Heimskringla - 24.12.1929, Blaðsíða 1

fatautun og hreinsun
Klllce Ave. and Simcoe Str.
Slml 37244 — tvær lfnur
llnttar hreliiNntlir os: endurnýjaUlr.
Betrl hrelnMun jafnddýr
Ágætustu nýtízku litunar og fata-
hreinsunarstofa í Kanada. Verk
ELliICE AVE. and SIMCOE STR.
NV In iiipeg —:— Man.
Dept. H.
XLIV. ARGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 24. DES., 1929
NÚMER 13
JOL
Ó komi nú himnesk Jól á jörð
með Jesú anda til spiltra manna;
nú hjarir kristnin við kjörin hörð
því kúgarar andlegt frelsi banna,
og ljósið í hatursins helhríðum deyr,
og hræsnin er skurðgoð á almanna leiðum,
en spillingar fárveðrið magnast æ meir
á mannlífsins ísþöktu heiðum.
Ó komi nú blessuð Jól á jörð
með Jesú kraft og frelsis anda
og lífsins strauma í hjörtum hörð
og himneskan frið til allra landa.
Ó gef þú oss alfaðir gleggvi á ný,
og gjörðu heiminn að ljóssins veldi;
lát himininn rofna með heilögum gný
og hella’ á oss kærleikans eldi.
—Vigfús J. Guttormsson.
•
... \ lelztu Fréttir
--------------------------*
KANADA
*-— -----------------------*
Fiskimenn og fiskikaupmenn í
Manitoba lögðu síðastliðinn fimmtu-
dag álit sitt á hinum nýju lögum
Sambandsstjórnarinnar um birtinga-
veiði í Winnipegvatni, fyrir aðstoð-
arráðherra fiskiveiða, W. A. Found,
er staddur var hér vestra í vikunni.
Benti S. Thorvaldson kaupmaður frá
kiverton á það fyrir hönd fiskimanna,
afr takmörkun veiðarinnar, sem gerð
hefði verið svo seint, að fiskimönn-
um hefði komið illa, þyrfti að vera
tekin aftur til íhugunar af stjórninni.
Þó auðvitað væri að stjórninni hefði
verið annt um það eitt að vernda
Þessa fiskitegpmd og veiði hennar
framvegis, með því að miða upphæð
hennar framvegis við 2,000,000 pund,
hefði sú breyti’ng, fvrirvara lítið, kom-
sér mjög illa fyrir fiskimenn.
Kvaðst aðstoðarráðgjafinn skyldi
taka málið upp við fiskimálaráðherr-
ann er austur kæmi og láta fiski-
uienn vita um hæl, hvað gerðist.
Námaráðgjafi Manitoba, Hon. D. G.
McKenzie, var á fundinum ásamt L
Bancroft sambandsþingmanni,
hapteini J. B. Skaptasyni, eftirlits-
manni fiskiveiða i Manitoba; G.
Fjeldsted og fleiri manna víðsvegar
a8, er mál þetta snertir.
Ferðamannastraumurinn rnilli Kan-
ada og Bandaríkjanna er orðinn geysi-
mikill og er ávalt að aukast. Sam-
kvæmt skýrslum frá Washington hafa
ferðamenn frá Bandartkjunum eytt
237 miljónum dala í Kanada á árinu
1928. A sama tíma hafa ferðamenn
frá Kanada eytt 86 miljónum dala í
Bandaríkjunum. Fára skýrslurnar
sunnan að mörgum orðum um þetta
og benda á, að engar tvær þjóðir
heirnsæki hvor aðra svona mikið.
Segja þær ennfremur, að Bandaríkin
verji meira fé í iðnað í Kanada, en
1 nokkru öðru landi, sem auki sam-
handið eðlilqga milli þjóðanna. Svo
hætist við góðir vegir og greiðfærir
niill landanna, sameiginlegt mál, svip-
uðir atvinnuvegir, og ágætustu við-
tókur beggja þjóðanna. Kanada
segja þjóðskýrslurnar fagurt land og
fjölbreytt að náttúru, sem enn'þá sé
viða ósnert og óbreytt af mannshönd-
mni, og sé þvi hið skemtilegasta land
að heimsækja fyrir Bandaríkjamenn.
Enn sem komið er, sé ferðafólks-
straumurinn mestur til Austur-Kan-
ada, en eftir því sem vegurn fjölgar
inn í vesturlandið, aukist straumurinn
einnig þangað, því ekki er það síöur
aðlaðandi fyrir ferðamanninn, en
austurfylkin.
Hon. W. R. Motherwell akuryrkju-
malaráðherra sambandsstjórnarinnar
liggur, allþungt haldinn í lungnabólgu.
