Heimskringla - 26.06.1929, Qupperneq 6

6. BLAÐtí?l>A
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 26. JÚNÍ, 1929
EKKEHARD
Saga frá 10. öld.
eftir I. von Scheffel.
Ekkehard gerði eins og fyrir hann var
lagt, og kennsla hans féll í góða jörð. Cappan
liafði lært heilmikið af þýzkum orðum á her-
ferðunx sínum og hafði auk þess þann hæfi-
leika, sem algengur var með löndum hans,
að geta sér til um þýðingu orða, er hann skildi
ekki til hlítar. Tákn og myndir komu einn-
ig að miklu haldi, því að Húninn þóttist vita,
um hvað Ekkehard væri að tala, er hann sat
með stóru bókina með gyltum upphafsstöf-
urn fyrir hverjum kapítula, á hnjánum og
benti til himins. Hann kannaðist við mynd-
ina af djöflinum og sýndi með merkjum og
látbragði, að hann vissi að hann ætti að flýja
hann og fyrirlíta. Og þegar krossmarki var
haldið upp frammi fyrir honunr, þá fleygði
hann sér á kné, eins og hann hafði séð aðra
gera. Á þennan hátt miðaði kennslunni á-
gætlega áfram.
í>að kom í Ijós, þegar Cappan fór að geta
'gert sig skiljanlegan, að hann hafði rnargt á
samvizkunni frá fyrra lífi sínu. Han nkinkaði
alvarlega kolli er hann var spurður að því
hvort hann hefði haft ánægjii af því að eyða
kirkjum og klaustrum, og það var ljóst af
því, hve marga fingur hann rétti fram, að
hann hafði oftar en einu sinni tekið þátt í
slíku guðleysis athæfi.
Hann lét það í ljós með margskonar iðr-
nnartáknum, að hann hefði eitt sinn étið
hjartað úr dauðutn presti til þess að lækna sig
_ af hitasótt, er hann hafði fengið af hættu-
legu sári. En hann lagði þess meira kapp á
að afplána syndir sínar með því að skýra frá
yfirsjónum sínum. Friðrún hjálpaði honum,
þegar hann gat ekki komið fyrir sig orði, og
ekki leið á löngu, þar til Ekkehard lýsti því
yfir, að hann væri ánægður með trúarskift-
in, þótt víst sé um það, að hugur trúskiftings-
ins hefir naumast getað áttað sig á öllu, sem
St. Ágústínus kirkjufaðir krefst í ‘‘Ritgerð um
Kristindómsnám hinna fáráðu.”
Skírnar- g hjúskapardagurinn var nú á
kveðinn. Hertogafrúin mælti svo fyrir, að
Cappan skyldi hafa þrjá guðfeður, einn frá
Reichenau-klaustrinu,einn frá St. Gall og þann
þriðja úr landvarnarliðinu, til minningar um
bardagann, er hann var hertekinn. Rudiman
byrlari var valinn frá Reichenau en Spazzo
stallari var fulltrúi landvarnarliðsins. Og
með því að guðferðurnir gátu ekki orðið á-
sáttir um, hvort nefna satti trúskiftinginn nýja
Pirmin, í heiðursskyni við Reichenau, eða
GaPus, þá lögðu þeir málið fyrir hertoga-
frúna og hétu að láta við hennar úrskurð sitja.
‘‘Nefnið hann Pál,” mælti hún, ‘‘því að
hann hóf einnig baráttu á hendur lærisvein-
um drottins, áður en hreistrið féll frá augum
j ; hans."’
Laugardagskveld eitt leiddu guðfeðurnir
: i Cappan, sem fastað hafði allan daginn, út í
kastalakapelluna g báðust með honum til
skiftis alla nóttina. Húninn var auðmjúkur
á svipinn og guðhræddur, og svo var að sjá,
sem hann væri í þungum þönkum. Hann hélt
að hann hefði séð svip móður sinnar, klædda
í lambskinn, og hefði hún ávarpað hann og
sagt: “Bogi þinn er brostinn, veslings sonur
minn, beyg þig undir forlög þín, þeir, sem
sveigðu þig niður, skulu hér eftir vera þínir
drottnar.”
