Heimskringla - 29.05.1929, Síða 7

WINNIPEG, 29. MAÍ, 1929
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSIÐ4
Sigur V.-heimskrar
menningar
i Eftir Jón Jónsson "Utangarðs”
Hafi menn veriö vantrúaöir á
frægð Vestur-Islendinga í framtíð-
inni, þegar annar H. G. Wells, (eöa
hans líki) ritar ágrip mannkynssög-
unnar, segjum 2030, ættu þeir hinir
sonu aö glenna upp augun og sperra
eyrun nú á hinum síðustu og verstu
tímum; því loks er auðsætt að “heiðri
vorum” er borgið. Ojg vil ég nefna
hér nokkur einkenni, nei tákn, nei
fyrirbrigði! sem benda ótvirætt í átt
vorrar margþráðu “úrgangsmenning-
ar.”
Þar er fyrst til að taka, að H.
K- Laxness, sem ritar og hugsar
allra manna einarðast, hefir nú
snúið við blaöinu i síðasta tölu-
blaði Heimskringlu. Hafa vestur-
íslenzkir blaðaútgefendur fært hon-
um og lesendum sínum heim sann-
mn um að þeir aðhyllist kenningu
Vilhjálms, er hann flytur í bók sinni
“Standardization of Error.” Og
finnst mér að höfðingjar vorir í
Winnipeg ættu að herja á Bracken
°g láta hann meðiganga — nefnilega
duio sjan iv
SAPU
og sparið peninga.!
Alt sem þér þurflð
er úrgangafita og
GILLETT’S
PURE I VF
FLAKE IbT L
Notvisir i hvtrjum bauk.
Mataali yðar hefir það!
koma þessari bók V. S. inn á bóka-
skrá æðri menntastofnana Canada.
Mér dettur þetta í hug fyrir þá sök,
að þetta vort ástkæra fósturland
hefir enn ekki heiðrað Vilhjálm sem
önnur lönd hafa gert, Þrátt fyrir það
þó V. S. hafi hætt lifi sínu og viti
fyrir Canada, og þótt hann sé frum-
legri, vitrari rithöfundur en nokkur
annar, sem enn hefir stungið niður
enskum penna hér megin landamær-
anna. Þykir mér líklegt að æðstu
prestar og skriftlærðir hafi átt von
á einhverju ennþá “stórmerkilegra”
frá Vilhjálms hendi en til dæmis
“Miy Life Witli the Eskimos” eða
“Northern Course of Empire.” En
nú hafa þeir enga afsökun lengur.
V. S. hefir líka ritað bók sem fellur
nákvæmlega saman við heimspeki
amerískrar menningar, og Vestur-
Islendingar eru henni sammála, og
hafa nú snúið H. K. L. frá villu
hans vegar— L.S.G.
I öðru lagi er auðsætt að vestur-
íslenzk alþýða hefir nokkurn vegin
íslenzku blöðin í hendi sinni, og
.notar vald sitt óspart.. Það er jafn
gott þótt ritstjóri Heimskringlu kom-
ist ekki upp með annað eins svínarí
eins og að segja að menn “leggi frá
sér” þetta eða hitt. Það var al-
vanalegt í ungdæmi okkar eldri
manna, og jafnvel lengur, að taka
svo til orða, til dæmis: “Hvað gierðir
i þú við brýnið?” — “Nú, ég lagði
| það frá mér hér einhversstaðar.” En
| nú er öldin önnur. Vestur-Islend-
ingar eru fínni menn en svo að þeir
láti sér slíkt um munn fara. Og
gleðilegt er að vita til þess að þessi
VELJIÐ YÐUR UR ÞESSUM
INDÆLU TEGUNDUM
Winnipeg húsmæður hafa úr tuttugu og fimm Speirs Parneil brauðteg-
undum að veija, snúðum og langhleifum, fyrir hverja einustu máitíð.
Ef þér ekki hafið enn haft fjölbreytni í brauði með máltíðum — þá reynið
það, og kaupið eingöngu Speirs Parnell brauð, í eina viku — það mun
sannfæra yður um það að það eykur lyst og er heilsubætandi, þegar þau
brauð erq notuð, er fullkomnuð hafa verið með hálfrar aldar reynslu við
brauðgerð hér í borg.
