Heimskringla - 03.07.1929, Blaðsíða 4

Heimskringla - 03.07.1929, Blaðsíða 4
4» BLAÐStÐA HEI MSKRINCLA WINNIPEG, 3. JÚLÍ 1929 Hdntakrin^la (StofnaU ÍHHB) KrHiur ri I hTrrJnm mlTlTlk "trfl - EIGENDUK: VIKING PRESS, LTD. 868 «K 858 SARGENT AVE , WWiJÍIPEG TALiSIMIi 86 537 V»r* blaBslns er 83.00 árgangurinn borg- tet fjrrlrfram. Allar borganir sendlst the -VIKING PRlESS ltd. iTGTÚS HALLDÓRS fré Höfnum Rltstjóri. VHK Utanaekrlli tll blaBetnei TIKIISG PRESS, Lrtd., Dol 8165 ItanAskrlft tll rltstjörnnai KDITOR HEIMSKR IJiGLiA, Bol 8108 WIJVJilPEG, MA8. •'Heimskringla ls prublished by Tbe VlklnK Press Iut’d. and prlnted by __ CIT* PRINTIJÍG * PIIBLISHWG CO. 853-868 SnrKent Are.. 'VlnnlpeK, Mnn. Telepkonet .86 58 T WINNIPEG, 3. JÚLÍ 1929 samlagsins frá því þaö hóf viöskiftastarfsemi sína, fyrsta janúar, 1928.* Eldis- og bcitargripir Þar eð töluvert mikið af þeim gripum, er berast oss til markaðs eru eldis- og beitargripir, þá leizt oss sem betur yrði séð borgið hag frani- leiðenda vorra með því að stofna sérstaka sölu- deild fyrir þessa gripi. Hafa nokkrar ráðstaf- anir verið gerðar í þessa átt. Höfum vér sett oss í samband við önnur stór gripasölufélög, er starfa á samvinnugrundvelli i Kanada og Banda- ríkjunum. I Ontario hefir “United Farmers Co-Opera- tive Compány, Ltd.,” ákveðið sig til samvinnu við oss, og fela gripasamlaginu að annast öll kaup fyrir sig á þessum gripum. Opnast þar og ný leið og verður eldiskúm komið eins fljótt og unnt er til eldisræktunarmanna í Ontario. Næst oss í Bandarikjunum er “Central Co- operative Association, Ltd.,” við markaðinn í St. Paul. Þessi félagsskapur er gripasölusamlag á ósviknum samvinnugrundvelli, er höndlar um 32% af öllum búfénaði, er berst að South St. Paul markaðnum. Samningstilraunir hafa verið gerð ar við það félag, að það höndli eldis- og beitar- uxa, er sendir verða til Bandaríkjanna. Gripasamlagið. Gripasamlagið mun vera yngsta samlagið hér í Manitobafylki, annað en Piskisamlagið, og ásamt því og Hveiti- samlaginu, sá samvinnufélagsskapur, er mest tekur til íslendinga, búsettra hér í fylkinu. Ber það til, að íslendingar hér nyrðra leggja töluverða stund á gripa- rækt ekki sízt héruðin um miðbik Mani- tobavatns, beggja megin. Einnig ber það og til að íslendingar hafa tekið mjög þátt í stofnun Grii>asamlagsins, bæði með því að gerast meðlimir þess; með því að afla því fylgis, og telja í sínum hópi einn af þeim er gekkst fyrir stofnun þess, þar sem er hr. I. Ingaldson, fylkisþingmaður Gimlikjördæmis. Er hann fjármálaritari samlagsins og hefir manna bezt og ótrauð ast unnið að eflingu þess á alla lund. Auk hans má af íslendingum, er unnið hafa samlaginu, sérstaklega tilnefna hr. P. K. Bjarnason frá Árborg, er hefir unnið á- kaflega mikið og vel að því að skipuleggja samlagsdeildir fylkishornanna á milli. Það er því engin furða, þótt íslend- ingum hér í Manitoba sé hagur Gripasam- lagsins áhugamál, og langi til þess að fylgjast með öllu því, sem á daga þess drífur. Vill nú svo vel til, að hr. Ing- aldson hefir leyft Heimskringlu grein, er hann samdi nýlega fyrir samvinnublaðið ‘‘Scoop