Hann veiktist fyrst fyrir rúmri viku
og þá af brjósthimnubólgu. Þegar
henni létti igreip hann lungnabólga.
Gera læknar sér þó vonir um að
hann muni komast yfir hana.
Fyrir helgina var maður að nafni
William Herbert frá Montreal staddur
í bænum. A föstudaginn var hann
á gangi á Tache stræti úti í St. Boni-
face, er tveir menn réðust á hann og
rændu hann $2,665 er hann bar á sér.
William þessi hafði verið um tíu
vikna tíma hér í Vesturifvlkjunum
að selja hluti i félagi í Montreal, er
Wright Flexible Ax.le Motors, Ltd.,
heitir, og kom í vikunni vestan frá
Saskatchewan. Annar ræninginn
sýndi honum byssu, meðan hinn hirti
vasaféð. Þeir þutu af stað með
peningana upp í bíl, er þeir höfðu skil-
ið eftir skammt frá, og er það hið síð-
asta sem til þeirra hefir frétzt. Wil-
liam gerði lögreglunni strax aðvart,
en hún kom of seint til þess að hand-
sama bófana. Skýrði William frá
því, að helmingur fjársins hafi veriö
ávísanir, er ekki væri hægt að koma
í peninga. Átti félagið er hann vann
fyrir alla fjárupphæðina, að undan-
skildum $15, er hann sjálfur átti.
Þegar William var spurður að því
hví hann bæri svo mikið fé á sér,
svaraði hann, að 'honum hefði ávalt
hætt við þvi, og þó stærri upphæðir
væru, en þetta. William var á líiSinni
heim í gistihúsið sem hann dvaldi á
um kl. 9.15 að kveldinu, er gestir
þessir urðu á leið hans. Þeir buðu
honum “gleðileg jól” að skilnaði.
Um 300 atvinnulausra manna söfn-
1 uðust saman á Market stræti í Winni-
peg síðastliðinn föstudag og ætluðu
að hefja göngu um snræti borigarinn-
ar til þess að draga athygli að kjör-
um þeim, er þeir yrðu, vegna vinnu-
leysis, að hlíta, en lögreglan kom í
veg fyrir það, og kvað mennina ekki
hafa rétt til sýningargöngunnar, nema
þeir hefðu leyfi frá bænum til þess.
Sýndu menn þessir lögreglunni eng-
an mótþróa og hættu við göngtina en
fóru í þess stað suður að þinghúsi og
beiddust aS hafa tal af stjórninni.
Þegar þangaö kom, hafði John Queen
þingmaöur orð fyrir þeim. Benti
hann stjórninni á hörmungar þær er
menn þessir væru undirorpnir með
áhrifamiklum orSum og harmaði um
leið, aS slíkt ástand skyldi eiga sér
staS innan þessa fylkis. John Brack-
en forsætisráðherra tók á móti komu-
mönnunum og lofaði þeim því, eftir
að hafa talað nokkur orS um hví-
líkt hryggðarefni sér væri, að hag
þeirra væri svona komiö, aS gera hið
fyrsta sitt ítrasta til að ráða bót á
Viðurkenning og
þakklæti
Á síðastliðnu sumri varð ég 70
ára. (Eg er nefnilega fæddur 29.
ágúst, 1859J. Tóku þá til nokkrir
vinir mínir hér í Dakota og sömdu á-
skorun til Islendinga i Bandaríkjunum
að veita mér ofurlítinn árlegan við-
urkenningarstyrk og leita almennra
samskota í því skyni. Bar þetta
þann árangur að ég fékk talsverða
upphæð frá forgöngumönnunum síð-
astliðið ár. Var megnið af því úr
Noröur Dakota og Blaine, Wash.
Þar sem ég hefi á undangengnum
árum átt. við talsverSa vanheilsu aö
búa og þar af leiðandi ekki góðan
efnahag hefir þetta drengskaparbragð
orðið mér kærkominn styrkur.
Fyrstu hvatamennirnir að þessari
nýung munu hafa veriö þeir nafn-
arnir Arni Jóhannsson og Arni Magn-
ússon á Hallson og GuSmundur dóm-
ari Grímsson, Rugby. Nokkrir aðr-
ir hafa einnig tekið þátt í fjársöfnun
þessari, svo sem Gamalíel Thorleifs-
son á Garðar, og séra H. E. Johnson,
Blaine, Wash., og fleiri.
