Heimskringla - 12.03.1930, Síða 5

WINNIPEG, 12. MAHZ, 1930
HEIMSKRINGLA
5. BLAÐSlÐA
l’-ugum. Reynsla manna svo mis-
jófn og margvísleg aö visst orö eða
orðasamband getur komið mismunandi
roi’ á tilfinningar tveggja eða fleiri
°S eiginlega ná engin orð yfir feg-
urðina. Þau geta aðeins óbeinlinis
vakið hana i mannssálinni. Fegurð-
1,1 'yfirgengur ailan skilning.’’ Vita-
skulcl má þetta til sannsvegar færa
n*eð hin önnur listatæki. En þar
er þó hvergi nærri eins mikil hætta
a ferð, um algerðan misskilning eins
°g þar sem tungan á hlut að máli.
Engin listaverk yerða fyrir annari eins
^olvun af bókstafsþrælnum, eins og
tau sem rituð eru. Hugsun hans
flaekist í "orðinu”, og þar sem sann-
leiki og fegurð Hggur í loftinu, verður
ekkert fyrir honum nema lygi og vit-
leysa. Þessa svivirðingu hafa bók-
•nenntir Gyðinga orðið að líða af
höndum vestrænna manna. Kirkjan
tekur sér fyrir hendur að “skýra”
skálclskap sem hún skilur ekkert i, eða
v'0 ekki skilja; Gyðingum til mestu
öneysu en sjálfri sér til ómetanlegs
andlegs tjóns. Því það er henni að
kenna að stórgáfaðir og sannleiks-
elskandi menn eins og Thomas Paine,
fngersoll og-Joseph Lewis ihafa ri;að
um biblíuna eins og bækur þeirra bera
v'tni um, og þannig lokað henni sem
l'stasafni fyrir mörgum hverjum.
Eitthvað hefir hún þó inni að halda
annað en visincli eins og orthodoxar
halda fram, eða siðferðislegan ó-
þverra (sbr. “Bible unmasked” Lewis),
fyvst Gyðingar sjálfir sem skildii hana,
hafa lifað á hennar and'lega auði, í
gegn uni allar píslir sínar og ofsóknir;
°g þó þeir hafi hrakist hér og þar
°g dreifst yfir alla jarðarkringluna,
offast nær bundnir ógeðfeldum störf-
um> eru þeir í dag ein af fremstu
listþjóðum heimsins. — Og þessi hætt i
f>'Igir að meira eða minna leyti hverju
listaverki, sem sniiðað er með tæki
tungunnar; að orðin sem ættu að
f*enda mannsálinni út í ómæli fegurð- |
arinnar verða misskilin sem fárán- i
iegustu palldómar um tilveruna
og tilgang hennar — stundum
óviljandi, en. oftar af óráð-
vöndum mönnum setn þykjast
bszt koma ár sinni fyrir borð með iþví
að afvegaleiða meðbræður sína. Um
slíkan misskilning er ekki að tala, á
neinum listaverkum nema þeim sem
birtast í riti. Hefðu gnðspjallamenn-
irnir skilað heiminum sögunni um
“ihina síðustu kvöldniáltíð,” í mynd
eða tónum, gat kreddumönnunum
reynst erfitt að gera hana að sere-
moníu sem flækir hina ógleytnanlegu
j vinarkveðju, “gerið það i mína minn-
ingu,” inn í fórnarhugmyndir villi-
mannsins, sem drepur menn og skepn-
ur tiJ þess að sefa ímyndaða reiði guðs
sir.s. Og heppnir mega Æsir teljast
að hafa mátt búa að sínu öll þessi ár,
án þess orð og gerðir þeirra væru
skýrð af þeim sem hanga á bókstafn
um dns og hundur á roði. Heppnir
eru líka Islendingar, að þeir eru nú
óðum að vinna ihina auðugu námu
fornbókmenta sinna, enda sér það á,
þó Phoenix þjóðarinnar hafi enn gert
litið rneir en teygja nefbroddinn upp
úr öskunni.
