Heimskringla - 15.06.1927, Blaðsíða 6

6. BLAÐSIÐA.
HBIMSKRINQLA
WINNIPEG 15. JÚNÍ 1927.
Almennings Álit.
Þegar myndin okkar verður sett á sýningu legan hlátur. “Þessi mynd minnir mann dálítið
næsta sumar — eða hverær sem það verður þá á gestafagnaðinn heima hjá okkur. Finst þér
muntu komast að því, að þú verður ekki aðeins það ekki? Þetta á víst að vera stúlkan með fiðl-
álitinn frægur listmálari, heldur einnig mikils una geri eg ráð fyrir.’* Þetta eru engar andlits
metinn meðal hins leiðandi fólks.” Hún þagnaði1 myndir, frú Taine,” sagði listmálarinn með hæ’gð.
Þegar hann svaraði ekki, bætti hún við frekar j “Nei, jæja, eg held að þér væri betra að
raunalega. “Eg sakna þó aðstoðar Jims. Er halda þig við andlits mynda málningu. Þetta
Af strokufanganum, sem dó — en dó þó
ekki í fjöllunum, hefur umheimurinn aldrei heyrt
neitt. Það er að segja. Heimurinn veit ekkert
um hann í þessu sambandi. En nokkrum ár-
um seinna komust þau Aaron og Sibyl að.því,
hvað varð um Henry Marston En það kemur
ekkert við þessa sögu. Aaron King tók til starfa
með hinum mesta áhuga, þegar hann ásamt
Conrad Lagrange kom til baka til heimilis þeirra
í gulleplalundunum. Tók til starfa með ólíkum
tilgangi og hugsunarhætti, því er hann í fyrsta
sinni tók upp málningatæki sín, og horfði út
upp til fjallanna — og út í rósagarðinn. Hann
var að byrja á mikilfenglegu málverki, og hafði
veislukveldið hjá frú Taine fyrir efni eða fyrir
mynd. Stundum fór hann ásamt Conrad Lag-
range yfir í litla húsið næst við bústað þeirra,
og dvaldi þar um hríð að kveldinu. Stundum
heimsóttu þær Sibyl og Myra Willard hann á
verkstæðinu — seinnihluta dagsins. Nú kom
unga stúlkan aldrei ein. En á hverjum degi,
hegar listmálarinn var að verki sínu, heyrði hann
fiðluspil hennar úr gulleplalundunum, og hljóð
færa sláttur hennar færði honum styrk og upp
örfun eins og áður, og listmálarinn, sem skildi
fjallaboðskapinn vann og beið. Hann var alveg
viss um, að þegar hún væri tilbúin, myndi hún
koma til hans.
Oft fékk hann bréf frá frú Taine. Aaron
King las þau nálega æfinlega í viðurvist hins
skarpa, ransakandi Conrads Lagrange, sem
vanur var að koma með póstinn. Síðan reif
hann þau vandlega í smátætlur og kastaði þeim
i bréfakörfuna, án þess að segja orð. Einu
sinni spurði rithöfundurinn með uppgíerðar
alvörugefni. “Hugsarðu aldrei um dómsdag,
ungi maður? Veistu ekki að syndir þínar murra
komast upp um síðir?”
Listmálarinn ihló. “Það stendur víst svo
skrifað einhverstaðar.”
Hinn bætti við hátíðlega. “Kæruleysi þitt
flýtir aðeins fyrir endalokunum. Ef þú svarar
ekki þessum bréfum, þá verðurðu mjög bráð-
lega að standa reikning á gerðum þínum, og
taka afleiðingnmum.” “Eg geri ráð fyrir því,”
svaraði listmálarinn kæruleysislega. “En eg
hefi mitt svar á reiðum höndum, eins og þér er
kunnugt um.”
“Já.”
“Þú meinar myndina?”
Rithöfundurinn hló kuldalega. “Eg býst við
að það hafi hin tilætluðu áhrif. En þú mátt
trúa mér til þess, að það hefur afleiðingar í för
með sér!”