Þessum forgöngumönnum og öllum
þeim, er lagt hafa í þenna styrktar-
sjóð (þó ég ekki nefni nöfn þeirra
í þetta sinn) færi ég hér með mitt
innilegasta þakklæti fyrir velvild sína
og viðurkenningu til mín, með þeirri
ósk að Vestur-Islendingar minnist
hinna annara skálda sinna, sem ekki
síður eiga viSurkenningu skiliS.
Ennfretuur er mér skylt að geta
þess hér, að á síðastliðnu hausti siendi
H. C. Thordarson rafmagnsfræðingur
i Chicago, mér sem afmælisgjöf $300.
með vinhlýju bréfi, og þakka óg hlýtt
og einlæglega þessum nafnfræga
manni og alþekkta stórhöfðingja hina
rausnarlegu gjöf.
Að lokum skal þess og getiö, að
ýmsir aðrir, gamlir og nýir . vinir
mínir, hafa einnig sýnt mér margvís-
legan velvildarvott og drengskap sem
er ekki fullþakkaö. Þar á meðal
er Chris. Johnson í Duluth, sem hefir
reynst mér sem bezti bróSir, bæði í
orði og verki. Ennfremur frændi
hans Hjálmur Thorsteinson á Gimli.
—alda vinur minn, sem hefir reynst
mér hinn bezti drengur frá fyrstu
kynntng.—Eru margir þeirra frænda :
tryggir og veglyndir menn, sem
Borgfirðingum möngnm er kunnugt.
Eg mun ætíð minnast allra þeirra
sem hér eiga hlut að máli með þakk-
látssemi og hlýjum tilfinningum.
—Þorskabítur.
vandræðum þeirra. Sættu atvinnu-
leysingjar sig viS það, en auöséö var
! á sumum þeirra, að betur kæmi sér,
að löng bið yrði ekki á því.
Hon. Albert Prefontaine, akuryrkju-
málaráögjafi Manitoba hafði síðast-
liðinn mánudag jólatréssamkomu á
skrifstofu sinni. I henni tóku þátt
urn 70 manns, er vinnur í þeirri stjórn-
ardeild. Ráðgjafinn sjálfur var
Sánti Klaus.
Háskólann fyrirhugaða hefir fylk-
isstjórnin í Manitaba ákveöiö að reisa
í nánd við Búnaöarskólann, hér um
bil tíu mílur út úr bænum. Hafa
megn mótmæli veriS hafin gegn þessu.
Er það talið afar óhentugt fyrir nem-
endur, að þurfa aS sækja nám þang-
að.
Fyrir skömmu fæddist barn í loft-
fari í Georgia-ríki í Bandaríkjunum.
Móðirin heitir Mrs. T. W. Evans.
Þegar barniö, sem var stúlka, fædd-
ist, var loftfariö 1200 fet frá jörðu.
Er þetta fyrsta barniö, sem fæðst
hefir á loftskipi. Spádómur Heims-
kringlu fyrir þremur árum er því
komin fram.
* Björn S. Magnússon Kaupmaður í Árnesi *

;|T,
Hann andaðist að heimili sinu 7.
ágúst síSastliðinn eftir langvarandi
sjúkdóm.
Björn heitinn var fæddur 8. febrúar
1885 að Holtastöðum í Langadal í
Húnavatnssýslu. Foreldrar hans
voru Sveinn Magnússon, dáinn 1926,
og Guðrún Jóhanna Signrðardóttir,
sem er búsett að Gimli. Einn bróð-
ur átti Bjöm sálugi, Magnús S.
Magnússon til heimilis að Gimli hjá
móður sinni. Vestur um haf flutt-
ist Björn ásamt foreldrum sínum og
bróður árið 1900, þá 15 ára gamall
og réðist í vinnu til N. Dakota hjá
hinum velþekkta sæmdarmanni Skapta
Brynjólfssyni. Þar dvaldi hann í
hálft annaö ár. AS því búnu fór
hann til Gimli, iþar sem foreldrar
hans og bróðir höfðu sezt að, og átti
þar heima til 25 ára aldurs eða 1910
að hann gifti sig eftirlifandi konu
sinni, Kristíönu Sigurðardóttur frá
Arnesi. Það sama ár fluttist hann
að Árnesi til tengdaforeldra sinna,
Siguröar Sigurbjörnssonar og Snjó-
laugar Jóhannesdóttur. Gerðist hann
þá þegar starfsmaöur og meðeigandi
verzlunarinnar er þeir ráku þar, og
tók viS henni algerlega að tengda-
föður sínum látnum, og starfrækti
hana svo lengi sem kraftarnir leyfðu.
