Heimskringla - 03.07.1929, Blaðsíða 2

2. BLAÐSÍÐA
HEIMSKR1NGLA
WINNIPEG, 3. JÚLÍ 1929
Steinunn Grimsodóttir
Stefánsson
F. 8. okt. 1847—D. 25. apríl 1929
Um það var getið hér í blaðinu á
dögunum, að andast hefði að heimili
sonar síns og tengdadóttur, Sigtryggs
og Helgu Jónasson á Gimli, ekkjan
Steinunn Grímsdó'tir Stefánsson. Hún
var kona háöldruð og úr hópi er ærið
er orðinn þunnskipaður, þeirra
manna, er fyrstir námu land í Nýja
íslandi, haustið 1875.
Steinunn heitinn var merkiskona á
marga lund, vitur og vel gefin, en
fáskiftin og frábitin fjölbrotnu sam-
kvæmislifi. Áttu æfikjör hennar ef
til vill einhvern þátt í því. Æfi-
brautin var hálfgjörð þyrnibraut,
fram undir siðari árin. Erfiðleikar
frumbýlingsáranna margir og sjaldn-
ast ein báran stök. Mátti merkja það
á orðum hennar, að lífsgleði hennar
varð snemma alvörugefin, fremur þó
á því hvernig hún sagði frá, heldur
en því, sem hún sagði, þvi orðmörg
var hún ekki um æfi sina, sízt við
þá er hún hafði lítil kynni af.
Steinunn var fædd 8. október 1847
á Brettingsstöðum á Flateyjardal í
N. Þingeyjarsýslu, bjuggu þar móð-
urforeldrar hennar. Foreldrar henn
ar voru Grímur bóndi Grimsson er
síðar bjó á Egg i Hegranesi og
Steinunn Þorkellsdóttir bónda á
Brettingsstöðum.Æfin byrjaði með því
að foreldrum hennar var nieinað að eig
ast, ólzt hún því fyrstu átta árin upp
hjá móðurforeldrum sxnum. Að
þeim liðnum fór hún vestur í Skaga
fjörð, til föður síns, og dvaldi hjá
honum fram að þeim tíma að hún
giftist, 1873 Jónasi Stefánssyni frá
Þverá í Blönduhlíð. Reistu þau bú
á Skinnþúfu og bjuggu þar eitt ár,
fluttu þá til Ameriku og komu til
Kinmount í Ontario sumarið 1874.
Þar voru þau þangað til haustið 1875,
sem áður segir, að þau fluttu með
fyrsta landnema hópnum til Nýja Is-
lands. Þar bjuggu þau allan sinn
búskap eftir það, fyrst nokkuð norð
ur af Gimli, þar sem þau nefndu að
Gimsum, en eftir 1882 rétt norðan
við Gimlibæ. Þau eignuðust átta
börn, og misstu fjögur á unga aldri,
í Ontario og á fyrstu árunum í Nýja
Salmagundi
Enginn,—að minnsta kosti enginn
af smurðum þjónum Krists— komst
eins langt í þeirri list að smjúga í
gegnum sjálfan sig á meðan á stríð-
inu stóð, eins og Neu'eM Ehvight
Hillis heitinn, prestur við Plymouth
Islandi, er svo hétu: Steinunn, Jón,
Steinunn og Eugenia. Þau er til ald-
urs hafa komist eru: 1. Sigtryggur,
bóndi á Gimli, kvæntur Helgu Jón-
asdóttur; 2. Steinunn, fregnritari við
dagblaðið “Free Press”, gift Andrew
Neville Sommerville lækni í Winni-
peg; 3. Eugenia, gift Pétri Fjelsted
málara í Los Angeles, Cal.; 4. Jón-
assína skólakennari, gift Valdemar
Briem Friðrikssyni Abralhamssonar,,
búa þau sunnan við W'ynyard, Sask.
