Heimskringla - 29.05.1929, Blaðsíða 5

hluta á þingi, þó aS hann sé eigi
nauösynlega fulltrúi meirihluta at-
kvæöagreiöenda, sem ræöur lofum
°g lögum og kýs ráöuneytiö úr sin-
um eigin hóp, án nokkurs tillits til
hæfileika eöa kosta. Þingtíminn er
að mestu notaöur til þess að rífast
og tefja og hamla. Flokkurinn í
valdasessi notar alla króka og allar
þær stööur sem í hans valdi er, til
að skipa í hollum flokksmönnum og
auka vinfengi sitt. Þau kjördæmi,
sem dirfast að vera svo frjáls, að
senda á þing mann, sem eigi er
brennimerktur flokksmaður, eru sett
út undan meö vegabætur og opinber
fyrirtæki. Það eitt ætti að nægja
til þess að fordæma flokkana. Vér
erum allir skattgreiðendur jafnt, í
hvaða kjördæmi sem er, og það, aö
dirfast aö draga frá þeim kjördæm-
um þeirra réttmæta hlut af fjár-
framlölgjum samkvæmt skáttgreiðlsiu,
og bæta honum í önnur flokksholl-
ari, er ósvífni, og sýnir ljóslega, að
eigi er hugsað um hag þjóðheildar-
innar, heldur hag flokksins. Svo
rammbyggilega er búið um sig af
flokkunum, með því að ná haldi á
öllum blöðum sem alþýða les, að
frjálslyndra skoðana gætir varla.
Þeir skapa með blöðunum fylgi við
sig, en hatur og ótraust til hinna, og
horndraga alþýðu í æsingu og blint
fylgi, unz loku er skotið fyrir greini-
lega hugsun og óháða ályktan um
velferðamál, en alþýðan notuð sem
peð á taflborði flokkanna.
Eigi er hægt að ímynda sér á-
hrifameiri aðferð til þess að setja
hvern upp á móti öðrum; og hver er
tilgangurinn og hvað er takmarkið?
Eru þessar aðferðir í áttina til þess
að bæta þjóðfélags-fyrirkomulag og
fneinsemdir ? Nei, tilgangurinn er
auðsær. Það hafa aldrei verið
&erðar neinar varanlegar umbætur
nieð því fyrirkomulagi. Fyrir 50
arum siðan börðust liberalar fyrir
frjálsri verzlun, og vér erum eigi
nær því nú en vér vorum þá. Agnes
MicPhail segir um flokkana: “Lib-
eralar hafa ætið verið falskir réttum
hugsjónum, en conservatívar 'trúir
fölskum nugsjónum.”
Sambandsflokkarnir og fylkisflokk-
amir eru eitt pg hið sama, og rófan
hérna dinglar, þegar hausinn geltir
* Ottajwa.
f*að hefir verið lænt á það af
tnótstöðumönnum vorum að vér vær-
um flokkur og yrðum engu betri ef
til valda kæmumst, en þetta er>eigi
rétt, þvt þó vér höfum samband pg
samvinnu þá er það í því augnamiði
að koma málum vorum í framkvæmd,
og ein af aðalstefnum framsóknar-
manna er að eyðileggja flokkshug-
tnyndina. Hver og einn framsókn-
armaður er frjáls að koma fram á
þingi, sem erindsreki þess kjördæm-
's, sem sendir hann, og fylgja fram
þeim málum, sem honum er áhugi á.
Erjálst samband með frjálsar jafnað
armanna hugsjónir. Einnig er það
stefna vor, að öll fjárframlög til
kosnigabaráttu, séu gerð opinber í
blöðunum, pg að alþýðan leggi til
þá peninga, sem kosningabaráttan
hefir í för með sér, eins og nú er.
Hvaðan pólitízku flokkarnir fá alla
þá peninga sem þeir ausa á báða
bóga í kosningum, vitum vér eigi
nema lítillega, en þar leggja i auð-
félög og brennivínssmyglar, sem sjá
sér einhvern hag í þvi og vilja nota
stðan stjórnina til að kúga þjóðina,
Pg er þetta einn stórþáttur í ójafnað
arkeðju flokkanna.
