Heimskringla - 15.04.1931, Blaðsíða 1

DYERS & CLEANERS, LTD.
SPECIAL
Men’s Suits Dry Cleaned
and Pressed ...........$1.00
Ladies’ Plain Dresses Dry
Cleaned and Pressed ...$1.00
Goodn f'nlled Por and Dellvered
Mlnor Repairs* FREE.
I*h«»ne 37 061 (4 lines)
MAK.E NO MISTAKES
CALL
*)ori
DTERS & CLEANERS, LTD.
PHONE 37 061 (4 lines)
XLV. ÁRGANGUR.
WINNIPEG MIÐVIKUDAGINN 15. APRIL 1931.
NCrMER 29
s
Þorvaldur Þorvaldsson.
30 júlí 1842 — 6 marz 1931
Þorvaldur Þorvaldsson, fvrr-
un> bóndi í Árnesbyað í Nýja
ísiandi, andaðist að heimili son
ar síns, Sveins kaupmanns
Thorvaldsson í Riverton bæ
hinn 6 marz síðastliðinn. Hann
var úr hópi hinna eidri manna,
er hingað til lands komu
snemma á árum meðan bygðir
voru enn strjálar og innflytj-
endur höfðu eigi á aðrar náðir
að flýja, en merkur og auðnir
þessa lands. Hann var afburða
starfsmaður, smíður góður, og
hagleiksmaður á hvaða verk
sem hann lagði fyrir sig. Vinnu
hafði hann vanist frá unga aldri
enda féll honum starfið ekki
úr hönd meðan dagur vanst ti!.
Hieilsu hraustur var hann alla
æfi og hélt sjón og minni fram
til hins síðasta. Hann var jafn-
lyndur og stiltur vel en fylginn
sér og kappsamur og ógjarn á
að gefast upp eða láta af fyrir
aetlunum sínum, þó við erfið-
leika væri að etja. Kom þetta
fram í mörgu, bæði Iheima
og eftir að hingað kom. Hann
sat fastur við það sem hann
hafði ásett sér og vék ekki frá
LE MAY DÆMDUR TIL
otjo narbyltmg a ðpani.. lífstíðar fangavistar
^AIfonso konungur leggur niður
völd. ViS stjórn ríkisins tek-
—MYRTI ÍSLENZKA KONU
ÞORVALDUR ÞORVALDSSON OG ÞURIÐUR ÞORBERGSDÓTTIR
(Mynd þessi er tekin af þeim hjónum fyrir *20 árum síðan)
að sanna að til trausts og halds i bó oft hefði hann langa útivist
má koma í lífinu, var hann ! og gæftir væru eigi ávalt hinar
þó sannur framfara maður í' beztu. Frá Reyn fluttu þau
allri viðleitni og hugsun. Fegins
hendi vildi hann taka öllu því,
er hann fann að miðaði í þá
1883 að Ytri Hofdölum í Blöndu
hlíð. Búnaðist þeim þar vel.
Bjuggu þau þar ofan að vorinu
átt, að létta myndi undir með, 1887 að þau seldu og fluttu
því, unz því var náð. Hagsýnn ! mönnunum í starfi þeirra og i alfari til Vesturheims. Átta
var hann og hirðusamur sem gerði þá hæfari og einfærari börn eignuðust þau. Mistu þau
búandi og kom það árla í ljós, j um að lifa sjálfstæðara lífi inn fjögur heima á ættjörðinni er
á nýlendu árum bygðarinnar. j á við og út á við. Hinar nýrri
Stóð hann, meðan hann stund- j uppfyndingar voru honum mjög
aði búskap, í fremstu röð, hugðnæm umhugsunarefni sem
bænda þar í héraði og var jafn j og hinar breyttu vinnu aðferð-
an veitandi hversu sem byrjaði ’ir er margfölduðu mannsaflið.
og hvað sem almennri afkomu Fanst honum sém þaðan myndi
leið. Voru þetta alt kynfylgjur
hans góðar og hefir þetta auð-
kent frændur hans ýmsa í
marga liði. Iðjusemi hans og
kappgirni voru aldrei hugsunar-
laust stryt, heldur beindust að
þeim ásetningi, að til nota
mættu koma. Takmarkið var
svo hétu: María, Ólafur, María,
Helga, en 4 fluttust með þeim
vestur, Sveinn kaupmaður í
Riverton, fyrverandi þingmaður
og oddviti Nýja íslands, kvænt-
ur Kristínu Olson; Guðrún
frelsunar að vænta, undan á- j ekkja Sigurjóns Jónssonar
þján og andstöðu hinna ytri bónda í Odda í Árnesbygð,
lífskjara.
