Heimskringla - 26.11.1930, Side 2

RT.AÐStÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 26. NÓVEMBER, 1930
Guðrún Hannesson.
24. apríl, 1856—4. júní, 1930.
Enn eru orpnar
íslenzkar leifar
moldu — móður fjarri.
Landnemi er iátinn.
Landnámið blómgast
yfir grónum gröfum.
Falla og fækka
fornar stoðir
vorra búða vestra.
Breikkuð er brautin
brautryðjandans.
Frumbýlið er fállið. #
Lof sé þér, látna
iandnáms kona
fimtíu og fjögur árin.
Guðrún frá Gimli,
góðan orðstír
gaztu þér tii grafar.
Kær varstu kona,
kærleiks rík móðir,
föst á vini og frændur.
Lékstu við listir
iöngum stundum —
þar fann sál sig sjálfa.
Góð varstu, Guðrún.
glaður vors friður
andaði þér yfir.
Sál þín var sólskin
sannrar vináttu.
Gafstu bezt og gladdir.
List þinni lífið
litla tilsögn
gaf á vestur vegum.
Lífið af list
lifðir þú samt: —
máske fþrótt mesta.
Ung í anda
eldri skólans,
trygg við trú og siði,
elífrar æsku
unaðar himinn
sástu sálum búinn.
Sástu svanhvítar
sálir fljúga
heimi frá til himna, —
ár að eilífu
endurborin
ljósi guðs lifanda.
Allan alheiminn
alkærleikans
guð í miskunn geymdi.
Alt líf eignaðist
eilíflega
helga sæld með honum.
Bjartsýnin bezta
barna trú þína
hóf í hæsta veidi.
Sann-göfgar sálir
sértrú hverja
ljóma eigin ljósi.
Góð varstu, Guðrún,
gott þig að eiga
þegar sorg var sárust.
Talnabönd týna
tölum sínum.
Gæðin þín ei gleymast .
Frumbýlið fallið.
Friður sé með vorri
kynslóð grænna grafa.
Eilífrar æsku
englarnir þig leiði,
Guðrún, heim — að Gimli.
Þ. Þ. Þ.
Opið bréf til Hkr.
Tileinkað þeim vinum rnínurn K. N.
skáldi á Mountain, og frú Rósu
Casper í Blaine.
MillibUsástand.
Síðan eg sendi síðasta þáttinn af
opnu bréfi til þeirra vina minna K.
N. og Rósu Casper, hefi eg tekið mér
tíma til að yfirfara heild þá, sem út
er komin, og rekið mig á ýmislegt,
sem þarf leiðréttinga við. Og af því
eg vil bæði vera sanngjöm og sann-
sögul, bið eg Hkr. leyfis að leiðrétta
það hér, áður en eg sekk mér nið-
ur í framhaldið.
Fyrst af þessu tæi. — 1 Heims-
. kringlu 1. okt. er skakkt frá sagt —
dögum og atburðum ruglað, eða at-
burðaröð. Sérstaklega fyrir þá sök
að einum degi er sleppt úr, nokkuð
af atburðum hans tileinkað öðrum
degi en nokkru sleppt með öllu. Eg
vil því biðja þá sem lesið hafa bréf
mitt, að minnast þess, að ganga mín
til Reykjavíkur gat ekki skeð 21. né
! 22. júní. Fyrri daginn lentum við
og þann dag var Vestur-Islendingum
fagnað í Bíó, eins og frá er sagt. Þá
mun eg og hafa séð Mörtu Stefáns-
dóttur en ekki farið heim með henni.
Næsti dagur hefir fallið úr frásögn-
inni. Hann kemur hér:
Sunnudaginn 22.. júní var veður
þurt en fremur kalt. Séra Friðrik
Hallgrímsson (einu sinni í Argyle)
prédikaði i dómkirkjunni og bauð
Vestur-Islendinga velkomna í nafni
íslenzku kirkjunnar. Þann dag var
kirkjan full, að undanteknum tveim
lokuðum bekkjum rétt fyrir innan
mig. Þegar komið var fram í miðja
guðsþjónustu kom Pétur með lykla
sína og opnaði annan bekkinn og
hleypti inn þangað seinkomnum sauð
um. Eg er hrædd um að mér hafi
orðið á, þvi eg brosti, því þessu stétta
merki var eg búinn að gleyma. —
Skyldu slík stéttaskifti eiga sér stað
í Himnaríki?
