Heimskringla - 03.06.1931, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 3. JÚNÍ 1931.
Frá Bjarna Péurssyni og
Þóru Sigríði Jóosdóttur
Þessi merku og góðkunnu
hjón eru nú bæði nýlega látin.
Fara hér á eftir helstu æfiat-
riði beggja, svo sem þau eru
kunn þeim, er ritar. (Sjá enn-
fr. “Sögu Isl. í N. Dakota’’, bls.
378, og Almanak Ó. S. Thor-
geirssonar frá 1928, bls. 64).
Bjarni Pétursson fæddist 25.
júní, 1848 að Rangárlóni, Jök-
uldalshreppi, Norður-Múlasýslu,
og ólst upp á þeim slóðum.
Foreldrar hans voru Pétur Guð-
mundsson og kona hans í»or-
gerður Bjarnadóttir, hrepp-
stjóra að Stafafelli í Fellna
hrepp. Aisystkini Bjarna voru
mörg. Dóu sum ung. önnur
lifðu og bjuggu á íslandi. Þrjú
fluttu vestur um haf árið 1876,
ásamt móður sinni: Bjarni,
Petrólina Björg og Sigurður.
Petrólina andaðist 5. febr. 1924,
að heimili dóttur sinnar og
tengdasonar, Mr. og Mrs. S.
Arngrímsson, Elfros, Sask. Um
æfi og afkomendur Sigurðar
sjá Dakotasögu bls. 379.
Snemma mistu þau systkini
föður sinn. Móðir þeirra giftist
öðru sinni og átti Guðmund
Kolbeinsson. Þeirra börn urðu
fjögur: Lilja, Ágústína, Jónína
og Sigfús. Sigfús dó fáum vik
um síðar en Bjarni, og verður
hans getið bráðlega hér í blað-
inu.
Á ieiðinni yfir hafið kynntist
Bjarni konu sinni, sem varð,
Þóru Sigríði Jónsdóttur. Hún
fæddist 12. maí, árið 18'53 að
Efrihólum, Núpasveit, Norður-
Þingeyjarsýslu. Foreldrar henn
ar voru Jón Árnason og kona
hans Kristveig Jónasdóttir
(rangritð Jónsdóttir, Dakota-
sögu bls. 379), er lengi bjuggu
ágætu búi að Efrihólum. Ólst
Þóra þar upp til 15 ára aldurs.
Þá fluttu foreldrar hennar að
Akurseli, Axarfirði. Var hún
þar 3-4 ár uns hún hélt vestur
um haf, ein síns liðs af vanda-
mönnum. Af 3 bræðrum henn-
ar komst einn upp, Jónas.
Hann flutti síðar vestur; talinn
burðamaður mikill, ókvæntur,
nú á níræðisaldri, til heimilis á
gamalmenní^hæl^, Beillingham,
Wash.
Bjarni og Þóra giftust í Nýja
Islandi 25. des., 1878. Hafði
Bjarni numið land, er vestur
kom, í Breiðuvík og kallaði Víð-
irhól. Árið 1881 flutti hann það-
an til Norður-Dakota og bjó
þar fyrirmyndarbúi á ýmsum
jörðum í aldarfjórðung. Árið
1906 flutti hann vestur á Kyrra
hafsströnd til Blaine, Wash. og
dvaldi þar til hinstu stundar.
Af 7 sonum þeirra hjóna dóu
3 ungir. Þá urðu þau og fyrir
þeim mikla harmi að missa
einkadótturina, er hét Ólöf Þor
gerður, á 16. aldursári. Fjórir
synir lifa, alir þrekmiklir og
gjörfulegir menn:
Pétur, áður kvæntur Hall
dóru Benediktsdóttur, Gíslason
ar; hún lézt árið 1914; nú
kvæntur Grace Stapp af skozk-
um ættum.
Jón Nýmann, kvæntur Sól-
línu, dóttur Árna Sveinbjörns-
sonar frá Oddsstöðum, Lunda-
reykjadal, þess er Þorskabítur
kveður svo snildarlega eftir.