Þorvaldur var fæddur á
Hafragili í Ytri Laxárdal í
Skagafjarðarsýslu, 30 júlí 1842 . . . . ,
r, ., , , Þorbergur, kennan og forstoðu
Foreldrar hans voru Þorvaldur , & &
Þorvaldur, er andaðist veturinn
1904 í Cambridge Mass., þar!
sen1 hann var við nám við Har-
vard háskóla, og Prófessor l
, . -ttí ... maður vísindadeildar fylkishá-
hugsað fyrirfram og að þvi j (af hjnni fjölmennu Skiða- ®kola“s í Saskatoon Sask
stefnt og eigi fra þvi hvarflað,' , Ska flr81 er rakin kvæntur Margreti dottur W.
þo einhverjar homlur legðust á|er fjI Hrólfs Bjarnasonar hins ?• ,PaulcSOn- íyMBþmgmanns í
veginn og kosta yrði melra ^ , Alfgeirsvöllum Leshe, Sask
kapps og areynslu en upphaf- fa sýslumanns { Klofa) og' Er kom, fluttu þau
lega var ætlað. MórgumerL^ hans María Egilsdóttir. «trax Nyja íslands og nam I
honum kyntust aðems litilshátt- r að aldri misti mrvald- Þorvaidur land vtf.Arnes er
ar, mun hafa fundist hann I föður ginn Giftist móðir Jann nefndi Víðidalstungu. Var
fremur dulur í skapi, og mun hang nokkrum árum lseinna það alt skógi vaxið og þotti
það hafa komið til af þvi að ^ Kristián«svn{ oa fluttu emna Slzt W rs&ktunar fallið.
ha„„ var hvork, nasmhll jgT bSXÍ s!8ar Þf™ bAJarSa, er Jpar voru. I
margræðinn, unr hversdags efm ( Ingveldarstöðum í sömu ^ess veSna var .^að llKf unum:
er litlu skifta, eða á engra valdi! Þar ólzf Þorvaldur upp ið. En ekki setti Þorvaldur það
er að breyta. Sakaðist hann; 8 móður sinnj stjúpa til fynr sig. Reistt hann þar hus
htið yfir veðráttufan, eða oðru i26 ár& aldurg en fór þ. . vinnu og bjo þar goðu bm t 29 ar, en
þessháttar, er sínu fer fram [ mensku eitt ár að þeim tima loknum, var hann
hvað sem hver segir, en var j ^ ^ u vaxtarárin stund. að heita mátti búinn að koma
jafnvel til með að minna á hitt ' hann gj- og . Drangeyjar. Jví oUu rækt. Er það nu ein-
er ár var hagfeldara, hyerju j ferðir á yorin Heima vann hver ahtlegasta bujorðm i bygð
ástundun og fyrirhyggja hefði hann á sumrin við slátt. Að mni. Anð 191b fluttu þau til
þá mátt orka. En þeir sem jvetrinunlt milli vertíða, nam Riverton í nærvist við son sinn
kyntust honum betur, fvmdu jhann smíðar. Varð hann brátt Svein kaupmann Thorvalds<*i,
að þótt hann væri fastlyndúr,, r trésmiður> enda hneygð- bYSðu ser Þar hus °S
var hann eigi síður mjúklynd- &gt h hans mjög til þeirrar Þar- Þar tl1 Þunður andaðist, 6.
