Heimskringla - 15.12.1926, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 15. DES. 1926.
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSlÐA
orösnildin í “Manfred”. Þá spilti
ekki fyrir þegar lleimskringla Snorra
var opnuö.
Þetta vil eg láta reyna í kaupstöö-
unum, svo dansinn veröi ekki einn
um hituna aö menta fólkiö. Þaö er
aldrei of mikiö gert fyrir alþýðu—
mentunina. Ef alþýðan er mentunar
snauð og hugsjónalaus- er þjóöin, á
vegi til grafar”, en sú þjóð, sem á
heilbrigða og mentaða alþýðu, má
örugg treysta því, að hennar allra
fjærstu draumar rætast.
1. október 1926.
Hannes J. Magnússon.
—Vörður. B
----------x----------
LiTjri uu mannanöín.
Lögin frá 1925 um mannanöfn hafa
enn ekki komið til framkvæmda aö
þvi leyti, að ekki hefir stjórnin enn
þá gefið út leiðarvísi utn það, hvaða
utlend.nöfn og íslenzk ónefni sé bann
nð að nota.
Einmitt að þessu leyti viðvíkjandi
skírnarnöfnununv hafa lögin stígið
framfaraspor til málhreinsímar. A—
kvæðið um ættarnafnabannið er aft—
ur ónýtt eins og það er í lögunum.
Hugsunin er sú, að banna útlendan
ættarnafnasið. einsog t.d. það að kon
ur kalli sig “_son” og því líkt, en
hinu myndi höfundur laganna aldrei
hafa amast við, að íslenzk nöfn eðrt
viðurnefni mættu ganga í ættir. Þetta
ákvæði þarf þvi að laga, en fyrst
verður að ræða það mál og koma
ser mður á skynsamlega stefnu. Ekki
væri það t. d. óskynsamlegt, úr því
að menn mega heita tveimur nöfnum
<“t"tir lögunum, að síðara nafnið væri
Elenzkt’ viðurnefni og gengi í ættir
mann fram af manni.
Aftur a móti er ekki eftir neinu
nð biða með að framkvæma ákvæð-
lS um skírnarnöfnin, það-er fullkom-
ega sanngjarnt og réttlátt. Það er
reint ekki í j{0(- yísag, menn
< i að leita í gamla, þjóðlega gull—
miu um nafnaval, i stað þess að
C 'ist olt" útlendum nöfnum frá ó—
sky'dum kynflokkum. t. d. júöum.
.. unium kann að finnast það of nær
^ongult, að setja lagaákvæði um það,
iverskonar nöfn menn megi bera. —
svo el ekki. Nöfnin eru einmitt
svo samgróin opinberu félagslífi", að
sjalfsagt er að hafa hönd í bagga
með þeim. Enda gera þaö allar þjóð
ii, meira og miruia. Hver maður á
að hafa opinbert, lögskráð nafm sem
hann á ekki að hafa íeyfi til að
hringla með eftir vild. Og'hví skyldi
það ekki eiga að vera þjóðlegt'? —
Annað þiál er það. að þess utan
geta menn kallað sig allskonar upp-
nefnum, skrípaheitum og útlendum
nÖfnum, ef menn vilja. Þau lieyra
þá aðeins til daglegíi tali, sem lög ná
ekki til.
Að hreinsa til um mannanöfn ís—
lenzkrar tungu er einhvef hín auð—
veldasta og um leið áhrifamesta mál—
hreinsun sem unt er að framkvæma.
Hún er ihreinn Ieikur hjá því að
koma inn ihinum og þessum nýyrð— | inn og gesturinn”. — Einar H. Kvar—
um í stað útlendra oröa> sem fest an: “Skygna konan í Helgárseli”. —
hafa í málinu.
Þess er því að vænta, að allir
bregðist fegnir við þessu nýmæli,
svo seint sem það þó er fram kom—
ið, og landsstjórnin láti ekki sitt eftir
liggja að leggja fram það sem henni
ber- < á-Íl
E.
-Visir.
Satni: “Margrét Thorlacius frá
Öxnafelli”. — “Ritstjórarabb Morg—
uns um hitt og þetta’’. — Haraldur
Níelsson: “Skrá yfir 100 erlend orð
er að sálarrannsóknum lúta”.
Gangleri.
—Vísir.
Gengismálið.
Morgunn.
Júlí—dcscmbcr 1926.
Með þessu hefti er lokið 7. árg.