Bróðir Sóllínar var Sveinbjörn
Árnason, sem nú er nýlátin í
Chicago.
Friðjón, kvæntur Rósu Hall-
dórsdóttur Baker. Hana höfðu
Bjarni og Þóra tekið unga til
fósturs og alið upp. Reyndist
hún þeim til hinstu stundar
sem ástrík og umhyggjusöm
dóttir.
Óli Theodór, kvæntur Elinor
Lawson, af hérlendum ættum.
Hann er skólastjóri við gagn-
fræðaskólann í Brewster, Wash.
Hinir allir búsettir í Blaine, hin
ir nýtustu bændur, og ötulir
áhugamen um félagsmál bænda
Þeir hafa og lagt frjálskirkju-
hreyfingunni drengilegt lið síð
an hún hófst meðal íslendinga
hér. *
Auk fósturdótturinnar, sem
fyr er nefnd ólu þau Bjarni og
Þóra upp systurdóttur Bjarna
Þórhöllu Elísabet Þórólfsdótt
ur, Vigfússonar, konu Sigurðar
Arngrímssonar, áður nefnd.
• • •
Sambúð Bjarna og Þóru stóð
fáum dögum skemur en 53
ár. Og heita mátti að þau yrðu
samferða inn á huliðsálfur æðri
heima. Hann dó sl 13. desem
ber. Hafði hún þá tekið sjúk-
leika þann, er leiddi hana til
bana sl. 17. mars. Sarfsskeiðið
. varð langt, enda má eflaust
telja þau með merkari íslenzk-
um landnemum hér vestra.
Bjarni Pétursson var með
hæstu mönnum, og sterkur;
ímynd berserkja og víkinga.
Hver bóndi í Canada, œtti a« veita því mikla athygli, hvar hveiti
hans vex best. Hér eba þar getur skeb hann finni bletti á jörb slnni,
sem kjarngrott hveiti vex í, sem verölaun fengi, sem útsæöis hveiti.
Sum fyrstu vert51aunin eru $2,500, fyrir 50 pund af höfrum. $1,500
fyrir 40 pund af byggi, 50 pund af rúgi. $800 fyrir 10 ears of corn;
$300 fyrir 30 pund af peas, 30 pund af flaxi, 30 pund af clover. í
hinum 56 deildum sem keppa á meöal bænda í öllum löndum í heimi,
eru 1701 verölaun sem í peningum nema $200,000.
HEIMSSÝNING Á K0RNI 0G
FUNDUR í ÞVÍ SAMBANDI
REGINA, 25. JÚLf til 6 ÁGÚST, 1932
Ef bændur hafa ekki nú þegar valiö útsæöi, veröa þeir aó fá þat5
frá þessa árs uppskeru. Alt útsæöi sem til sýningar er sent, veröur aö
vera komiö til hlutaðeigenda í Regina, ekkl Nelnnn en 1 marn 1032.
MikilsverÖar upplýsingar vit5víkjandi undirbúningi kornsins eöa út-
sæöisins, sem sent er til sýningarinnar, er hægt aö fá meö því aö
skrifa ritara fylkisdeildar heims kornsýningarinnar og addressa til
Akuryrkjudeildar fylkisins, et5a til undirritaös.
t»essi korn-heimssýning og þing er haldin til eflingar landbúnaöi.
Hún er bezta tækifæriö til þess aö útbreiöa þekkingu á búnaöar-
framleiöslu Canada. t>at5 er þessvegna mjög áríöandi, aö alt þaö
hveiti eöa korn, sem verölaunavert er, sé s. nt, svo engír prísar tapist
sem Canada bera.
Sýnirt það sem þér framleiðið á landinu og kennið þannig öðrum.
Verölauna skrá, reglur allar snertandi samkepnina og hvaöa upp-
lýsingar sem eru, getitS þér öölast meö því aÖ snúa yöur aÖ the
Secretary, World’s Grain Exhibition and Conference, Imperial Bank
Chambers, Regina, Canada.