ur og vinfastur. Kom það fram ,gnar &lla æfl Q síðustu árin> júlí 1921. Flutti Þorvaldur þá til
í mörgu en hvergi betur en ------ oí„s n<r ot, hoimn
því, hvað hann var minnugur
venzlamanna sinna, eða þeirra
samverkamanna, er með hon-
um höfðu deilt erfiði og köld-
um kostum við útræði og önn-
ur harðfeng störf á yngri ár-
um hans heima á ættjörðinm.
er hann hafði látið af öðrum Sveins sonar sins- átti heima
störfum, hélt hann áfram smíð-hJá honum Það sem eftir var'
um upp til hins síðasta. I Jarðarförin fór fram frá heim
Árið 1869, 11 júlí kvæntist íiinu og Sambandskirkjunni í
hann Þuríði dóttur Þorbergs Arnesi, þriðjudaginn 10. marz.
Jónssonar hreppstjóra á Dúki Húskveðju og ræðu í kirkjunni (
i Sæmundarhlíð og konu hans, flutti súra Rögnv. Pétursson,
, Helgu Jónsdóttur Reykjalíns. frá Winnipeg. Mikið f jölmenni I
Einum háseta sínum, er by) prests á B{p { Hegranesi. var 4 hvorttveggja staðnum til
við elli og efnaskort, sen(lijvar hún hin gáfaðasta og á- að kveðja hinn látna, er iagður
hann gjafir öll hin síðari áy>|gætasta kona. Voru þau gefin Var til hvíldar í Árnes grafreit,
t'l minningar um samvistir j saman f Beynistaðarkirkju af er liggur fram við Winnipegvatn
þeirra, á vetrar vertíðum a I sóknarpresti þar séra Magnúsi í landareign hans. Hvíla þar nú
Skagafirði, fyrir nær því timtiu jTnorlacius, en svaranjenn voru allmargir hinna fornu landnáms
arum síðan. Þegar um bágindi þorhergur bóndi Jónsson á manna bygðarinnar, þar á með-
Dúki og Einar umboðsmaður al Þuríður kona hans og Þor-
Stefánsson, lióndi á Reynistað. valdur sonur þeirra. Þar við
Bjuggu þau fyrstu árin á Dúki, hlið þeirra var hánn lagður,
en fluttust þaðan, Þjóðhátíðar- jafnt í líkingarfullum sem eigin
árið 1874, að Reyn í Hegranesi, legum skilningi — fluttur og
er þá var í eyði og bæjarhús í alkominn heim.
Frá Madríd barst skeyti um
| það í gær, að Alfonso konung-
j ur á Spáni, hefði lagt niður
völdin kl. 6 s.l. mánudag.
Orstkirnar til þess að hann
varð' að láta ríkisstjórnina af
l^ndi, eru að visu ekki alt í
einu til orðnar, en sveitakosn-
ingarnar er fram fóru s.l. laug-
ardag, báru svo skýlausan vott
um vilja þegnanna um að koma
á fót lýðveldi, að konungurinn
sá sér ekki annað vænna en
að láta ríkisstjórnina af hendi.
Alfonso erfði konungdóm á
Spáni og hefir nú stýrt ríki í
25 ár. Er sagt að með honum
sé hin mikla ríkishöfðingjaætt
Bourbonanna úr sögunni, en
hún hefir víðsvegar ráðið ríkj-
um eða ríkishlutum um margar
undanfarnar aldir í Suður-Ev-
rópu.
Bráðabyrgðar forseti spánska
lýðveldisins, sem að vísu ekki
er stofnað þegar þetta er skrif-
að, er Niceto Alcala Zamora,
leiðtogi lýðveldissinna. Er hann
fyrir fáum vikum kominn úr
tugthúsinu, en þar var honum
vist búin, vegna æsinga sem
hann hélt upp gegn konungs-
valdinu. Hann hefir nú mynd-
að bráða'byrgðar stjórn og er
hún þannig skipuð:
N. A. Zamora, forseti.
M. Maura, innanríkismálaráð
herra.
I. Prieto, fjármálaráðherra.
A. Albornoz, dómsmálaráð-
herra.
A. Lerroux, utanríkismálaráð
herra.
