Heimskringla - 25.04.1928, Page 1

>
XLII. ÁRGANGUR.
*■ -- ~~~~~~
WINNIPEG, MAN., MIÐVIKUDAGINN
25. APRÍL 1928.
NÚMER 30.
| t ÉTTIR |
^SQOQSOOOSOOðOSSCOOSOOOðOOSCCOOððSOOSOSOSOOOSOSOOeOSCX
Forstööumaður verkfræðideildar
háskólans í Sasketchewan, C. J. Mc-
Kenzie flutti nýlega erindi fyrir sér-
fræöingum um starfsemi nefndar þeirr
ar, er F.ngineering Institute of Cana-
da hefir skipað til 'þess að rannsaka
áhrif þau er lútarsalt (alkali) hefði
á steinsteypu. Sérstakan hróður bar
prófessor McKenzie á starfsemi dr.
T. Tihorvaldson, forstöðumann efna-
fræðisdeildar háskólans, er hefir
stjórnað efnafræðisrannsóknum nefnd-
arinnar, þau tiu ár er hún hefir nú
starfað. Fullyrti prófessor McKen-
zie hiklaust, að prófessor Thorvald-
son væri fróðari um ahrif lútarsalts
á steinsteypu en nokkur maður annar
í veröldinni, og kvað mönnum í Sask-
atchewan ekki vera líkt því eins kunn-
ngt um afburða þekkingu hans í
þeini efnum, eins og mönnum væri
■viða annarsstaðar í heiminum.
Útlit er fyrir, að mikið verði bygt
hér í Winnipeg x sumar. Meðal ann-
ars verður bráðlega byrjað á nýju
stórhýsi, þar sem mætast Main Street
og Portage Avenue. Á það að vera
15 hæðir, og verður þá hæsta bygg-
ing er til þessa hefir verið komið
npp í Winnipeg. Er gert ráð fyrir
að bvggingarkostnaður muni nema
að minnsta kosti $2,500,000. Er sagt
að auðfélag eitt að austan hafi þegar
íest leigu á allri neðstu hæð bygg-
ingarinnar.
Afdrif Sjö-systra fossanna í þingi
og ibæjarstjórn eru farin að vekja
almenna eftirtekt, sem oft er þó sein
að vakna, út um sveitirnar. Barst
sú símfregn nýlega frá Swan River,
að þar hefði framkvæmdarnefnd
framsóknarflokksins í Swan River
hjördæmi boðað til fundar í tilefni af
tnálinu, og stýrði fundinum kjör-
dæmisforniaður flokksins, John Faw-
oett. Var borin upp á fundinum og
sarpþykkt vantraustsyfirlýsing til
Brackenstjórnarinnar, út af aðgerðum
hennar í málinu, og skorað strengilega
á þingmann kjördæmisins, að lýsa sig
tafarlaust óháðan stjórninni, og grípa
fyrsta tækifæri er gæfist til þess að
hera fram í þinginu vantraustsyfirlýs-
ingu til stjórnarinnar fyrir afstöðu
hennar.
Fluggarparnir þýzku, Koehl höfuðs-
maður og von Huenefeld ’barón, eru
onn á Greenly eyjunni þar sem þeir
lcntu fyrst. Munu þeir hafa afráðið
íið halda þar kyrru fyrir, unz búið
«r að gera við flugvél þehra, Bremen,
svo að þeir geti haldið áfram ferð-
inni til New York. Hinn frægi
norski flugmaður, Bernt Balohen, er
flaug með Byrd austur yfir Atlanzihaf
i fyrrasumar, hefir flutt þeim þau
vélstykki, er þeir þurftu til þess að
pera svo við vélina að henni væri
fleygt til New York.
En þeir félagar ætla ekki að láta
þar við lenda. Hefir Koelil ihöfuð-
niaður skýrt canadiskum fréttaritara
cinum frá því, að það sé hiklaus fyr-
h'ætlun þeirra félaga, að fljúga Brern-
vn frá New York ausltur um haf til
hýzkalands, undireins og gæftir leyfi.
Heppnist þeim sú ferð, leysa þeir
fyrstir manna það afrek af hendi að
fljúga báðar leiðir um Atlanzhaf, eins
og þeir urðu fyrstir til þess að fljúga
vesturyfir.
