Heimskringla - 14.11.1928, Blaðsíða 2

2. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 14. NÓV., 192S
Minnisvarði
Hannesar Hafstein
I aprílmánuöi 1923 sendu 86 jnenn,
af öllum siéttum g þjóömálaflolck-
um, út á&korun til þjóÖarinnar uni aö
safna fé til minnisvaröa Hannesar
Hafsteins. Þessu var vel tekið og
safnaöist þá þegar allmikiö fé. Til
aö veita samskotunum móttöku og
sjá um framkvæmdir var sett nefnd.
I henni áttu sæti: Sighvatur Bjarna.
son, fvrv. bankastjóri (form.), Jón
Laxdal, kaupm., (ritarij, O. Forberg,
landssímastjóri (gjaldkeri), Klemens
Jónsson, fyrv. ráöherra, Guðjón Sam
úelsson, bvgginganieistari, Thor Jen
sen, kaupm., Kristján Bergsson, fiski-
félagsforseti og Siguröur Sigurös-
son, búnaðarmálastjóri.
I staðinn fyrir O. Forberg hefir nú
Gísli Olafsson. landssímastjóri tekið
að sér gjaldkerastörf nefndarinnar.
Þegar svo miklu fé var safnað, að
svnt þófcti, að hægt væri að koma upp
sómasamlegum minnisvarða, fór nefnd
in að leita fyrir sér hjá ýrnsum með
að fá minnisvarða gerðan, og að síð-
ustu samdi hún við Einar Jónsson
myndhöggvara, að hann skyldi gera
myndastyttu úr gipsi af Hannesi Haf-
stein. Einar hefir nú unnið að
flestir eiga að leggja sinn skerf til
>ess. Þeir, sent eigi hafa gert það
enn, hafa tækifæri til að gera það
fram að næsta nýári.
Gjaldkeri nefndarinnar veitir sam.
skotunum móttöku.
Nefndarmaður.
—Timinn.
Gísli Guðmundsson
Gerlafræðingur
Hann andaðist 26. sept. síðastl.,
44 ára a ðaldri, af krabbameini.
Gísli var fæddur 6. júlí 1884 að
Hvammsvík í Kjós, sonur Guðmund-
ar Guðmundssonar frá Hvítanesi og
konu hans Jakobinu Jakobsdóttur frá
Gisli Guðmundsson fluttist ungur
þessu í meira en eitt ár og er nú
myndastyttan fullgerð og send til út-
landa, en þar á að steypa hana í eir,
og er hún væntanleg til landsins
snemma í vetur. Þá er eftir að setja
hana upp og ganga vel frá. Eigi
er enn fullráðið hvar mynduastyttan
að standa, hefir verið talað um
stað fyrir framan ráðherrahúsið, eða
í einum af bæjargörðum Reykjavík.
ur.
Til minnisvarðans hefir sem sagt
safnast allmikið fé. En þó vantar
enn allmikið, til að standast þann
kostnað, er leiðir af flutningi, upp
setningu myndastyttunnar o. fl. Marg-
ir' sem stóðu fyrir fjársöfnuninni
hafa gert skilagrein fyrir löngu, en
frá nokkrum hefir enn eigi komið
skila'grein. Nefndin óskar að þess-
ir menn vildu sem fyrst gera skila-
grein og er þakklát öllum, sem nú Valdastöðum.
að síðustu vildu leggja sinn skerf til
minnisvarða Hannesar Hafsteins.
Fjársöfnuninni verður lokað fyrir ný- Reykjavikur. Hann gerðist hæfni þá og áhuga, sem hann var
ár. snemnia áhugamaður mikill um fram- gæddur. Þar á ofan var hann gleði-
jfarir lands og þjóðar, sérsitaklega í maður mikill og vinsæll. — Er því,
honum það við fráfall hans, mikill harmur kveðinn
Hannes Hafstein naut sem -stjórn
málamaður, skáld og mentamaður.