Listmálarinn var á verkstæði sínu, og var
að vinna við hið mikla máiverk, þegar frú Taine
kom að heimsækja hann, daginn, sem hún kom
aftur til Fairiands. Það var seint að degi. Con-
rad Lagrange hafði farið út fyrir göngutúr, en
hafði aðeins farið, eins og hann oft gerði yfir
í hús nágranna þeirra.
Yee Kee tók á móti frú Taine við dyrnar,
og iýsti því yfir hikandi, að listmálarinn væri
við vinnu sína, en sagðist skyldi segja hr. King
að frú Taine væri komin. “ómakaðu þig ekkert
Kee.” svaraði hún; “eg skal segja honum það
sjálf,” og áður en kínverjinn gat hreift nokkrum
mótmælum, var hún komin á stað út á verk-
stæðið. Kínverjanum hraut blótsyrði af vör-
um, og hann snéri inn í eldhús, og tók til verka,
en tautaði nokkur ófögur orð fyrir munni sér
í garð frú Taine.
Hefðarkonan ýtti verkstæðishurðinni opinni
svo varlega og hægt að málarinn, sem stóð við
standinn, önnum kafinn við verk sitt, tók ekki
eftir að hún kom inn.
Konan stóð kyr nokkur augnablik og
horfði á hann, ekki á málverkið heldur á mann-
inn sjálfan. Þegar hann snéri sér ekki við
sagði hún.:
“Ertu of önnum kafinn til að líta á mig.”
Honum varð bylt við, og hann snéri sér
fljótlega við — en snéri sér þó brátt við aftur
með útrétta hendi til að draga tjaldið fyrir mál-
verkið. En svo var eins og honum snérist hug-
ur, og hann iauk aldrei við það, sem hann sýnd-
ist hafa ætlað sér að gera. í stað þess lagði hann
burstana hjá litakassanum og heilsaði frú Taine
“Hvenær komstu til baka til Fairlands?
Er ungfrú Taine með þér?”, sagði hann.
“Louise er utan lands,” svaraði hún. “Eg
vildi heldur koma aftur til Californíu. Eg var
aðeins að koma heim í dag.” Hún færði sig
feti nær honum. “Þú — þú virðist ekki gleðj-
ast- mikið yfir komu minni.”
Listmálarinn roðnaði, en hún bætti við í
ástríðuþrungnum rómi, án þess að bíða eftir
avari frá honum.:
“Ef þú aðeins vissir, hvað eg hefi verið að
afreka fyrir þig — öll þau meðmæli sem eg hefi
gefið þér, og alt sem eg hefi sagt í þinn garð
við fjölda af leiðandi fólki á listasviðinu.
“Auðvitað gat eg ekki afrekað mikið opin-
berlega, þar sem svo stuttur tími var liðinn frá
dauða manns míns — eins og þú skilur, en eg
hefi verið önnum kafin samt sem áður_____og alt
er undirbúið
það ekki hræðilegt hvernig hann hvarf? Hvar
ímyndarðu þér að hann sé? Eg get ekki, og
vil ekki trúa því að neitt alvarlegt hafi viljað
honum til. Þetta er aðeins eitt af uppátækjum
er þó mikilfenglegt málverk,” sagði hún hugs-
andi , Það nær svo miklu haldi á manni eg virð-
ist ekki geta hætt að hugsa um það. Eg veit
að það muni vekja feikna mikla eftirtekt. En
hans til þess að vekja eftirtekt á sér og umíal. þrátt fyrir það geðjast mér ekki að því. Það
Trúðu mér til þess að hann kemur fram í dags- [ er ekki eins fallegt eins og myndin þín af mér
Ijósið — heill á húfi þegar blöðin eru hætt að En eftir á að byggja” — hún snéri sér hvatlega
fylla út dálka sína með umtali um hann. Eg frá standinum eins og henni þætti vænt að
þekki James Rutlidge of vel.” j komast hjá að tala um ógeðfelt málefni, “manstu
Aaron King komu í hug beinin skinin og j eftir því, að eg er ekki farin að sjá myndina
kroppuð eftir hræfuglana við rætur klettsins af mér enn þá? Hvar hefurðu hana?”
uppi í fjöllunum. “Það virðist vera eitt af leynd- j Listmálarinn benti á annan stand, er stóð
armálunum á þessum dögum,” sagði hann. “Sjálf nálægt hinum. “Hún er hérna, frú Taine”
sagt mjög eðlilegt, ef maður hefði aðeins lykil-
inn að því leyndarmáli.” Frú Taine hafði auð-
vitað ekki verið nægilega lengi í Fairlands, til
að vera búin að heyra söguna um hvarf Sibyl
Andrés, og var listmálarinn þakklátur fyrir það
í huganum.