Biðjið um sitt af hverju
af þessurn Tegundum
Heather
Vienna
Health
Fruit
Raisin Rye
Snowdrift
Milk Special
Graham
Rye
Real Homemade
100% Wholewheat
fínheit eru komin alla leið út í
Mikley, þar sem fyrir tiltölulega fá-
um árum var góð-gamal-íslenzkt
fólk. Það þýðir ekki fyrir menn
eins og ritstjóra Heimskringlu og
H. K. L. að hugsa sér að nota “gróf”
orð eða seigja hispurslaust eins og
þeim þykir vera. Bólu-Hjálmar
gat hótað guði almáttugum að rifa
himininn undan honum, að ekki sé
minnst á livað meistari Jón þrumaði
yfir söfnuði sínum, en þeir vissu
ekkert um hundrað prócentamenn og
menntir — vesalingarnir I
En ánægjulegt umfram allt annað
verður að sjá yfirlit það er H. K. L.
hefir lofast til að gefa um vestur-
íslenzka menningu í einhverju tíma-
riti á íslandi, og að sjálfsögðu end-
urprenta v.-íslenzku vikublöðin það,
nema ef allt rúm kynni að verða upp
tekið af okkar “mætustu mönnum,”
eða útlendir Ixxisterar hefðu eitt-
hvað lofsamlegt að segja um íslenzkt
næturgagn.*
(*Vona að enginn segi upp blað-
ir.u þó ég noti orðið.—höf.).
Aths.—Það var ekki ritstj. Hkr., sem
notaði þetta ægilega orðatiltæki, en
grein með því fékk rúm í blaðinu, af
því að hann í einfeldni sinni hafði
ekki þá heyrt getið um hinn nýja—
og fagra—skilning.)
----------x---------
Frá lslandi.
Ur Suður Þingeyjarsýslu
Tiðin héfi rverið ajveg einstök.
Snjólaus jörð að heita má síðan um
nýár og sifelt sólskin og blíða. Bif-
reiðar hafa gengið um héraðið í all-
an vetur og varla nokkurntíma kotn-
ið sleðafæri. Seinni hluta marz-
mánaðar var unnið að jarðabótum á
mörgum bæjunt, bæði átt við þak-
sléttur og sáðsléttur, grafnir skurðir
o. fl. Slíkt er sjaldan hægt á Góu
hér norðanlands. —Vísir.
.------x-
Kirkjan og...
(Frh. frá 3. sí'ðuj.
um sem höfðu það forskyggni að
rata á vegiausu hjarninu í blind-
byljum, sem oft skullu snögglega yfir
á íslandi, og björguðu hirði og sauð-
um til húsa.
Hér liggur beint við að spyrja:
Hver þeirra er verðugri að lifa lífi
eftir dauðann, sauðirnir eða menn-
irnir ?
Sauðurinn ratar í myrkri á veg-
lausu hjarninu — en maöurinn vill-
ist á þeim bjarta veg’i setn Kristur
lagði. Ef manninum er gert hærra
undir liöfði, virðist sá dómur um
of vilhallur honunt i vil, þegar litið
er á gefna hæfileika.
* * *
Þetta framansagða er birt í þeim
tilgangi að ltenda . sbfnaðarfól'ki
kirkjunnar á það dýrseðli sem verið
er að vekja hjá drengjunum, með
því að láta þá iðka heræfingar með-
hliða kristindónií<fræðslu,setn kaiPað
er. Ef fólkið vildi fela fulltrúum sin-
um það umboð, að mótmæla þeim
glapstigum á næsta og næstu kirkju
þingutn, með prestana í broddi fylk-
ingar, ekki síst þá presta, sem eg,gj-
uðu menn út í síðastliðna styrjöld,
þá gæ'.i það orðið heilsusamllegt
meðal við veikleikanum.
Dauði loðfólksins
Eftir Edwin Markham
(G. S. þýddi)
Vitar dagsins vekja jörð,
veiðimaður um freðinn svörð
þrammar. En bogar hans við hlið
hanga, er engin veita grið.
Af morðvélum, snörum, myndar hann hring
á miðum skógarins allt um kring.
Og dýrin þeim vélum verða að bráð,
sem valda kvölum og synja náð.