Yfirhersihöfðingi alls Canadahers í
hfriðnum mikla, Sir Arthur Currie,
höfðaði fyrir nokkru mál, er enn er
óútldjáð, á hendur F. W. Wilson, rit-
stjóra og eiganda blaðsins “Port
Hope Guide,” og W. T. R. Preston,
fyrir grein í “P. H. G.,” eftir Prest-
on, er Sir Ai'thur telur ærumeiðandi
í sinn garð, og krefst hann $50,000
skaðabóta. Telur greinin að Sir
Arthur hafi að nauðsynjalausu fórnað
lífi manna sinna morguninn, er vopn-
ahléð var samþykkt, til þes að ná
borginni Mons á sitt vald í því einu
axignamiði, að geta stært sig af þvi
afreki, og því, að Canadaliðið hefði
skotið síðasta skotinu í ófriðnum, og
síðastir manna unnið þýzk vigi.
Kvaðst Sir Ai'thur ekkert hafa vitað
um vopnahléð fyr en eftir að borg-
in var unnin, enda hafi þar ekkert
ónauðsynlegt mannfall átt sér stað,
því liðið hafi tekið borgina til þess
eins að rétta fylkingar sínar, áður
en haldið yrði frarn til nýrrar atlögu.
Fjöldi manna gengur atvinnulaus
hér í Winnipeg um þessar mundir.
Um 2,000 stofnuðu til kröfugöngu á
föstudaginn, en lögreglan bannaði,
af þvi að sólarhrings fyrirvari hafði
ekki verið gefinn. A mánudagjinn
fóru 2,000 manns í ki-öfugöngu til
þinghússins, og æsktu hjálpar af A.
MacNamara, skrifstofustjóra verka-
málaráðuneytisins. Hefir verkamála-
íáðherrann Hon. W. R. Clufab, símað
til Ottawa og ítrekað áskorun til
Sambándsstjórnarinnar, um að fylgja
fylkisstjórninni að málum í því að
skora á helztu atvinnuveitandi félög
t. d. Canadian National, Canadian
Pacific og Hudsons Bay, að sjá bú-
settum mönnum fyrst og fremst fyrir
vinnu, áður en þau ráði í stóihóp-
um til sín innflytjendur, eins og orð
leikur á að þau ætli að gera. Yms
félög hér i Winnipeg hafa lofast til
þess, að gera þetta, og mun ekki af
veita, ef nokkuð á að hrökkva til
þess að þynna hóp atvinnuleysingj-
anna.
Fluffgarpar.
Flugmennirnir gjera sér i sífellu
dælla við höfuðskepnurnar í snatt-
ferðum sínum um ihöf og heixnsálf-
ur. Það liður ekki á löngu unz ekk-
ert skúmaskot í híbýlum jarðar, móð-
ur vorrar, er óhult lengur fyrir hnýsni
þessara æfintýranianna. Nýlega brut-
ust tveir I’jóðverjar og einn Iri vest-
ur um Atlanzihaf, og nú berst sú
fregn 21. april frá dagblaðinu “Poli-
tiken” í Kaupmannahöfn, að Astral-
íumaðurinn George H. Wilkins, gam-
all félagi Vilhjálms Stefánssonar, og
Norðmaðurinn Carl B. Eielson, hafi
flogið þvert yfir norðurhvirfil jarð-
arinnar, frá Point Barrow, Alaska,
til Spitzbergen eða Svalbarða, eins og
það land er nú almennt nefnt. Er
það mikið ti! sama leiðin, í öfuga átt
þó, er þeir Amundsen,, EHsworth og
Nobile fóru í fvrra á flugskipinu
'‘Norge.”
Samkvæmt nánari skeytum frá Wil-
kins, lögðu þeir félagar á stað frá
Point Barrow sunnudaginn’ 15 april.
Eielson stýrði alla leið, en Wilkins
sá um mælingar og réði stefnu. Eft-
ir 20 klukkustunda og 20 mínútna
flug tóku þeir land á Dauðsmannsey,
lítilli eyju óbyggðri, um 40 mílur
norðan við Svalbarða, þar sem Isa-
fjörður skerst inn í landið. Höfðti
þeir þá flogið 2,200 mílur í stryklotu.
Mestan hluta leiðarinnar fengu þeir
blíðviðri, en er nálgaðist Svalbarða
lentu þeir í rokstormi og hrið. Telur
Wrlkins það framúrskarandi afrek,
að Eielson skyldi takast að lenda
heilu og höldnu í þeim ofsa, svo að
vélina sakaði eigi hið minrista. Svo
var ofsinn og hriðin mikil, að þeir
félagar urðu að hýrast þarna í fimm
Björgvin Guðmmidsson
A.R.C.M.