1 Árnesi eyddi hann 19 árum æf-
inwar í ástríku hjónabandi. Þeim
hjónum varð ekki barna auöið, en
gagnkvæm ást og viröing auðkendi
þeirra samlíf. Á heimili þeirra rikti
ávalt hin víðfræga íslenzka gest-
risni og höfðingslund, ásamt hress-
andi glaöværS, alúð og hispursleysi
í hvívetna.
AS eðlisfari var Björn glaðlyndur
og gamansamur, og þótti yndi að glað
værum félagsskap. Hvarf það aldrei
frá honum enda þótt margra ára
heilsubilun drægi úr því og deyfði.
Það fölnar flest og dofnar hjá þeim,
sem um langt skeið taka aldrei á
heilum sér. 1 æsku var hann hraust-
ur, og gaf sig fyrir gleðisakir tals-
vert að aflraunum og íþróttum og
þótti ætíð á þvi sviði vel liötækur.
Hann var fríöur sýnum, rúmlega með-
almaður á hæð og sérlega vel vax-
inn Hann var allatíö ágætur starfs-
maður að hverju sem hann igekk, at-
orkusamur og áhugamikill, ríkur af
metnaði, og vildi ógjarna sjá sinn
hlut minni en annara. Kom þar fram
hjá honum hið íslenzka ættarbragS,
því kappgirni er eitt af einkennum Is-
lendinga, enda var Björn sannur og
góður tslendingur, með drengskap og
trvgglyndi langt yfir meðallag. Allt
íslenzkt var honum kært, og Island
þráði hann aS sjá áður en hann lyti
aldurtilalögmáli tilverunnar,— haföi
hann ákveSiö að gera það næsta sum-
ar, ef til þess ynnist lif og þrek. Ó-
efaö hefði hann gert það; því hann
var ekki eitt i dag og annað á morg-
un, hann var heill en ekki hálfur
þar sem hann var og í áformum sín-
um, fastur fyrir, — ekki flöktandi
hvarflandi, þó eitthvað reyndi á, þótt
Vonin
Þó stormurinn æði og ógnandi ský
Um algeiminn svífi, þá kemur á ný
Hin vermandi gola, með sumar og sól,
Að signa hvert blóm, sem að veturinn fól.
Og þeir er þú treyst hefir, bróður sem bezt,
Skulu bregðast í drengskap þá reynir á rnest,
Þá samt er í hjarta þér helgast það mál,
Sem hljómar: að bróðurþel eigi hver sál.
Þó huga þinn erfiði og böl hafi beygt,
Og baslið í hjarta þér gremju’ hafi kveikt; ....
í fjarlægð er draumland, sem aleinn þú átt,
í aflraunum lífsins, þar færðu þinn mátt.
Hvert spor, sem þú fetar á framtíðar braut
Er fylling á vonurn og sigur í þraut.
Og vonin er máttur þinn, skjöldur og skjól,
Unz skeiðið er runnið að eilífðarstól.
Já vonina þökkum, þá gullfögru gjöf
Sem greypt er í sál hverja’ um lönd og um höf.
Hver draumur, sem rætist við andlegan yl,
Er ímynd þess fegursta er sálin á til.
—Bergthór Emil Johnson.
móti blési og brekkan væri í fangið.
Eg -get ekki hugsað nrér, út frá
þeirri kynning, er ég hafði af hon-
um, hin tvö síðastliSnu ár, að hann
myndi nokkuru sinni ótilneyddur hafa
gengið frá því sem hann ætlaði sér
og áleit að væri rétt og sanngjarnt.
Lundin var nokkuö stór og stíf, ef til
vill á stundum um of, en hún var líka
full af mannúð og dáðríkisþrá, ‘hann
var ætíð reiðubúinn að hjálpa þeim að-
þrengdu og ganga til liös við lítil-
magnann og rétta hans hlut ef á
hann var hallað. Fésýslumaður var
Björn góður, enda var þaö hans
aðalstarf, lagöi hann sig eftir því með
kosígæfni, sem hverju öðru er hann
fékkst við. Hann tók þátt í ýmsum
málum sveitarinnar og gat sér þar
góðan orÖstír. Hann var liðsmaS-
ur góður hvar sem hann var, og eign-
aðist líka marga góða vini og kunn-
ingja, sem sakna hans'sárt, en igeyma
jafnframt hans góðu minning. Eg
hygg samt að Björn heitinn hafi
verið meira vinavandur og vinfastur,
heldur en óðfús, aS afla sér þeirra sem
flestra. Eg held það eigi fjarri
sanni, að það hafi tekiö æði oft nokk
um tíma og fyrirhöfn að verða vin-
ur hans, hann var ekki fljöttekinn.