Fegurðin hlítir somu lögum í lista-
verkum, eins og annarstaðar. Hennar
nýtur enginn án innilegrar leitar, og
ekkert varpar nýju ljósi vfir hana,
annað en listin sjálf. Kvæði sem
vér rosknir íslendingar Iásum á æsku,
lœiðum við oftast nær.og höfðum oft
yfir; og því fundum við fegurðina í
þeim. Þannig var fyrir mér, t. d.
með kvæðið “Gunnarshólmi.” Síðan
i bernsku hefi ég verið hrifinn af þvt,
en þó hafði ég ekki fullkomna hug-
mynd um hversu mikla fegurð það
hefir að igeyma, fyr en ég sá og heyrði
Guðmund Kamban flytja það, og það
án nokkurra skýringa. List Kambans
brá nýju Ijósi yfir list Jónasar. Eins
nær ljóð oft hærra flugi sé það sung-
iö undir lagi sem ort er við það. Það
væri fróðlegt að sjá skýringar ein-
hvers bókmentaberserks á kvæði Matt-
híasar “Ó Guð Vors Lands.” Eg
treysti mér til að skýra það svo vel
Stórstúkuþingið
Stórstúka Goodtemplara í Manitoba
og Norðvesturlandinu hélt ársþing sitt
þann 17 og 18 febrúar s. 1., í íslenzka
Good Templara húsinu í Winnipeg.
Mun það vera 47 þing-ár stórstúk-
unnar. Á hún því orðið talsverða
sögu sér að baki. Væri fróðlegt að
heyra, þó ekki væri nema nokkra
kafla úr henni, ekki sízt vegna þess
hve íslendingar koma mikið við þá
sógu. En út í það verður nú samt
ekki farið hér, en aðeins vikið að
þvi helzta, er gerðist á nýafstöðnu
þingi.
Skýrslur embættismanna, sérstak-
buys
the greatest instrument
in all the world
SJkeNew -
MicrO'Synchronous
Mctot-
Radio
WÍth ELKCTEOtA
Complete with 10 tubes
$375
Victor Radio complete
$255
From the greatest radio ever built to a newer and finer
* Electrola—at the turn of a tiny knob—and all in one com-
pact cabinet. Here is radio reception that none but Victor
can give you. Micro'synchronous radio . . . Victor super-
automatic, full - vision dial—combined with a refinement
of the hitherto expensive Electrola . . . at the price of an
ordinary, single-duty instrument.
yovi
You have never heard such record reproduction .
have never believed such radio performance
possible. One hearing will convince you
absolutely. And our terms are most
attractive.
Only $25.00 down and
balance in 20 months
§argent Ave. at gherbrook
að kvæðið verði ein endemis vitleysa!
Er. þegar það er vel flutt af æfðu
kóri undir lagi SveinBjarnar, liugsar
tnaður lítið utu sérmerking orðanna.
Hr.gurinn fyllist fögnuði, sem er ofar
öllum hugtökumþeirra orða sem kvæð-
ið samanstendur af. En það er langt
frá að oss sé ætíð nauðsyn á meiri list
tii þess að njó‘a listaverkanna. Það
eina sent þau krefjast frá vorri hálfu,
er óskift athyg'li. I þeim eins og
náttúrunni verðum vér að leita feg-
urðarínnar einlæglega og fordóma-
laust. Líklega eru fleiri en ég sem
muna þá tíma, þegar ekki var til neins
að leggja sig niður við að lesa kvæði
Steplháns G. Stephanssonar. Þau
voru óskiljanleg, og í þeim víst litla
fegurð að finna! Og vér, sem höf-
unt breytt um skoðun á skáld^kap
hans, vitum nú vel, að þessar griJlur
voru ekkert annað en fordómar og
ókunnugleiki vor á kvæðum skálds-
ins. Undir eins og vér fórum að
lesa þau af alúð, hrifu þau hugann og
fylltu hjartað af fögnuði. Og þess oftar
og rækilegar sem vér lesum þau, því
dásamlegri andlega reynslu veita þau
oss. Qg svo er með öll sönn lista-
verk. Vér verðum að “hafa þatt
yfir” oft og í einrúmi, til þess að hafa
fu'll not af þeint. Það er næstum því
visst ntark, að listaverk sem vér náum
öllum áttum á, við fyrstu kynningu,
flytur oss engan þann boðskap sem
endist til langframa. Vér verðum
að leita þess sem einhvers virði er að
finna. Og þá leit getur enginn háð
í annars stað. Eins er/það, að eng-
inn hefir gagn af að vita að þetta
eða hitt er s’órt og frægt listaverk,
nema liann finni til þess, með sjá'lf-
um sér, að svo er.
