Heimskringla - 11.01.1928, Blaðsíða 6

Heimskringla - 11.01.1928, Blaðsíða 6
6. BLAÐSÍÐA flBIMSKRINOLA WINNIPBG, 11. JAN. 1928. Slóðin fiá ’98 (Skáldsaga úr Norðurbyggðum.) Séra Magnús J. Skaptason, þýddi. Eg kom þangað rétt um það þegar seinasti báturinn var að fara þaðan. Áin eða fljótið var að frjósa, og með hverjum deginum læddust skarirnar lengra og lengra út á ána, þó að miðjan ræri opin.. Og þarna á miðju fljótinu var bát- urinn, sem var að fara til mannabyggða aftur. ÞaÖ var þungbúinn hópur, sem stóð á bakkan- um, þegar litli báturinn renndi út í miðjan strauminn. Erf þeir voru KJta iw)kfkuð æstir, sem á bátnum voru. En fjö’di kvenna í landi hrópuðu kveðjur til vina sinna. Á bátnum voru allir í æsingi miklum og hoppuðu og dönsuðu af gleði yfir að geta komist í burtu. En í land ríkti þögnin út af iþví að sitja eftir. Þetta var seinasti báturinn, og menn og konur störðu á hann, þegar skrúfan ýtti hon um hægt og sígandi gegnum íshroðann, sem einlægt virtist verða þykkri og þykkri; og svo fjarlægðist hann meira og meira þangað til hann loks hvarf sjónum þeirra. Þá sneru menn og konur aftur og héldu; heim til kofa sinna, sem þeim nú fundust hálfu leiðinlegri en áður. Og aldrei hafði þeim fundist útivist sín eins leiðinleg og nú. Að tveimur dögum liðnum mundi ísinn fastur á ánni, landa á milli. Og þá kæmi langa langa nóttin. Og á áttunda mánuð, eða því sem næst, myndu menn þessir verða útilokaðir- frá urmheiminum. En það myndi ekki verða langt þangað til að þeir sættu sig við þetta, og færu að gegna störfum þeim, er fyrst lágu fyrir hendi. En það var að fæða alLan þenna hóp, sem þarna va* saman kominn í bænum. Og þá myndu námu mennirnir þyrpast þangað frá námunum með gullsandinn í blikkdósum og dúnkum. Og dans. salirnir og spilabúðirmar myndu gleypa við þeim Og gleðin og fjörið og sönguninn Og dlætin myndu aftur komast á hæsta stig. Og þegar eg gekk þar eftir hliðarstrætunum þá. varð eg fullur undrunar yfir, hvað feykilega mikið bærinn hafði vaxið. Ný stræti höfðtf kom- ið hér og hvar um allan bæinn; búðirnar höfðu stækkað og margfaldast, og í þeim voru nú hin- ir dýrustu munir; en í vínsölubúðunum sá eg hina dýrmætustu spegla og hið vandaðásta tré- smíði. En á veitingahúsunum gátu menn feng- ið hina dýrustu rétti og sælgæti frá Evrópu. Þar var ekkert sparað. En allt var gljáandi, glóandi og skínandi áf ósvífni og hrokafullum auð- æfum. Aistaða,r gat að líta manninn með digra pokann. Þeir komu inn í bæinn órakaðir og ó- klipptir í rifnum og götóttum fötum, en hungrið skein úr augum þeirra. Og þegar menn litu þá vikli hugur manna hverfa atur til námanna, þar sem menn mánuð etir mánuð unnu a hinu mesta kappi að grafa upp gullið; eða þá til kofa Vindurinn vár snarpur á norðan, og menn skömm á ér, en hvað sem því líður, þá held í loðfeldum fylltu upp hliðargagana. En við | eg áfram ritinu, svo skýrt sem eg er fær um, Aurorahornið rakst ég á Jamvagninn. Hann var: og án þess að draga úr eða dylja nokkuð. klæddur í ullartreyju, en sér til skjóls hafði hann Þegar ég riðaði út (úr vínsölulhúsintf, þá slegið upp kraganum. Fingur hans skulfu og' fannst mér ég vera allur á lofti. Eg fann ekki hann hélt á vindlingi, sem hann stakk upp í sig \ til hins nístrandi kulda, og mér