Símfregn barst ritara Björgvins-
nefndarinnar Dr. B. H. Olson, á föstu-
daginn frá Lundúnum þess efnis, að
Björgvin Guðmundsson hafi lokið
fullnaðarprófi við konunglega hljóm-
listaskólánn (Royal Colleg'e of Mus-
ic) i Lundúnum. Ber honum þvi
titillinn A.R.C.M., (Associate Royal
College of Music). — Þessi nafn-
kunni hljómlistaskóli gerir ráð fyrir
fimm ára námi, en Björgvin hafði
að áliti kennai-anna næga þekkinga
til þess að setjast í 3. bekk skólans
er hann kom til Lundúna í fyrrahaust.
Er og sannast að segja að Björgvin
hefir ekki gert því áliti til skammar.
né vonum velurmara sinna, þvi 3. vetíTi
námi, er hann átti fyrir höndum,
hefir hann lokið á tveimur vetrum.
Þarf ekki að fjölyrða um það, hvi-
líkt fagnaðarefni þetta er vinum Björg
vins, og óskar Heimskringla að ham-
ingjan verði honum, þótt ekki sé nema
eitthvað í áttina, eins góð og hann
hefir til unnið. — Sennilega leggja
þau hjón á stað frá Englandi, áleiðis
hingað, 12. maí.
daga, en að vísu höfðu þeir útbúnað
góðan. Á laugardaginn 21. apríl
fengu þeir loks tekið sig aftur upp, og
ihaldið til mannabygða á Svalbarða.—
Engin merki sáu þeir félagar til
latids, eftir að sleppti nyrztu jöklum
Grænlands úr sýn.
¥ # ¥
Margar fleiri frækilegar flugferðir
hafa nýlega farnar verið. Astralíu-
maðurinn Bert Hinkler flaug nýlega
aleinn í lítilli vél, er kostaði eigi nema
$3,500, frá Englandi til Astraliu og
var aðeins 12 daga á leiðinni. Hef-
ir hann verið í flugliðinu brezka síð-
an á ófriðarárunum og þykir Eng-
lendingum og löndunx hans, þessi föi-
engu siður frægileg, en för Lind-
berghs yfir Atlanzhaf í fyrrasumar.
Þá lentu og tveir franskir liðsfor-
ingjar, Costes og Lebrix nýlega í
París, heilir á húfi, úr lengstu flug-
ferð er enn hefir verið farin. Aður
en þeir lögðu i hana höfðu þeir flog-
ið fram og aftur frá París til Sí’b-
eríu, Paris til Persíu og frá París til
Afríku. En í ihina miklu langferð
sina lögðu þeir í fyrrasumar. Flugu
þeir frá París til Alzír í Afriku; yf-
ir eyðimörkina Sahara til St. Louis,
á vesturströnd Afríku; þaðan yfir
Suður-Atlanzhaf til Brazilíu; fram og
aftur um þvera og endilanga Suður-
og Mið-Ameriku; viða um Bandarík-
in; stigu svo á skipsfjöl með vél sína
á Kyrrahaísströnd, stigu á land í
Japan, og flugu þaðan á sex döffum
yfir Kína, Indó-Kina, Malaysiu, Ind-
land, Persíu, Arabíu, Grikkland og
Italiu, heim til Parísarborgar. Aldrei
9keikaði þeim um áætlun, alla þessa
leið, og þykir mörgum, sem von er,
aldrei jafn frægilegt flug hafa af
hendi verið leyst.
I
♦
♦
*
K
I
|
li
♦
I
8
I
♦
§
i
i
■
1
i
Sumarmál, 192S.
Horfi ég sumardís undrandi á:
augun úr klaka og hárin grá,
með valdsprota úr visnuðum teini,
þungbúin eins og þjóðin mín
þegar hún rnissir gullin sín
og vor hennar verður að steini.
Gefðu mér, sól, mína sumargjöf!
Sigrandi plægðu upp frosin höf
svo lífsvatna lindirnar streymi.
Betra er heima við bráðinn mar
á bárunum flytja kerlingar
í æskunnar öðrum heimi.
‘Þegar hver leikur er leikinn af nauð,
langar mig aftur í saltabrauð,
og tuskast við skessu og skolla.
“Guðs gæzku prísa” ég gæti þá
gömlu bókina sungið á
og látið í trú minni tolla.
Sit ég hér inni við ofninn minn,
úti svo hvass ep stormurinn,
ég syng mér þar ekki til sóma.