Trú hans á landi og þjóð hefir að
sjálfsögðu stutt mikið að hinum
miklu framförum, sem orðið hafa hér
síðari árin. Því er það metnaðar-
mál fyrir oss Islendinga að reisa
honum veglegan minnisvarða. Sem
smjörlíkisgerð, o. fl. Varð honum
mikið ágengt, enda mun nú lítið flutt
inn af fyrnefndum iðnaðarvörum.
Gisli Guðmundsson vann mikið að
ritstörfum til framgangs áhugamálum
sinum. Má af þeim verkum hans
nefna “mjólkurfræði,” er hann gaf
út, stórþarfa bók og góða. Hann var
frá byrjun rkstjóri tímarits iðnaðar-
manna og formaður iðnaðarmanuafél
agsins síðustu árin. Þá veitti hann
og um skeið forstöðu efnarannsókn-
um ríkisins.
Þó Gísli væri þannig sistarfandi á
sviðum nýrra, hagnýtra þjóðfram-
kvæmda, var hann og gæddur fleiri
gáfum. Hann var söngvinn um-
fram flesta menn og átti meginfrum-
kvæði að stofnun Karlakórs K. F. U.
M., sem er nú með fremstu söng-
flokkum á Norðurlöndum. Og þó
Gísla ynnist ekki tími til þess að
sinna þeim málum, eins og honum var
hugleikið, vottar þátttaka hans fjöl-
Frá hlandi
Það er alkunnugt hvilíkra vinsælda iðnaðarmálum. Var
I
Islenzk og Norrœn frœði við Hafnar
Háskóla.
Hfeimspekisdeilid hásfltólani hélt
nýlega fund til þess að ræða um
skipun embætta þeirra við háskólann
í Kaupmannahöfn, er þeir hafa gegnt
að undanförnu dr. Finnur Jónsson og
dr. Valtýr heitinn Guðmundsson. —
Nefnd sú, er haft hafði málið til at-
hugunar lagði til, að dr. Jón Helgason
yrði skipaður prófessor í íslenzkri
málfræði og dr. Rubow prófessor i
rannsókn norrænna bókmenta og orð •
færislist. Jafnfranit lagði nefndin
til, að stofnað yrði við háskólann
lektorsembætti í norrænni fornleifa-
fræði handa dr. Bröndsted.—> Fundi
deildarinnar lyktaði á þá leið, að
nefndin var beðin að taka málið til
íhugunar á nýjan leik.
Doktorsritið nefnist: “The Roent-
gen diagnosis of echinococcus tum-
ors,” oig, er 155 bls., með 82 rönt-
genmyndum. Það er samið á ensku,
en doktorsprófið fer fram á sænsku.
Andmælendur af hálfu háskólans
verða: Gösta Forsell, prófessor »
Röntgenfræði, Einar Perman, dócent
í skurðlækningum, og Strömbadk fil.
lic.
Visir samgleðst hr. Gunnlaugi
Claessen yfir þeim mikla frama, sem
hann er að vinna sér og læknastétt
þessa lands.
Jóhannes Jósefsson
ætlar að koma upp nýtízku gisti-
húsi hér í bænum, eins og kunnugt
er, og hefir 'keypt lóð undir það i
Pósthússtræti, sunnan við Nathan and
e.s. Brúarfoss.
jafnan mikið sársaukaefni, hversu að konu hans, Halldóru Þórðardótt-
háðir við erum öðrum þjóðum í ur frá Ráðagerði, börnum þeirra,
iðnaðarefnum og hversu þjóðin virð- Guðrúnu og Guðmundi, og öllum
ist tómlát og seinvakin til sjálfsbjarg. ættingjum hans og vinum. A og þjóð
ar á þeirri leið. —- Gísli aflaði sér in á bak að sjá, þar sem hann var,
mikkillar mentunar í gerlafræðum og einum af sínum allra nýtustu áhuga-
gerðist forgöngtvmaður i nýjum iðn- og athafnamönnum.
aðargreinum eins og gosdrykkjagerð, j —Tíminn.