“Morguns’’. Ekki verður um það
deilt, að ritið hefir frá upphafi vega j
sinna vakið mjög marga menn, til j
alvarlegrar íhugunar um andleg mál- j
efni. Það hefir rótað upp í sálum!
v ■ , upp í hið gamla gullverð, eða leitast
manna og þyrlað ut t veður og vind 11 s ,
sé viö að festa krónuna nú þegar
með lægra gullverði en hún áður
haföi og þá serú næst núvrandi
(I fyrsta hefti hin,s nýja tímarits
Vaka, ritar Asgeir Asgeirsson þm.
V.—Is. grein um gengismálið. Fara
hér á eftir nokkrir kaflar úr henni.1
I
Föst stcfna. — Fyrir Alþingi er
ekki um fleiri en tvær leiðir að velja,
annaöhvort aö taka ákvörðun um> að
stefnt sé að hækkun íslenzkrar krónu
talsverðum hluta þess mikla, þykka
ryks> sem æfagamall trúmálasvefn. og
skeytingarieysi um andleg mál höfðu
lagt yfir hugi alls almennings. Aö sunnSildi hennar' A1Þin^ getur ekki
þessu leyti hefir tímaritið vafalaust setið hjá og lát.ð alt ráðast! Til þess
unnið mikið gagn. - Það kemur því er aS sklPa ,nálum Þjóðarinn
úr höröustu átt, er prestar vorir sum' ar’ hagkvæmleSa °I? réttlátlega. Það
ir og guðhræddir menn ýmsir hafa er, að vísu allal^n? skoSum a« ekki
• v v . -v- , . , , . tjái að taka ákvarðanir um gengið -
verið að amast við þvi og starfsenn i 1 s
forgöngumanna spiritismans hér á
landi. Kenningar sálarrannsóknar-
þjóðþingum, fremur en að setja lög
um rás vatnsins eða gang himin—
. c , ’-x , v-.- . tunglanna. Þar sé ekki annað að
manha hafa areiöanlega oröiö margn b
gera fyrir kjósendur og þingnienn en
að standa hjá og horfa á, hvað hlut—
skifti forsjónin fær oss. Svo hugsa
jafnan þeir, sem, einlilina á afleið—
ingarnar og gera sér ekki grein fyr—
ir orsökunum. , Gengið hefir- eins
og áður hefir verið bent á, sínar or—
sakir, sem tökum má ná á. . Stefna
seðlabannanna í útlánum þeirra
v - -x u ■ ■ . c- u x I ræður mestu um kaupmátt og verð—
um> eða í oðrum heinu, stafi þaðan 1
> „ , . v- . lag, og verðlagið er mælikvarðinn
i raun, og veru, þvi að alt þess hatt . , ■ .
syrgjandi mannsál til mikillar hugg-
unar, bæði hér á landi og viðsvegav
. um heim. Og það /er ekki lítils
virði, hvað sem kann aö vera um
sannindi kenninganna. Hitt er ekki
nema eölilegt, þó að fjöldi manna
efist um, að fyrirbrigði þau, sem
sálarrannsóknarmenn telja aö stafi
frá vitsmunaverum á öðrum lífsskeið
fyrir réttu gengi, þó því sé ekki ætíð
að fagna, að skráning gengisins sé
hagað eftir því, hvað verðlagið segir>
eða miðuð við það, hvaða gengi hef—
ir bezt skilvrði til að standa óhagg—
að. Ráöin eru til, ef þing og stjórn
ar er örðugt að sanna. En geta má
þó þess, að margt er það í veraldleg
um efnurn, sem talið myndi fullsann—
að með ekki gildari rökum en þeim, I
sem fram hafa verið borin af sálar—
rannsóknarmönnum um það, að sam— > .
, , , x . ,.v vilja beita þeim, til að ná þvi tak—
band hafi naðst við framhðna menn. . .... .
c, , ,. [ marki, er þingviljinn, sem birtist í
ba, sem þessar lmur ritar* kann— I J
„ . ,• , -v x , ... atkvæöagreiðslum Alþingis- setur.
ast fuslega við að hann truir engu t ...