Snemma um sunnudagsmorguninn, í
kyrðinni meðan daggperlurnar enn héngu á
grasinu, og áður fyrsti lævirkinn hóf sig upp í
blátt loftið, kom dálítill flokkur, er bar kross
og fána, gangandi ofan hlíðina. En í þetta
skifti var ekki til jarðarfarar haldið.
Ekkehard gekk fremstur og var hann
klæddur í purpurabúning prestastéttarinnar,
en að baki honum komu guðfeðurnir með Hún
ann á milli sín. Þeir héldu þannig sem leið
lá um loðið engið, ofan að bökkum litlu Aach-
árinnar. Krossinn var festur hér í sandinn, og
mynduðu þeir sveig umhverfis hann, sem nú
átti í síðasta sinn að nefnast Cappan. Hin
skýru orð helgiathafnarinnar risu hér upp til
guðs í morgunþögninni, biðjandi hann að líta
miskunaraugum til mannsins, sem beygði kné
sín hér fyrir honum, og gefa honum náð til
þess að varpa af sér oki heiðindómsins.
Að því loknu var skírnarbarninu skipað
að afklæðast öllu nema mittislinda sínum.
Hann kraup í hvítum sandinum og Ekkehard
las yfir honum særingarbænina í nafni Hans,
sem himininn og jörðin titrar fyrir og skelfur
íog undirdjúpin opnast, og svifti þannig hinn
illa anda öllu valdi yfir honum. Ekkehard
andaði þvínæst þrisvar sinnum á enni hans,
setti vígt salt á tungu hans, sem merki um
nýja speki og nýja hugsun, og smurði hann
síðan á brjóst og brá með vígðri olíu. Húninn
þrði naumast að anda, svo var hann gagntek-
inn af lotningu og ótta og svo mjög hafði hin
hátíðlega athöfn áhrif á hann. Þegar Ekke-
hard lagði fyrir hann spurninguna, sem fyrir-
mælt er: ‘‘Afneitar þú djöflinum og öllum hans
gerðum og öllu hans athæfi?” þá svaraði
hann skýrri röddu: “Eg afneita honum!” og
hafði síðan upp, eins og bezt' hann gat, orð
trúarjátningarinnar. Að svo mæltu dýfði
Ekkehard honum ofan í kalt árvatnið. Skírn-
arorðin voru framboiin, og hinn nýi Páll reis
upp úr vatninu. Hann leit enn einu sinni
þunglyndisaugum á hauginn, sem enn var ó-
gröinn, við skógarjaðarinn, en síðan drógu
guðfeður hans hann upp úr og sveipuðu hann
skjálfandi í snjóhvítt lín. Hann stóð nú á-
nægjulegur og hreykinn meðal sinna nýju
bræðra, en Ekkehard flutti stutta ræða út af
textanum: “Blesaður er sá, er gætir vel klæð-
is síns, svo að hann verði eigi fundinn nakinn.”
og hvatti hann til þess að bera héðan af hið
drifhvíta lín sem vott endurfæðingar hans til
guðlegs lífs og réttlætis fyrir skírnina. Að
lokum lagði Ekkehard hendur yfir hann og
blessaði hann. Að því loknu var hinn nýi
kristni maður leiddur með háværum sálma-
söng aftur til kastalans.
Meðan þessu fór fram sat Friðrún í einu
gluggaskotinu í kjallaranum og snérist Prax-
edis umhverfis hana eins og fiðrildi, því að hún
hafði fengið leyfi hertogafrúarinnar til þess
að undirbúa brúðurina á þessum hennar heið-
ursdegi. í hár hennar var bundið mörgum
fögrum rauðum lindum og svuntan með öllum
marglitu deplunum náði nærri því niður að
hælaháum skónum, en yfir hana var spent
beltið dökka með gyltu borðunum — beltið
sem enginn nema brúðguminn má spenna af.