Vér viljum vinna að þjóðarnýt-
mgu á öllum auðsuppsprettum lands
tns; að rikið starfræki námur, rafafl,
skóga og hvað annað, sem til heilla
er fyrir þjóðfélagið í heild sinni; að
útiloka auðfélög og gróðabralls-
tnenn frá því að ná tökum á auðs-
uppsprettum landsins, til að kúga
oig sjúga mer,g og blóð úr alþýð-
unni. Brjálæði er það næst, að
sjá hvernig stjórnirnar hafa gefið
hurtu skógana, námurnar, landið og
fossaaflið. Sannar það með öðru
auðvaldsstefnu flokkanna. Að styggja
auðfélögin og stóreignamenn með
nokkrum lagabreytingum eða stefn-
uni þeim í óhag, kemur aldrei ti!
tnála! Jafnaðarmanna umbótahreyf
'ng nær aldrei framkvæmdum fyrir
þe*rra tilstyrk.
Fyrir nokkrum árum skipaði stjórn
in landbúnaðíarlánsnefnd, “Farm
Loan Board,” og með því átti að
gera bændum mögulegt aö veðsetja
lönd sín við lægri og lengri skil-
mála, heldur en að hægt væri að fá
hjá privat lánfélögum. Lítið hefir
veriö gert að því að þetta yrði að
gagni; ekki skal styggja prívat blóð-
sugurnar, og þvi segir stjórnin að
eigi séu til peningar. En ef bændur
vildu nú leggja fram féð sjálfir, nú,
þá auðvitað geta þeir fengið það
aftur, sem lán með rentu!
Samvinnumálum og samvinnufyrir-
tækjum til heilla fyrir alþýðu viljum
vér vinna að af heilum hug.
Vátrygging og lífsábyrgð undir
urnsjón stjórnarinnar: Mætti rita
mikið mál um þessi atriði og einn-
ig viðvíkjandi almenningsheilbrigði,
brautargerð, o. s. frv. En flokkur-
inn hér við völdin sér svo um, aö
kosningar séu haldnar á þeim heppi-
lega tíma, þegar vér bændur eigum
óhægast nieð að sinna þeim máluni.
Hafa þó bændafélögin farið fram á
það að eigi væru hafðar kosningar
í vorvinnu, né um uppskerutíma. En
oss er markaður bás, og þeir vita
það, að fram að þessu hefir það ver-
ið hægðarleikur með flokkabeizlið i
munni að stjórna skepnunni!
* * *
Eg enda þessi orð min hér með
því að skrásetja hér, með yðar leyfi,
herra ritstjóri, stefnuskrá vora,
framsóknarmanna í Saskathevvan við
þessar kosningar:
VJER STEFNUM AÐ
1. Jafnrétti fyrir alla, sérréttiudum
fyrir engan.
2. Ábyrgri fnlltrúastjórn mcð;
(a) Tilnefningu og kjöri þing-
mannsefna með kjördæmasjálfstjórn.
(b) Samvinnustjórn.
(o) Lögákveðfmm kosningatíma.
(d) Auglýsingaskyldu um alla
kosningasjóði.
(e) Hlutfallskosningum (Pre-
ferential Ballot).
/3. Ráðvandri og framki’ccmda-
samri stjórn mcff:
(a) Ströngu eftirliti fjármála
hins opinbera. >
(b) Embættaskipunum án tillits
til pólitizkra skoðana.
(c) Afnámi stjórnarflokksíviln-
unar.
(d) Strangri sparsemi í stjórnar-
framkvæmdum án þess þó að koma
í bága við öflugar framkvæmdir.
(e) Opinberum samningstilboðum
um opinber verk.
(f) ,’ 1 i Gasolíuskatti til þjoð.vega-
gerða og viðhalds.
2. Ökuleyfi, igegn jafnri borg-
un (flat rate basis) í skrásetningar-
augnamiði eingöngu.
(g) Fækkun dómhéraða, jarða-
skrásetningarhéraða og kjördæma.
(h) Skila starfi gæzlumanns hins
opinbera (Official Guardian) í hend-
ur dómsmálaráðuneytisins.
