Heimskringla - 09.03.1927, Blaðsíða 5

WINNIPEG 9. MARZ 1927
HEIMSKRINGLA
5. BLAÐSÍÐA
ÞJER SEM NOTIÐ
TIMBUR
K A U P I Ð A F
The Empire Sash and Door
COMPANY LIMITED
Birgðir: Henry Ave. East Phone: 26 356
Skrifstofa: 5. Gólfi, Bank of Hiamilton
VERÐ GÆÐI ÁNÆGJA.
fjölga, hvað sem iðgjöldum líð-
ur. Allir félagsmenn hljóta að
sjá, hvaða þýðingu slíkt hefir
fyrir starf vort, útbreiðslu tíma-
ritsins og sölu auglýsinga. Með
útbreiðslu fyrir augum væri, ef
til vill, æskilegt að áirsþing fé-
lagsins mætti halda við og við
í hinum fjölmennari íslénzku
byggðum. Kemur sú hugsun
til greina í sambandi við frum-
varp um grundvallarlagabreyt-
ingu, er Iagt verður fyrir þingið.
í ár hefir útbýting tímarits-
ins til skuldlausra félagsmanna
aukið vinsældir félagsins öðru
fremur. Þó var útbýting sú ekki
fullskilin á ýmsum stöðum, og
er það sannfæring min, að á-
vöxtur af þeirri viturlegu ráð-
stöfun síðasta þings, komi bet.
ur í Ijós í komandi tíð. Ritið
hefir reynst mænisás í félags-
bygging vorri.
Stjórnarnefndin færði niður
söluverð á eldri árgöngum
tímaritsins, og sömuleiðis á ís-
landssögu prófesson Gjersets.
Ekki er mér fullkunnugt um á-
rangurinn, en hiklaust tel eg
það spor í rétta átt. Mun
skýrsla skjalavarðar gera frek
ari igrein fyrir því atriöi.
Á árinu liðna var fjárhagur
félagsins venju fremur örðugur.
Hindraði sá efnaskortur eðli-
lega útbreiðslustarfið, sem er
vort aðalstarf, sem þegar er
sagt. Þó er mér sagt, að eitt-
hvað hafi úr því raknað, hvað
efnahag snertir, undir árslok,
mest fyrir ötula framgöngu
Árna Eg)gertsonar gjaldkera.
Skýra hlutaðeigandi embættis-
menn þau efni frekar.
Hin sérstaka yfirskoðunar-
nefnd, er kosin var á þingi í
fyrra, hefir lokið starfi sínu og
leggur nú álit sitt fyrir þingið.
Úr sölu íslenzkra bóka vest-
an hafs, sem óhjákvæmilega er
stórmáíl þjóðræknum, lesandi
mönnum, hefir eitthvað greiðst.
Eiga menn nú kost á eldri bók-
um fyrir sanngjarnara verð en
að undanfömu. Þó er enn
margt óunnið í því máli. Mála-
leitan mín við yfirvöldin í Ott-
awa um afnám tolls á íslenzk-
um bókum, hefir sem stendur
strandað á mótspyrnu frá toll,
málaráðherra Canada. Þó seQ~
ir mér svo hugur um, að innan
skamms muni eitthvað ávinn-
ast í því efni.
Annars hafa flest samvinnu-
mál við ísland, því miður, ekki
haft þann byr sem skyldi. Skrá-
setning Vestur.lslendinga í Sel-
skinnu hefir verið vanrækt. Er-
um vér þar margir meðsekir. Á
því ætti að ráða bót. Fleira ná-
skylt mætti hér nefna. Þó er
eg að vona, að vitrir og víðsýn-
ir leiðtogar þjóðarinnar heima,
kannst við þá viðleitni þjóðræk
inna landa sinna hér vestra, að
varðveita móðurmálið og önn-
ur andleg tengsl við ísland, áð-
ur en að sú aðstoð verður um
seinan.
í þessu sambandi mætti geta
þess, að einn meðlimur félags
vors, Miss Þórstína S. Jackson,
fór síðastliðið sumar til íslands.
Ferðaðist hún (víða um land
með erindi um Vestur.íslend-
injga. Að því er séð verður, hef
ir hún vakið umtal og athygli
heimaþjóðarinnar, hvað oss
snertir. — Þá hefir það einnig
vakið yl ýmsra til íslands, er
hlýtt hafa á erindi séra Ragn-
ars E. Kvaran um hag ættjarð-
arinnar.