Hinn 1. sept. 1911 drukknaði Jónas
maður Steinunnar. Eftir það bjó
hún hjá börnum sínum á víxl, en
lengst hjá syni sínunx og1 tengdadótt-
ur og þar andaðist hún á sumardag-
inn fyrsta (25. apríl síðasti.) eftir
langvarandi heilsubilun, er hún bar
með mestu hugprýði. Útför henn-
ar fór fram laugardaginn næstan á
eftir, frá heimili sonar hennar, og ísl.
Unitara kirkjunni á Gimli. Hús-
kveðju og ræðu flutti séra Rögnvald-
ur Pétursson frá Winnipeg. Enn-
fremur flutti séra Þorgeir Jónsson á
Gimli ræðu í kirkjunni. Hún var
jarðsett í grafreit Gimlibæjar að við-
stöddum ættingjum og flestum síðari
ára nábúum hennar. Eru það sögu-
lok. Æfiárin liðu hjá, út að tím-
ans ósi, stundum sólvermd en eins
oft og engu skemur krept undir klaka.
Æfi frunxbýlingsins er sjaldnast
talin viðburðarík. Stóratburðir ger-
ast ekki svo á verði bent. Öfllum
breytingum nxiðar hægan, svipað og
gróandanum í ríki náttúrunnar.
Heimurinn er ungur á þeim slóðum.
Það er ekki fyr en hann eldist að
hinna miklu breytinga kennir er
helztu verða söguefnin. Það er eft
irtektavert að af frumbýlingsöldum
allra þjóða eru fáar sögur sagðar
aðrar en æfintýrin. Þó þessu sé þann
ig varið, þarf þó ekki að ætla að
frumbýlingsárin líði hjá í þögn og
athafnaleysi. Þau eru tilrauna ár,
—ár rannsókna og fróðleikssöfnunar
um hinn nýja heim sem verið er að
nema. Samfara tilraununum eru
vanhöldin, vonbrigðin, erfiðið, er ríf-
ar bera þekkingu en allsnægtir að
launum, er kynni veita af þeim öfl-
um og uppsprettum, er hönd og hug-
ur verða að eiga félagsskap með og
liðveizlu hjá, í baráttunni fyrir líf-
inu. Ekki fyr en sú þekking er
fengin er land nurnið og heimsbyggð
in á hverjum stað komin á fastan fót.
Æfibraut frumbýlingsins er órudd
ur vegur, þungur og torsóttur; svip
ar þannig til vegferðar mannlífsins
sjálfs í hinum viðtækara skilning*i.
Þegar einu er kynst er annað ónumið
og svo áfram spor af sporti til hinsta
áfangans. Má ekki svo að orði
kveða að þetta sé og lika vegur
sannleikans ?
—R. P.
HAFIÐ ÞJER REYNT
Sumar
Afhendingu
Yora á
HREINNI
MJÓLK?
Þar með fáið þér beztu mjólkina
sem þér getið keypt, flutta í full-
komnustu kælivögnum sem til
Crescent er Gerilsneydd Mjólk, Rjómi, Smjör, fsrjómi,
Áfir, Ostur. SÍMI 37101
CRESCENT CREAMERY COMPANY, LIMITED
Church í Broklyn, sem Henry Ward
Beecher þjónaði fyrrum. I byrjun
hældi hann keisaranum á hvert reipi,
og var digurmáll um þýzku þjóðina.
Einn fyrirlestur sem hann nefndi “Hið
nýja þýzka riki,” flutti hann meira
en hundrað sinnum. Þar næst snér-
ist hann öfugur við og fór að tala
á móti Þjóðverjum, og þóttist þá
sjá að þeir væru höfundar stríðsins
Og ásældust bæði lönd og annan auð.