(i) Koma allri kjörgæzlustarf-
semi undan áhrifum pólitízks flokks-
gengis.
4. Viffurkcnning á mikilvagi at-
mnnugreina í Saskatchewan meff:
(a) Nota lánstraust fylkisins til
þess að efla aðal atvinnugreinar vor-
ar.
(b) Endurskipun búlánanefndar-
ínnar á viðskiftagrundvelli, lausri
við pólitízk áhri.f, nfeð nægjilegu
fjármagni til þess að koma á al-
mennri vaxtalækkun er um jarðaveð
setningar ræðir.
(c) Efling og aðstoð almennra
samvinnutilrauna.
(d) Verulegri lækkun á kostnaði
við að stunda nám við landbúnaðar-
háskóla Sask.-fylkis, í því augna-
miði að gefa hverjum pilti og hverri
stúlku færi á því að öðlast tilhlýði-
lega þekkingu á visindalegum land-
búnaði.
(e) Að létta tilhlýðilega undir
með visindalegri rannsóknarstarf-
semi.
5. Auffsuppsprettur.
(a) Tafarlausri endurheimt auðs
uppsprettna fylkisins, ásamt endur-
gjaldi fyrir jarðnæði og auðsupp-
sprettur, er frá því voru teknar og:
1. Eignarhaldi á endurheimtum
auðsuppsprettum og virkjun þeirra
í þarfir almennings.
2. Eignarhaldi, eða yfirráðum á
opinberum fyrirtækjum og starf-
rækslu þeirra í þarfir almennings.
6. Góffir vegir í Saskatchewan.
(a) Skipuleggja þjóðvegastefnu,
er laus sé frá öllum trafala og mis-
beitingu til flokkshagsmuna með:
1. Að skipa allri ábyrgð á þjóðvega-
skrifstofuna, með tilliti til allra þjóð-
vega, er teljast til þjóðvegakerfis
fylkisins, hvort sem þeir eru endur-
bættir eða ekki.
2. Afnámi vegveitingafyrirkomu-
lagsins.
3. Skipa helztu markaðs og flutn-
ingsbrautum undir ráðsmennsku
sveitarstjórnarmanna, og skapa tekju-
lind, er miðist við erfiðleika braut-
argerðanna og umferðamagnið.
7. Fullkomnu tœkifcrri til frœðshi
fyrir alla pilta og stúlkur i Sask.
(a) Endurskoðun 'fræðslumáJa-
kerfis fylkisins og hagsmunalegum
þörfum fólks vors.
(b) Að skipuleggja innan fylkis-
ins hæfa kennarastétt, fasta í sessi.
c) Halda frá alþýðuskólum vor-
um öllum trúflokksáhrifum og leggja
aukna áherzlu á siðferðilegt upp-
eldi.
8. Almennri hcilbrigffi.
Viðurkennipgu á því, að heilbrigði
alþýðu sé aðal undirstöðuatriði far-
sældar fylkisbúa og að ábyrgð i því
efni hvíli á stjórninni.
(a) Að koma upp heilbrigðis-
stofnunum, þar sem læknisslkoðun
fari frani ókevpis.
(b) Ihuga, sem fyrst að koma upp
sjúkratryggingarkerfi á vegum fylk-
isins með tillagi einstaklinga.
(c) Vönun (sterilization) fá-
bjána (niental defectives).
9. Sa nda gs-vá t ryggin gu.
10. Ókeypis tögfrcrffislciðbciningu.
11. Afnám cinkahagsmuna mcff til-
liti til brnggunar og sólu áfengra
drykkja.
(a) Ráðsmennsk'u og eignarhaldi
stjórnarinnar á öllum áfengisbrugg-
húsum, meðan fylkisbúar eru með-
mælti' sölu áfengra drvkkja.
(Ib) Algerðu áfengisauglýsinga-
banni ínnan fylkisins.
12. In nflutningastefuu, cr tryggir
viffliald brczkra stofnana og hug-
sjóna,
13. Vér trúum á vísindalega skipu-
lagningu landnáms í fylkinu,
Thórhallur Bárdal.