. ,Xr ,, v ,-r v • ;I gengismálinu næst takmarkið ekki
staðfastlega um annaö lif eöa td- í h
veru i nýjum heimi, hvorki kenning- af Sjálfu sér’ heldur einullsis meS
um sálarrannsóknarmanna, guðspek-11 sjaIfl'á8um athofnmn- En takmarkið
inga, kirkjunnar né neinna annara. á *lþmgi Setja skýrUm StÖfum‘
- Hann er af trúuöu foreldri kom- °ljós V0H Um hœkku,L ~ Fyrri
inn, en var látinn læra “Helgakver” IelSl"’ !?" Um er aS ræSa' er hækk
i æsku og það haföi þau áhrif
un. gengisins upp í hið gamla gullgildi
hann, að hann gat ekki fengið sig °g SÍSan krÓnan ftSt þar' °Sjálf"
til þess að hugsa alvarlega um ei-! ratt haHaSt alUlr almennin?ur f7rst
lifðarmálin áratugun/saman. Og hann' a® þe'rrÍ StefnU’ T>a?i Cr tnfinnin^
hefir ekki náð sér til hlítar enn. —
Svo megn var óbeitin og svo lengi
búa menn að fyrstu gerð. —
En hver.n veg sem menn alment
líta á kei^iingar sálarrannsóknar-
manna- í [sambandi við nýtt líf eftir
dauða líkamans, þá verður þvi þó
ekki neitað, aö, ýmsir miklir andans
menn úti um viria veröld og eins hér
heima hafa aðhylst stefnu þeirra og
léð henni fylgi, beint eða óbeint. —
Og "Morgunn” hefir flutt fjölmarg
ar ágætar ritgerðir um sálarrann—
sóknirnar, sumpart þýddar, sumpart
frumsamdar. Með þessum hætti hefir
in fyrir því að gjaldeyririnn eigi að
hafa fastan kaupmátt, sem ræður
því. Að óhugsuðu máli bendir sú
tilfinning fyrst til hins gamla gull—
gildis. Menn ala á óskýrri von um
að gamla gullgildið komi svo að
segja af sjálfu sér og þá fái allir
órétt sinn bættan. Lærðir og leikir
litu björtum augunt á hækkunar—
mögideikana fyrir nokkrum árum.
Gengishrunið var sett í samband við
Ahagstæðann í erleiidum viðskiftum,
og sterkar vonir um viðreisn bygðar
á innflutningshöftum o'g öðrurn slík—
um ráðstöfunum, sem lítt hefðu háð
þjóðinni. Santbandið milli gengis
hann auKlð þekkingu manna og for—
>, • ,, .... og verðlags- sem mestu ræður, var
vitm um andleg malefni. Rttstjor?
• .„ fæstum, ef nokkrum ljóst. A. m. k.
Morguns heftr fra upphafi verið .
„• , ,, . . ..... , , ... var ekkt a það bent, að mnflutnings
etnhver allra bezti rithofundur þjoö- . 6
arinnar síðustu áratugina. Einar
N A F N S PJ O L D
coooeecoocceosooooseoeocoQoosoeoaescosccosooscceeccosGOCOSOOsooccccosoosoðosoeM
Hjörleifsson Kvaran. — Þarf ekki að
lýsa þvt’ aö öllum þorra manna þvk
ir gatnan aö lesa alt sem hann skrif
ar. Jafnvel römmustu andstæðingar
hans hafa orðið við það að kannast,
aö hann skrifi að jafnaði hverjuim
manni lætur og segi svo vel frá, að
ekki hafi verið lengra komist af vor—
um mönnum á síðari tímum. — Hann
er og umburðarlyndaYi við andstæð—
inga sína en flestir menn aðrif og , , .
, ,, ! , . , . »ef su stefna er tekin, þvi þá er af
vægur t domtirn. — Atlir þesstr kostu* . u
hans hafa komið fram og notið síg
vel í flestu því, sem hann hefir skrif
að í Morgun. Margir aðrir ágætir
nienn hafa og lagt til efni í tímarit-
ið og verður ekki fjölyrt um það
hér. — ,
Einar H. Kvaran: “Nokkur atriði
úr utanför minni” (erindi).. —
Ragnar E. Kvaran: “I fangelsi”
(prédikun). ------ Tveir kunningjar:
‘Hitt og þetta samantekið og^ þýtt”.
—G. Vale Owen: “Þekking nýlátinna
manna”, “Nýstárleg páskaræða í
biskupakirkjunni ensku”. — DaníeL . , . „ , , „
Jónsson : “Einkennileg sálræn reynsla. j emU ari’ aS lækkl 1,1 ful,S'
— Gunnar Sigurgeirsson: “Kolamol (Frh. á 7. bls.)
einhverju að taka, En það er jafnan
stefnan, vitandi vilji, sem veldur
hækkandi gengisskráningu, en engin
ytri nauðsyn.