C'halrman >'atl«»nal (halrman Executive and
(ommittfc Flnance Committfe
HON. ROBT. WEIK HON. W. C. BtX'KLE
MinlNtcr of Agrleulture MlnlHter of Agrieulture
for Canadi for Sawkatchewan
Kapp hans og dirfska þótti
stundum eigi við hóf, og fara
af því ýmsar sagnir. Eignaðist.
hann að sögn, 9 heimili, og
byggði mörg þeirra á eyðilönd-
um, bjó altaf við rausn og efn-
aðist umfram allan þorra
bænda. Þrátt fyrir furðulegt
afkastastarf gekk hann þó eigi
ávalt heil til skógar. 1 Dakota
varð hann fyrir gífuríegum á-
verka og beinbroti og bar þess
menjar alla æfi síðan. All-
snemma æfinnar kendi hann
og þeirar brjóstsýki, er síðar
ágerðist og gerði honum ellina
örðugasta. Hann var orðinn
alþreyttur er hvíldarstundin
kom. En, hún kom með þeim
hætti, er hann hafði þrásinnis
óskað að mætti verða — í
svefni.
Bjarni var einn þeirra manna,
sem sá er þetta ritar, fékk góð-
an þokka til við fyrstu sýn.
Eg sá strax í honum einn
þeirra manna, sem hafa kennt
mér hér vestan hafs, öðru frem-
ur, að meta norrænt mann
gildi og menningarerfðir. Eg er
ekki viss um að hann hefði
sjálfur fallist á þann hugsun-
arhátt minn. Hann mun lengst
af hafa verið nokkuð sár út í
lífskjör sín í æsku á íslandi.
og landið og norrænar erfðir
að einhverju leyti goldið þess
hjá honum. Honum blöskraði
mentunarleysi, tækifæraleysi og
þrælkun uppvaxtaráranna. En
á hitt bar jafnframt að líta:
eðliskostina, sem þjóðstofninn
lagði honum til, manndóminn
til líkama og sálar, greindina
ráðvendina, sem aldrei gekk á
gefin loforð og ekki þoldi eyris
óskil við nokkurn mann, hrey-
stina, jötunkappið, metnaðinn,
— þessar traustu norrænu
eðlisundirstöður, er komu glögg
lega í ljós þegar þetta land fékk
málminn beran og gyllingarlaus
an sér og þjóðerni sínu til ábæri
legrar sæmdar. Það voru menn
eins og Bjarni sem á landnáms-
árunum áunnu íslendingum
þann orðstír, sem hér-fæddu
niðjarnir hafa nú þegið að erfð-
um og bera ábyrgð á. Bjarni
var skapfestumaður rnildll,
hugsaði vel og skynsamlega
sinn veg, og reyndist því þeim
þungur í vöfum, er aðra vegi
vildu ganga. Gat hann að vík-
inga sið, verið skapbráður
mjög og jafnvel skapharður.
Að hann hinsvegar hafi verið
gæddur allríku tdlfinningah'fj,
hefi eg ástæðu til að halda. Að
hann hafi látið sér ant um ást->
vini sína og heimil, efa eg ekki.
Að hann hafi verið tryggur vin-
ur og góður granni hafa margir
sagt mér.
Framan af æfinni var Bjarni
íhaldsmaður í trúarefnum, eins
og flestir þá, og einn stórvirk
asti og fórnfúsasti félagsmaður
sinnar bygðar í þeim efnum. En
greindin og fróðleikseðlið varð
rétttrúnaðinum að lokum yfir-
sterkara. Hann var nógu ein-
lægur maður og góðgjarn til
þess að kynna sér málið frá
báðum hiiðum. Rit séra Har-
aldar Níelssonar urðu honum
opinberun. Hann varð heill
og eindreginn frjálshyggjumað-
ur og einn af stofnendum ís-
’enzku Frílnrkjunnar hér í
Blaine. Er smiðirnir voru við
kirkjusmíðið bað hann þá hraða
verkum, því að hann vildi
gjarna verða fyrsti maðurinn,
er jarðsunginn yrði frá þessu
litla musteri andlegs málstað-
ar og norræns sjálfstæðis. En
Bjarni lifði í full tvö ár eftir að
kirkjan var fullbygð. Þaðan
var fyrst jarðsunginn Stefán
Eiríksson, vfsnaskáldið góð-
kunna.