Kirkjusöngurinnar var góður, en
ekki betri en eg hefi heyrt kirkju-
söng hjá okkur heima í Blaine. Ræð-
an — hana man eg ekki nema hvað
presturinn talaði hlýlega til Vestur-
Islendinga, eins og allir heima ávalt
gera.
Frá messu gengu þau Þorvaldssons
hjón upp að Arnarhól, og eg með
þeim.Það var þenna dag að Marta
Stefánsdóttir kom og eg fór heim með
henni.
Eftir hátíðina. — Einnig leiðrétt-
ingar: Nú þegar hátíðinni er lokið
og eg komin til sjálfrar mín aftur,
hérna vestur á Kyrrahafsströnd; því
siðan eg byrjaði að skrifa ferðasögu
mína, hefi eg endurlifað atburði þá
er frá segir, og lítils annars gætt —
tek eg eftir því að mishermi hafa
orðið á nokkrurp stöðum. Til dæmis
að varðskipið Þór hafi mætt Mont-
calm á Faxaflóa. Það var ekki Þór,
heldur Ægir, ef mig minnir rétt. Á-
stæðan fyrir þessari missögn er næst
um afsakanleg. Hún er þessi: Þegar
Montcalm skreið inn fjörðinni, gekk
Þór gamli aldrei frá augum mér. —
Hann öslaði á undan skipinu eins og
hann væri að vísa okkur leið. Ef
til vill hefir hann verið að bjóða okk-
ur velkomin. Það var ekkert skip,
heldur Þór í mannsmynd — með ham
arinn reiddan um öxl, og hvarf þá
fyrst er skip vort lagðist við akkeri.
Síðar þegar eg byrjaði að skrifa
ferðasögu þessa, birtist hann mér á
ný og hvarf aldrei frá augum mér,
fyr en fyrsti og annar kafli hennar
var kominn í póstinn. Og enn stend-
ur hann hér og glottir., ekki illilega
heldur eins og maður, sem er á-
nægður með sjálfan sig. Lygi, veit
eg flestir segja, en samt er það nú
satt.
Annað. — Þar sem sagt er frá pré-
dikunarstólnum í Almannagjá segir:
I gjánni austanverðri var prédikunar
stóllinn o. s. frv. Atti að vera: í
vesturhlið gjárinnar. Fleiri missagn-
ir af líku tæi kunna víðar að vera,
sem og skrif- eða prentvillur, eins og
t. d. í kaflanum “Þingvellir og um-
hverfið” i Hkr. 15. okt. Þar stendur:
eystri veggur gjárinnar; á að vera
vestri veggur, og seinna í sömu máls-
grein, hraðvirkum, átti að vera hroð
virkum, þetta er prentvilla, eða hefir
verið svo hroðvirknislega skrifað,
að prentarinn gat ekki lesið. Seinna
í sömu grein stendur: til suðausturs
Þingvallavatn; átti að vera: til suð-
urs eða suðvesturs.
Ymislegt fleira smávegis er og að,
t. d. orðavillur, en sízt meira en ger-
ist um atmennar blaðagreinar. Staf-
villur minnist eg ekki á og er löngu
hætt að roðna þó eg sjái þær. Þar
sem um missagnir átta eða staðhátta
er að ræða, munu kunnugir sjá af
hverju það ér sprottið og góðfúslega
leiðrétta, ókunnugum gerir það lítið
eða ekki til. Þeir sem kritisera af
einskærri löngun til að ná í mig eða
jafna um mig, er það sizt of gott.
Verði þeim að góðu. En vegna hinna
mörgu, sem votta mér þakklæti fyr-
ir bréf þetta, ætla eg að halda á-
fram, meðan eg hefi eitthvað til að
segja og meðan og þegar Heims-
kringla hefir rúm fyrir það. Eg mun
og segja frá hlutunum eins og þeir
komu mér fyrir augu og eyru, án til-
lits til þess, sem öðrum kann að sýn-
ast um þá. Það er tilraun til að
endurgjalda á þann eina hátt, á þann
eina hátt sem í mínu valdi stendur —
þó í smáum stíl sé — örlítinn part af
hinni stóru þakkarskuld, sem eg er í
við þá, sem hjálpuðu til að senda mig
heim.
* » •
Mánudag 30. júní. — Vakna eg við
sólarheilsan — því sólin skein fullum
fetum á mig inn um 4 feta glugga.