Kreppa. — Þegar hið skráða gengi
hækkar að mun, kemst á ósamræmi
milli hins innlenda og erlenda kaup—
máttar gjaldeyrisins. Þetta ósam—
ræmi verður að jafna- ef hækkunin
á að haldast, með því að þrýsta hinu
innlenda verðlagi niður. Verð inn—
fluttarar vöru fer fyrst piöur og án
mikilla harmkvæla, en tíekur þó ekki
skemri tíma hér á landi en alt að
Verð
Vér höfum öll Patent Meðöl. Lyfjabúðarvörur, Rubbcr vörur, lyfseðlar afgreiddir. Vér sendum hvað sem er hvert sem vill í Can- ada. BLUE BIRD DRUG STORE. 495 Sargent Ave., Winnipeg. Fótasér f ræðingur Flatir fætur, veikla’ðir öklar, lik- þorn, sigg, umvaxnar neglur og allir fótasjúkdómar L.EKNAHIIt TAF ARLAUST Dr. G. Albert, 334 Somerset Block,, Winnipeg Síml: 23 137

PETERS Ábyrgstar Skóviðgerðir Arlington og St. Matthews HEALTH RESTORED Lækningar án 1y!] i Dr> S. G. Simpson N.D., D O. D.O, Chronic Diseases Phone: 87 208 Suite 207 Somerset Blk. WINNIPEG. — MAN.

Ellice Fuel & Supply KOL — KOKE — VIÐUR Cor. Ellice & Arlington SlMIi 30 376 TH. JOHNSON, Ormakari og Gullhnruftut Selui gíftingaleyfisbríi. Sersiakl atnygll veitt pöntunu/n off vitífrJcrUum útan af landl 264 Maln St. Phone 24 637 i.
- . >i - - ,j
X
SECURITY STORAGE & WAREHOUSE CO.t Ltd, Flytja, Rpymn, báa am ojf nenda IláHmunl ok Plano. Hrelnna Gálfteppl SKRIFST. or VÖRUHÚS «0* Elllce Ave., nálægrt Sherbrooke VÖRUHOS “B”—83 Kate St. Telephone: 21 613 J. Christopherson, Islemkur lögfræSingur 845 Somerset Blk. Winnipeg, Man.

Muirs Drug Store Elllce og Beverley GÆÐI, NÁKVÆMNI, AFGREIÐSLA PHONEi 39 934
WALTER J. LINDAL BJÖRN STEFANSSON Islemkir lögfrœðingar 709 Great West Perm. Bldg. Simi: 24 963 356 Main St Hafa einnig skrlfstofur að Lund- ar, Piney, Gimli, Riverton, Man.

King’s Confectionery Nýir fivextlr og Garönetl, Vlndlar, Clsrarettur og: Grocery, Ice Cream og; Svaladrykklr* SlMIi ' 25 183 551 SARGENT AV^ WINNIPEG
CAPITOL BEAUTY PARLOR — S63 SIIERBROOKE ST. Reyniö vor úgætu Marcel ft SOci Re.et 25e >>k Shingle 35c. — Sím- iö 36 398 til þess aö ákveöa tíma frft 9 f. h. tU 6 e. h.

L E L A N D TAILORS & FURRIERS 598 Ellice Ave. SPECIAI, Föt ttlbúln 'efttr má.11 frá $33-30 og upp MeS aukabuxum $43.58 SPECIAL /. H. Stitt . G. S. Thorvgldson Stitt & Thorvaldson Lögfr. og málafærslumenn. 807 Union Trust Bldg. IVinnipeg. Talsími: 24 . 586

111« nýja Murphy’s Boston Beanery Afgreiötr Flnh & Chipa f pökkum ttl helmflutntngs. — Ágrætar mál- tiötr. — Elnnlg molakaffl og svala- drykkir. — Hreinlætl einkunnar- or« vort. 629 SARGBNT AVE., SIMI 21 906 Kr. J. Austmann WYNYARD SASK.
MRS B. V. tSFELD
Ptanlnt A Teacher
STUDIOl
668 Alverstone Street.
Phone : 37 020
Dr. M. B. Halldorson
401 Boyd Bld«.
Skrifstofuslml: 23 674
ðíundar 0érstakleg:a lungaasjdk-
dóma.
BJr aTJ finn^ A skrirstofu kl. 12_u |
t h. of 2—6 e. k.
Helmtll: 46 Alloway Ara
Talsfml: 33 158
Dr. B. H. OLSON
218-220 Medlcal Arts Bld*.
C°r. Graham and Kennedy M.
Phone: 21 834
ViStalstími: 11—12 og 1—5.30
Heimili: 921 Sherburn St.