Og nú tók Praxedis upp glitrandi glingur-kórón
una og marglita hálsbandið.
“Heilaga guðsmóðir,” hrópaði hún upp
fyrir sig. ‘‘Þarftu nú líka að setja þetta á
þig? Ef þú setur þetta höfuðdjásn á þig Frið-
rún, þá halda þeir, sem álengdar standa, að
einhver kastalaturninn hafi lifnað við og sé að
gifta sig.”
‘‘Eg verð að bera það,” mælti Friðrún.
“Hvers vegna verður þú að gera það?”
mælti gríska stúlkan. “Eg hefi séð marga
fagra brúðurina heima bera myrtusveiginn
eða silfurgrænan olívisveiginn í hárinu, og
það fór prýðilega. Að vísu grær hvorki
myrta né olívutré í þessum svörtu furuskógum
hérna umhverfis, en það ætti að mega nota
vafningsvið, Friðrún.”
Friðrún snéri sér reiðulega í stólnum.
“Heldur vildi ég v.era óglft,” hrópaði
hún, “en að ganga í kirkju með lauf og gras
í hárinu. Það kann að vera nógu gott fyrir
ykkur útlendingana, en þegar Hegau-meyja
gengur til brúðkaup síns, þá verður kórónan
að skrýða höfuð hennar. Það hefir ávalt
svo verið frá því að Rín rann fyrst í gegnum
Bodenvatnið og fjöllin hér urðu til. Vér Svab-
verjar erum siðhollir, eins og faðir minn sagði
svo þrálátt.”
‘‘Verði þinn vilji.” sagði Praxedis og festi
glingurkórónuna á höfuð henni.
Hin hávaxna brúður stóð upp, en á brá
hennar hvíldi skuggi þvílíkur, sem skýin
varpa á sólbjarta jörðina fyrir neðan.
“Ætlar þú að gráta núna spurði gríska
stúlkan, ‘‘og losa þig á þann hátt við tárin í
hjónabandinu?”
Andlit Friðrúnar varð enn alvarlegra, og
hinn víði munnur varð svo líkur skeifu, að
Praxedis gat ekki varist hlátri.
“Eg er hrædd,’’ sagði brúður Húna-her-
mannsins.
“Við hvað ættir þú að vera hrædd, sem
kept getur við furutrén á Stofflerberg að
hæð?”
“Eg er hrædd um að strákarnir hér um-
hverfis kunni að gera mér grikk, vegna þess
að ég giftist útlending. Þegar bóndinn í
Schlangenhof kom heim með gömlu ekkjuna
frá Bregenz, þá fóru þeir heim til hans brúð-
kaupsnóttina, og gerðu slíkan fjandans gaura-
gang.og hávaða með hornum og koparkötlum
og stórum sjávarskeljum, eins og þeir væru
að reka þrumuveður á braut með lúðrablæstri;
g þegar málarinn frá Rielasingen kom út úr
húsi sínu fyrsta morguninn eftir brúðkaupið,
þá var búið að setja upp veizlustöng fyrir fram
an dyrnar hans, en hún var alveg ber og visin
og í staðinn fyrir blóm höfðu þeir hengt á hana
hálmkvist og rifna, gula svuntu.”
“Vertu ekki með þessa heimsku,’ sagði
Praxedis til þess að sefa hana.
En Friðrún hélt áfram harmatölum sín-
um.
‘‘Og ef þeir skyldu nú fara méð mig eins
og ekkju skógarvarðarins, sem hafði gengið
að eiga hjálparsvein vleiðimannsins. Þeir
klifruðu upp á þakið á húsinu hennar og skáru
stráþekjuna í tvennt, svo að helmingurinn féll
til annarar handar og hinn til hinnar, og stjörn
ur himinsins litu ofan á brúðarbeðinn, en þau
vissu ekki hvaðan á sig stóð veðrið.”
‘‘Praxedis fór að hlægja.
“Eg vona að þú sért með góða samvizku,
Fiiðrún,” sagði hún með uppgerðar-alvöru.
en Friðrún var nú nærri komin að gráti.