Til að fylla mannsins fjárgirndarmál
og fullnægja konunnar tízku-sál.
Hreysikettir og hérasveit
úr holum læðast í ætisleit.
íkornar rauðir og rottumergð,
refir og merðir seint á ferð.
I helsnörum frýs þeirra hjartablóð
til að hækka böðulsins sparisjóð.
Kemur það ykkur, konur í hug,
þeir klækir, sem vinna á dýrunum bug?
Þar sem úr hæða og hellnageim,
þau hljóða og enginn bjargar þeim.
í helstríðinu þau hima ein
hjálparvana með kramin bein.
Hvað oturinn líður enginn veit,
hánn af sér nagar, í frelsisleit,
blóðga fætur, og burtu snýr,
en bjargráðin eru honum dýr.
Frá döprum sigri við dauðans fár
hann dregst í felur með blóðug sár.
Hví drottnar þessi dauðagirnd,
sem dregur fram slíka hryggðarmynd?
Er sviftir mæðurnar sælustund
og svæfir ungviðin dauðablund?
Skyggnist inn í þann hugarheim
er herfjötrar dauðans ógna þeim.
Og hungursneyð, þorsti, þraut og hríð
þeirra eykur á dauðastríð.
Slík neyðaróp óma yfir láð,
er augun hröfnunum verða að bráð.
í draumum birtist mér blóðug sýn,
og berast náhljóðin heim til mín.
frá bandingjunum í bogum stáls,
sem beiðni um líf er synjað máls.
Og endilangt um óttuskeið,
ber ýlfur stormsins þeirra neyð:
Ungra mæðra andláts gól,
og ungviðanna um freðin ból,
sem hafa hvergi húsaskjól.
Konur! Er ykkar klæðagerð
kvala og dauða þeirra verð?
sigurverki stöðugt í hreyfingu.
Hafi ég ekki gætt þess, að stilla
orð mín til liófs í téðu efni, þá er
það sprottið af ást og virðingu af
göfugu máli — sem ekki ætti að
vera í brotareikningi, er ekki af
•ieinum kala til kirkju og kenni-
manna hennar. Eg ber lotningu fyrir
þeim félagsskap.
iÞetta eru min lokaorð:
Vér kveðjumst hér á jörðu í
kvöldboðanum. —
Heilsumst aftur hinumegin í
morgunroðanum.
Sigurjón Bergvinsson.
EINSTÖK VöaUG.EÐI
HEH.SUSAMl.EGT, 6BLA3ÍDAÐ OG AREIDAXLEGT
LYFTIDUFT
TAKIÐ EFTIR: Sendlð nn<UrrItu?Sum 25c með pðxtl og
|iér sen«la ySur hina fræiíru lllue Klhbon
MatreihKluhók t fögru hvttu bandi.
8LUE RIBBON LIMITED — WINNIPEG
I
V
SNÚÐAR og
Sæt
Raisin Buns
lced Buns
Parkerhouse
Finger Rolls
KÖKUR
LANGBRAUÐ
Plain
Small Square Rolls
Large Squa,re Rolls
Vienna Rolls
Graham Rolls
— KLEINUR
— SMÁKÖKUR
Flutt á hverjum degi út um alla Winnipegborg
beint frá kaupmönnunum eða frá brauðvögn-
um verzlunarþjóna vorfa.
ÐaKin^ Co. Líd,
since Í8Q2
¥ * *
Réttlát reiði á hæsta rétt! Ef
hennar verður vart i þessu máli, þá
á hún ekki að draiga neitt ský á yl-
geisla milli presta og safnaða. — Að
vinna með prestinum að öllunt hans
áhugamálum, sem stöðu hans fylgja,
er skyldía hvers manns, svo lengi sem
hann á sláandi hjarta í barmi, er
með hverju slagi rninnir rnann á
samfeldan gang sólkerfanna og
þann rnikla höfund, sent heldur þvi
Lickimö víMHiiir — KItik«Ieyfl»
mettttl
ARLINGTON PHARMACY
LIMITED
SOO Sni-B'ení Ave. Sfml S0120
TakitS þessa auglýsing meB ytiur
og fáltí 20% afslátt á met5ölum,
ennfremur helmings afslátt á
Ruhber vörum.