“Mér þykir aðeins vænt um eitt,” hélt kon-
“Jæja,” sagði hún með gleðibrosi. “Þú hefur
hana enn þá á standinum.” Svo bætti hún við
glaðlega. “Skoðarðu hana oft, þar sem þú átt
svo hægan aðgang að henni?”
“Já,” sagði listmálarinn,
“Eg verð að játa, að eg hefi skoðað hana
nokkuð oft.” Hann útskýrði ekki hversvegha
an áfram, sýnilega áfram um að lá/ta samtalið j hann hefði oft litið á myndina af henni, meðan
snúast um það, sem var tilgangur hennar með ■ hann var að mála stærra mállverkið. “En hvað
þessari heimsókn. “Jim var búinn að skrifa j það er fallegt af þér,” svaraði hún. “Gerðu það
ágætan ritdóm um mynd þína, áður en hann j nú fyrir mig að lofa mér að sjá hana núna. Eg
hvarf, og eg hefi hann. j minnist þess, þegar þú ákvaðst að mála mynd
Alt þetta blaðatal um liann, gerir það að- j ina af mér upp aftur, að þú sagðist ætla aö sýna
eins að verkum, að meira verður tekið eftir því I það á léreftinu, hvaða hugsanir þú bærir
sem hann skrifaði um þig. Þeir hæla honum
svo mikið sem listdómara, eins og þú veist, og
það hlýtur alt að bæta fyrir þér.”
Hún beið eftir að hann lýsti velþóknun
sinni á þessu og þakklátssemi.
“Eg er hræddur um, frú Taine,” sagði hann
seinlega — “að þér skjátlist í öllu þessu.”
Hún hló óeðlilegan hlátur, og svaraði með
uppgerðar kæti. “Nei, mér skjátlar ekki. Eg hefi
leikið þennan leik of oft, til þess að vita ekki
hvað langt eg rná fara í þeim sökum.”
“Eg meina það ekki,” svaraði hann — “eg
meina það, að eg get ekki gert minn part — eg
er hræddur um að þú verðir fyrir vonbrigðum,
hvað því viðvíkur.”
Hún hló aftur. “En sú heimska. Mér auð-
vitað þykir vænt um, þín vegna, að þú látir ekki
ofmikið yfir þér — það er eitt af því marga hríf-
andi og skemtilega, sem þú hefur við þig.
En ef þú ert kvíðandi yfir því, að mynd þín
sé ekki fullkomið listaverk — þá þarftu þess
ekki, minn kæri vinur. þegar eg er nú einusinni
búin að sjá svo um, að verk þín séu í háVegum
höfð hjá hærri stéttunum, þá gefur sér enginn
tíma til að hugleiða hvort myndir þínar eru góð-
ar eða slæmar.
Listin er ekki innifalin í því, hvernig þú
brjósti til mín. Hefurðu gert það? það langar
mig til að vita.”
“Eg vildi heldur að þú dæmdir um það sjálf
frú Taine,” svaraöi hann, og dró tjaldið frá
sem huldi myndina.
Konan leit á myndina af sér — myndina
er lýsti snildarlega öllu því, sem Aaron King hafði
séð í andliti hennar, þegar hún sat fyrir; hún
stóð um stund eins og þrumulostin. Þá hröklað
ist hún aftur á bak, yfirkomin af skelfingu og
sneypu. Hún snéri sér auðmjúk að málaranum
og hví'slaði:
“Er það virkilega satt — er þetta — er þetta
eg sjálf?”