Þá er hún á suðurleið. Nokkrir kunn-
ingjar ná mér í rúmi. Meðal þeirra
ferðafélagi minn Th. Símonarson frá
Blaine og Jakob Benediktsson, sem
lengi átti heima við Hallson N. D. og
síðar í Bellingham, Wash., en nú tii
heimilis heima, fornkunningi minn. Eg
flýtti mér á fætur þvi Jakob þurfti
margs að spyrja þaðan að vestan. —
Leysti eg úr því sem eg gat. Ekki
þurfti eg að spyrja um líðan hans;
hann bar öll merki vellíðanar utan á
sér, í svip, augum og látbragði. Dökk-
rauða skeggið huldi niðurandlitið og
teygði sig ofan á bringu. Hann gat
verið auðugur bóndi eða aðalsmaður,
sem gefið hafði frá sér áhyggjur lífs-
ins og lifði nú í áhyggjulausri ró.
Seinni hluta þessa dags fórum við
þrjú, Kristján, Marta og eg út í bæ.
Fyrst á listasafn Einars Jónssonar.
| Þar yfirgaf Kristján okkur. Þaðan
I fórum við á landssýninguna; þá í
| kirkjugarðinn; hans hefi eg fyr getið
Þaðan gengum við austur fyrir Tjörn
| komum við á spítalanum. Var þá á-
liðið dags, svo við gengum heim að
Undralandi og gisti eg þar næstu nótt.
Á landssýningunni var margt að sjá
vel unnið og meira en þess vert að
vera umgetið. Voru þar margir hlut-
ir merkilegir. Hafði eg ágirnd á
mörgu. En flest fannst mér það dýrt
— miðað við pyngj.u mína og varð
hún að ráða. Einn hlut keypti eg þó,
fannst hann helzt við mitt hæfi. Það
voru morgunskór. Það voru morgun-
skór úr hrosshári, þrinnuðu, þ.e.a.s.
hrosshársbandið var þrinnað. Innan
voru þeir fóðraðir með ullar prjónlesi.
Tel eg þá hinn mesta dýrgrip. íslenzk
an vefnað sá eg, sem mér leizt einkar
vel á, og íslenzkan vefstól, nýja eða
nýlega uppfynding, að mér var sagt.
Hver sýsla hafði sina muni út af
fyrir sig. Eitt af því sem stakk í
augu, voru sjöl unnin úr togi. Vinnan
var framúrskarandi falleg. Furðaði
mig nokkuð á því, að svo mikið verk
skyldi lagt í slíkt efni. Því mér þyk -
ir næsta ólíklegt að þau verði mikið
notuð. Sá engan hafa þau til skjóls
eða skrauts. Allskonar muni úr
málmum, kopar og eir, sá eg einnig,
svo sem kertastiku, könnur og katla
og margt fleira. Sumt af þeim mun-
um varm ér sagt að væru eftir kven-
fólk. Sannast það á þeim — konum
— að þær leggja á flest gerva hönd
og gera það veL Einn ask sá eg, sem
eg hafði verulega ágirnd á, en þótti
nokkuð mikið að borga fyrir hann
60 klónur og lét hann vera.
Listasöfnin sá eg, eins og þegar
hefir verið tekið fram. En leiði hjá
mér að lýsa þeim vegna þess, að þar
skortir mig þekkingu og orð. Þar
kemur fram stórtækur skáldskapur
og djúpsær skilningur á viðfangsefni
höf, eins og t. d. Einars Jónssonar.
Listræni hans liggur á sviðum, sem
heimta stærrí, hærri og dýpri skiln-
ing en almennt gerist. Hann nær í
einu hæð Matthíasar, heimspeki Ein-
ars og skarpsýni Stephans. Samstill
ing verknaðar og hugsana eins og
þeirra Matthíasar og Sveinbjörns í
“ö, guð vors lands” — ljóði og lagi.