M. Azana, hermálaráðherra.
M. Domingo, verkamannp-
ráðherra.
F. L. Caballero, verkamála-
ráðherra.
F. De Los Rios, mentamála-
ráðherra.
C. Gil, hagfræðisráðherra.
Fjölskylda konungsins var
sagt að farin hefði verið úr
landi áður en byltingin varð, að
konungi einum undanskildum.
En hvort að hún fór til Frakk-
lands eða Portúgal, er ekki
kunnugt um. Konungurinn var
haldið að ætlaði á eftir henni í
gærkvöldi.
Frá Barcelona í Catalarfylk-
inu barst sú frétt, að það fylki
mundi segja sig úr lögum við
Spán og stofna lýðveldi upp á
eigin spýtur.
En þrátt fyrir alt þetta, sem
á hefir gengið á Spáni, hafa
engar
enn. Og útlitið er, að þessir
miklu atburðir, sem þar eru að
gerast, ætli að ganga friðsam-
lega af.
í fréttablaðinu Grand Forks
ur Alcala Zamora, sem bráða 'Herald frá 3. apríl, er þess get-.
byrgðar lyðveldisforseti. Eng-jið, að Clement Le May, sá er
ar blóðsúthellingar eru bylt- valdur var að morði íslenzkra''
ingunni samfara enn s|om konu, Mrs. B. Johnson, Wal-
komið er. jhalla, N. D., 4. marz þ. á., hafi
---- jverið dæmdur í ríkisréttinum í
Norður Dakota til lífstíðar fang
elsisvistar, af Guðmundi dóm-
ara Grímssyni í Rugby.
Morð þett var framið með
þeim hætti, að Le May kom
heim á heimili Mrs. B. John-
son í grend við Walhalla, N. D.,
Á heimilinu var stúlka, Emma
Þorsteinsson að nafni, stjúp
dóttir Mrs. Johnson. Hafði Le
May verið reiður henni. Hann
hafði hlaðna byssu með sér og
skýrði frá því í réttinum, að
hann hefði með henni ætlað að
myrða Miss Þorsteinsson, en
Mrs. B. Johnsofi hafði gengið
á milli þeirra og orðið fyrir
skotinu. Hann hþeypti öðru
skoti af, en það lenti í þili húss
ins, og sakaði Miss Þorsteins-
son ekki. Eftir það flýði Le
May. Var hans leitað og hafði
lögreglan upp á honum eftir
tvo eða þrjá daga.
Fyrir dómstólunum játaði Le
May viðstöðulaust að hafa
framið glæpinn. Kvað dómari
G. Grímsson, tilfelli þetta vera
hörmulegt, en rétturinn ætti
ekki annars úrkostar, þar sem
við glæpmum hefði verið geng-
ist, en að dæma hinn seka tii
fangelsisvistar æfilangt.
Hinum seka sást ekki bregða
við dóminn. En faðir hans, Al-
bert Le May, er í dómssalnum
var staddur, varð mjög harmi
lostinn. Sonur hans átti heima
hjá honum í grend við Beau-
lieu, N. D.
Clement Le May hafði áður
verið dæmdur í fjögra ára
fangelsisvist fyrir alifuglaþjófn
að o. fl., en verið náðaður eftir
eins árs veru í betrunarhúsinu.
Hann er tiltölulega ungur mað-
ur.
Morðmál þetta töluðu blöð-
in um sem eitt hið sviplegasta,
sem >um langan tíma hefði
komið fyrir í Pembina County.
inu. Það væri hlutur, sem gera
þyrfti, því framfærslueyri gætu
stjórnir ekki til lengdar veitt
mönnum í miljónatali. Að hinu
leytinu kvað hann nú alt öðru-
vísi litið á fríverzlunarhugmynd
ina gömlu en áður. Verka-
mannasamtok (unions), og
ýmsar aðrar félagsheildir, stór-
ar eða smáar, væru í raun og
veru ekki annað en viðskifta-
leg vernd. Og slík samtök væru
kall og krafa nútímans. Frí-
verzlunarhugmyndin hefði beðið
halla við þenna ríkjandi hugs-
unarhátt. Óvíst væri þó, hvort
Baldwin stigi þau skref í vernd-
artollaáttina, Jer nýílendurnar
.æsktu, þó hann kæmist til
valda. Það væri atriði, sem enn
væri óákveðið.