Útför Bjarna fór fram þriðju
daginn 16. desember, með veg-
legri athöfn í kirkjunni, að við-
stöddu hinu mesta fjölmenni.
Samkvæmt hans eigin fyrir
mælum voru líkamsieifarnar
brendar.
Eigi er talið að þau Bjarni
og Þóra væru lundlík né yfir-
leitt skoðana skyld. Þó var
samlíf þeirra ávalt heilbrigt og
trygðir góðar. Þóra heitin
virtist verið hafa hin myndar-
legasta kona að vexti og ásýnd
um. Hinn hái aldur svifti
vanga henar aldrei heiisulegum
og fögrum litarhætti. 1
æsku var hún gædd óvenjuleg-
um líkamsburðum, enda þar
um ættareinkeni að ræða.
Samt fór hún ekki vanhluta
af heilsuleysi og sársauka, eink
um um miðbik æfinnar. Skap-
höfn hennar var ekki alls-hvers
dagsleg, og þá sumum geð-
feldnari en öðrum. Eg kynntist
henni ekki fyr en á síðustu
mánuðunn æfinnar. Mér féll
gamla konan mjög vel. Þótt
þreytt væri orðin og sjúk til
dauða gat hún gert að gamni
sínu, og iátið þau tilsvör falla,
er báru vott um góða um-
hugsun og skoðun. Hún var
einlæglega trúhneigð, og hafði
áhuga á sæmd og eflingu
kirkjulegs • félagslífs. Eðlis-
gróin hollusta og trygglyndi
við æskufræðsluna gerði henni
hinsvegar örðugt að snúast til
frjálslyndra triíarskoðana,
þrátt fyrir viðhorf manns síns
og sona. í þessun| efnum var
hnú þó, er eg Vissi til, með
öllu ofstækis- og iilviljalaus.
og mun hafa dáið alsátt við þá
stefnu og þær hugsjónir, er
kirkja vor viil veita lið. Þjóð-
erni sínu unni hún. Var hún,
að sögn, öllu sáttari við gamla
Frón en maður hennar var
stundum, enda höfðu lífskjör
hennar í æsku verið stórum
ljúfari en hans.
Sterkasti og ábærilegasti þátt
urnin í upplagi Þóru var efa-
laust tilfinningalífið. Mátti hún
ekkert aumt sjá og engan vita
líða skort. Umhyggja hennar
fyrir fátækum og nauðstödd-
um nágrönnum sínum í Dak-
ota er orðlögð.# Fór þar sam-
an, sem ekki fer annars aitaf
saman, að hún átti eitt mynd-
arlegasta heimilið í sinni bygð,
og vttr allra manna ^ferauðust
að rétta hjálparhönd. Af því
segja gamlir nágrannar ýms
eftirtektaverð dæmi. Þess sá
og nokkurn vott veturinn 1928.
þegar þeim hjónum var haldið
veglegt gullbrúðkaup. Bárust
þeim þá um þrjátíu ávörp frá
Dakóta, er öll höfðu svipaða
sögu að segja. Gullbrúðkaup-
sins er getið í “Heimskringlu".
Þóra heitin var lasin mjög,
er dauða manns hennar bar
að. Skömmu síðar andaðist
mágur hennar Sigfús með dap-
urlegum hætti. Þetta voru því
þungir áreynslutímar, og tóku
mjög á hina aldurhnignu konu.
