltkklstur og r.nnaat um *i-
f&rlr. Allur útbúnaDur •& beatl
Ennfremur selur hann allskonat
mlnnlavarDa og legsteina_i_l
848 SHERBROOKE ST.
Phonai N «607 WINN1PK4I
Arthur Furney
Teacher of Violin
932 Ingersoll Street
PHONE: N 9405.
Lightning Shoe
Repairing
Sfml N-9764
328 llarKmvf St., (Nftlæfft KIlic«)
Skftr og Rtlgrvél bfltn tll eftlr máll
laltlV eftlr ffttlæknlngum.
HEIMSKRINGLA
hefir til sölu námsskeið við beztu
VERZLUNARSKOLA
í borginni með afföllum. Þeir sem vilja hagnýta sér
þessi kjörkaup, ættu að finna ráðsmanninn tafarlaust.