fannst ég geta við og við. Hann leit afar illa út og virtist vera j lagst í snjóinn eins og mjúka æðardúnssæng. Og kvalinn af sulti; en þegar hann sá mig, þá rétt- stjamljósin sindruðu fyrir augum mínum, eins og ist nokkuð úr honum og leit hann þá betur út. En fljótt breyttist svipur hans áftur og varð líkur því sem hann hafði verið, er eg kom atfga á hann. Hann gat ekki horft í augu mér og hálf slettist áfram. Eg bauð honum syolítið láin, en vildu þau gleðja mig. Sannarlega var þetta þó, góður og skemtilegur heimur, að lifa í. Mér fannst ég nú vera hrifinn af, mælsku og andagift, og sárlangaði til þess, að einhverjir væm nú, að hlusta á mig. Eg varð hrifinn af eg átti í mestu vandræðum með að fá hann til ósérplægni. Hvern myndi geta grunað það, að þess að taka við því. Eg þóttist vita að hann myndi sökkva dýpra og dýpra niður, en'eg gat ekki þolað það að sjá hann líða svona mikið. Eg fór inn á Parísar.greiðasöluhúsið. Það glitraði allt meira en nokkru sinni áður. Þar stóðu karlmenn í fínustu föitum fyrir borðum. Og þar var frúin skrautbúin, en græðgisleg og hjarta mitt væ/ri glóandi af kærleika eða ég væri að herða og stæla vöðvana stoltur yfir því hvað þeir voru harðir og í góðu lagi, en heili minn var fullur af hugsunum og myndum. . Gramophonar orguðu þar í öllum hugsan- arlegum tónum, óskammfeilnar konur gutu aug- unum til mín. Vamdmiklir menn horfðu glettnis rángjörn á svipinn. Menn gátu undrast yfir því, lega til mfn Bærinn dró mig til sín eins og hvort hún hefði nokkra sál þessi kona. En þarna j tröllvaxinn konguló dregur til sín bráð sína. Eg sat hún sem ímynd rángirninnar og lostans. Eg, var þarna bráðin, sem hún var búin að læsa klómum um. Og þáð var, sem ég réði mér ekki. Eg hirti ekki lengur um nokkurn hlut. Eg vildi dansa, ég hafði ekki nema eitt líf að lifa. Og þarna var danssalurinn. Til hægri handar þegar inn kom, var veglegt og gijáfágat drykkjuiwrð, með skínandi látúnsandriði, og stórum speglum og á borði þessu stóðu flöskurnar, í fylkingum. Og upp að borð- inu virtu§t allir vera að troðast. Vínsölumenn- irnir, í hvítu treyjunum sínum, skenktu á bikar. ana, og blönduðu drykkinn, eftir því, esm hver vildi hafa. ^Voru þar menn af öllu tæi. Menn í fínustu fötum, í hvítum stifuðum skyrtum, og klæðisfötum af nýjustu gerð. Menn í bláum skyrtum og striga buxum, fqriugum að neðan. Þar voru gamlir menn, gráskeggjaðir, og ungir menn, skegglausir drengir. En allur hóp- urinn hávaðasamur, hlæjandi, grenjandi, sýngjandli hrópandi. Þarna varfroða lífsins en lítið sást af forardíkinu niðri. Til vinstri handar sá ég inn í spilaherbergið. Vóru þar borðin með dúknum græna, en kúluru- ar runnu stöðugt eftir borðunum og mennirnir stóðu þar, kaldir og rólegir, mleð pappaskyggni yfir augum sér og gáfu spilin. Þar voru Jtfkkulhjólin, “k)eno4Iilorð faró borð, og loks hið töfrandi “roulette”, og öll gengu þau stajislaust, með ákafa miklum. Námu- mennirnir stóðu í hópnum, kringum borðin, og voru kafrjóðir af æsingnum, og veðjuðu, og veðj uðu, hver í kopp við annan. Aftur voru aðrir, sem voru stilltari, og veðjuðu með meiri stillingu. Hér og hvar mátti sjá konuandlit gekk til hennar og spurði hana: ‘ Hvar er Berna?” Hún hrökk við; og eg sá óttann í augum hennar. En svo hló hún