Áður langt um leið var hann farinn
að verða hávær um hryðjuverk Þjóð-
verja í Belgíu — um -blessuð belg-
isku börnin handalausu, o. s. frv. sem
aldrei fundust, þegar farið var að
leita að þeim. Þegar Bandaríkin
sögðu Þjóðverjum stríð á hendur
varpaði Hillis af sér síðustu flíkum
kristninnar og tók að sýna— myndir
af þessum hryðjuverkum, og tala
með allri sinni miklu mælsku um þessa
barbarisku fjandmenn, sem hann
fyrir skömmu -—fyrir peninga—hældi
svo röggsamlega. Enginn tók honum
fram í bituryrðum og grimd, í garð
Þjóðverja, og vel hefði höfundurinn
að “Sálmi hatursins” mátt bera kinn-
roða fyrir Hillis við samanburð í þeim
'efnum. F'yrir peninga tók Hillis
þátt í mörgum viðsjárverðum brellum,
og er meir en líkindi til að hempan
hafi frelsað hann frá maklegum laga
legum gjöldum í eitt skifti að minnsta
jkosti.
Og svo furðar fólk sig á því, að
kirkjan sé á hallandi fæti! En skáld-
leg—og kristileg—réttvísi var að
verki í þvi, að á síðustu árum Dr.
Hillis, er hann fann sig allslausanr.
og í niðurlægingu, hafðist hann við
á fé, gefnu af þýzkum manni.—
(Þýtt úr “The Nation”)
—L. F.
Dánarminning
Þann 21. júní síðastliðinn, andað-
ist öldungurinn Jónas Jónsson Hún-
ford að heimili sínu í nánd við Mar-
kerville, Alberta.
Fæddur 4. nóv. 1847 og uppalinn í
Langadal, Húnavatnssýslu, og á þeim
stöðvum dvaldi hann fram um 35 ára
aldur, eða þangað til hann flutti vest
ur um haf árið 1883.
Kvæntur Margréti Bjarnadóttur frá
Stafni, dáinn 15. marz, 1924). Eign-
uðust þau 12 börn og af þeim eru 9
á lífi; sex synir og 3 dætur allar
giftar.— Margrét, gift T. E. Stew-
art, skozkum manni, eiga sex börn;
Sigurlaug, ekkja eftir Helga Bardal,
býr með Hólmfríði dóttur sinni og
Benedikt bróður sínum rausnarbúi
á 3-fjórðungum lands; Björg, gift J.
Bergström, Svia, eiga eina dóttur.
Fimm bræðurnir, Bjarni, Þórður,
Stefán, Hannes og Jónas, búa saman
umfangsmiklu búi á 1)4 section lands.
öll eru þau systkini vel gefin andlega
og líkamlega og mjög vinsæl. Sbr.
að öðru leyti Almanak O. S. Th. 1911,
bls. 52.
Ofsagt er það hjá J. J. H. um sjálf
an sfg, að hann hafi “enginn ráð-
deildar maður verið,” þvi þrátt fyrir
alla örbirgð landnáms áranna, ólu
þau hjón sjálf og hjálparlaust, upp
öll sin börn (eitt dó í bernsku). En
má vera að honum hefði látið betur
bókleg störf á íslandi, en landbúnað-
urinn í Canada, hefði hann átt þess
kost. Um tvítugt aflaði hann sér
nokkurrar fræðslu og stundaði barna
kennslu í byggðarlagi sínu um nokkur
ár við góðan orðstír.
Hér vestra hefir hann og mörgum
fremur markað sér spor í sögu V.-
íslendinga fyrir ritstörf, og meðal
sveitunga hans i Alberta hefir enginn
annar barist fyrir viðhaldi ísl. tungu
og þekking á ísl. sögufróðleik. Um
mörg ár var hann fréttaritari Heims-
kringlu. Var frásögn hans jafnan
hispurslaus á látlausu máli svo allir
máttu vel við una.— Eins og kunnugt
er ritaði hann landnámssögu Alberta
íslendinga í Almanák O. S. Th. Er
það gert með svo mikilli nákvæmni og
óhlutdrægni að i því tilliti mun J. J.