Wynyard, Sask.

Þjóðmenning og Þjóð-
félagsmein
MOLAR AF BORÐUM CHICAGO
ISLENiDINGS
---eftir--
SÖREN SÖIRENSON
Errare humanmn cst.
(Það er mannlegt að
skjátlast).
“Til eru tvær öfgar, þér bræður,
sem sá verður að forðast, er kosta
vill kapps um að öðlast lausn. Ann-
ars vegar er þráin eftir fullnæging
fýsnanna. Hún er lág, lítilfjörleg,
óvirðuleg og ósæmandi. Það er
leið heimshyggjumannsins. Hins
vegar eru sjálfspintingar og mein-
lætalif. Það er hryggilegt, kvala-
fullt og tilgangslaust. Leiðin, sem
er bil beggja og boðuð var af Tatha-
gata, sneiðir hjá þessum tveim öfg
um, opnar augun, veitir innsæi og
liggur til frelsis, til fullkomnunnar,”
Klausa þessi er tekin úr Benares-
ræðu Meistarans Buddha. M,unu
margir við hana kannast, er kynnt
hafa sér siðfræðikenning þessa forna
fræðara. Gotama Buddha lagði á
lierzlu á hina áttföldu leið eða hinn
gullna meðalveg, sem flestir geta
rætt um, en fáir fá ratað, og eigi
myndu það nein býsn þykja þótt
ekki fyndust fleiri á honum, en rétt
trúaðir í Sódómaborg forðum daga.
Hugsandi mönnum hefir lengi
verið Ijóst, að harla vandrataður sé
hinn gullni meðalvegur. Hyggj'a
sumir, að það sé til heldurs lítils, að
kosta kapps um að feta hann. Því
það sé ekki í valdi dauðlegra manna.
Og, ef dæma má eftir reynslunni,
þá virðist þessu í fljótu bragði vera
þannig varið, þvi harla mörgum
hættir við að vera æfinlega í öfgun-
um öðru hvoru megin, að meira eða
minna leyti. Veldur slíku sennilega
meðfætt upplag manna almennt og
tilfinnanlegur skilningsskortur á
réttu og röngu, fögru og ófögru,
sönnu og lognu, í daglegu lifi. En
á hverja sveifina menn snúast eða
hvoru megin öfganna menn eru, fái
þeir sér ekki haldið við bil beggja
og lifað í bróðerni, fer vafalaust all-
mikið eftir “efnum og ástæðum,” þ.
e. viðhorfi þeirra og persónulegri af-
stöðu til hlutanna. Nú vitum við,
að viðhorf manna er eins breytilegt
og menninFir erlu margir. Engfr
tveir menn eygja sama hlutinn frá
liinu sama skynhæfa sjónarmiði,og eng
ir tveir menn fá svarað utanaðkom-
andi áhrifum nákvæml. á sania hátt.
Valda því meðfæddir eiginleikar og
mismunandi næmleiki skynjana og
kenda, er af skvnjunum láta stjórn-
ast. Má því varla við þvi búast,
að allir geti haft nákvæmlega sömu
skoðanir á hlutununi eða verið gjör-
samlega óhlutdrægnir í dómum sín-
um og fullyrðingum um menn og
málefni. Það væri raunar til of mik-
ils ætlast Qg ekki með öllu sann-
gjarnt. En þá siðferðiskröfu má
þó gera til þeirra manna, er telja
sig vera leiðtoga á einhverju sviði
og hafa miðlungs dómgréind, að
minnsta kosti, til brunns að bera, að
þeir séu sanngjarnir í dómum og
gætnir í fullyrðingum, jafnvel þótt
þeir geti ekki látið vera að vera
hlutdrægir af persónulegum eða
öðrum ástæðum. Sanngjörn hlut-
drægni ? Er nokkuð það til, er gef-
ið verður þetta heiti? Eða er unt
að hugsa sér hlutdrægni án ósann-
girni? Hví ekki það? Getur ekki
atvinnurekandi unnið sjálfum sér og
verið sanngjarn? Og getur ekki
atvinnuþiggijandi hugsað um sinn
eigin hag eins og hinn og verið
sanngjarn. Vissulega. Sanngirn-
in er hinn gullni meðalvegur. Hún
er sú dyggð, sem viðurkennir sann-
leikann, hvar sem hann birtist og
hvernig sem hann kemur í ljós. F.n
hve erfitt veitist ekki mönnum yfir-
leitt að þroska hjá sér þessa dyggð ?