“Hver veit,” hélt hún áfram, “hvað Cap-
pan minn—’’
“Páll,” leiðrétti Praxedis.
‘‘—kann að hafa gert á yngri árum. Mig
dreymdi í fyrrinótt, að ég tæki hann að mér,
en allt í einu sá ég gulleita, dökkhærða Húna-
konu og hún reif hann af mér. "Eg á hann!”
æpti hún ógnandi, og þegar ég þreif í hann og
vildi ekki sleppa honum, þá breyttist hún í
höggorm og vatt sér um hann.”
‘‘Hirtu ekkert um höggorma eða Húna-
konur,” greip Praxedis fram í; ‘‘flýttu þér, ég
sé þeir eru að koma upp brekkuna; gleymdu
ekki rósmarin greininni eða klútnum hvíta.”
Cappan var í mjallhvítum veizluklæðum
úti í garðinum og Friðrún varpaði af sér öll-
um áhyggjum og kvíða og gekk út úr herberg-
inu. Brúðarmeyjarnar fögnuðu henni í garð-
inum og hinn nýskírði maður brosti ánægju-
lega við henni, klukkurnar hringdu í kastala-
kapellunni og þau gengu til giftingar athafn
ar.
Hin trúarlega athöfn var um garð geng-
in og brosandi brúðhjónin kvöddu kastalann.
Allt frændfólk Friðrúnar hafði verið þarna
viðstatt — myndarfólk, ekki mikið smávaxnara
en Friðrún sjálf. Það voru bogamenn og
bændur úr nágrenninu og bjuggust þeir nú til
þess að fylgja brúðhjónunum til litla heim-
ilisins við rætur Hohenstoffeln, hjálpa þeim
þar til þess að kveikja upp fyrsta eldinn á arni
heimilisins og taka þátt í veizlufagnaðinum.
Fremst í fylkingunni fór laufskrýddur vagn
og var þar í öll heimanfylgja brúðurinnar.
Ekki mátti heldur gleyma stóra fururúminu.
Á það voru má.laðar rósir og nornabanar, þvi
að hvorutveggja hafði mátt í sér til þess að
reka martröð á braut, álfa og aðra óboðna
gesti miðnæturinnar. Og við hliðina á rúm-
inu voru margir kistlar og í þeim ýmisleg föng
til búskapar.
Brúðarmeyjarnar báru hörbrúðuna og hör
hnykilinn og fagurskreyttan brúðarsópinn úr
hvítum hríslum — einföld tákn vinnusemi g
reglusemi á framtíðarheimilinu.
Hávær fagnaðaróp og gleðskapar fyllti
loftið. Cappan fanst eins og skírnarflóðið
um morguninn hefði sópað í burtu öllum minn
ingum um þá daga, er hann þeyttist um á klár
sínum, rænandi og í sífelldum bardögum.
Hann gekk siðprúður með hinum nýju skyld-
j mennum sínum eins og hann hefði verið hrepp
í stjóri í Hegauhéraðinu alla sína æfi.
Áður en hávaðinn af fylgdarliðinu, sem
ofan brekkuna fór, var dáinn út, gengu tveir
fríðir piltar, synir ráðsmannsins í ríkisbúgarð-
inum í Bodmann og frændur Friðrúnar fram
fyrir hertogafrúna og gesti hennar. Þeir
voru kmnir til þess að bjcða þeim til veizlunn-
ar, og hafði hvor fyrir sig vorrós á bak við
eyrað og blómhnapp í vefjarjakkanum.
Þeir staðnæmdust við dyrnar stóru, bug-
aðir af feimni, og stóðu þar til að hertogafrúin
gaf þeim bendingu um að koma nær. Þeir
gengu þá fáein skref áfram, námu staðar,
gengu enn nokkur skref, hneigðu sig síðan
djúpt fyrir hertogafrúnni og flutti hinn gamla
formála um boð til veizlu frænku þeirra; báðu
hertogafrúna að fylgja þeim yfir dal og hól.
gegnum stræti og götu, yfir vatn og brú, til
brúöairhússins, þar sem k;jöt biði og brauð
eins og góður guð hefði í té látið, flóandi vín
| í kerum, söngur, dans og gleðskapur.