Aaron King mundi vel efir, hvernig liún
hafði komið fram við stúlkuna sem hann elsk
aði — og kom einnig í hug beinin við kletta
rætúrnar og hann svaraði:
“Að minsta kosti, frú, hefur myndin meiri
sannleik að geyma en það, sem þú sagðir ung
frú Andrés hér í þessu herbergi daginn sem þú
fórs frá Fairlands
Hún fölnaði í andliti af reiði, en náði stjórn
yfir sér, og sagði, “Og hvar er myndin af fylgi
konu þinni? Mér myndi þykja gaman að sjá
liana aftur, ef þú vilt gera svo vel.” “Með ánægju
frú,” svaraði listmálarinn. “Af því að þú ert
gerir verkið, heldur hvernig þér tekst að al-1 kona, get eg aðeins. svarað hinum svívirðilegu
menningum heiminn líta á það. Þú getur spurt, aðdróttunum þínum því, að þér eru eins ósann
Conrad Lagrange, ef þú heldur að eg hafi ekki ar> eins °S myndin er sönn eftir líking af þér.
rétt fyrir mér,” j Hann færði fljótlega annan stand til og setti
“Hvað því víkur,” svaraði listmálarinn — hann við hliðina á hinum, sem myndin -af frr
“þá er hr. Lagrange alveg á sama máli og þú.”|Taine var a> °S dróg tjaldið til hliðar. Mismun
“En hvað er þetta, sem þú ert að mála núna nrinn á! myndunum gerði jafnvel frú Taine svo
Yerður það tilbúið fyrir sýninguna líka?” Hún undrandi, að hún kom engu orði upp eitt augna
leit á máflverkið; og hann vék til hliðar, og vakt- ^lik — en það var aðeins eitt augnablik.
aði hana forvitnislega. Hann var aðeins búinn
að mála frumdrætti myndarinnar, en drættir-
nir og litirnir sýndu undrunarlega vel og eðli-
lega lyndiseinkanir fólksins, er safnast hafði
saman á Fairlands Héights veislukveldið, er
dauða hr. Taines bar að höndum. Mýndirnar
voru ekki andlitsmyndir, þess ber að gæta, en
þær sýndu svo ljóst líferni og eiginlegleika þeirra
er það kveld höfðu safnast saman hjá frú Taine
Persónur sem tilheyra þeim flokki fólks
sem frú Taine tilheyrði, og hafa slíkan hugsunar
hátt sem hún, umvendast ekki á einu augabragði
þótt þær sjái sannleikann upmálaðan fyrir aug-
um sér. Konan leit af myndunum tveimur til
stærsta málverksins, og snéri sér síðan að mál-
aranum. “Heimskingi!” hreytti hún fram úr sér
stjórnlaus af reiði. “Þú heimskiingi ímyndarðu
þér, að þér verði leyft að setja þetta rusl á sýn-
til að fagna listmálaranum. Persónan í míðju1 inSu?” Hún benti á málverkin þrjú. “fmynd-
málverksins, í afstöðu, og með látbragði ölvaðs
manns með glas á lofti við enda borðsins líktist
hr. Taine óneitanlega mjög mikið, þar sem hann
festi augun, er dýrsleg girndarástríða skein út
úr, á hinni fögru ungu stúlku með fiðluna.
Hinir frægu ritföfundar listdómarar full-
trúar hins mentaða heirns á sviði bókmenta og
lista sáust þar einnig:
Conrad Lagrange, með kulda og háðsbrosi;
frú Taine, hræsnisfull í hlæðaburði og allri fram
komu — og mitt á meðal alls þessa samsafnað-
ar stóð fjallastúlkan, hrein og saklaus með fið-
luna sína, og var að bjóða þessu fólki það, sem
það undir engum kringumstæðum kunni að meta.
Alt var það þar í þessu málverki, sem listmálar-
inn hafði séð þetta kveld. þessi mynd var refsi-
dómur yfir hinni andlegu rotnun og spillingu, er
einkendi alla framkomu þessa tegund fólks —
heldra fólksins — fulltrúa og leiðtoga þjóðar-
innar.
