Heimskringla - 24.06.1931, Blaðsíða 1

DYERS & CLEANERS, LTD.
^ SPECIAL
Men’s Suits Dry Cleaned
and Pressed .. ........$1.00
Ladies’ Plain Dresses Dry
Cleaned and Pressed ...$1.00
Goods Called For and Delivered
Minor Repairs, FREE.
l*hone 37 001 (4 Hnes)
XLV. ÁRGANGUR.
WINNIPEG MIÐVIKUDAGINN 24. JÚNÍ 1931
MAKE NO MISTAKES
CALL
DTERS & CLEANERS, LTD.
PHONE 37 061 (4 lines)
NUMER 39
STJORNIN A ISLANDI ENDURKOSIN
Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðuflokkurinn tapa þingsætum. —
Framsóknarflokkurinn, eða stjórnarflokkurinn í hreinum
meirihluta á þingi.
í kosningunum á íslandi, er
fóru fram 12. júní s.l., bar
stjórnarflokkurinn eða Fram-
sóknarflokkurinn sigur úr být-
um.
Hann hlaut 23 þingsæti af
42 alls. Hefir hann því unnið 4
ný þingsæti í þessum kosning-
um, og er nú algerlega í meiri
hluta á þingi. Fyrir kosning-
arnar var hann í minnihluta,
en gat þó haldið völdum með
aðstoð Alþýðuflokksins.
Sjálfstæðisflokkurinn eða í-
haldsflokkurinn tapaði 3 þing-
sætum í kosningunum. Hefir
hann nú 15 þingmenn.
Alþýðuflokkurinn eða verka-
mannaflokkurinn hlaut 4 þing-
sæti; hafði áður 5. Tapaði hann
því einnig einu sæti.. En kom-
múnistar komu engum þing-
manni að.
Af alls 42 þingmönnum á ís-
landi, eru 36 kosnir til 4 ára,
en hinir til 8 ára. Eru hinir síð-
artöldu landskjörnu þingmenn-
irnir eða efri deildar þingmenn
ásamt öðrum átta, er úr neðri
deiid eru valdir.
En þrátt fyrir sigur framsókn
armanna í kosningunum, verð-
ur mjög erfitt fyrir þá að hafa
meirihluta í efri deild. Sem
stendur mun stjórnin hafa þar
tvo, en andstæðingar hennar
fjóra. Til þess að vera þar í
meirihluta, verður hún að veikja
flokk sinn mjög í neðri deild,
enda þótt hún hafi þar eftir
kosningarnar góðan meirihluta.
Atkvæði flokkanna í þessari
síðustu kosningu féllu þannig,
að Framsóknarflokkurinn hlaut
12,500 atkvæði, Sjálfstæðis-
flokkurinn 16,500, og Alþýðu-
flokkurinn um 6,000 atkv.
FJÁRHAGSÁÆTLUNIN
Um fjárhagsáætlun Bennett-
stjórnarinnar fyrir komandi ár
hafa nú staðið umræður í rúm-
ar tvær vikur í sambandsþing-
inu. Hafa andstæðingar stjórn-
arinnar fundið henni allmargt
til foráttu, svo sem tekjuhall-
ann, nýju skattana, sem þar er
gert ráð fyrir o. s. frv. Er það
alt saman gömul saga, sem á-
valt endurtekur sig. — Að um-
ræðunum loknum kom fram
breytingartillaga frá liberölum
við tillöguna um að samþykkja
fjárhagsáætlunina, er að efni
til var hrein og bein vantrausts
yfirlýsing á hendur stjórninni.
Við þe^sa breytingartiilögu
gerðu svo bændaflokksmenn
breytingartillögu, er að vísu
var einnig vantraustsyfirlýsing,
en fór þó jafnframt fram á mjög
gagngerðar breytingar á fjár-
málafyrirkomulagi landsins eða
endurbætur á þvi á þann hátt,
að í stað auðvaldsstefnunnar
komi samvinnufyrirkomulag og
að gull væri afnumið sem und-
irstöðu gjaldmiðill (standard),
o. s. frv. »
Um allar þessar tillögur var
nú greitt atkvæði s.l. föstudag.
Var fyrst greitt atkvæði um
þessa síðastnefndu tillögu
bændaflokksins. Voru 15 at-
kvæði með henni, en 165 á
móti. Stjórnarsinnar og liber-
alar og einn óháður (Henri
Bourassa) greiddu atkvæði á
móti henni. Hafa liberalar ef-
íaust ekki séð sér fært, að end-
urgjalda tillögumönnum liðsinni
þeirra við þá svo oft áður, er
í raunir rak, vegna þess hve
róttæk tillagan var.
Næst var þá tillaga liberala.
Með henni greiddu 70 atkvæði
en 109 á móti. Var hún því feld
með 39 atkvæða meirihluta. —
Margir bændasinnar greiddu at
kvæði á móti þessari tillögu
liberala.
Var nú að síðustu atkvæði
greitt um aðaltillöguna, eða
stjórnartillöguna. Fóru svo leik
ar um það, að með henni voru
102 atkvæði, en 72 á móti. —
Margir af bændaflokksmöúnum
greiddu atkvæði með stjórn-
inni. Með þessari atkvæða-
greiðslu var þá fjárhagsáætl-
unin samþykt í neðri deild í
aðalatriðunum. Seinna verður
greitt atkvæði um einstök at-
riði hennar og þá ef til vill
gerðar einhverjar smávægilegar'
breytingar á fjárhagssáætlun-
inni.