Og hve oft hefir ekki skortur sann-
girni kveikt blossandi bál í sálum
manna, sem leitt hafa svo til sundr-
unga, blóðsúthellinga og biturs hat-
urs?
Svo til nýlega vöknuðu landar hér
vestra við “vopnabrak” í dálkum
hinna vestur-íslenzku blaða. Hafði
löndum tveim Ient saman í all-snarpa
rimmu, sem fátítt er mjög meðal
friðelskandi Islendinga ! Hafði kunn
ingja mínum Halldóri Kiljan Lax-
ness verið haslaður völlur af fyrver-
andi ritstjóra Heimskringlu, O. T.
Johnson. Mun ýrnsurn hafa orðið
erft við þessa árás og ekki sízt
H. K. L. sjálfum, sem orðinn er
átrúnaðargoð margra sem rithöfund-
ur og sem býst þar af leiðandi ekki
við, að sér sé sagt til syndanna af
mönnum, “sem ekki eru sendibréfs-
færir,” hvað þá meir. En þetta,
að íslenzkur Canadamaður, gagn-
tekinn af íslenzkum hugsjónum og
elsku til Fjallkonunnar gömlu, skul
taka málstað Bandaríkjanna þegar
þeim er hallmælt, og dirfast að
lUi’úðStrýkjla” ung(an og “uppVax
andi” ísl. rithöfund, fyrir ummæli
hans um yngsta stórveldi í heimi, er
í sjálfu sér allmerkilegt sálfræðilegt
fyrirbrigði Qg harla eftirtektarvert.
Víst er um það, að ekki mun O.
T. Johnson hafa minni ástæður til
að einblína á dökku hliðar þessa
menningarlands og finna hvöt hjá
sér til að básúma meðal íslendinga
heima og heiman hve fólkið hér sé
heimskt og “helviti skítt,” en Halldór
okkar Kiljan, sem dvalið hefir hér
i landi aðeins skamma hríð og þvi
vart laus úr “deiglunni” ennþá, sem
enginn útlendingur kemst hjá að
knda í. Vel skil ég samt Halldór
og dettur sízt í hug að hallmæla
honum fyrir skrif hans, þótt betri
hafi þau getað verið. Það mun
líkt ákomið fyrir okkur “emigrönt-
unum” úr fámenninu heiman af Is-
!andi. Okkur hættir flestum við
að vera nokkuð svartsýnir og dæma
hlutina nokkuð einhliða, sem fyrir
sjónir .pkkar bera. Valda því á-
(Frh. á 8. bls.)
Opið bréf
(Frh. frá 1. síðuý.
Eg sakast ekki við vélarnar, heldur
við það, hvernig þeim er beitt, og
við þann skilning, sem þakkar, eins
og þér hafið gert mjög opinskátt,
allar framfarir endurbættum vélum
og aukinni framleiðslu efnivarnings.
Æðstu verðmæti lífsins og sanna
mikilmennska hverrar þjóðar er að
finna í göfugri karlmennsku, bróð-
urlegum kærleika og kristilegum
dyggðum, en ekki í eignagnægtum
eða í auknum færum á að framleiða
þær og komast yfir þær.
Eg veit að þetta er ekki í sam-
ræmi við tilfinningar yðar, eins og
svo greinilega kenmr í ljós í hinni
mælskufræðikenndu spurningu yðar:
“Er það ekki sama hungrið og sarni
þorstinn eftir auðleggð og völdum,
sem rekur okkur áfram nú á dög-
um eins og fyrir tvö þúsund árum?”
Sömuleiðis segið þér í sömu grein-
inni um vélarnar: “I þessu liggur
næstum öll framför mannkynsins.”