Aaron King gaf nánar gætur að frú Taine
meðan hún var að horfa á málverkið á standin-
um. Hann sá undrunar og efasvip færast yfir
andlit hennar. Einu sinni sneri hún sér að hon-
um, eins og hún ætlaði að hefja máls á einhverju
en hún sagði þó ekkert, og hélt áfram að horfa
á málverkið þegjandi. Hún virtist ekki geta
áttað sig á því, sem hún sá þar, eða skilið það.
En eftir því sem hún horfði lengur á það, færð-
ist smátt og smátt kulda og fyrirlitningar svipur
yfir andlit hennar og það var áberandi kulda
og þótta keimur í rödd hennar, þegar hún yrti
á hann. “Ef satt skal segja, þá fellur mér þessi
mynd ekki í geð.” Hún hló stuttan kaldrana-
arðu þér að eg ætli að hefja þig upp til vegs og
frægðar á listasviðinu hefja þig til auðs og
upphefðar, og fá svo þessi laun í staðinn?” Hún
benti á sína eigin mynd. “ó! þú ert ómögulegur!
— ómögulegur! Eg hefi verið blind, að láta mér
detti í hug, að eg gæti nokkurn tíma gert nokkuð
úr þér. Og þú heldur þeirri vitfirring fram, að
þetta sé sannleikur” — Hún greip hníf er lá
þar á borði hjá málningatækjunum — og skar
sína eigin mynd í smástykki.
Listmálarinn stóð hreifingar laus, og gerði
enga tilraún til að aftra henni frá þessum verkn
aði; þegar hún hafði ónýtt myndina algerlega,
kastaði hún tætlunum fyrir fætur honum.
“Svona gef eg mikið fyrir list þína og sann-
leiksást herra King!” Hún snéri sér hvatle'ga
að hinni myndinni. En máflarinij, sem grunað
hafði tilgang hennar, greip nú handlegg hennar
“Hina myndina áttir þú, frú — þessa á eg.”
Það var áberandi sigur hreimur í rödd hans.
Hvorki Aaron King eða frú Taine höfðu tekið
eftir því, að þrjár persónur komu inn í rósa-
garðinn úr gulleplalundinum gegnum litla hlið-
ið í horninu. Conrad Lagrange Myra Willard og
Sibyl voru á leiðinni inn á verstæðið — ákveðin
í því að ónáða listmálarann við verk hans.
Conrad La'grange hafði stundum nefnt þau
björgunarliðið, er kæmi málaranum til hjálpar
þegar andagiftaröldurnar ætluðu að drekkja hon
um.
'Czar tók auðvitað drjúgan þátt í björgunar
tilraununum.
Þegar Conrad Lagrange og konumar tvær
komu í gegnum vafningsviðar-bogagöngin, er
lágu frá rósagarðinum inn á flötina, skamt frá
vinnustofudyrunum, lieyrðu þau hinn háa reiði-
þrungna málróm frú Taine, glöggt gegnum opna
gluggann. Rithöfundurinn nam staðar.
“Herra King hefir áreiðanlega gesti,” sagði
hann þurlega.
“Það er frú Taine, er ekki svo?” spurði Si-
byl með hægð, þar eð hún þekti málróminn.
“Já,” svaraði rithöfundurinn.
“Komdu, Sibyl, við verðum a ð snúa heim
aftur,” sagði konan með afmyndaða andlitið
fljótlega. “Við ætlum ekki að ónáða hr. King
núna, herra Lagrange. Þið komið báðir jyfir
kvöld.”
Þau sáu að andlit hennar var fölt og hræðslu
svipur á því.
“Eg held, að eg verði að fara til baka með
ykkur, ef ykkur er það ekki á móti skapi,” sagði
rithöfundurinn, með einkennilegu brosi. “Eg
býst ekki við að eg eigi mikið erindi þangað
heldur.”
Hann kallaði á hundinn, sem hafði haldið
áfram að dyrum verkstæðisins. “Komdu hingað
Czar, þú mátt ekki ónáða frúna, þú tilheyrir
ekki hennar flokki.”
Þau höfðu snúið við aftur, þegar þau heyrðu
málróm frú Taine enn að nýju, mjög greinilega
gegnum gluggann.