WINNIPEG, MAN.
Dll. A. RL8NDAL
602 Medical Arts Bldg.
Taisimi. 22 296
Stundar sérstaklega kyensjúkdóma
og barnasjúkdóma. — At5 hitta-
kl. 10—12 f. h. og 3—5 e. h
Heimili: 806 Victor St.—Simi 28 130
Talslml: 28 889
DR. J. G. snidal
TANNL.UCKNIR
814 Sonunet Black
Portast Ava. WINNIPBt*
dr. j. stefánsson
218 MKDICAL ART8 BI.B8,
Hornl Kennedy og Graham.
atnndar etncttaan aacna-, eyrma-,
aef- og kvrrka-ejnkdama.
V« hltta fra kl. 11 tll 1B L K
•* kl. I tl t t> l.
Talsíml: 21 gqj
Heimill: 638 McMillan Ave. 42 691
bönn ,eiga frekar þátt í að hækka _
véVðlag á þeim vörubirgðum, sem
til eru i landinu, og skapa því frem— I
ur skilyrði • fyrir gengislækkun en
hækkun, ef nokkur er. Greiðslujöfn—
uðurinn við útlönd þarf ekki að hafa
áhrif á gengið, hvort sem hann er
'hagstæður eða óhagstæður. 'Það er
því ekki nóg til auðveldrar hækkun-
ar* að jöfnuður komist á út— og inn—
flutning en auövitað skapar hagstæður
greiöslujöfnuöur fyrir gengishækkun
Sfml 39 «AO; 824 St. Matthevra Ave.
Walter Le Gallais
KJÖT, MATVARA
Rýmllegt vertS.
Allar bíia-viðgerðir
Hadiator, Foundry acetyleno
Welding og Battery servico
Scott's Service Station
540 Sargent Ave
Simt 27 177
Winnipe*
Emil Johnson
Service Electric
524 SARGENT AVE-
Selja rafmagnsáhöld af öllum teg~
undum. ,
Viðgerðir á Rafmagnsáhöldum,
fljótt og vel afgreiddar.
Sfmlt 31 607. Helmaafml: 27 2S8
DR. C- H. VROMAN
Tannlæknir
Tennur ySar dregnar e8a lag
«Sar án allra kvala
Talsími: 24 171
505 Boyd Bldg. Winnip^
1 l S\VANS0N & CO.
Iilmited
R E N T A L S
INSURANCB
Reae ESTATB
mortgages
600 Parla Buildln*. Winnlpea. Mai
DA/NTRY’S drug
STORE
Meðala sérfrœðingv.
“Vörugæði og fljót afgreiðsia'
eru einkunnarorð vor,
Horni Sargent og ! ipi^
Phone: 31 166
Mrs. Swai nson
627 Sargent Ave.
hefir ávait fyrirliggjandi irraJ
birgðir af nýtízku kvenKöttu
Hún er eina íslenzka konan, st
slíka verzlun rekur i Winnipt
Islendingar! Látið Mrs. Swai
son njóta viðskifta yðar.
Bristol Fish & Chip
Shop.
HIB GAMLA OG ÞEKTA
KING’S becta gertl
Tér lendum helm tll ybmr.
frá 11 f. h. til 12 •. h.
Fiskur 10c Kartöflur 10o
541 Ellee Ave*, hnrnt Lang«l4«
SlMIi 37 455
Beauty Parlor
at 625 SARGENT AVB.
MARCEL, BOB, Cl'RI,, $0-58
and Beauty Culture ln all brachea.
H»ur»i 10 A.M. «o 6 P.M.
except Saturdays to 9 P>M.
Por appointment Phone B 8013.
A. S. BARDAL
selur Ilkklstur og r.nnast um 84
farlr. Ailur útbúnaSur aA beetl
Ennfremur selur hann aliskona
minnlsvarba og legstolna_
S48 8HERBROOKE ST
Phone: 86 607 WINNIPE'
Arthur Furney
Teacher of Violin
932 Ingersoll Street
PHONE: 89 405
Lightning Shoe
Repairing
Sfmti 89 704
328 HarcraT* St.# (Nálægft Elllc«>
Skór ok ntfRTvél bAln tll eftlr máll
Lltltf eftlr fAtlæknlnsum.
HEIMSKRINGLA
I hefir til sölu námsskeið við beztu
VERZLUNARSKOLA
í borginni með afföllum. Þeir sem vilja hagnýta sér
þessi kjörkaup, ættu að finna ráðsmanninn tafarlaust.