ónotalega. “Hún er á Tivoli,” svaraði hún. Þgtta var þó undarlegt. Nú var það versta komið fyrir, sem komið gat, og eg varð að þola og líða allt sem eg gat þolað. En þá fékk eg nýjan þrótt og styrk. Það var eins og járnkaldur andi landsins hefði hrifið mig, og streymdi nú í æðum mér út um allan líkamann. Það var andi uppreisnar, andi stjómleysis, andi árásar og á- hlaupa. Upp frá þessu gat lífið engan skaða gert mér. Eg gat engu tapað héðan af. Eg hlaut því að sigra, þegar eg gat engu tapað. Og mér þótti ekki vænt um .nokkurn mann. Eg fyrirlei't þá alla ,hvern einn og einasta. Og eg átti 25,000 dollara í bankanum. Eg var enn þá lasinn og þreyttur af hinni löngu göngu, og fór því ihn í veitingahúsið og bað um drykk. En hið sterka Whisky ætlaði að brenna kverkarnar á mér. Það sauð um allan líkama minn sem logandi eldur, og vermdi mig allan svo notalega, að eg varð sem nýr maður. Og nú fannst mér drykkjustofan vera hinn bezti og bjartasti staður í veröldinni. Mennirnir vom svo þægilegir og allir brosandi. Og sumir þeirra hlógu skellihlátra; og stórvaxinn maður við hlið ina á mér bað um drykk handa öllum, sem inni voru; og eg var náttúrlega með þeim og þáði dfykkinm Og nú voru a'Uar hinar bitru tilfinningar horfnar og stingurinn fyrir hjartanu var horfinn. Hann leið í burtu, þegar eg svalg drykkinn. Mikið flón gat eg verið. i hér og hvar, á borðunum, en á einum stað var þar . fA. H\að varþetta, sem eg, ðr meíí vog eina, og vo á hana gullsandinn úr hafði verið að vandræðast um? Nei, það bezta 1 var að taka lífið létt og hlæja bæði að því illa í hópnum þessum. Gullhrúgur voru hér og hrav, á borðunum, en á einum stað var þar maður méð vog eina, og vo á hana gullsandum úr pokunum. Fyrir framan mig voru sveifludyr, sem sner- ust, er inn, eða út var gengið. Eg ýtti á þær og góða, sem fyrir mann kAnur. Hvaða þýð- ingu hafði það eftir hundrað ár? Og hvers vegna vorum vér látin koma í þenna heim til að kvelj- ast svo og svo lengi? 'Eg segi fyrir mig, að eg námumannsins, þar sem men settu tunnu fulla; mótmæli þessu öllu saman, mótmæli öllum þegs- af ís á bak við hurðina til þess að halda henni I um kyöium og pindinghm tilverunnar Hérna'og var Þa kominn í danssalinn mikla í Dawson. aftur. En inni fyrir lá námumaðurinn aftur á gat maður sloppið við kvalirnar og hjartveikina,1 " W’' bak og var að reykja pípu sína og hugsa um j 0g aftur drakk eg, því að nú vildi eg fá meiri og það, hvað hann æitti að gera við gullið, þegar i meiri sælu og án'ægju hann kæmi til mannabyggða. Og sannarlega | var námumaðurinn búinri að vinna fyrir gulli! sínu, ef að vinnan er nokkurs virði; og margt Var ekki heimurinn grautfúinn? En það i'ar ekki mér að kenna, og það var ekki mitt og mikið var hann búinn að líða og þola fyrir að hata verk að fara að bæta hann. En eg skyldi reyna | ________það bezta upp úr þessu. Að eta og þetta gtfi . i drekka og vera kátur og glaður, var fyrsta og g æfinuega matti sja a honum hungur- seinasta setning eða kenning þessarar heim- svipinn. Og konurnar með máluðu kinnarnar, Lpeki. Það virðist svo sem allir aðrir geti fengið þekktu vel þena svip og veitingamennirnir þektu í óga ^ og ánægju út úr hlutunum eins 0? hann hka; og prakkararnir þekktu hann. Hann þeir eru og því skyldi