“Jæja, igott og vel. Eg óska þér til ham-
ingju. Eg skal þó lofa þér því, að heimurinn
skal aldrei fá neina vitneskju um myndina af
fylgikonu þinni. Ef þú vogar að setja hana á
sýningu, skal eg sjá um að það fólk, sem þér er
nauðsynlegt að fá viðurkenningu frá, skal fá
að heyra, hvernig þú komst yfir fyrirmyndina.
Hvernig þú náðir í saklausa fjallastúlku og
komst henni til þess að venja komur sínar á
verkstæðið til þín; — flekaðir hana til fylgilags
við þig. Fólkið í Fairlands hefir talað nægilega
mikið um það nú þegar, en áhrif mín spornuðu
við því, að það færi of hátt. Þú getur verið viss
um það, að framvegis skal eg ekki leggja mig í
framkróka með að neita þessum orðrómi.”
Vinir listmálarans í rósagarðinum námu
staðar eins og ósjálfráÆt. Sibyl rak upp lágt
hljóð.
Conrad Lagrange leit til Myru Willard. í
“Eg held,” sagði hann í lágum hljóðum,
“að stundin sé komin. Geturðu gert það?”
“Já. Eg — eg má til með að gera það,”
svaraði konan. Hún talaði við ungu stúlkuna,
sem var dálítið á undan, og hafði ekki heyrt orð
Conrad Lagrange.
“Góða Sibyl mín — þú gerir svo vel og held
ur áfram heim — hr. Lagrange verður með mér.
Eg skal koma heim bráðlega.”
Conad Lagrange leit til ungu stúlkunnar,
og hún hlýddi umyrðalaust.
“Farðu með Sibyl, Czar,” sagði rithöfund-
urinn, og stúlkan og hundurinn hurfu út úr
garðinum.
Inni á verkstæðinu starði Aaron King á
hina reiðu konu, undrandi,
“Frú Taine,” sagði hann hægt og alvarlega
eg ætla að segja þér það, að eg vona að ung-
frú Andrés verði konan mín.”
Hún hló hörkulega.
“Og hvaða mismun gerir það?”
“Eg hélt, að ef þú vissir það. þá myndirðu
skilja hvernig í öllu liggur,” svaraði hann blátt
áfram.
Eg skil undur vel, hvernig í öllu liggur,”
hreytti hún út úr sér, — “en þú virðist ekki skilja
þ«að. Afstaðan er þessi: Eg hafði uppáhald á
þér — sem listmálara, og vegna stöðu minnar,
auðæfa og háu metorða, hefði eg getað hjálpað
þér mikið áfram. Eg kaus þig til að mála mynd
af mér. Þú ert óþekktur — hefir engan lista-
feril að baki sér. Eg hefði getaö beint þér braút
til ^ auðs og upphefðar. Hefði getað kynnt þig
því fólki, sem þér var nauðsynlegt að þekkja,
til Þess að öðlast slíkt. Áhrif mín myndu hafa
tryggt þér öfundsverða framtíð á listabrautinni
— og nú —”
“Nú” — sagði hann stillilega — “ætlar þú
að nota öll þín áhrif, til þess að sporna við því
að eg komist áfram á listabrautinni. Af því að
eg hefi ekki gert .þér að skapi, ætlar þú að gera
allt sem þú getur til að eyðileggja framtíð mína.
Er það ekki—það sem þé meinar, frú Taine ”
“Þú hefir valið það hlutskifti. Þú verður
að taka afleiðingunum,” svaraði hún kuldalega,
og sneri sér við til að fara út úr vinnustofunni
í dyrunum stóð konan með afmyndaða and-
litið.
Conrad Lagrange stóð þar nálægt.
41. KAPÍTULI.
För rándýrsins.
Þegar frú Taine ætlaði út úr herberginu,
sagði konan með afmyndaða andlitið:
“Bíddu ofurlítið, frú — eg má til með að
tala við þig.”
Aaron King kom í hug hið undarlega atvik
á járnbrautárstöðinni, daginn sem hann fyrst
kom til Fairlands.
“Eg hefi ekkert við þig að tala,” svaraði frú
Taine kuldalega — “gerðu svo vel og víktu úr
vegi.”
(Framh.)