♦
P
♦
í
>7®
14»
13«
S«pt Ovt Nov »«• * r«b n«v
15.5 19.5 IS.Z 11.8 13.6 Z4.Z Z5.6 ZZ.6 17.4 Ift.l 16.9 IZ.4

\ \r
^ Cr&s* oo / 0r*ce- /or~ A/o f A/ú - /!/://.
/ \ / V: V \\
•0 \>o \ v Vv V \tr \v 1
\Cyrpj» ö r A/o & j „ /- / jJé// V'-. X, > */

/ & \\

38 81 95 72 35 26 zo „ 9 10 14 6 3
5cyt Oct No, D«c W JHlokn Feb PLirc h flpul Dov Junt iulf hug 1
'7»
(Eftir tilkynningu frá sendiherra
Dana.)
Reykjavik 12. okt.
Gunnlaugur læknir Claessen ætlar
á morgun að verja doktorsrit sitt í
Karolinska Institutet í Stokkhólmi,
og hefst athöfnin kl. 11 f h.
Hvammst. 3. okt. FB.
Mikill síldarafli í lagnet síðustu
daga, og góður fiskafli. I igær fengu
menn 5—6 strokka í net, en síldar-
aflinn var mestur í gær.
Slátrun stendur yfir. Hefir ver-
ið slátrað ca. 5—600 fjár á dag, síðan
sláturtíðin hófst, þ. 24. sept. Nú
er verið að skipa út frystu kjöti í
Olsen.
SANNLEIKURINN UM HVEITIVERÐIÐ
SAMANBURÐUR Á HVEITISAMLAGS OG KORN HALLAR VERÐI 1927—1928.
Mánaðarsala Hveitisamlagsins. (Miljónir hveitimæla).
ÞJER SEM NOTIÐ
TIMBUR
K A U P I Ð A F
The Empire Sash and Door
COMPANY LIMITED
Birgðir: Hervry Ave. East Phone: 26 356
Skrifstofn: 5. Gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ÁNÆGJA.
McLEOD RIVER HARD COAL
Lump and Stove size
KOPPERS WINNIPEG ELECTRIC COKE
Only one Koppers Coke sold in Winnipeg
McCRACKEN BROS.
Retail Distributors
Phone 29 709
Mánaðarleg hveitiafhending samtals á Sveitastöð vum í Vestur-Canada. (Miljónir hveitimæla).
i
f
♦
i
í
*
♦
u
’
I
♦
Kortið hér að ofan sýnir samaburð á hveitiverði
Samlagsins og opins markaðar. Hlykklínurnar tvær,
svörtu, sýna vikulegt lokunarverð gegn peningum í Win-
nipeg, miðað við Fort William, fyrir No. 1 og No. 3 Nor-
thern. Hinar tvær svörtu sporalínur sýna hveitiverðið
að kostnaði meðtöldum, sem umboðssölumiðsitöð Hveiti.
samlagsins hefir fengið, miðað við Fort William, fyrir
No. 1 og No. 3 Northern.
Verð Samlagsins að kostnaði meðtöldum fæst með því
að leggja 2)4 cent ofan á hreint ágóðaverð —1-42)4 og
1.25)4 fyrir No. 1 og No. 3 hlutfallslega — sem miðsölu-
stöðin hefir borgað fylkjasamlögunum. Það fé sem mið-
sölustöðin greiddi í vexti, geymslu, framkvæmdastjórn
og reksturskositnað nam í raun réttri 2)4 centi á mælirinn.
Hveitisala Canadiska Samlagsins er sýnd í miljónum
mæla efst á kortinu. Mánaðarleg hveitiafhending á
sveitastöðum í Vestur-Canada er sýnd í sléttum miljón-
um mæla neðst á kortinu.