eg þá ekw fara iro r* /\ Vwai vvi / \ llit iw n A l v *»• i X • .1-% i 1 - Z X — — varð þeim öllum að bráð; þeir biðu eftir hon. um; hann var þeim öllum sem matur og drykk- ur; hann var þeirra eign. En að fáum dögum liðnum er maður þessi Það var þó áreiðanlegt að þarna var úrlausnin á ölluim mínum vandræðum. Miklu betra var það þó að TTeyja drukkinn og lukkulegur, lieldur en aumur og ófullur. En eg var ekki að drekka allur orðinn breyttur. Hann er nú klipptur og af nokkrum veikleika eða þrekleysi. Nei, langt rakaður og í silkinærfötum, með skó úr gljá- frá> Eg var einmitt að drekka til þess að ða leðn og í finum fótum eftir nýjustu tízku frá kvolunum New York; svo að þú þékkir hann ekki sem sama manninn, er þú sást á moccasinskónum og í skinntreyjunni. Og nú reykir hann dollars- vindil og er búinn að fá sér 6—7 Whiskydrykki, hann ætlar að hitta söngstúlku eina á ákveðn- um tíma seinna; hún er leikkona á Pavilion- leiklhúsinu. Ef þú spyrð hann, þá segir hann þér að hann skemti sér ágætlega vel. En spurn. ingin er, hvað lengi þetta varir. Ekki mjög lengi. Tíminn líður fljótt fyrir honum og er sætur og unaðsríkur. En svo kemur skellurinn. Stúlkan, sem hann keypti vín fyrir til að drekka, fyrir 20 dollara flöskuna, hún þekkir hann nú ekki lengur. Bæði hún og þeir sem með honum voru og drukku með hon- um, þekkja hann nú ekki framar. Það er búið Og nú fannst mér eg vera orðinn svo sterkur og hraustur. Eg lamdi hnefanum í borðið, svo að hnúarnir á mér mörðust og blóðið rann úr þeim; en eg fann ekki til nokkurs sársauka. Eg var svo léttur á fæti að mér fanst I eg geta stokkið yfir borðið. Mið dauðlangaði til þess að berjast við einhvern. En þá datt mér allt í einu Berna í hug; og það svo skjótlega og með svo miklum krafti, að eg gat varla stillt mig um að ^ráta. ‘‘Hvað gengur að þér, kunningi?” sagði nú einhver, sem hékk á handlegg mér. Eg leit til hans með viðbjóði. ‘‘Taktu skítugu lappirnar þínar í burtu,” sagði eg. Neðri kjálkinn seig honum niður á bringu. Hann starði á mig gapandi. En áður en hann gat að ná af honum hans seinasta skilding. Þó að farið ag bölva mér, ruddist eg í gegnum þröng. han snúi um hverjum vasanum eftir annan, þá er allt tómt, svo að hann hefir ekki fyrir einu einaSta staupi. Þetta er nú lífið og ástandið í gullbúðunum. Þegar eg gekk um strætin þarna, sá eg marga, sem eg þekkti. Eg sá Mosher. Hann var orðinn spjkfeitur, og var að tala við smá- vaxna stúlku með miklu ljósu hári. Hún hefir tæplega verið þyngri en 90 pund. Þau gengu svo í burtu bæði saman. ina og flýtti mér til dyranna. Eg var orðinn drukkinn, voðalega drukkinn; og eg tók strykið yfir til Tivoli. 3. KAPÍTULI. Eg vil láta menn skilja það, að ég er ekkert, að afsaka mig » þéssu stigi sögunnar. Eg er bara, að segja sannleikann. Það kunna márgir að áfellast mig og margir hinir siðavandari fá Eg man eftir því, ég varð alveg forviða ej ég sá, hvað han var stór, og allur glóandi, og glitrandi. Hver hefði geta búist við þessu í hinumj köldu og frosnu norðurbyggðum, að hitta þar fyrir sér annað eins töfraland. Salur- j inn var allur málaður hvítur, og með gljá@.ndi gullslit. Og allt var þar uppljómað af Ijósum og skreytt með rósum, glitrandi af öllu því skrauti, sem menn frekast geta hugsað