“Við biðjum þig að taka við tveimur lé-
legum sendimönnum í stað eins góðs. Blessað
sé nafn Jesús Krists!” þannig luku þeir ræðu
sinni og hneigði sig til jarðar, án þess að bíða
eftir svari, og hröðuðu sér á braut.
“Eigum vér að heiðra hinrr yngsta kristna
lénsmann vorn með nærveru vorri?” spurði
. hertogafrúin í gamni. Gestirnir vissu vel að
| ekki sómdi að neita spurningu, er svo var hóf-
mannlega fram borin. Þeir riðu þess vegna
samt allir úr hlaði síðara hluta dagsins. Rudi-
I mann, sendimaðurinn frá St. Perminsklaustri
var í fylgdinni, en hann var þögull og skimað-
ist vandlega um. Hann hafði ekki enn jafn-
að viðskifti sín við Ekkehard.
Stoffleberg með tindana þrjá girta furu-
skógi, horfði tígulega yfir landið. Nú eru þar
kastalarústir, en þeir kastalar höfðu ekki enn
verið reistir um þetta leyti, og efst uppi á hæsta
tindinum, var yfirgefinn turn. Lítið hús var
í sillu neðar í fjallinu og var það hálfhulið af
skóginum. Þetta var framtíðarheimili brúð-
hjónanna. f skattgjald og sem tákn þess að
leiguljðinn væri hertogafrúnni háður, var svo
fyrirmælt að hann skyldi greiða henni fimm-
tíu moldvörpuskinn á ári, og á St. Galls-deg-
ínum einn lifandi söngspör.
Veizlufólkið hafði gert bækistöð sína á
grænu engi, og nú var mikið um allskonar
bakstur og suðu. Sá, sem gat náð sér í disk
eða fat, gæddi sér við stórt greniborð, og væri
enginn gaffallinn, var hægurinn að nota klofna
viðarspítu í staðjnn.
Cappan settist hæverskulega við hlið konu
sinnar við borðið, en í djúpi hugaiins var hann
að velta þeirir hugsun fyrir sér, hvort hann
gæti ekki tekið upp forna hætti, eftir einn eða
tvo daga, og matast liggjandi.
Langt bil var á milli réttanna — því þótt
byrjað væri að matast um hádegi, var ekki
búist við að því yrði lokjð fyrir sólsetur. En
Húninn notaði matarliléin til þess að rétta úr
þjáðum limum sínum í fjörugum dansi.
Hertogafrúin og fylgdarlið hennar kom
nú á vettvanginn og var þeim fagnað með
frekar óhrjálegum hljóðfæraslæitti. Heið-
vejg hertogafrú horfði á gleðskapinn af baki
gæðings síns, og kátastur allra var hinn nýi
Páll, se mgaf hertgafrúnni nokkurt sýnishorn
hinnar viltu danslistar sinnar. Honum
nægði ekki hljóðfæraleikur liinna, heldur
blístraði liann og æpti með sjálfum sér og
sveiflaði sinni stóru frú í hvirflandi dansi. Það
var sannarlega furðuleg sjón — gangandi turn
sem dansaði við villikött, silaskapur við lið-
leika, er þau þeyttust saman og þá sundur,
stundum brjóst við brjóst, stundum bak við
bak. Allt í einu þeytti Cappan dansmær
sinni frá sér. Hann sló viðarskónum sínum
saman um leið og hann snéri sér við í loftinu,
vendi sér sjö sinnum við í háu stökki, sífelt
hærra og hærra, en lét svo fallast á kné
Jframmi fyrir Heiðveigu hertogafrú, hneigðj
höfuð sitt til jarðar, eins og hann ætlaði að
kyssa moldina, er hófur hests hennar hafði
snert. Á þennan hátt vottaði hann henni
þakklæti sitt.