Horfi ég inn í eldsins glóð,
andlit skagfirzk og svarfdælsk ljóð
þar loga í einum ljóma.
Hugur á sólelda sumrunum frá,
sumardeginum fyrsta á,
sem veraldir vorbjarma líta.------
Þráköld er nepjan, sem þjóð er seld,
þegar hún missir sinn hjartans eld,
og ber sér að halda á sér liita.
Þ. Þ. Þ.
W
I
I
♦
♦
♦
♦
Í
Fj ær og nær.i
Séra Friðrik A. Friðriksson messa,-
að Kristnesi, í' skólahúsinu, á sunnu-
daginn kemur, 29. apríl, kl. 2 síðdegis.
Björgvinssjóðurinn
Áður auglýst ................$4254.18
Þjóðræknisdeildin Island á
Brown P. O., Man ........... 30.00
Ar.ii Jóhannesson, Elfros,
Sask .................... -- 5.00
Galxríel Gabrielsson, Elfros,
Sask..................... 3.50
E. B. Stephanson, Elfros,
Sask..................... 5.00
R. Guðmundsson. Ocean Falls,
B. C..................... -- 2.00
Mrs. Cecil Knapp, Ocean Falls
B. C. ................... -- 2.00
E. Erlendsson, Ocean Falls .... 5.00
T. C. Christie, Ocean Falls
B. C.......... - - ....... 2.00
Mrs. B. Lyngholt, Ocean Falls 5.00
Dr. J. P. Pálsson, Elfros, Sask.
ágóði af sölu á bók hans,
“Hnausaför mín” ................ 4.50
Allur ágóði af leik, haldinn
undir umsjón stúkunnar
Heclu, afhent af Mr. Jóhanni
Beck ..... - ............. 43.32
Kristján Einarsson, Gimli,
Man........... .... ...... 10.00
Mrs. Rósa Johnson og synir,
Leslie, Sask............. 5.00
$4376.58
T. E. Thorsteinsson.
Ilingað kom í gærmorgun vestan
frá Kenaston, hr. Snjólfur Austmann.
Kemur hann hingað fyrst og fi'emst
til þess að hitta dóttur sína, Mrs.
Anthony Fokker, konu flugvélasmiðs-
ins fræga, og kemur hún sennilega
hingað á morgun, að sjá föður sinn
og systur sínar, Mrs. Miller og Mrs
Sanderson, er hér eru búsettar. —
Mr. Austmann er ekki ráðinn i því
enrtþá hve lengi hann dvelur hér, en
sennilega verður hann nokkurn tíma
um kyrt.— Sömu tíð og hér er,
sagði Mr. Austmann úr sinu 'héraði,
ekkert farið að hreyfa við ökrum
sökum frosts, og heldur slæmt út-
lit þar um slóðir, með því líka, að
bændur urðu þar hart úti undan sum-
rinu í fyrra.
Kapprœ^a í Árborff!
Föstudaginn 4. maí verður efnt til
skeintunar í samkomuhúsinu í Anborg.
Aðalatriði- skemtiskrárinnar er kapp-
ræða milli dr. Sig. Júl. Jóhannesson-
ar og séra Ragnars E. Kvaran um
þetta mál: “Er rétt að vinna að pól-
itiskum skilnaði milli Canada og En'g-
lands?” Læknirinn játar því en
piesturinn neitar.
Oss hafa ekki borist fregnir af því
hvað fleira verði á skemtiskrá, að
því undanskildu, að séra R.E.K. nutn
syngja þar og lesa upp, og þarf ekki
að lýsa því, hvílíkur skemtunarauki
það er áheyrendum.
Slys vildi til í Riverton á Miðviku-
dagskveldið, er Kristján Olafsson
járnsmiður lenti með hægri höndina
í vélarhefli. Skásneið hefillinn hönd-
ina af fyrir neðan úlnlið. Dr. Thomp-
son í Riverton kom uppeftir með
Mr. Ólafsson á fimmtudaginn, og er
Mr. Ölafsson nú á almenna sjúkra-
húsinu hér í bænum. Líður honum
vel, og betur en nokkur likindi myndu
þykja til.