Örfáum orðuxn skal hér vik
ið að þeim málum, er verið
hafa á dagskrá árið sem leið:
íþróttamáliS. — Virðist það á
framfaraskeiði, og er það góðs
viti. Þar ætti íslenzk æska að
geta notið sín. Bakhjarl þeirr-
ar hreyfingar vor á meðal er,
sem kunnugt er, Jóhannes Jós-
efsson. Auk $100.00 verðlauna
í 10 ár, er hann hefir lofað
Þjóðræknisfélaginu, hefir hann
fyrir skömmu ritað hyatninigar.
orð um málið. Blöðin íslenzku
hafa einnig brugðist drexxgilega
við því nxáli.
Grundvallarlagabreyting. —
Milliþinganefnd í því máli
íeggur frumvarp sitt fyrir þing-
ið, og er þegar að því vikið. Eg
hefi kynnt mér tillögur nefnd-
arinnar. Veit eg, að fyrir nefnd
þeirri vaka einungis hagsmunir
félagsins. En vér Íslendingar
höfum jafnan verið lagamenn
nxiklir síðan í fornöld, og á
stuixdum dieilt um lagaákvæði
oss til tjóns. Aftur er eg ekki
nxikill lögmálsmaður, en hefi
bjargfasta trú á því, að kærleik.
urinn eigi að koma í lögnxáls
stað, hvar sem því verður við
konxið. Megi sú stefna ráða í
Þjóðræknisfélaginu.
Björgvinsmálið. — Það hefir
verið oss hvað mestur vegsauki
árið liðna. Samskotin nenxa á
þriðja þúsund dollars. Björgvin
Guðmundsson er við nám sitt
í Lundúnum og má búast við
hinu bezta frá honum. Félagið
má ekki ,við það mál skiljast
fyr en Björgvin er borgið.
Til munu félöfg meðal Islend-
inga, er ekki hafa afkastað
meiru út á við en það, senx
Þjóðræknisfélagið er að vinna
til styrktar þessum góða efnis-
manni, þótt ekkert annað sé
talið.
Félagsheimili íslendinga. —
MiIIiþinganefndin í því íxiáli mun
gera þinginu grein fyrir aðstöðu
sinni í því efni. Sanngjarnt er
að nxinnast þess hér, að nxeð
mörg fjársöfnunarmál á prjón-
ununx í einu, iyat slíkt unnið
Björgviixsnxálinu tjón, án þess
að afkasta miklji hvað heimilið
snerti. Sú var einnig afstaða
félagsstjórnarinnar, hvað snerti
fjársöfnun að svo stöddu til ís-
lenzkukennslu ivið Manitoba-
háskólann.
Heimförin 1930. verður stór-
mál þingsins — og áranna. er
fara í liönd. í það mál valdi
stjórn félagsin^ þrjá menn úr
sínum hóp á árinu. I nefnd
þeirri eru: Jón J. Bíldfell( Jakob
F. Kristjáixssoix og Árni Eggert-
son. Hefir nefndin um alllangt
skeið unixið að málinu, og aflað
sér upplýsinga, er hún nxuxx
skýra þiiyíinu frá.
Fyrir skönxnxu barst mér einn
ig bréf frá Jóhannesi Jóhaixnes-
syni og Ásgeiri Ásgeirssyni, for
nxanni og ritai'a alþingisnefixdar
þeirrar, er annast undirbúixíng
hátíðarhaldsins á íslandi. —
Æskja þeir þess að ráðstafanir
af vorri hálfu dragist ekki unx
skör franx, og að fyrirætlanir
og tillögur vorar verði þeim
kunnar sem fyrst. Hefi eg
kunnigert hlutaðeigendum, hvar
mál þetta er komið.
Heinxföriix 1930 íxxun reýnast
þjóðernisvernd vorri Iðunnar-
epli. Fi-emur öllu öðru, senx
sagt hefir verið eða unnið síðan
vesturfarir hófust, íxiun hún
brúa hafið.
Hún mun reisa aftur stein.
bogann yfir Barnafoss, er nxóðir
in lét brjóta eftir sonatapiö.
* * *
En þjóðræknismenn, farið
vel með hinn dýrmæta þjóðar-
arf, hér á þinginu og í öllu
starfi. Sýnið, hugsjón og stefnu
i félagsins trúmennsku. Látið
spádónxa uixx ófrið og deilur að
engu verða. Gerið í raun og
veru Þjóðræknisfélagið að frið-
flytjanda meðal Vestur-íslend-
iniga. Berið hér, í samvinnu
yðar, órækt vitni játning vorri
unx kosti þess þjóðernis, er vér
viljum að verði arfgengt hjá ást
vinum og ættbræðrum vorum.