Shovel/’ og birtum vér hana hér með: Viðskiftin í ntaí I maímánuði tóku gripakvíarnar í St. Boni- face á móti því nær 25 gripavagnförmum. Þar af höndlaði félag vort 164 vagna, eða 22.5% af öllum aðburðinum. Er það hlutfallslega minna en mánuðinn næst á undan. Vér bjuggumst við minni aðburði sökum þess, að svo margir af fram- leiðendum vorum og farmstjórum hafa verið önn- um kafnir við jarðyrkjuna. Eðlilega sækjum vér það sem fastast. að aðburðurinn verði hlut- fallslega sem jafnastur. þótt vér látum ekki augna- blik hugfallast af því að dálítið sljákki aðburð- urinn um hábjargræðistímann.. Eftirfylgjandi tala sýnir aðburðinn í maímánuði að fimm stærstu gripasölufélögunum: 1. Central Livestock Co-Op... 164 vagnar 2. (fél. þar næst.) ......../............ 94 vagna 3. (fél. þar næst) ..................... 84 vagna 4. (fél. þar næst) ..................... 69 vagna 5. (fél. þar næst) ..................... 64 vagna í maímánuði gekk gripasala vor dáindis vel og urðuin vér þess þá varir, að allmargir gripa- kaupmenn fóru út um sveitir til þess að kaupa gripi. Arangurinn sést á aðburðinum til vissra gripasölufélaga, sem var því nær helmingi meiri en í aprílmánuði. Oss þykir þetta auðvitað leitt, af því að vér vitum að framleiðendur vorir í þeim héruðum, þar sem engin samlagsdeild er skipulögð bíða halla á því að selja gripakaup- mönnum. Vér höfum orðið þess vísari, að i þeim sveitum, er engar samlagsdeildir eru, hefir verðið, sem boðið hefir verið fyrir gripina, og stundum jafnvel borgað fyrir þá, fyllilega jafn- ast við það verð, er fengist hefir fyrir þessa gripi, ef þeir hefðu verið seldir Samlaginu, og er þetta igert til þess að vekja óánægju i héraðs- deildunum. Vér viljum enn einu sinni taka það fram, að þegar gripakaupmenn eru mikið á ferð- inni út um sveitir, þá getið þér reitt yður á það, að markaður vor er býsna góður. “National Livestock Producers,” sem er feikn alega stórt gripasölusamlag, er hefir umboðssölu- deildir á þrettán stórum gripamörkuðum í Banda ríkjunum, hafa igefið í skyn, að það væri reiðu- búið til samvinnu við oss um að koma út eldis- og beitaruxum. Verða ákveðnar ráðstafanir gerðar um það innan skamms. Er það sannfæring vor, að með þessum sam- böndum, er nefnd hafa verið, muni samlag yðar fyllilega getað séð fyrir þeim eldis- og beitargrip um, er því er falið til sölu. Arsfundir liéraðsdeilda Rúmið leyfir oss eigi að telja upp ákveðna ársfundardaga héraðsdeildanna. Vér vildum vin samlegast biðja alla félaga, sem utanfélagsmenn, er vinveittir eru gripasamlagssölunni, að sækja ársfundi, hvern í sínu héraði. Auglýsingamið- um er dreift út að tilkynna ársfundina, og bréf verður einnig sent hverjum samlagsfélaga. Auk formanns yðar, Mr. Roy McPhail, situr ársfundinn fulltrúi frá búfénaðardeild rikisins (Dominion Livestock Branch). Sömuleiðis hefir verið séð fyrir farmbíl, er hefir meðferðis úrvals- svín á fæti, til sýningar undir umsjón búfénaðar deildar ríkisins. * * * Vér höfum hvað eftir annað hér í blaðinu áminnt bæ|ndur, lesendur vora, er að einhverju leyti vildu sinna samlags- hreyfingunni, að fyrsta