Margir hafa veitt því eftirtekt, að
unglingar sem nú alast upp eru miður
hneigð til ljóðalesturs; og vantar þó
ekki að þeim sé bent á margan 'bók-
nientagimsteininn og hann sé ítarlega
skýrður fyrir þeim í skólanum. En
það Ihefir ekkert að segja. Til dæmis
er mér kunnugt um sextán ára stúlku,
sem varla les kvæði, nema af því
hún má til, svo hún “standist prófin.”
En á 8—10- ára aldrinum hafði hún
einhvern heyg af skólanum og var lát-
in sitja heima. Þar las hún ihvað
helzt sem henni sýndist, og var ekki
hlutast til um í hvaða bækur hún
hnýstist. Einu sinni var ihún að
leika sér með stallsytrum sínum, og
þóttust þær vera að “ihafa prógram.”
þar flutti :íiún kvæði sem hún kunni
utanbókar, en kvæðið var "Home they
brought her Warrior dead,” eftir
Tennyson, sem mér hefði aldrei komið
ti! hugar að barn á hennar aldri
botnaði nokkuð í. Þó var engum
blöðum um það að flet’a, að telpan
sýnái ií meðferð ljóðsins að það hafði
hrifið hana. Þegar ég spurði hana
síðar, því hún hefði lært (þetta kvæði,
svaraði hún því til, að hún vissi það
ekki. “Eg, Ihefi bara lesið það svo
oft,” sagði hún; og þegar ég grenslað-
ist ef':ir, því hún hefði lesið það svo
oft, svaraði hún : “af þvi það er svo
ósköp fallegt.” Síðan ihefir þessi
stúlka vaðiá í gegn um ýmislegt sem
kennslufræðingar hafa valið úr ensk-
uin bókmentum, undir leiðsögn lærðra
kennara; en að hún njóti þeirra eins
og ljóðsins sem hún fann sjálf, kemur
ekki til nokkurra mála. Og það er
af sjálfum mér að segja, að ekkert
rýrir það jgildi kvæðisins, þó T. Kal
man eða P. B. sé höfundur þess, né
eykur hitt ánægjuna að finna nafn
Davíðs frá Fagras/kógi eða Einats
Benediktssonar unilir því. Það er
með listaverk ma,nnanna eins og mestu
listaverk skaparans — mannskepnuna
Þau ættu að dæmast aðeins eftir því
hvernig þau reynast þeim sem mest
hafa saman við þau að sælda. — Frh.
lega skýrslur stórtemplars Gísla P.
Miagnússonar og stórritara B. A.
Bjarnasonar báru það með sér, að
.stúkum hafði fjölgað á árinu og að
sbárstúkunni hafði á annan liátt orðið
allvel ágengt í starfi sinu. Félaga-
tala undirstúkna þeirra er stórstúk-
unni heyra til, hafði að mun airkist
á árinu. Og það sem mest er um
vert, er það, að í þessum hópi, sem
bættist við Good Templara regluna,
er meiri hlutinn ungt fólk, ungir Is-
lendingar.