Standið nú dfengilega við þá
stefnuskrá yðar. Látið þingið
verða heilög' griðmál, í líkingu
viö griðnxál Þorgíls Arasonar í
Heiðavíijasögu.
viröingu og sakna vinar i stað þar
sem hann er nú látinn, ekki sízt sá
sem þetta ritar, sem hefir unniö meö
honum svo að segja daglega síöan
1912 og þvi átt flestum öörum frem—
ur kost á að kynnast honum sem af—
hragösmanni i öllum greinum.
Óddur kvæntist áriö 1913 Þóru
kjördóttur Jóns Magnússonar forsæt
isráöherra. Varð þeim eigi barna
auðið. Kona hans andaðist í inflú—
Þá fregn tel eg að lokum eigaj enzudrepsóttinni 1918, og sjálfur var
hvað íxiest erindi til þingsiils, að | hann Þa n'jög hætt kominn, svo að
þorri íslenzkrar alþýðu hér
vestra, eiixkunx til sveita, er á-
reiðanlega hlyntur þjóðernis-
verixd þeirri. er félag þetta stefn
ir að, þótt hún kunni ekki ávalt
heilsa hans varð aldrei söm eftir.
Varð hann að fara utan. síðastliðið
vor til að 'eita sér iækninga. Var
hann nú á batavegi, er hann fékk in—
flúenzu þá og lungnabólgu, er leiddi
Vigfús Ei
að vinna senx hagfelldast að hann bana á öðrum degi. A þjóð-
þeim nxálunx, en hún lítur á,in hér a bak að sjá einunf sínum
sama tíma með engri velþókn-[ mætustu sonuni-
an á þann anxa. er gægist franx!
gagnvart Þjóðræknisféla’iiiu j Visir.
hjá vissum mönnum, er þó;
stóðu að stofnun þess í önd- j
verðu. — Þessu trausti ó-
breyttra og einlægra íslendinga
um allaix Vesturheinx megunx
vér engan veginn bregðast.4
Gerið ekki ofmikið úr agnú-
um og öfugstreymi, en munið
þeim nxun betur eftir með hinu
þjóðrækna þjóðskáldi, að:
yzt í fjarlægð víðsýnustu vona.”
Jónas A. Sigurðsson.
“-------þú sjálfur átt þér hefir sem hákarlinn sé að komast
úti í víðri veröld eilífðanna, | nytjafiska út um allan heim og má
Fagurey með unaðssælu höfn.! vera, að hákarlaveiöar veröi& enn‘
um stundaðar við Island.
I danska blaðinu Berlingske Tid-
ende er alllöng grein um hákarla—
veiðar eftir Kr. Bendixen stórkaup-
mann og með þvi að ætla má, að
mörgum Islendingi þyki hún fróðleg,
þá birtist hér útdráttur úr henni.
Höfundurinn segir, 'að sér hafi
j ‘ekist fyrir tólf árum að fínna ráð
! til þess að vinna leður úr hákarls-
| skrápi. En hann telur aðferðina
j flókna og vandasama, og einkanlega
| hafi verið erfitt að ná “körtunum”
án
ensku blöðunum '‘The Leather
World”, og “Leathers Trade Rev—
iew”, sé miklu lofsorði lokið á hina
sútaða skráp og annan varning, sem
unninn er úr hákarli, og telur “L. T.
Review’ að þessi nýi iðnaður muni
marka stórmikil tímamót og eiga
feiknamikla framtíð fyrir sér.
Þessi eru þau efni, sem höf. segir
að megi vinna úr hákarli, með aðferð
um þeirra félaga: venjulegt lýsi,
meðalalýsi og feiti í smjörlíki, sápu,
farva og linóleum. Ennfremur lím,.
áburð, hænsafóður, éínangrunar—
áhöld og fægiefni. Hann segir og,
að hákarlinn megi hafa til matar
ar (og kemur Islendingum það ekki
á óvart) og ug,garnir þyki sælgæti í
Kína og séu seldir þangað. En verð
mætastur segir hann þó að skrápur -
inn sé.
Fiskifélagið mun að sjálfsögðu
gefa þessu máli gaum, því að allmik—
ið mætti veiða af hákarli hér við
land á sunium tímum ársins. Þætti
vist mörgum fróðlegt að vita, hvern—
ig þessum “hakarla—verksmiðjum”
er háttað, hversu dýrar þær eru og
hvort tiltækilegt væri að koma þeim
upp hér á landi. Eins væri fróðlegt
mannsaldri, en lengi voru þær kapp-'aS vita’ hvort f,-vtja nlætti skraPinn
sam’rga stundáðir og þótku Lirl- ,an<-Tar 1 elöir ósútaðan (eins og gærur
mannleg íþrótt. — Nú er svo að sjá eru f,uttar nu)> hvernig með hann
ættl þá að fara og hvert verð mætti
fá fyrir hann, en um það segir ekk—
ert i igrein þeirri, sem áður er
nefnd.