skilyrðið og síð. asta til þess, að hún geti orðið að fyllstu gagni öllum framleiðendum, er það, að menn sýni henni hollustu, hvort sem menn tilheyra hveiti-, fiski- eða gripasam lagi. Menn mega ekki láta stundar von- brigði eða óánægju setjast að hjá sér, eða yfirbuga sig til þess að skiljast við mál efnið í einu kasti. Og allra sízt mega menn láta veiða sig á augnabliks kosta- boðum einkakaupmanna. Þess betur sem þeir bjóða, þess skemri tíma eiga þeir eftir að rýja framleiðandann, ef framleið- andinn aðeins lætur eigi blekkjast af þeim, en heldur tryggð við samlag sitt. Því aðeins bjóða einkakaupmenn betur, að það er síðasta hálmstráið er þeir grípa, til þess að leggja í veginn fyrir samlags- hreyfinguna.sem þeir vita að mylur einok un þeirra að lokum mélinu smærra. Menn mega eigi lengur láta blekkjast af skraf- inu um hina “frjálsu samkeppni.’’ Hún er æ örar að breytast í miskunnarlausa samvinnu voldugra einokunarhringa, er fram leiða ódýrar en einstaklingar geta, (sbr. allar “keðju” eða samsteypubúðirn- ar og framleiðsluhringina) og eru smátt og smátt að útrýma smákóðinu. Framleiðslu og fjáraflaaðferð þessara einokunarhringa er hin sama og samlag- anna. En þjóðfélagsáhrifin eru öll önn- ur, því í stað þess að hver samlagsfélagi nýtur ágóðans af viðskiftarekstri sam- lagsfélaganna, fer nær allur ágóði ein- okunarhringanna í vasa fáeinna einstak- linga. Samlagsbæindur! látið því ekki tæla yð ur frá hollustu við samlag yðar, þótt endr- um og eins kunni aðrir örlítið betra að bjóða í svip. Festið í minni yðar orð Einars Benediktssonar: ‘‘Bíddu rótt sé boðið ótt blekktist skjótt sá kættist fljótt.” einkahagsmunanna byrgin, eini vegurinn til þess að tryggja yður og afkomendum yðar langt líf frjálsra manna í landinu. — ---------x---------— Heimur batnandi fer. Á öðrum stað hér í blaðinu er frétt þess efnis, að MacDonaldstjórnin, sem nýsezt er að völdum í Bretlandi, hafi neit- að Leon Trotsky, hinum nafnkunna rúss- neska útlaga, um landgöngu og dvalar- leyfi. Ástæðan á helzt að vera ótti við, að Sovjetstjórnin muni eigi verða jafn fús til saminga við Breta, hýsi þeir Trot- sky í griðum. “Tímarnir breytast og mennirnir með.” Fyrir einum eða tveimur manns öldrum, eða svo, hýstu Bretar árum saman tvo nafnkenndustu og áhrifamestu bylt- ingamenn og pólitízka útlaga síðari tíma, Þjóðverjann Karl Marx og Rússann Pétur Kropotkin, fursta. Útlagar úr föðurlandi sínu, hundeltir og fangelsaðir af lögreglu þess og annara stórvelda í Evrópu, fundu þeir hæli á Bretlandi í skjóli hinna íhalds- sömustu stjórnvaida, jafnt og hinna frjálslyndustu. Þar fengu þeir ótruflaðir af leynispæjurum zars og keisara, næði til þess að rita hvert bindið á fætur öðru af byltingaritum sínum. Já, ‘‘tímarnir breytast.” Svo illa hef ir ófriðurinn mikli og sefasýkin, er hon- um fylgdi, og gagntekið hefir allan vest- ræan heim, leikið mannkynið, að fyrsta verkamannsstjórnin á Bretlandi vogar á enga lund, að leyfa landgöngu, hvað þá heldur landsvist, arfþega Marx og Kropot- kins, er hún í annað sinn hefst til valda með stefnuskrá, sem á rót sína að rekja til kenninga