Á þinginu mátti segja að flest þau
mál væru íhuguð og rædd, er bindindi
snerta. Sérstakur áhugi virtist koma
fram í samhandi við stofnun stúkna.
Var framkvæmdarnefndinni fyrir yfir-
standandi ár falið að gera sitt ýtrasta
í því efni. Einnig að útbreiða hug-
sjónir Good Templara í ræðu og riti,
eftir þvi sem efni og ástæður leyfðu.
Heldur bágborna, kváðu sumir full-
trúar utan úr sveitum, reynsluna af
bjórstofunum vera. Yngri menn,
sem ekki hefðu vitað hvað áfengi
var fyr en þær voru opnaðar, væru of-
margir út á drykkjubrautina að iha'lda.
Kváðu þeir að ef til atkvæða kæmi
af'ur um áfengissöluna í sveitunum,
myndu mangir, er áður greiddu henni
veg, ekki leika sér að því aftur.
Um vínauglýsingar i blöðunum, var
rætt. Þótti kenna ósamræmis í stefnu
fylkisstjórnarinnar í því, að fylla blöð
með s’jórnar-vínauglýsingum á sama
íma og umferðakennarar væru til
þess að fræða börn í skólunum um það
að áfengið væri að minnstai kosti
deyfandi, ef ekki bráðdrepandi eitur
fyrir þau.
Talsvert var rætt um jþörf á auk-
inni samvinnu allra þeirra er bindindi
væru hlyntir, hvort sem utan eða inn-
an bindindisfélaga standa. ^Tjáði
þingið sig samlþokkt stefnu bindindis-
félagsins enska, er kallar sig Mani-
tcba League Against Alco'hoHsm, eins
og hún var birt á ársfundi félagsins
6. febrúar s. 1.
Þá kvað þin'gið sig samlþykkt hreyf-
ingu þeirri er bindindisfélög í Ontario,
Manitöba og víðar eru að hrinda af
s.'að og að því lýtur að fyoma á sem
fy.rst að tækifæri gefst vínlöggjöf yfir
land ait.
Eftirlit sambandsstjórnarinnar með
hafnleyfum veittum skipum er vín-
föng flyttu til Bandaríkjanna var for-
dæmt.og forsætisráðherra sent skeyti,
því viðvíkjandi.
Samþykkt var tillaga er fram á það
fer, að styðja aðeins þá til pólitízkra
valda, er Good Templara málum væru
hlyntir. Einnig var samþykkt að
senda Hioover forseta þakklætisskeyti
fyrir dugnað hans og áræði í sam-
bandi við eftirlit bannlaganna í Banda-
ríkjunum.
Um úttgáfu í íslenzks Good Templara
blaðs, er kæmi út einu sinni á árs-
fjórðungi og væri að stærð og formi
svipað og blaðið Templar á Islandi,
var talsvert rætt. Var að lokum
framkvæmdanefnd stórstúkunnar falið
það mál til afgreiðslu.
I framkvæmdarnefnd stórstúkunnar
voru þessir kosnir fyrir komandi árt
S T. — A. S. Bardal.
S. Kanslari: — Dr. S. J. Jóhannesson
V. T.: — Miss S Eydal.
S. Ritari: — B. A. Bjarnason
S Gjaldkeri' — G. M. Bjarnason.
S. Kap.: — Miss Anne Backman.
S Dró'ts.: — G. H. Hjaltalín.
G.m. Ung. s. — Jóhannes Eiríksson
S. G.m. Löggj.s. — J. E. Marteinsson
S. Fræðslum. stj. — S. Einarson.
Fv. S. T. — G. Dann.
A. Aliþ. T. — H. Skaftfeld.
Auk framkvædarnefndar, voru eftir-
farandi embættismenn kosnir:
S. Aðst. RitarB — A. L. Oddleifsson.
S. Aðst. dr.: — S. B.Benediktsson.
S. Sendiboði: —H. Gíslason.
S. Organisti; J. Th. Beck.
S Vörður: — Sigurjón Björnsson.