H. hafa tekist betur en flestum, ef
ekki öllum, sem skrifað hafa um
samskonar efni hér vestra.
Innanbygðar var hann einn af
stofnendum lestrarfélagsins “Iðunn.”
Margir ötulir menn og góðvinir hafa
stutt að velferð Iðunnar, en enginn j
hefir borið hana fyrir brjósti sem
Jónas Húnford. Var hann og for-
seti hennar frá byrjun til síðastlið-
ins hausts. Að skilnaði kvaddi hún
hann með skrautlegum sveig á kistu
hans.
Þann 23. júni var hann jarðsung-
inn og lagður til hinstu hvildar í
fjölskyldugrafreitinn á landi þvi, er
hann nam fyrir 41 ári og byggði á-
valt siðan.
—P. H.
----------x-----------
Fréttabréf frá Innisfail
Heiðraði fornkunningi!
Héðan er það helzt að frétta að
búið var að sá öllu hveiti um maí-
byrjun. Þá var veður þurt og kalt.
Það spíraði furðu fljótt, en þoldi
ekki næturkulið, svo akrar grænkuðu
vart fyr en undir miðjan maí, að
snjóföl huldi og vökvaði nýgræðing-
inn. Regnfall yfir nxaí varð aðeins
rúmur hálfur þumlunigur, og meðal-
hiti fyrir neðan tíu ára meðal hita-
stig.
Júní færði okkur fádæma regn-
fall um suður-Alberta, svo flæddi
um sum stræti í Calgary meðfram
ánni, en hér norður frá voru smá-
skúrir öðru hvoru; tæplega nóg til
þess að grasspretta sé í meðallagi, en
þó eru akrar furðu góðir. Fyrsti
haglstormur gekk yfir mjóa rein við
Markerville, 16. júni, og braut
hveitifjöðrina og lagði flata, en
snerti ekki viltar grastegundir. Að
morgni hins 20. var sex stiga frost,
er tók hin viðkvæmu blöð kartöflunn
ar og annað matjurtagras ofan að
mold.
Heilsufar manna er allgott. Ný-
látinn er fréttaritari Heimskringlu um
margra ára skeið, J. J. Húnforð, eftir
langvarandi heilsuleysi og litla fóta-
ferð svo árum skifti, rúmlega átt-
ræður að aldri. Ritaði hann land-
námssögu Islendinga í Alberta, sem
kunugt er, og var í mörg ár lífið og
sálin i lestrarfélaginu “Iðunn,” og
einn af stofnendum þess félags.
Skepnuhöld hafa verið ágæt. Þó
kom sú blaðafregn nýlega úr suðaust-
ur horni fylkisins, að þar hefði kom
ið upp bráðapest i fé. Var sendur
þangað yfirdýralæknir fylkisins, Dr.
P. R. Talbot. Sagði hann pestina
stafa af eiturgrasáti. Vex það gras
í sendinni jörð, og er hættuílegast
fénaði í votviðrum, þegar féð er
hungrað eða heitt. Ráðlagði hann
að flytja það á frjósamara land og
gefa því eitt “dram” af hverju: pot-
assium permanganate” og “aluminium
sulphate,” útþynnt í mörk af vatni,
er væri nóg handa tólf kindum. —
Einkenni veikinnar er krampi i kjálk
um, froðufall af munni og nösum, á-
samt tannagnístran, og drepst féð
mjög fljótt.