þeirra, er þeir fengu að pré- dika undir verndarvæng íhaldsstjórnanna á Bretlandi. íhaldið brezka fann aldrei köllun hjá sér til þess að þóknast svo ein- valdinum á keisarastóli Rússlands, að það bannaði landsvist, hvað þá heldur fram- seldi Pétur Kropotkin. Ramsay MacDonald, leiðtogi fyrstu jafnaðarmanna stjórnarinnar á Bretlandi, vill heldur láta orðstír þann er Bretland hefir tugum og hundruðum ára samfleytt getið sér, að vera pólitízkur griðastaður allra manna, hverrar þjóðar og hvers kyns sem væru, en að hætta því til að styggja einvaldinn á lýðræíðisstóli Rússlands. Víst breytast tímarnir. Og menn eru alltaf, um allar jarðir, að fullyrða að þeir séu sífeldlega að breytast til hins betra. * * * Auðvitað þarf hvorki Ramsay Mac- Donald né nokkur brezk blöð, hvort sem þau vilja koma vörn fyrir hann sjálfan, eða • þjóðina í heild sinni, að ætla sér þá dul að telja mönnum trú um það, að Trotsky sé bönnuð landsvist aðeins til þess að þóknast Stalin, eða hafa hann góðan til samninga. Allir vita, að rússnesku stjórninni er engu síður aufúsa en hinni brezku, að greiða fyrir viðskiftum milli þessara tveggja stórvelda með opinberri viðurkenningu, og að hún myndi hiklaust verða þegin frá Bretlandi hvort sem Trotsky væri leyfð landsvist þar eða eigi. Ástæðunnar er auðvitað að leita heima á Bretlandi sjálfu. Ramsay Mac- Donald er enn í of fersku minni orsökin er honum varð að falli áður, sem sé bolshe- víkahræðslan á Bretlandi. Hann hefir ekki algerðan meirihluta í þinginu; verður að eiga líf ráðuneytis síns undir Lloyd George. Og han veit, að svo mikið eim- ir enn eftir af sefasýkinni miklu frá stríðs- árunum, að honum myndi verða sessinn óbægur, myndi sennilega verða bylt úr honum, ef hann vogaði sér að bregðast á þá dirfsku að leyfa Trotsky landsvist. Það kann vel að vera að það sé “vit- urlega” ráðið, að gefa ekki þannig högg- stað á sér. En það er ómögulegt að segja, að það stórmannlega ráðið. Það er jafn sorglegt til þess að vita, að al- mennri, heilgrigðri stjórnmálaskynsemi skuii hafa hrakað svo á Bretlandi síðan á dögum íhaldsstjórnanna (meira eða minna) um miðju 19. öld og síðari hluta hennar, að það sem þá var sjálfsagt póli- tízkt velsæmi skuli nú vera orðið lýðræð- isgoðgá, eins og til hins, að Leon Trotsky, eða aðrir pólitízkir útlagar evrópiskra stór velda og einvalda skuli nú þurfa að leita til “Hundtyrkjans,” eftir þeim griðastað, sem Fjárltagsárið, cr cndar 31. maí, 1929 Munið, að samlagshreyfingin er hið jafnvel svartasta íhaldið á Bretlandi á 19. Fjárhagsár samlags yöar endar 31. maí. Samlagiö hefir nú starfaö i seytján mánuöi, og vér gefum yður hér með yfirlit yfir ö!I viðskifti eina, er getur boðið samsteypufélögum öid hafði þó jafnan viðbúinn hverjum sem —---------- hafa vildi, hvort sem það var í trássi við *Sjá skýrslu í næsta blaði.—Ritstj. himneska eða jarðneska einvalda. Bendingar til Ritstjóra Heimskringlu. Kvcddu nú “Bcrgi” bœnir, Bíaðu honum rótt; Hafðu nú aldrei framar Fyrir honum Ijótt. —St. G. St. Herra Ritstjóri:— Sálmur eftir S. í Lögbergi dag- settu 26. þ. m., ber það með sér, að bending sú, er ég gaf þér í fyrra bréfi mínu, var ekki um skör fram. Svo illt sem það er að hneyksla fína V.