Frændljðið frá Hegau horfði á þenna
furðulega dans og uppörfaðist til virðingarverð
ar samkeppni. Vel má vera, að þeir hafi síð
ar fengið nákvæmari tilsögn í list þessari. En
víst er það, að enn er í herbúðum þessum
sögn, sögn frá Miðöldum, er skýrir frá “stökk-
unum sjö” eða “Húna-hlaupinu,” sem liefjr
orðið nokkurskonar afbrigði í hinum einfalda
svabiska hringdans — hámark veizlugleðinn-
ar í öllum mannfagnaði í Ilegau-héraðinu.
“Hvar er Ekkehard?” spurði hertogafrú-
in, er hún hafðj gengið fram og aftur um
svæðið um hríð.
raxedis benti á skuggasæla brekku, þar
sem stórt furutré breiddi út dökkgrænar
greinar. Munkurinn sat við klofnar rætur
trésins.
Hann vissi ekki hvernig á því stóð, en
mannfjöldinn og kátínan jók honum þunglyndi.
Hann hafði þess vegna dregið sig lítið eitt í
h!é og var nú að liorfa á trjáklæddar lilíðar
fjarlægra Alpafjallanna.
Þetta var eitt af hinum ilmandi kvöld-
um, sem Burkard lávarður í Hohenvels, er sat
í kastala sínum hinum mikla yfir vatninu, undi
svo vel við síðar, er “loftið er þrungið af mýkt
af sólskini." Sjóndeildarhringurinn var
sveipaður viðkvæmu, glitrandi mistri. Enginn
getur gleymt því er liefir eitt sinn horft ofan
af þessum kyrlátu hæðum, er sólin hnígur úr
blábjörtum himni til eldlegrar hvílu, en djúp-
ir purpura skuggar fylla þröngan dalinn, og
snæþaktir Alpatindarnir bera við fljótandi
gullið. Er hann síðar situr í rökkrinu í her-
bergi sínu bergmálar endurminningin um
þetta, og hrífur hjarta hans, eins og bræðandi
tónar í söng frá Suðurlöndum.
En Ekkehard sat undir trénu, og hallaði
höfði sínu fram á hægri hönd sína alvarlegur
og hugsi.
‘‘Hann er ekki lengur sjálfum líkur,”
mælti hertogafrújn við Praxedis.
“Hann er eklii lengur sjálfum sér líkur,”
tók gríska stúlkan hugsunarlaust upp eftir
henni, því að hún var með allan hugan við
Hegau-kvenfólkið í sparifötunum sínum. Hún
horfði á mittisháa upphlutina, tunnupilsin, óum
ræðilega stirðbusalegt látbragð þejrra í dans-
inum, og hún var að hugsa um, hvort andi
prúðmennskunnar hefði í örvæntingu sinni yf
irgefið þetta land fyrir fullt og allt, eða hvort
hann hefði enn aldrei þangað komið.
Hertogafrúin gekk að Ekkehard, sem
hrökk upp frá mosa-sætj sínu, eins og hann
hefði séð vofu.
‘‘Ein nog fjærri gleðskapnum,” mælti hún:
“hvað ertu hér að gera?”
“Eg er að hugleiða hina sönnu uppsprettu
hamingjunnar,” svaraði Ekkehard.
‘‘Hamingjunnar!” sagði Heiðveig hertoga-
frú. Hamingjan er frekar óstöðug í skapi,
segja þeir. Hefir þú nokkuru sinni hitt
hana?”
"Líklega ekki,” svaraði munkurinn og
horfði á mosann á jörðinni við fætur sér.
Söngurinn og ópinn frá dansfólkinu hófst
aftur með nýju afli.
“Þetta fólk þarna,” héit hann áfram,
“sem stiklar svo glaðlega um grænt engið, og
fæturnar bera vott um tilfinningar hjarta
þeirra, er hamingjusamt. Ef til vill þarf
ekki nema lítið eitt, til þess að gera manninn
hamingjusaman. Hann má einungis ekki
eygja fjariægar hæðir, sem engin von er til að
fætur vorir fái náð.” Hann benti um leið á
glitrandi Alpatindana.