sér. En með hlið unum voru smákompur á srn^urn stólpum, eitt hvað átta feta háum. En tjaldað var fyrir kompu hverja með silkitjöldum. Allt var þetta loga- gyllt. Þetta voru prívatherbergi fyrir einstaka menn og konur, en í hinum endanum var leik- sviðið og þar fóru sjónleikirnir fram. Eg fór þangað og settist niður í aftasta bekknum í leikhúsinu. Fyrir framan mig voru raðir af áhorfendum og horfði eg yfir höfuð þeim, en flest voru höfuðin óþvegin og ógreidd. En andlit þeirra voru full af fjöri og lífi. Þeir voru að gleðja sig þarna og virtust vera vel ánægðir, rétt eins og ungbörn, sem koma á sjónleik í fyrsta sinn. Það var einhvern veginn svo töfr- and^ fyrir þá, að sjá kvenfólkið ieika, og hljóm- urinn af söngnum var svo hrífandi. Og þegar eg sá andlit þerra, þá sá eg ekkert annað en gott og gleðina og ánægjuna í fyllsta mæli. Þeir voru konir þarna rétt eitfs og ibörn -— þörn vilta landsins. Stórvaxin og feit kona var þar að syngja skemtilega götuvísu, með hálum rómi en nokk- uð skrækhljóma. Hún söng án þesji að leggja nokkra tilfinningu í rödd sína, en lagði við og við hendur á brjóst sér. En ferkantaða, digra og maddömulega lagið á henni var svo skringilegt, því að hún var í stuttpilsum, sem aðeins náðu henni á kné. Öll var hún máluð; munnurinn var ákaflega stór; en augunum gaut hún til á)- horfendanna, og sást í þau aðeins sem örmjóa rifu. “Er hún ekki yndisleg, þessi Stúlka?” heyrði eg þá langan og mjóan mann segja við hlið- ina á mér. “Þetta er þó söngur, sem bjóða má góðu fólki! En hvað hún er yndisleg!” Hann leit vinaraugum til mín, og bláu aug- un hans voru full af viðkvæmni. — Og svo gerði hann nokkuð, sem gerði mig alveg forviða. — Hann fór ofan í vasa sinn og dró þar upp buddu sína, en í henni var gullmoli einn’stór.^ Hann tók molann og vafði honum í pappír og fleýgði honum svo upp á leiðsviðið. “Taktu við þessu, Lulu!” sagði hann með skrækum rómi. En hún sneri sér við, tók upp sendinguna og brosti til hans elskulega og fleygði til hans kossi með höndunum. En maður- inn settist niður, og sá eg að rnunnur hans titr- aði af geðshræringu, en augun sindruðu af á- nægju. - “Já, hún er ljómandi,” sagði hann. “Marga flöskuna hefi eg opnað fyrir þelsa stúlku. Eg býst við að hún verði glöð, þegar hún heyrír, að gamli Hinrik sé kominn í bæinn aftur. Eg heiti Hinrik; þeir kalla mig Hardpan Hinrik, og eg á námu í Hunker. Með margan pokann full- an af gulli hefi eg komið með í bæinn, og tæmt hann fyrir stúlku þessa. Og eg býst við að þessi fari sömu leiðina. En hvað gerir það til ?. Eg skemti mér vel fyrir peninga mína. Þegar.þeir eru búnir, þá er þó nóg eftir í jörðinni. Pen- ingarnir hafa ekki fætur að hlau.pa á; þeir geta ekki hlaupið burtu úr moldinni.” Hann hló nú og greip þétt utan um pok- ann, en þá sá hann andlitið á Lulu gægjast upp fyrir röndina á kassanum, og sendí hún honum þá töfrandi bros. En þá kom gamli maðurinn til hennar og skríkti í honum af þlátri. ‘ Fari hann kollóttur,” sagði þá ungur mað- ur vinstra megin við mig. Hann leit út eins og æðar hans væiru fullar af fjöri og heilbrigði, og skinnið á ihonum var fínt og mjúkt eins og á ungri stúlku, en augun voru ærleg og óttalaus. Hann var klæjddur skinnpeysu og hafði skinn- húfu á höfði með eynahlíf. “Hann