Samkoma sú, er hra. Brynjólfur
Þorláksson hélt á mánudaginn með
barnasöngflokk þeim, er hann hefir
æft síðan um miðjan janúar í vetur,
| karlakóri, er hann einnig hefir æft,
og með aðstoð annara íslenzkra
söngkrafta, var honum sjálfum og
börnunum til stórsóma, og öllum við -
stöddum til fágætrar ánægju. Mun
nánar verða vikið að samkomunni
síðar. — Þess má geta að nú á mið-
vikudaginn kemur stofnar hann til
samkomu í Selkirk, með barnasöng-
flokk þeim er hanr, hefir æft þar
1 jafntímis Winnipegflokknunx. Er ó-
hætt að hvetja alla til þess að sækja
i þá samkomu, því betri skemtun getur
ckki.
Veitið athygli!
Þjóðræknisdeildin Frón eínir ti'
síns síðasta fundar á þessu starfsári,
fimtud. 3. ínaí 1928 í neðri sal Good-
templarahússins, kl. 8 að kvöldi.
Verður fundarstörfum lokið kl. 8.30
°g byrjar þá stundvíslega hin vand-
aðasta skemtiskrá. Þar syn-gja ein-
söngva: séra Ragnar E. Kvaran, Mr.
Thor Johnson og Miss Inga Bjarna-
son; auk þess samsöngur; fiðluspil,
Mr. Pálmi Pálmason og fleira á sviði
hljómlistarinnar. Mr. Jóhann G. Jó-
hannsson kennari heldur ræðu. Mr.
Sigfús Halldórs frá Höfnum les upp;
einnig Mr. Bergþór Johnson o. fl.
Þessi fundur er tileinkaður sér-
staklega ungu íslenzku fólki, og er
það einkanlega beðið að fjölmenna,
en allir vngri og eldri Islendingar eru
boðnir velkomnir. Gleðikvöldstund
þessi er ókeypis, en samskota verður
leitað.
Ragnar Stefánsson, ritari.
Kvenfélag Sambandssafnaðar er
nú sem óðast að undirhúa hinn ár-
lega vorbazaar sinn, er haldinn verð-
ur í fyrstu vikunni af maí. Þarf ekki
að efa það verður margt gagnlegt
og gersemlegt á 'boðstólum, en annars
I verður bazaarinn nánar auglýstur síð
ar.
Simpson olmfélagið.
Heimskringla hefir verið beðin að
vekja athygli á Simpson Oil auglýs-
ingunni á öðrum stað hér í blaðinu.
Var getið um þetta hlutafélag í
viðskiftadeild Free Press nýlega, og
þess getið, sérstaklega, að fyrsti
brunnurinn sé þá (um miðjan apríÞ
kominn 1400 fet niður. Býst stjórn-
arnefnd félagsins við því að sneinma
sumars verði komið niður á það dýpi,
er hún væntir oliu á. —
Segir blaðið að mönnurn þarna í
nágrenninu hafi lengi þótt miklar lík-
ur til þess, að þarna væru oiíulindi"
í jörðu, því olíuseitlunar hafi víða
orðið vart og sömuleiðis jarðrofa af
gakþrýstingi. En þó var ekki félag
myndað fyr en í hittifyrra, eða þar
um bil. Var strax kostað til jarð-
lagarannsókna, og þóttu þær gefa svp
góðar vonir, að ákveðið var að hefj-
ast handa. Peningana til fyrirtækis-
ins lögðu til ýmsir menn í héraðinu.
Byrjað var að bora í fyrrasumar
en varð að hætta, er verulega kólnaði.
En nú er fyrir nokku byrjað að Iiora
aftur, og gerir stjórnarnefndin sér
vonir um að komið verði niður á olíu-
lag, er borað hefir verið niður 1000
fetum dýpra. En annars verur bráð-
lega byrjað að bora á öðrum stað.
Auk þeirra tóla, er nú eru noituð,
hefir félagið nægileg áhöld til vara,
ef eitthvað brotnar eða skeminist.
Yfirverkf ræðingur félagsins, G.
M. Reed, kvað olíu hafa fundist á
1320 feta dýpi, en lagið var ekki á-
litið nægilegt til þess að hætta við
borunina meðan væri verið að nýta
það. Víða hefir orðið vart við gas-
þrýsting, eitt sinn jafnvel svo mik-
inn, að vatn og leðja spýttist í jafn-
hæð við nafargrindina.
Yms önnur félög eru í aðsigi með
að bora á næstu grösum við landar-
eign félagsins, þar á meðal The Devils
Lake Oil and Gas Company frá Re-
gina. Mun og heldur ekki látið þar
við sitja, því almenn eru menn þeirr
ar skoðunar, að um mjög stór olíu-
svæði sé að ræða í Saskatchewan.