RÁÐHERRARNIR f HEIM-
BOÐI HJÁ SJÖ-SYSTRUM.
Winnipeg Electric félagið
bauð s.l. laugardag ráðherrum
fylkisstjórnarinnar í Manitoba
°g þingmönnum og öðru stór-
menni að heimsækja Sjö Systra
verið. Var um 150 manns í för-
inni. Þótti gestum mikið til
fossakvíarinnar koma, enda er
hún ein með stærstu mannvirkj
um fylkisins. Þegar verki þessu
er lokið, á það að framleiða
250,000 hestöfl af raforku. _____
Skýrði formaður Winnipeg El-
ectric félagsins, Mr. Anderson,
frá því, að frá því er starf var
þarna byrjað, hafi verið greidd
í vinnulaun um $3,000,000. En
um $10,000,000 hefðu verið
borgaðar út fyrir efni til virkj-
unarinnar. Alls er sagt að hún
muni kosta $23,000,000. Þó för
þessi hafi auðvitað ekki verið
til fjár farin, eru Systurnar
gamlar kærustur sumra ráð-
herranna og þær er ávalt gam-
an að heimsækja.
BROWN DÓMARI.
HEILBRIGÐI VILLIMANNA,
Var að ræða innan héraðs var
t^orvaldu1- og kona hans jafnan
fús tii hjálpar eftir því sem á-
stæður þeirra leyfðu og þörf
Þrafði. Undir hinu rólynda yfir
bragðL hans, bjó vllðkvæmni
°g samúð, er oft hafði verið
snert við ýms mótgangs atvik
^sfinnar. — En ójafnast bar
hann þetta utan á sér og minti
í því, sem og svo mörgu öðru
á hina fyrri tíðar menn, er
uppi Voru meðan heimurinn var
Yugri og eigi orðinn mönnun-
"m eins undirgefinn og liann
er nú, og baráttan harðsóttari
fyrir lífinu. Þó fastheldinn.væri
við það, sem reynslan er búin
Menn furðar oft á því, hvað
villimenn hafa góða heilsu,
þrátt fyrir lélegan híbýla að-
búnað þeirra, meðfæddan sóða-
skap og algert þekkingarleysi
á gildi fæðunnar fyrir heilsuna.
Heldur læknir í Vínarborg, Carl
von Noorden að nafni, að þetta
stafi aðallega af tvennu: litlu
saltáti villimanna og jurtafæðu
úr óræktuðum jítrðvegi. Ofmik-
ið saltát, segir læknirinn að
dragi úr áhrifum blóðsins í þá
blóðsúthellíngar'orðið þar átt Hð veita sjúkdómum við-
nám. En af salti neyti villimenn
yfirléitt lítils; siðaðir menn aft-
ur á móti helzt til mikils. Villi-
maðurinn, segir hann ennfrem
ur, lifir af jurtagróqri, er sprott-
inn er úr óyrktri jörð en í þeim
jarðvegi er talsvert meira af
joði (iodine) og járni, en í
yrktri eða ræktaðri jörð, og
fæðan úr honum sé því ríkari
af þessum efnum, sem mann-
inum séu mjög hoU. Það sem
við köllum “heiðinna manna
heilsu’’, eins og hjá villimönn-
um t. d., álítur hann geta staf-
að af þessu.
VAR ENGIN AÐSTOÐ
í ÞESSU?
rústum. Bygði Þorvaldur upp
bæinn og hefir þar haldist á-
búð síðan. .
í 9 ár bjuggu þau í Reyn.
Jafnframt búinu sótti Þorvald-
ur sjó og réri allar vertíðir.
Sjálfur átti hann skip, er hann
hafði smíðað, en hásetar hans
voru nábúar hans þar í Hegra-
R. P.
GIFTING.