En þegar eftir fráfall föður síns
bygðu bræðurnir lítið en mjög
vistlegt heimili handa móður
sinni, þétt upp við heimiii Frið-
ións og Rósu. Hlakkaði gamla
konan mjög mikið til þess ef
hún mætti frískast og setjast
þar að. Þá var það henni og
mikil hugfró og hjálp að fóst-
urdóttir hennar, Mrs. S. Arn-
'írímssnn. kom að austan og
dvaldi biá henni og hjúkraði
^enni um 10 vikna skeið. Hafði
"undum ekki borið saman í
fjölda mörg ár. Hrestist Þóra
svo að hún fékk flutt í nýja
heimkynníð. En bajtinn var
skammur. Þótt vakað vaéri yfir
lífi hennar, af ástvinum hennar
og aðfengnu hjúkrunarfólki, þá
fjaraði það út á stuttum tíma.
Útför hennar fór fram fimtu-
daginn, 20. mars, frá Fríkirkj-
unni, og voru líkamsleifarnar
brendar. Var hún, eins og mað-
ur hennar, kvödd hinum hinstu
kveðjum með hátíðiegri og
mjög fjölsóttri athöfn. Við bæði
tækifærin flutti prestur kirkj-
unnar ávörp á íslensku og en-
sku, en Mrs. Ninna Stevens,
hin ágæta íslenska söngkona
héT i bygð, söng “Síðasta
kveðjan’’, hið fagra nýja útfar-
arljóð (sjá “Strauma” okt.,
1928):
“Hér stiliist sérhver strengur
rótt,
hér stöðvast lífsins öldur hljótt
Við dauðans hlið
um drottins frið
vér biðjum bljúgum hug.
í ijósi Krists er leiðin skýr,
í ljóma trúar óttinn flýr:
Svo birtir vel,
að brosir Hel
sem gyðja ljóss og lífs.
Sú hugsun þaggar harmsins
mál,
sú huggun friðar þreytta sál.
Sú háleit trú
sem háreist brú
til lífsins landa rís’’. (St. Sig.)
Fjöldamargir ástúðlegir hug-
ir þakkar og vináttu eru liðnir
á leið með Þóru og Bjarna inn
á iífsins lönd.
Blaine, 11. maí, 1931
Friðrik A. Friðriksson
BRÉF TIL HEIMSKRINGLU.
Frh.
Félagslíf Biaine ísl. furðu
fjörugt og margbrotið, þegar
tekið er tillit til vinnuieysis og
peningaleysis fólks alment. Kem
ur það til af því, meðal annars
hvað félögin eru mörg, sem
^krefjast lífsviðurhalds, og seín
eg mun hafa talið upp í síð-
asta bréfi og vil því ekki eyða
á tíma og rúmi nú. Engin
held eg að hafi bæst við síðan.
enda meira en nóg. Önnur á-
stæða er og sú, að þó að
Blaine íslendingar, og Blaine
búar yfirleitt séu flestir fá-
tækir hafa margir landar hér
hin síðari árin, síðan atvinnu-
vegum fækkaði, meir og meir
reynt að bjargast upp á eigin
spítur — án utanaðfenginnar
atvinnu. Hygg eg þá því færri
hér, en annarstaðar, sem bein-
línis hafa verið manna — þ.
e. utan að aðstoðar þurfa, eða
ekki mikið fl. en venja er til.
s. s. einstöku gamalmenni hér
og þar, að einni1 samkomu
undanskilinni sem beinlínis var
haldin til aðstoðar fátækri
fjölskyldu, sem einnig átti við
óvenjulega mikið heilsuleysi að
stríða. Fyrir þeirri samkomu
stóð aðallega eða máske ein-
göngu Bergmanns fólkið, og
hafði tekist mjög vel. Annars er
nú samkepni miiil félaganna
um að vanda samkomur sínar
sem best enda vaxandi kraftar
í þá átt, sérstaklega að því er
söng og hljóðfæraslátt snertir.
Svo er og leikið, ýmist smáleik
ir til að fylla upp skemtiskrár,
eða langir ieikir eingöngu og
eyðurnar á milli þátta venju-
lega fyitar með söng eða hljóð
færaslætti — stundum hvoru-
tveggja. Mikið mætti segja um
þessar samkomur, en eg ætla
ekki að gera það — aðeins
drepa á þær sérkennilegustu.