Eg verð að segja það, góðurinn
minn, að beiskustu aðfinnslur og ofsa
legustu ádeilur, er þessir hatramlegu
Ameríku-“féndur” eins og hr. Lax-
ness og hr. Halldórs frá Höfnum,
menn, sem ætti að tjarga og fiðra
íyrir að troða svo blygðunarlaust
fótum hinar 'fíngerðu tilfinningar
boostera og 100% manna, hafa stefnt
að amerískri nienningu, komast
hvergi i námunda við það, að vera
jafn banvæns eða mannskemmandi
eðlis, eins og þessi ásökun, sem þér
varpið framan í allt mannkyn.
Sem Iietur fer, farið þér hér alger-
lega villur vegarins. Maðurinn hef-
ir tekið framförum í öðru en í fram-
leiðslu efnivarnings. Mannúðleg-
um hugsjónum og. bróðurlegum kær-
leiksanda hefir stöðugt vaxið ásmeg-
in. Lýðhollusta hefir risið og náð
áhrifum um allar jarðir. Sífeldlega
hefir farið vaxandi virðingin fyrir
verðleikum og göfgi persónuleika
mannsins. Lýðfræðslu-hugsjóna
gætir um meira en hálfan heiminn.
Viðhorf mannkynsins gagnvart börn-
um hefir tekið ekki litlum stakka-
skiftuni frá þeim tímum er foreldrar
gátu borið börn sín út eftir geð-
þótta. Eg gæti nefnt örmul annara
dæma. Hefðum vér ekki þá stað-
reynd að styðjast við, að mannkyn-
ið hefir tekið þó nokkrum fram-
förum, féí'agisllega og. siðferðislega,
þá lægi i sannleika skuggalqgt við-
horf framundan.
Þess vegna er líka ásökun yðar
urn það, að driffjöður mannlegs lífs
sé hungrið og þorstinn eftir auð-
leggð og völdum, algerlega ósönn.
Fegurstu kvæðin hafa ritað, og stór-
feldastar uppfyndingarnar gert,
menn, sem aldrei litu eftir myntuðum
launum, né öðluðust þau. Véla-
menninigin, sem þér lofið slíkum há-
stöfum, hdfði aldnei gietsatí átt sér
stað, nema fyrir uppfyndingar slíkra
manna, sem Newton, Volta og Fara-
day —er aldrei litu til endurgjalds
í þekkingarleit sinni, og aldrei þáðu
jarðnesk fríðindi að launum.
Þegar þér sögðuð, að ég kendi
vélamenningunni um allt illt, og að
hún væri slikur bjálki í auga mér,
að ég sæi allt svart, þá var það ann-
aðhvort ávöxtur af mjög fúnu skiln-
ingstré, eða þá vísvitandi rangfærsla.
En ef éjgi tryði augnablik yðar eigin
staðhæfingum, þá yrði ég sannarlega
svartsýnn svo um munaði. En eins
og skoðunum minum er nú farið,
hlýt ég að líta á staðhæfingar yðar
sem ómengaða endileysu. Það eitt
mark er á þeim takandi, að þær eru
vottur um allt of algengt viðhorf,
sem þakkar allar framfarir fram-
leiðslu efnavarnings og eignarhaldi
á stórkostlegum vélum. I þessu við
horfi er áreiðanlega hætta fólgin.
Mér leikur fyllilega eins mikill
hugur á því til hvers vélarnar eru
notaðar, eins og á eignarhaldinu á
þeim. Eg kannast við þau þægindi,
að geta sent grein til Heimskringlu
alla leiðina frá Portland, Ore., til
Winnipeg, á 14 klukkustundum með
flugvél, en ég kemst ekki á bug við
þá staðreynd, að samskonar vél, er
fer jafn hratt yfir, getur flutt með
sér endileysu-samsuðu frá Minnea-
polis. Áreiðanlega hafið þér eitt-
hvað lært af heimsstyrjöldinni um
Nýrun hreinsa blótSiS. begar þau
Bila, safnast eitur fyrir og gigt, tauga.
gigt, lendaflog og margir abrir sjúk-
dómar orsakast. GIN PILLS lag-
fœra nýrun, svo þau leysa starf sitt.
og gefa þannig varanlegan bata.