En ég lít einnig svo á, að það hafi
verið erfitt, ef það var mögulegt að
verða óvinur hans, þegar maður var
búinn að ná vináttu hans, og olli því
heillyndi hans, hreinskilni og ein-
lægni. Frændrækni og umhyggja
fyrir ástvinum var samfara þessum
lyndiseinkunnum hans.
Gáfur hans voru góðar, enda var
hann kominn af ágætu og vel gefnu
bændafólki úr einni beztu sveit Is-
lands. Nákominn ættingi hans var
Siguröur Jóhannesson skáld, sem marg
ir kannast viS. Hin andlegu mál
voru Birni heitnum hugleikin og
hjartfólgin. Hann gaf sér tíma
til að hugsa um þau, fylgjast með
þeim og styöja þau, þrátt fyrir ann-
ríki og áhyggjur. ÞaS er meira en
maöur fær sagt aS nú á tímum sé
almennt. Hann unni hinum frjáls-
lynda kirkjufélagsskap og trúmálum.
Hann eiröi engu þvi er honum fanst
úrelt og dautt á því sviði. Kreddur
voru honum óþolandi.
fundinn væri samræmis gætt, og allt
það sem spillti því og kúgaði skyn-
semina væri látið hverfa. Hann leit
svo á, að kirkjan ætti aS vera í lif-
andi snertingu og samstillingu við þarf
ir og þroska mannsandans.honum hvoru
tveggja í senn — upplýsing, leiðarljós
og áningarstaður á erfiðri og vand-
farinni braut lífsins. Þessi var af-
staða hans til kirkjunnar og kirkjunn-
ar mála. Og þó hann metti mikils
vitsmuni og þekkingu, og skipaði
þeim öndvegi allstaöar, þá var trú
hans á algóöan guð, föður allra,
hrein og sterk, og lotning hans fyrir
meistaranum frá Nazaret var 'talk-
markalaus. Lífsskoðun hans og
kenning taldi hann hina æðstu lífs-
reglu, lífsmælikvarða og hugsjón. Og
hann gat aldrei felt sig við annaS,
en faðirinn algóði breiddi ávalt faðm
móti hverju barni sínu, án friðþæg-
ingar, milliliðalaust, hvenær sem það
leitaöi til hans, og vildi koma, eins og
svo vel er lýst í fallegustu dæmisög-
dnni sem til er. I þesari trú dó
Björn Magnússon, og ég er þess
fullviss að honum hefir orðið að trú
sinni. Hin frjálslynda trúmála-
stefna, sem hann studdi með ráðum
og dáð og baröist fyrir, hefir mist
mikið við burtför hans, og vér, sem
eftir lifum og að henni stöndum er-
um í mikilli þakkarskuld við hann,
fyrir það sem hann var málefninu
og félagsskapnum. En þegar þannig
stendur á, er það léttir, fróun, sú
vissuvitund, að sá sem berst fyrir
góðum málstað, uppsker þeim mun
sannara, fyllra, dýrðlegra líf, þetta,
sem er hið eina eftirsóknarverða,
þegar allt kemur til alls.
Það er ávalt þungt að sjá á eftir
vinum og ættingjum út í húmskugga
dauöans, en einkum þegar æfisólin er
hækkandi eða í hádegisstaö, slíkt veld-
ur sárum trega hjá þeim, sem næstir
standa og mest hafa mist. En það
mun vera dularfult ráSstöfun for-
sjónarinnar aS líkn fýlgir hverri
þraut og sorginni einhver huggun.sem
græðir sárin, þerrar saknaðartárin og
friðar.
Björn S. Magnússon var jarðsung-
inn 11. ágúst, að viðstöddu miklu
fjölmenni, af þeim sem þetta skrifar.
Hann gat meS engu móti gengið
á mála með því, sem .gekk í bág við
sannfæringu hans, og skynsemi. Allt
hugsunarleysi i þá átt, öll óeinlægni
og látalæti, þar sem annarsstaSar var
honum andstyggS. Hann var ekki
blindur fyrir þvi tjóni, sem slíkt
veldur manndómi og manngöfgi. ÞaS
var hans skoSun aS trúarbrögðin og
þekking mannsandans ættu að haldast
í hendur og fallast í faðma. Um leiS
og sannleikans væri leitaö og hann
—Þ. J.
Mánudaginn 16. þ. m. lézt að heim-
ili Jóhanns Guðmundssonar í Minn-
eota öldungurinn FriSrik Guðmunds-
son, 93 ára að aldri. Var hann
fæddur i apríl 1836. Til Ameríku
kom hann 1883. Hann kvæntist
1876, Guðnýju Þorláksdóttur, er lézt
11. september i haust. — Friörik heit-
inn var talinn elztur maður í Minne-
ota.