Eins og greinilega sést á kortinu, þá var verðið á oþn-
um markaði töluvcrt lagra cn Samlagsverðið, því nar
allan tímann, sem mest er afhent af hveitinu. Frá 21.
okí., 1927. til 2. imarz, 1928 — á þeim tirrta sem verðið
á opnum markaði er að mun lægra en Samlagsverðið —
voru 289,000,000 hveitimælar; eða 70 per cent. af öllu
hveitiuppskerumagninu afgreiddir á sveitastöðvunum. Að
Samlagið selur itiltölulega svo lítið á þessu lágverðstíma-
bili, skýrir að miklu leyti þá staðreynd, — sem greini-
lega sést á kortinu — að Samlagsmeðlimir fengu tölu.
vert meira en meðalverð það sem utansamlagsbændur
fengu. Meirihluta þess tímabils, marz til júní— þegar
verðið i opnuni markaði var hærra en Samlagsverðið, —
nam afhendingin aðeins 44,000,000 mælurn, eða 10.2 per
cent. af allri afhendingunni, þar sem Samlagssalan á
sama tímabili nam 70,000,000, eða 33 per cent. af öllu
því hveiti er Samlaginu barst á uppskeruárinu.
Sagan, sem sögð er með hreinskilnislegum samanburði hveitiverðsins á járnbrautarvagnafarmi og. vagnfarmi, sýn-
ir, að Samlagsfélagar fengu mun hærra verð á mælirinn hel dur en meðalverðið á kornsöluhöllinni fyrir allar tegundir
hveitis. Til þess að komast að sönnu meðalverði á kornsö InhöUnni verðum vér að taka með í reikninginn hve mikið
hveiti var selt samtals á opnum markaði, fyrir það verð sem jafnóðttm var þar gefið dag frá degi.
A “street” hveiti - - (sem nemur hér um bil helmingnum af öllu hveiti sem Samlagið ekki tekur á móti) var Sam-
lagsverðið frá 1 2.5 centi og allt að 9 3-5 centum hærra á mælirinn, en meðalverðið var á opnum markaði á öllum teg-
undum frá '-'One Northern,” að “Feed.”
A röku (tough) hveiti aðeins, töpuðu utansamlagsbændur fé, svo nemur mörgum miljónum dala, þar sem um 180,
000,000 mælar af uppskerunni 1927—28var flokkuð sem “No Grade” sökum ofrekju, og afsláttur Samlagsins á öllu röku
hveiti var meira en fjórum centum minni á mælirinn heldur en afsláttur kornkaupmanna á röku “street” hveiti.
SAMLAG BORGAR SIG
CANADIAN CO-OPERATIYE WHEAT PRODUCERS Limited
MANITOBA WHEAT POOL SASKATCHEWAN WHEAT POOL ALBERTA WHEAT POOL
SfMI 57 348 SfMI 57 348
DOMINION LUMBER AND FUEL CO. LTD.
Verzlar með allskonar tegundir af Timbri og Efnivið
fyrir byggingar, jafnt smáar sem stórar. Hefir jafnan
á reiðum höndum allskonar eik, furu, gluggakarma o.
s. frv.
Allur trjáviSur þur og vel vandaSur.
667 Redwood Avenue
WINNIPEG —MANITOBA.
►<a
íi i Í Capital Coal C /O.Ltd. 1
| Phones: 24512 — 24151
j Wholesale and Retail
■ ^ 1 ALLAN, KILLAM AMcKAY BLDG.
í 364 Main Street 1
{ \ ■ ! 1 p THE Best Grade Canadian and American É
COAL I
I | Elgin Lump $12.00
Elgin Stove $10.50
Elgin Nut $ 9.50 1
1 ) Ford and Solway Coke $15.50
Dominionj Lump $ 7.00 |
í | Black Gem Lump $11.00
Black Gem Stove $10.00 |
\ n 11 WE WANT YOUR ORDER 1
1 Íí fe i