-Islendinga á hroðyrðum, tekur hitt út yfir allt; að skáld Lögbergs skuli smitast af þvi Ijóta í Heims- kringlu og taka upp klúryrðin í gæsa lappir sínar, til að bera þau á borð fyrir fína lesendur. Eg býst ekki við að það sé bein- línis þér að kenna, að Ijót orð í Heimskringlu flækjast inn í helgi- dóma Lögbergs. En þér ætti að nægja að sjá, að svo er, og haga verkum þínum þar eftir. Einnig er auðsætt, að hin argvítuga betlistefna, sem blaðið þit thefir hyllt nú í meir en ár, er farin að grafa undan göfgi og sjálfstæði hinna dýrlegustu labba- kúta. Þú getur því nærri, herra ritstjóri, hvort ekki hefir komið á margan sjálfstæðismanninn, þegar ritstjóri Lögbergs fór að miklast yf- ir góðum árangri( !) af hinu stór- kostlegasta betli, sem enn hefir fram ið verið í sambandi við hina fyrir- huguðu íslandsför. I stuttu máli: telur það frú Thorstinu Walters- Jacksön til heiðurs, að hafa komið ágætum Bandaríkja-Islending upp í þá hörmulegustu betliför, sem enn hefir farin verið til nokkurra stjórn arvalda í Ameríku, af hálfu Islend- inga. 1 fullan aldarfjórðung hafa Dodds nýrna pillur verið hiu viðurHenndiu meðuJL, viið bak- verk, gigt og bröðru sjúkdóm- um, og hinna mlörgu kvilla, er stafa frá veikluðum nýrum. — Þær eru til sölu í öllum lyfabúff um á 50c askjan eða 6 öskjur fyrir $2.50. Panta má þær beint frá Dodds Medicine Companyr Ltd., Toronto 2, Ont., og send* andvirðið þangað. þau ná ekki til allra Vestur-lslend— inga. Eg, til dæmis, tilheyri hvor- ugum, neita að fara inn i garðinn,- er ekki einu sinni séra Guðmurrdur^ hvað sem öllum áttavitum líður. Er bara, þinn sami, Jón Jónsson (Utangarðs> Hjörtur Þórðarson heiðraður af Wisconsinháskólanum Á mánudaginn 24. júní sæmdi hinn nafnkunni fræðimaður og rit- höfundur dr. Glen Frank landa vorrx Hjört Þórðarson,, rafmagnsfræðing 0 tempora! O mores! Hefir þú gert þér grein fyrir því, herra ritstjóri, hverjar afleiðingarn- ar kynnu að verða, ef Lögberg lærir svona af blaði þínu Ijót orð og Ijótar stefnur? Þú getur sa.gt sem svo, að margt sé gott og vel hugsað í Kringlu, og að Lögberg geti tekið það upp; að ritstjórinn hafi Manna- siði og þetta nokkuð. En ég er ó- viss um að í þeirri bók sé nokkuð gert ráð fyrir því hvernig íslenzk- ameríkanskir menningarmenn eiga að haga sér, þegar til þess kemur að rita í Lögberg. Svo verður þú að muna það, að þegar sum börn eru fyrst að læra að tala, nema þau helzt blótsyrði og annan ljótan munnsöfn- uð. Þessar aðfinnslur mínar eru gerðar í góðu skyni, og svo ég færi þér heim sanninn um að ég vil blaði þínu vel, leyfi ég mér að gefa þér nokkrar vinsamlegar bendingar viðvíkjandi stefnu þeirri, sem blað þitt ætti að taka framvegis. Mér finnst vel til fallið að þú fær- ir á fjörurnar við helztu rithöfunda, sem skrifa í Lögberg, og beiddir þá, allra náðarsamlegast, að rita einnig í Heimskringlu. 