• (Vísir.)
if. >1. t{.
Aths. — I grein þessari mun veræ
átt við háfiska, allskonar tegundir,
en ekki hákarlinn eingöngu, sem
hvergi er, nema í norðurhöfum kring
um Island. — Ritstj.
Fákarlaveiðar.
Hakarlaveiðar hafa að mestu leyti
lagst niður hér við land á síðasta
sja
í tölu
Strong’s sýningaflokkur
inn verður á Rose leik-
húsin j næstu viku.
Jack Strong’s fjölleikaflokkurinn,
sem undanfarið hefir ferðast um
Washingtonrikið í Bandaríkjunum,
hafa sýningar á Rose leikhúsinu um
eina viku, og bvrja á mánudaginn
kemur. Flokkurinn er nýkominn að
vestan, og hafði sýningar í Vancou-
ver, Calgarv og öðrum stórborgum,
við mikla aðsókn.
Sýning flokksins er aðallega afl—
raunir, jafnvægisnýungar ‘‘Jiggling’’
og dans. Prógranrmið á leikhúsinu
þá viku verður algerlega frábrugð—
ið því venjulega, án þess þó að úti—
loka myndasýningarnar.
Oddur Hermannsson
skrifstofustjóri í atvinnu— og sam—
göngumálaráðuneytinu andaðist á
sjúkrahæli V. Christiansens prófes—
sors í Hellerup, laugardaginn 5. þ.
m. (janúar).
Skrifstofustjórinn var. son.uf~1iinha
alkunqiu siæmdarhjóna Hermanns j úr skrápnum án þcss að skemma
sýsluntanns Jónssonar og frú Ing- hann, en þó hafi það tekist oo- nú
unnar Halldórsdóttur og var fæddtir
á Velli í Rangárvallasýslu 23. júní
1884. Olst hann þar t-.pp með for—
eldrum sínum þangað til að faðir
hans andaðist 1894, að hann fluttist
með móður sinni til Reykjavíkur.
Var hann settur til mennta, og lauk
stúdentsprófi vorið 1104. Sigldi
hann samsumars til Kaupmannahafn
ar og lagði stund á lögfræði við há—
skólann þar og lauk embættisprófi
vorið 1911 með mjög góðri 1 ein—
kttnn. Fór hann þá þegar til Reykji
vikur og settist þar að og fékk mála-
flutningsleyfi við yfirdóminn þá unt
haustið. Honu nimun þó ekki hafa
getist að málaflutningsstörfum, þvi
hann lét fljótt af Jieim og gerðist frá
1. jan 1912 fulltrúi Jóns Magnússon—
ar, síðar forsætisráðherra, sent þá
var bæjarfógeti i Reykjavík. Jafn-
framt varð hann aðstoðarmaður i
stjórnarráðinu 1. apríl s. á og gendi
hann 'þessum störfum til 'þess er
hann var skipaðuf skrifstofustjóri
í atvinnu og samg-öngumálaráðuneyt—
inu 11. marz 1918, en við þvi em—
bætti tók hann 1. april s. á. Eftir
að hann tók við skrifstofustjóraem—
bættinu gegndi hann jafnframt
mörgum og ntargvíslegum trúnaðar-
störfum. Þannig var hann formaður
viðskiftanefndarintiar frá stofnun
megi vinna silkimjúkt leður úr skrápi
og sé það notað í skó og hvað sent
vera skttli. — Verksmiðjur af þessu
tæi vortt fyrst settar á stofn i Banda-
rikjttnum, en seinna var stofnað fé-
lag i París sama augnamiði og hef-
ir það látið stunda hákarlaveiðar í
Rattðahafi. Hákarlinn er veiddur i
net. sem til þess eru gerð, og hefir
hver bátur 10—15 net. — Einnig
kveðst höf hafa stofnað félag í þessu
skyni í London í suntar og ætli að
reka hakarlaveiðar í stórum stíl við
Queensland í Astralíu.