Hér var haldinn ísllendingaclagur
17. júní. Var veður þurt, en ekki
neir.n hiti allan daginn. Ræðumenn
voru séra Pétur Hjálmssön og Ed-
ward Julius Thorlakson, háskóla-
kennari frá Calgary. Er það skaði'
bókmenntum vorum, ef ræður þeirra
deyia út með þeim, er á hlusta, en
ekkert viðlit að klípa orð, setning
eða efniságrip úr þeim til birtingar,
er gefur oft ranga hugmynd um alla
ræöuna Skemtiskrá dagsins hef ég
ekki við hendina. En söngur, hljóð
færasláttur, veitingar og dans stóðu
yfir nær alla nóttina. Minnast menn
dagsins með ánægju, og þakklæti í
garð Islendingadagsnefndarinnar.
Með virðingu,
þinn velunnari,
J. Björnson.
Stökur
Heimskringla er góðfúslega beðin
að birta þessar stökur:
Til S. H. frá Höfnutn—
Sögunni í þú sjást munt stór
sannleikann að verja.
Vínlendinga þú ert Þór
þússum á að berja.
Vorvísa
Eygló sendir ylinn sinn
inn á lendur snjóvgar
gaddi brendan gróðurinn
geisla hendin frjóvgar.
Lárus B. Nordal.
Fréttabréf til Hkr.
Churchill, Man., 29. nxaí, 1929.
S. Halldórs frá Höfnum!
Kæri ritstjóri;
Eg hélt að það væri rétt af mér að
senda þér fáeinar linur héðan að norð
an, þótt ekki sé stórmerkilegt urn
að rita. En heldur gekk stirt að
komast hingað norður. Við fórum
ellefu saman frá Gimli 25. apríl og
lentum hér 60 mílur frá Churchill
eftir þrjár vikur og mætti okkur þá
stórhríðarbylur, sem stóð yfir í níu
daga, og voru þrír gufukatlar festir
í sköflum sjö mílur frá 445. mílu-
Héldum við þar til í tjöldum og vor-
um á annað hundrað manns. Þegar
veðrið skánaði fóru þrjár vélar með
tvo snjóplóga að ná út þeim sem;
fastar voru í snjónum og fór ég með
til þess að sjá hvernig ástandið væri.
Þegar við komum þangað, sem
fremsta vélin var, sást ekkert nema
reykháfurinn upp úr snjönum, og'
hálfa mílu frá vélunum var sjúkra-
vagn með 12 veikum mönnum, sem
höfðu taugaveiki. Einn var dáinnr
er vélarnar náðu í vagninn. Yfir
Stofnað 1882.
Löggilt 1914.
D. D.Wood& Sons, Ltd.
VICTOR A. WOOD
President
HOWARD WOOD
Treasurer
LIONEL E. WOOD
Secretary
(Piltarnlr Nem öllum reyna aS l>öknaNt)
í
Verzla með:-
BYGGINGAREFNI — KOL og KOK
Búa til og selja:-
SAND-LIME BRICK — CONCRETE TILE
SAND — MOL OG MULID GRJOT
Gefið oss tækifæri
SfMAR 87 308 — 87 309 — 87 300
Skrifstofa og verksmiðja:
1028 Ai'lington Str. (milli Ross og Elgin) Winnipeg.
I
MO
ÞJER SEM NOTIÐ
TIMBUR
K A U P I Ð A F
The Empire Sash and Door
COMPANY LIMITED
Blrgðir: Henry Ave. East Phone: 26 356
Skrifstofa: 5. Gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ÁNÆGJA.
Peningar
PENINGAR LÁNAÐIR
út á
BÚLÖND OG BÆJAREIGNIR
iLeitið upplýsinga hjá agentum í ykkar
bygðarlagi eða á aðal skrifstofu félagsins —
í lánsdeildinni.
THE GREAT WEST LIFE ASSURANCE CO.,
LTD..
Winnipeg, Manitoba, Canada
LUMBER
THE McARTHUR LUMBER & FUEL CO.. LTD.
Winnipeg — Manitoba
Jimmy, May og Robert eru
að boiða biaiið bóið til ór
RobinHood
FI/OUR
7At
ÁBYGGILEG PENINGA TRYGGING í HVERJUM POKA