1 fyrstu myndi þeim finnast þetta ósanngjörn bón, en sýndir þú þeim fram á að það væri hreinleik Lögbergs i hag, myndi sanngirnin hjá þeim láta sig. Svo væri ágætt að ráða einhvern sterkan Islandsvin, fyrir næstu hundrað ár, til þess að rita lof um Canada, Vest- urlandið, og enda síðustu greinina á sálmi. En það sem inest er árið- andi er að fara með hvert skrif, sem Heimskringlu berst, til ritstjóra Lög- berigs, og láta hann dæma um hvort blaðið rnegi flytja það (samkvæmt Mannasiðum). Einnig er mjög áríðandið að nafn, aldur, lífsstarf, œtt og uppruni höf- undarins sé nákvæmlega greint, þvi slíkt skiftir niestu. Islendingar yfir leitt, bæði hér og heima, geta ekki bundið sig við stefnu eða málstað, þeir verða að ná í manninn sjálfann. Þetta mun vera ein sú ættarfylgja, sem við erum stoltastir af. Svo er heldur ekki þægilegt að uppnefna þann, sem ritar, svo nokkur mynd sé á, fyrir hinn, sem engin deili veit á henum. Þó hefir þetta tekíst (nefnilega Spenamenn og Labbakút- ar), en menn bara hlægja að þessum nöfnum. Þeim fylgir ekki lengur islenzk alvara, og þau hafa ekkert að segja lengur, sem sannanir i deil- um. Svo eru þau ekki einhlit, fyrst frá Chicago meistaratitli í heiðurs- skyni (Master of Arts Honoris Causa) fyrir hönd Wisconsinháskól- ans, er dr. Frank veitir forstöðu. Var ávarp hans til Mr. Thordarson á- þessa leið: “Mr. Thordarson: Because you have brought to your profession the genius of invention: because you have displayed a richness of mind and spirit that has refused to be imprisoned by the technical concerns of your craft: because yoa are a living exempiar of that self- education, into which universities must increasingly strive to reach and teach their students: because you have brouight a disciplined intelligence and unique insight to the collection and care of rare lore: and because, on your private holdings in Wiscon- sin, you have given the State a dramatization of what a far-sighted philosophy of conservation may mean. I am happy to confer upon you the honorary degre of master of arts.” Þýðing Mr. Thordarson: Sökum þess, að þér hafið boriö snilligáfu uppfyndinganna að köllun yðar: sökum þess, að hjá yður hefir komið í ljós andagift og gáfnaþrótt- ur, er aldrei hefir látið á sig festa tæknisfjötra iðngreinar yðar: sökum þess, að þér eruð lifandi dæmi þeirr- ar sjálfsmenntunar, sem háskólarnir verða stöðugt að keppa eftir að gera handbæra stúdentum sínum: sökum þess, að þér hafið beitt taminni skyn- semi og einstæðri skarpskyggni vi'ð söfnun og umhyggju sjaldgæfra fræða: og sökum þess, að þér hafið á einkaeignum yðar í Wisconsin gefið ríkinu lifandi sýnishorn af þvx hvers framsýn varðveizlu-lífsstefna er megnug, þá er mér það ánægja að veita yður fræðameistaranafnbót í heiðursskyni.” * * * C. H. Thordarson er algerlega sjálfmenntaður maður, er .með gáf- um sínum og eljanþreki eingöngu hef- ír komist í fremstu röð starfsbræðra sinna. En hann er ekki einungis afburða maður á því starfssviði er hann hefir valið sér, og sem hann opinberlega er kenndúr við. Hann er einn af þeim fágætu mönrrum, er ávalt virðist hafa af nægum tima að taka frá að- alstarfi' sínu, jafnvel til þess að efla sig til afburða í öðrum greinum.

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.