Víst væri það hjálp mikil, ef
hægt væri að afla 248,274
mönnunt atvinnu í 4,847,217
daga yfir veturinn. Um það
Imundu fáir efast, enda þó að
jþað væri ekki nóg til þess að
bæta með öllu úr atvinnuleys-
inu. Með fjárveitingunni til að
bæta úr atvinnuleysinu, sem
gerð var á bráðabyrgðar þing-
inu sl. haust, befir sambands-
stjórnin einmitt gert þetta. Hún
Major W. D. Herridge og
Miss Mildred Bennett voru gift
í gær í Calmer’s United Church
nesinu. Ekki þótti hann sofa í Ottawa, með mikilli ríðhöfn.
af sér róðurinn á þeim árum, Landsstjórinn og frú hans voru
en jafnan farnaðist honum vel, við giftinguna.
KOSNING í VÆNDUM.
Merkur blaðamaður brezkur,
S. K. Ratcliffe að nafni, sem
staddur er í Ottawa, hélt því
fram í ræðu, er hann flutti þar
í gær, að skamt myndi til kosn
inga á Englandi. Kvað hann
hefir frá því að það þing kom j mestar líkur til að íhaldsflokk-
saman til loka marzmánaðar! urinn kæmist til valda og að
Iveitt eins mörgum atvinnu um Stanley Baldwin verði næsti
'eins langan tíma og sagt ev forsætisráðherra. Aðal málin í
frá hér að ofan, samkvæmt þeim kosningunm kvað hánn
skýrsiu verkamálaráðherrans, verða atvinnuleysismálið og toll
er nýlega hefir verið birt. — málin. Macdonald stjórninni
Var engin aðstoð í þpssu? yrði það að falli, að ekki liefði
tekist að bæta úr atvinnuleys-
Mr. J. T. Brown, yfirréttar-
dómari frá Saskatchewan, var
kosinn til þess að annast um
rannsókn hveitisölunnar, sem
getið var um í síðasta blaði, af
hálfu hveitiframleiðenda eða
bænda.
Rannsókn þessi, undir umsjón
Sir Josiah Stamp hófst s.l.
mánudag í Alexandra gistihöll-
inni. Fréttir af henni eru engar
aðrar að segja, enn sem kom-
ið er en þær, að vitnin bera, að
sölubrallið á hveitinu sé til að
bæta markaðinn og hækka
verðið, sem framleiðandinn fær
fyrir hveitið. En Sir Josiah virð-
ist ganga illa að skilja það frá
sjónarmiði þjóðmegunarfræð-
innar.
ÚTSÆÐI.
Eins og flestum mun kunn-
ugt, lofaði sambandsstjórnin
lændum þeim láni, er ekki gætu
keypt útsæði í vor. Lánið átti
að greiðast aftur í haust að
uppskeru lokinni. Ef óhapp
henti sig og bóndinn gæti ekki
borgað lánið, átti sveitarstjórn-
in að borga 20 prósent af því,
en afgangin átti fylkisstjórnin
1 og sambandsstjórnin að borga.
En svo semur stjórnin í Mani
toba nýjar reglur fyrir þessum
lánum, sem eru í því fólgnar
að bóndinn gefi fyrsta. veðrétt
á jörð sinni fyrir útsæðisláninu.
Þetta hafði það í för með
sér, að mortgage félögin fóru
á stúfana, og hafa mótmælt
beiðni bænda um útsæðislán,
vegna þess að þau hafi fyrsta
veðrétt á jörðinni.
Er víst talið að þetta svifti
margan — bóndann útsæðislán-
inu. Kennir fylkisstjórnin mort-
gage félögunum um það, en
mortgage félögin stjórninni.
Það sem Brackenstjórninni
hefir auðvitað gengið til þessa,
er óttinn við að einhverjir
bændanna mundu ekki geta
staðið í skilum og fylkið mundi
tapa á því sínum hluta ábyrgð-
arinnar. “Sæll er sá sem hrædd-
ur er, sé hann ekki ofhrædd-
ur,’’ stendur þar.