er sannarlega auðþekktur,” mælti liinn ungi maður. ‘ Hann hefir ekki meiri heila en guð gaf gæsunum. Og allar stúlkurnar eru á eftir honum; og áður en hann veit af, verða þær búnar að rýja hann að öllu. Hann hefir til að standa á höfði og syngjá fyrir þær “Swanee River ”. Og svo tekur stúlkan frá| honum pok- ann hans, og næsta morgun fer hann upp eftir ánni og sver það að hann hafi skemt sér Ijómandi vel. Það getur hver sem er leikar sér við hann, karlfauiskinn.” Ungi maðurinn þagnaði og fór 'að horfa á hina nýju söngkoríú; hún vár grönn og nettleg og fann til sín. Hún hafði ljósa hárkollu og hin dökku augu hennar voru tælandi björt. En öll var hun máluð, með málaðar rósir á hvítum kinn unum, og gullið í tönnum hennar sást svo vel, er hún brosti. Hún var í svörtum búningi, skreyttum með ítölskum gullpeningum, með svarta sokka á fótumi og svart flaue(sband um hálsinn. Var henni tekfe/með lófaklappi miklu; og SVO byrjaði hún að syrigja, með þýðrí, hljóm- fagurri röddu. “Þetta er hún Nellie Lestrange,” sagði þá ungi maðurinn. “Hún er allgóð söngkona. En þeir segja, að þegar hún nái í einhvern, þá sé úti um hann Hún hefir unnið svo oft vín frá þeim, að þeir segja að það sé komið sigg á fig- urinn á henni af því að þrýsta svo oft á hnapp- inn, til þess að síma eftir vínflöskunni.” Hún var nú að syngja fjöruga drykkjuvísu, og söng svo fjörugt, að sumir tilheyrendurnir fóru að syngja með henni; en hún dansaði lip- urlega með söngnum; og svo kallaði hún: ‘‘Hana syngið þið nú allir með!” Og þá ris^ margir upp og hentu gullmolunum til hennar; og hún gitfip suma ái lofti, en náði hinum, og hvarf svo bros- andi á bak við tjaldið. “í hamingju bænum!” sagði nú ungi mað- urinn; “hafa mennirnir ekki meira vit en þetta, að fleygja gullinu í þessa stelpu! Nei, góði minn, þú sérð mig aldrei gera þetta. Eg á Amm þúsud dollara poka í bankanum, og á morgun fer eg héðan heim. Eg hefi augastað á litlum búgarði í Vermont, og þar bíður lítil stúlka eftir mér. Þangað fer eg.” Æsingin og vínið var nú farið úr mér að mestu, og eg var orðinn syfjaður af hitanum og reyknum þarna inni. Var eg rétt að sofna; en þá kom einhver og tók í handlegg mér. Það var svertingi, sem var þjónn þar, og ég hafði oft séð fara inn og út úr sætunum og kölluðu menn hann “svarta prinsinn”. t “Það er frú ein uppi í sætunum, sem vill fá að tala við þig,” sagði hann kurteislega. “Hver er það?” spurði eg alveg hissa. ‘ Það er hún ungfrú Labelle.” Eg hrökk við alveg steinhissa. Hvaða mað- ur í Klondyke hafði ekki heyrt g<etið um hana Birdie Labelle, elzta af þremur systrum, sem giftist honum Stillwater Villa. Mér datt undir- eins í hug að hún gæti sagt mér eitthvað af henni Bernu. Gott og vel,’ svaraði ég; “ég skal koma.” Eg fór með honum; og þegar þangað kom, sáum við hina nafnkunnu svefnstofuþernu. “Sæll vertu ungi maður,” sagði hún; “settu þig niður. Eg sá' þig meðal áheyrendanna og leizt strax á þig. Hvernig líður þér?” Hún rétti mér hendina, alsetta gimsteinum. Hún var holdug vel og geðsleg, með fjörlegu brosi, og ljóshærð. — Eg kallaði á þjóninn og bað hann að sækja flösku af víni handa okkur. “Eg hefi heyrt mikið talað um þig,” sagði eg til að byrja með.

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.