BOc askajan alstabar.
134
háskann, sem felst í einhliða fram-
förum á sviði efnishyggjunnar. Sú
styrjöld var svo mannskæð, ng- svo
langt á veg kominn að gereyða menn
ingunni, af því að í henni var aðal-
lega barist með vélum, og manndráp
ir. voru skipulögð á grundvelli stór-
framleiðslunnar. Önnur heims-
styrjöld, með öllum þeim endurbót-
um, sem gerðar hafa verið í sam-
bandi við notkun eiturgastegunda, ,
hásprengjuefna og stærstu fallbyssu-
tegunda, myndi sennilega leggja
menningu vora í rústir.
Vissulega tel ég uppfyndingu flug
vélarinnar til framfara, hr. Athel-
stan. En ég verð að verða var við
nógu miklar framfarir mannfélags-
lega til þess að sannfæra'mig um það,
að hún verði aðeins notuð til skap-
andi starfsemi. Ef einhver flugvél-
in skyldi nú hella tíu tonnum af eit-
urgasi yfir Minneapolis og gereyða
öllu lífi í þeirri fögru borg, þá efast
ég um það, að jafnvel þér mynduð
deyja með blessunarorð á vörunum,
í garð uppfyndingamannsins og verk-
smiðjueigandans, er framleitt hefðu
flugvélina.
Mig langar til þess að drepa á tvö
atriði enn, og þótt ég neyðist til þess
að verða dálítið persónulegur, þá
bið ég yður að móðgast ekki við
mig, því ég ber engan kala til yðar
qg met yður töluvert mikils. Þér
endið grein yðar með því að biðja
mentaða menn að draga ekki dár að
yður. Finnst yður ekki frekar ó-
viðeigandi að bera upp þessa bón í
grein, sem er hrokaful! af athlægis-
tilraunum, þótt af veikum megni séu
gerðar; í grein, sem bætir úr fyndnis
skortinum, með gnægð illgirninnar ?
Þér gangið berserksgang gegn
þótta og yfirlæti þessara mentuðu
manna. En eruð þér ekki sjálfur
sekur um langtum fyrirlitlegri teg-
und stærilætis ? Eg á við það, að
þér þjótið i opinbert blað með runu
af kreddukenndum staðhæfingum um
viðfangsefni, seni þér auðisjáanlega
vitið nauða lítið um. Nú er ég
sannfærður um það, að þér eruð
mjög hæfur maður á því starfssviði,
er þér hafið kosið yður. Þér hafið
orðið að verja mörgum árum til
nánis og starfa, svo að ég tali í sem
viðtækastri merkingu, til þess að
öðlast þá hæfni. Aðrir menn hafa
varið mörgurn árum til þess að kynna
sér mannfélagsfræði og siðmenningar
sögu. Þessir fræðimenn myndu
fullyrða allt sem allra varlegast um
þau atriði, sem þér teljið yður full-
færan að prédika um. viðstöðulaust,
þótt þér hafið sennilega aldrei varið
fullri klukkustund til þess að kynna
yður þau að gagni. Það er ómögu-
legt að áfellast yður fyrir það, að
þér hafið ekki varið æfi yðar til þess
að nema mannfélagsfræði; áhugi yð-
ar, eða kringumstæður, hafa einungis
beint kröftum yðar á annað starfs-
svið. En það ber vott um hið hróp
legasta sjálfsálit, er þér haldið að
þér séuð fær um að ráða fram úr
þessum flóknu vi^ffangsefnum, án,
nokkurs náms eða þjálfunar, aðeins
af magni hyggjuvits yðar. Þær
gátur eru ekki svo auðleystar. Hafið
þér nú mín ráð framvegis, er þörf-
in knýr yður til ritstarfa, og kynnið
yður fyrst nákvæmlega það viðfangs-
efni, sem þér ætlið að færast í
fang að gera lýðum ljóst, áður en
þér setjið nokkuð á pappírinn.
Með beztu óskum um framtíðar-
gengi yðar við ritmennskuna,
Yðar einlægur,
Björn Jóhannson.