S. CJtv.: — Árni Anderson.
S. E.
Ágrip af ræðu
(Frh. frá 1. bls.)
verið gott — það er ekki ósvipað upp-
eldinu í Kolmúla—og þarf að batna,
annað er það, að me'naðurinn, sem
heimtar það bezta og þiggur ekki
neitt arinað, kemur okkur að lokum að
meira haldi en endalaus aðdáun á
öllu, sem er ofurlítið fyrirferðameira
en við sjálfir. G. Á.
sveit andaðist 18. þessa mánaðar að
morgni í hárri .elli.—iMibl.
Frá Islandi
Aheit á Strandarkirkju — Ólafur
Friðriksson hefir afhent blaðinu áheit
á Strandarkirkju frá Thor Jensen
Brand í Wintiipcg, að upphæð 241 kr.
25 aur. (200 danskar krónur). Thor
Jensen Brand er ættaður af Eskifirði,
bróðir Carls Jensen á Reykjarfirði og
þeirra bræðra — Alþbk
Rvík., 4. febrúar
Magnús Thorberg, útgcrðarmaður
andaðist hér í bœnum á sunnudaginn
eftir uppskurð. — Mbl.
Séra Jóhann Þorstcinsson fyrrum
prestur í Stafholti, andaðist hér í bæn-
um á sunnudagskvöld, rúmlega átt-
ræður að aldri.
Séra Jens Hjaltalin
síðast prestur að Setbergi í Eyrar-
City
Mjólk
er mælikvarði fyrir beztu
mjólk til notkunar á heimil-
inu í Winnipeg.
Fullkomlega gerilsneydd.
PHONE: 87 647
Þetta er ágætt tækifæri
fyrir yður, að kaupa hvort sem er föt eða yfirhafnir
Aðeins
fyrir
63
cents
dollars virðið

Furnishings cg Hattar
Frá heimsins frægustu klæðskerum
Aðeins
fyrir
69
cents
dollars virðið
Stiles & Humphries
261 PORTAGE AVENUE
NEALS STORES
x “WHERE ECONOMY RULES”
BLUE RIBBON TE,
1 pd. pakki ...
56c
95c
$2.10
Til bindindissinnaðra manna og
kvcnna. — Sendið börn ykkar í barna-
stúkuna Æskan. í henni eru nú 14
meðlimir, 3 drengir og 11 stúlikur.
Skemtilegast væri að talan tifaldað-
ist.- Við sem höfum það á hendi að
gæta unglemplara skulum sjá um að
börnunum liði vel á fundum og að þau
læri gott eitt undir okkar hendi.
J. Eiríksson,
G. S. J. W., I.O.G.T.
FIXÍIJK, Snowdrop brand, good quality.
7-lb. sack, 29c; 24-lb. sack...................
FISH, Smoked Haddie Fillets,
Per lb. 15c; per box (about 15 lbs.) ..............4
CHEESE, Baumert Relish, OfT _
J-lb. wood box ...................................... Ul V
MATCHES, 400’s, Eddy’s.
3 large boxes ..................................
BUTTER, “Pride of the West” Fancy Creamery, A sy
1-lb. brick ..........................................
EGGS, B.C. Fresh Firsts,
Per dozen .........................................
EGGS, B.C. Fresh Extras.
Per dozen .....:...._............................ji_
(Last Sale of B.C. Eggs this Season)
OXYDOL
Large packet ______________________________________
OI.I) DUTCH CLEANSER,
Per tin ___________________________________________
LOBSTEB, Fancy Quality,
J-lb. tin _________________________________________
PEAS, Dewkist, choice, sieve 4.
No. 2 size tin; 2 tins ........................._...
ASPARAGUS, Oalifomia State Natural.
No. 1 tin .........................................
23c
39c
42c
fcfc
AND MANY OTHERS"
733 Wellington (við Beverley) 717 Sargent Ave.
759 Notre Dame Ave. 666 Sargent (horni Agnes St.)