Samsæti hélt Fríkirkjusöfn-
uður nýkomnum presti sínum
og fjölskyldu hans 30 maí 1930
í samkomusai safnaðarins. For-
seti, Veum stýrði. Var þar
margt um manninn, flest alt
safnaðarfólk og fl. — Skemti- I
legt og vingjarnlegt samsæti.
eins og þ. k. samkomur eru
VISS MERKI
um nýrnaveiki eru bakverkir, þvag-
teppa og þvaig'steinar. GIN PILLS
lækna nýrnaveiki, meC því ati deyfa.
og græfta sjúka parta. — 50c askjark
hjá öllum lyfsölum.
131
æfinlega.
Sept. 26. 1930 hélt söngfél.
Fríkirkjusafnaðar söngsamkom
u í Fríkirkjunni, sem án efa
var ein hin allra bezta af því
tæi, sem hér hefir átt sér stað,.
og eigum vér Blaine búar þó
góðu að venjast í þeim efnum.
Tii hennar var vandað að efni
og meðferð, enda naut flokk-
urinn aðstoðar söng-iærðs fólks
framar venju. Þar á eg sér-
stakiega við frú Friðriksson,
sem er ágætur píanisti fröken
Emilía Magnússon, og ekki sízt
frú Guðmunds, (Loisu dóttir
Nikúiás Ottenson). Sú síðast
talda stýrði Karla kór, sem söng
tvisvar. 1 fyrra skiftið, “Until
the Dawn”. í síðara skftið “ís-
land’’ eftir Kaldalóns. Þær frú
Friðriksson og fröken Emilía
Magnússon höfðu píano sam-
spil. Kvenna kóo söng tvisvar^
vel í hvortveggja skiftið, en
betri fannst mér síðari söngur-
inn, sem var Cantata eftir
t Bjarnason. Fyrri söngur þeirra
var “The First December,’"
| einnig eftir Bjarnason. Sam-
söngur þeirra sr. Friðriks og
hr. St. Guðmunds. var Ijóm-
andi fjörugt og skemtilegt lag.
Og síðast en ekki sízt, var
sungin Cantata eftir Björgvin
! Guðmundsson. Var það til-
komumikið, og mun hafa tek-
ist ágætlega, eða svo heyrði eg
söngfróða menn segja. Jack
okkár Sigurðsson söng sóló,
auk þess sem hann í þetta sinn
söng , einnig með flokknum.
Jack er talinn einn bezti sóló-
isti í bæ þessum bæði meðal
ísl. og innlendra. Það er ekki
ónýtt að fá slíka aðstoð.
Margt fl. var á skemtiskránnf
og alt gott, þó ekki nenni eg
að tilfæra það. Þó er enn eitt,
sem ekki má gleymast, af því
að það er óvanalegt. Tveir
prestar höfðu verið beðnir að
tala, en tala stutt. Urðu þeir
báir við þessari tvöföldu ósk,
að tala og tala stutt, en um
leið svo skemtilega, að fólk var
áreiðanlega ánægt, ef nokkuð
er að marka lófaklapp og hlá-
tra, sem kvað við svo undirtók
úr hverju horni kirkjunnar.
Þessir prestar voru þeir sr.
Friðrik og sr. J. Buchanan
Tonkin, Únítara prestur frá
Vancouver. (þ. e. sá síðari).
Kvenfél. Fríkirkjusafnaðar
hafði samkomu í samkomusal
safn. þ. 17. okt. s. 1. Var sú
samkoma einkennileg að þvf
leyti að í skemtiskránni tóku
konur einar þátt, og þó var
HREINLÁTASTA OG
HOLLUSTUMESTA MJOLKURSTOLN-
UN I WINNIPEGBORG
Eign Winnipegbúenda og rekin af þeim.
Hreinlæti í meðferð allra afurða og stjórnsemi.
Veldur framjfangi vorum og vextl.
SfMI 201 101
'Þér getið siegið rjómann —
en ekki skekið mjólkina.’’
MODERN DAIRY LIMITED