Sveinbjörn verður svo hrifinn af anda-
gift Ijóðskáldsins, að tónar hans ná
þessari lrlegu samstilling og hrifn-
ingu í ljóði og lagi ,sem lyftir báðum
höfundunum í senn langt yfir allt,
sem enn hefir komið fram á þeim
sviðum. I samskonar samstilling
verður sá að komast, er hyggst að
lýsa sönnum listaverkum. Og meira,
hann verður að skilja og þess utan
hafa andagift og orðfæri til að lýsa
þeim skilningi — vera sjálfur lista-
maður á háu stigi. Sé hann það ekki
er betra að þegja, og þann kostinn
kýs eg mér, að því er listasýningar
snertir. Auðvitað eru listaverk á
mismunandi stigi, alveg eins og ljóða-
gerðin. Um sum ljóð segja menn:
ja, þetta er laglegt — hefði farið bet
ur á þenna eða hinn veginn. Aftur,
já, þetta er gott eða lélegt, eftir á-
stæðum, viti, réttlætistilfinning og
góðgirni þess er um dæmir. Flest lög
lög eru svo sungin, að mönnum
finnst ekki miklu skifta hver syng-
ur. En lög eru til — og ljóð — sem
manni finnst ganga guðlasti næst að
sungin séu af öðrum en þeim, sem
syngja eða lesa með sönnum skiln-
ingi — list, sem samsvari frumlist
höf. Svo er og um listaverkin, hvort
sem þau birtast í steyptum, samsett-
um' leir, málmum eða málverkum. —
VISS MERKI

kemur af því að nýrun hreinsa ekki
eitraðar sýrur úr blóðinu. Gin Pills
veita lækningu með því eyðileggja
sýrur þessar og koma nýrunum aftur
til að starfa eðlilega. — Kosta 50c
í öllum lyfjabúðum.
Maður starir í þegjandi hrifning, og
þessa hrifning tekur maður með sér.
Það er eins og ósungið ljóð eða lag,
sem kemur fram á yfirborð hugsana
og tilfinninga manns á tómstundum
og flytur nýjan —- ávalt nýjan indis-
leik og hrifning- Verður þvi þetta
að duga um þessi efni. Eg er óánægð
með það, og veit, að aðrir verða það
lika. Við því verður samt ekki gert.
Vantar 100 Mernt
tö i i | ve! borguð virra
Oss vantar fleiri menn undireins og borgum 50c á kl.tímann áhuga-
miklum mönnum. Part af tímanum borgað fyrir meðan þú nemur
iðn sem vel er borguð svo sem Auto Mechanics og Garage vinna, En-
gineering og raffræði, plastering, tile setting og húsavírun. Einnig
rakara-iðn, sem er hrein inni vinna. Menn hætta erfiðisvinnu og nema
nú iðn sem betur er borguð. Skrifið eða komið eftir fríum bókum um
tækifærin hjá Dominion. The Dominion er með stjórnarleyfi starf-
ræktur með frírri atvinnudeild. Vér ábyrgjumst að gera menn á-
nægða. Þetta er stærsta stofnun sinnar tegundar, með útibú hafa á
milli í Canada og Bandaríkjunum. Utanáskrift vor er:
fpOWlNlON *1möö! SChools
580 MAIN STREET
WINNIPKG - MANITOBA
Ferðist
Með Canadian Pacific
brautinni
til
GAMLA LANDSINS
í SAMA VAGNINUM
ALLA LEIÐ
til skips í W. Saint John, N. B.
í desember sigla
Duchess of York..desember 5
Duchess of Richmond. .desember 12
Montclare .......desember 13
Duchess of Atholl. . . . .desember 16
Fargjöld lœgri yfir desembermánuð
| Skrifið yður fyrir plássi hjá agentum
CANADIAN PACIFIC
Skemtiferðir bæði til Kyrrahafs og Atlantshafsstrendar
MAGIC
BAKING
POWDER
gefur bezta reynslu ^ ^ ^
# Look for this mark on ev«ry tm.
It is our guarantee that Magic Baking
Powder does not contain alum or
any harmful ingredient.
Kf l>ér Imkilt hrlmn,
|>« Mkrlfin rftlr nýj»i
Mafclo mntrelIÍMlubOk
Innl. Ilún Inniheld-
ur marfcnr flun‘t«r
forMkrlftlr. Vflr Mcnil-
um hana enduriíjaldM
laufft.
3 af hverjum 4 konum í Canada*
sem baka heima, segjast nota
Magic Baking Powder vegna
þess að hann reynist ávalt bezt.
Ef þér notið Magic, getið þér
einnig verið vissar um góðan
árangur af bökun yðar.
'KHDnMflkn I |>eMMu M»m-
hnnililelddi þettii f IJúm.
STANDARD BRANDS LIMITED
GILLETT PRODUCTS
Toronto Montreal Winnipeg Vancouvi
og útibú i öilum aðal borgum Canada