Höfundtirinn hefir verið í félagi
við dr. Alf Ehrenreich um þessar
sútunartilraunir, og segir hann, að i
i
“Golden I
Grain”
Brand |
No. 832 RUSSET HARNESS
Besta tegund af Aktýgjum í Canada
Þessi ágætu, brúnleitu aktýgi eru tilbúin úr völdu eíni, hinu sama |
og notáð var í þúsundir aktýgja, sent notuð voru í riddaraliðinu. «
Hafa náð mikilli útbreiðslu og reynast ágætlega. |
Beizli: Hringkrúnugerð, fg þuml. checks concord. Augna— *
skýlur samstæðar, kúptar og þægilegar, með látúnsdeplum. Taum— É
ar lýá þuntl., tvíþættar, þrísettar, gegnsaumaðar, sterkar. Þykkir f
fallegir púðar lfý þuml. Brjóstborðar og Martingales. Kviðbönd jj
dktt( leður lyí þuml. Fóður eins þuml.. Spennur, sterkar Breech— |
ing með 1 þuml. 5, hring ja sniði, skraut—topp, og sterku samanbrotnu 5
sæti. Stálkrókar, látúnsboltar. |
Aktýgi, sem verulega taka öðruni franx (átn kraga $59.65 =
Án Breechnxg..................................$45.00 |
No. 823—“Golden Grain”, Layer Trace, Japan Trim-
íxxed aktýgi, úr xxr. 1 íeðri (án kraga)....$32.25 |
No. 827—“Golden Grain”, 2 þunxl, ólar (án kraga) $38.40 f
No. 824—“Golden Grain”, Layer-ólar (án. kraga) $31.75 |
No. 818—‘‘Golden Grain” ágæt aktýi.Ti (án kraga) $30.25 f
No. 820—“Golden Grain” Standard Plow Harness |
(án kraga) ö............................... $26.25 ;
VERÐ I MANITOBA OG SASKATCHEWAN. |
Finnið viðskiftamann yDar, sent næstur er, og fáið að sjá "Golden
Grain” og ‘‘Horse Shoe Brand’’ aktýgi og kraga.
Verið viss um að GG eða skeifa sé á'bverri ól.
i
(O
t
f
T
T
T
T
T
T
T
%
T
T
T
T
T
T
T
T
T
♦:♦
hennar Jl. marz 1920 meðan luin
starfaði, og útflutningsnefndar frá
10. ágúst s. á., þegar Pétur Jónsson
ráðherra Iét þar af störfum. Enn-
fremur var hann ttm nokkur ár í
Húsaleigunefnd Revkjavikur og i
gengisnefndinni frá 4. júlí 1924 þar
til hann lét af störfum siðastliðið vor
sökunt veikinda. Hann var settur
bankastjóri Islandsbanka frá 3. febr.
1923 fram á frant á mitt ár 1924 og
siðar nokkurn tíma 1925. — A bún-
aðarþinginu 1925 var hann kjörinn
í stjórnarnefnd Búnaðarfélags Is-!JL
lands. Mörgum öðrum trúnaðar-,
störfum en þeim, sem nefnd hafa A
verið, gegndi hann, enda þótti hantt «,♦*
og var nýtur niaður og liðgengur i
hvtvetna, og vel setið sæti það er
hann skipaði.
Oddur var stðr maður vexti og
höfðinglegur sýnum, gáfaður maðttr
og góður lögfræðingur, drengur hinn
bezti, vinfastur og vel látinn af öll-
unt sent kynntust honum, trúhneigð—
ur maður og vandaður. Hann var
maður fáskiftinn og barst i engu á.
en hann var vinur vina sinna, og
munu þeir minnast hans jafnan með
T
T
T
T
T
T
T
T
❖
f
T
T
❖
Þetta er beint ávarp til minnihluta
bænda er enn ekki bafa gjörst fé-
lagar í HVEITISAMLAGINU
Hvert- einasta bushel af hveiti, sem selt er af Hveitisamlaginu,
hjálpar til þess að festa verð á hveiti því, er bændur í Vestur-Canada þurfa
að selja.
Hvert bushel, senx er látið ganga í gegnum hendur andstæðinga
Hveitisamlagsins, er notað til þess að fella hveitiverðið fyrir bæixdunx
yfirleitt.
Hveitisanxlagið hjálpar yður, jafnvel þótt þér séuð ekki félags-
nxaður. Finnst yður ekki að þér hefðuð rólegri sanxvizku, ef þér stæðuð
í bandalagi íxxeð þeim, senx styi'kja yður, heldur en nxeð hinunx, sem
láta sér annt um bóndann aðeins. að því skapi sem þeir geta grætt á
honurn?
Gerið samninga við Hveitisamlagið um sölu á næsta árs uppskeru,
og yður nxun LÍÐA BETUR, BÚNAST BETUR og VEGNA BETUR.
The Manitoba
Wheat Pool
Winnipeg
^The Saskatchewan
Wheat Pool
Resina
Tbe Alberta
Wheat Pool
Calgary
T
f
f
f
f
❖
f
f
f
t
f
f