HOOVER LEGGUR TIL AÐ
FRESTA BORGUN STRÍÐS-
SKULDANNA UM EITT ÁR.
Stríðinu mikla, sem menn-
ingarþjóðir Evrópu steyptu sér
út í, var ekki langt komið þegar
farið var að grynna í fjárhirzl-
unum hjá þeim, og þær þurftu
að fara að líta í kringum sig
eftir lánum. En fé til að lána
höfðu fáar þjóðir aflögu nema
Bandaríkjaþjóðin. Og hún hljóp
undir bagga með mjög mörgum
Evrópuþjóðunum. Og loks varð
hún til þess að binda enda á vit-
firringuna, að ganga út á hólm
inn og skakka ieikinn.
Að stríðinu loknu voru flest
lönd Evrópu í rústum. Úr þeim
gátu þau ekki risið, og hefðu
seint risið, ef Bandaríkjaþjóðin
hefði ekki lánað þeim enn á ný
fé. Að innkalla stríðsskuldirnar
að stríðinu loknu, var því ekki
viðlit. En þegar Evrópuþjóðirn-
ar höfðu með þessu ögn bætt
hag sinn, fóru þær, með harm-
kvælum þó og nokkuri nauðung
að sýna lit á því að greiða skuld
ir sínar. En það virðist þeim nú
ætla að ganga ógreitt.
Enn á ný, koma því Bandarík-
in þeim til aðstoðar. Hefir
Hoover forseti fyrir hönd þjóð-
ar sinnar lýst því yfir, að Þýzka
landi, sem skaðabætur stríðs-
ins skullu þyngst á, verði veitt-
ur eins árs frestur á greiðslu
stríðsskuldanna, ásamt rentu
á þeim.
Er þetta gert með því, að
gefa þeim þjóðum, er Þýzka-
land greiðir stríðsskuldir, eft-
ir greiðslu á þeirra eigin stríðs-
skuldum til Bandaríkjanna. —•
Þessi lönd eru Bretland, Frakk
land og ítalía, ásamt mörgum
fleiri löndum.
Til viðreisnar þessum þjóð-
um, og til þess að bæta yfir-
leitt úr núverandi ástandi í
heiminum, hefir ekki um langt
skeið verið stígið þvílfkt spor
sem þetta. Árangurinn af því
er hiklaust talinn sá, að kaup-
geta Evrópuþjóðanna aukist
við það. Það kom jafnvel í ljós
sama daginn og fregnin af
þessu barst út. Silfur, bómull,
kopar, matvara og iðnaðarvara
byrjuðu samstundis heldur að
hækka í verði í Evrópu. Verð
fasteigna sömuleiðis. Og með
aukinni kaupgetu þessara landa
er líklegt talið að með tíð og
tíma batni markaður yfirleitt,
þar á meðal hveitimarkaður-
inn eða sala á hveiti í Canada.
Áhrifin af þessu lítur út fyrir
að ætli að verða geysimikil á
núverandi ástand. k
Enda er það mergurinn máls
ins í yfirlýsingu Hoovers for-
seta, að borgunarfrestinn veiti
Bandaríkin til þess, að gera
sinn skerf í því, að reyna að
bæta núverandi ástand í heim-
inum.
Auðvitað verða Evrópuþjóð-
irnar að samþykkja þessa á-
kvörðun, áður en hún verður
framkvæmd. En með því að
þær þurfa flestar að greiða
Bandaríkjunum meira fé en
Þýzkaland greiðir þeim, eru þær
að græða á þessu en ekki tapá.
Enda þykir líklegt að engin
þeirra hafni þessu boði Hoov-
ers. Frakkland er eina landið,
sem virðist þurfa að hugsa sig
um, áður en gengið er að boð-
inu.
í alt nemur upphæðin, sem
gjaldfrestur er veittur á h. u. b.
háifri biljón dala. Af því munu
allar Evrópuþjóðirnar veita
gjaldfrest á 150 miljónum dala,
en Bandaríkin á afgangin-
um.
BRUNI f ST. JOHN, N. B.
S.l. mánudag kom upp eldur
í bænum St. John, N. B.
Brunnu þar kornhlöður við
höfnina, bryggjur, vörugeymslu
hús og tvö skip. Átti C. P. R.
félagið kornhlöðurnar og mik-
ið af byggingunum er brunnu.
Alls er skaðinn metinn um tíu
miljónir dala.
INDVERSKUR PRINS OG
FJÖLSKYLDA HANS Á
FERÐ f CANADA.
Indverskur prins kom til
Winnipeg s.l. mánudag ásamt
fjölskyldu sinni. Hann heitir
Maharaja Jind. Auk hans, konu
hans og barna og svo þjón-
ustufólks, var móðir hans með
honum. Alt var fólk þetta klætt
pelli og purpura, o gvakti mikla
eftirtekt og forvitni Winnipeg-
lnia. En mest var þó eftir móð-
ur prinsins tekið. Var hún sér-
lega skrautleg og tiguleg. En
starsýnast mun þó flestum hafa
orðið á skrautið á nefni hennar.
Var öðrumegin á það festur
demantur, en hinumegin perla.
Það var nú nef, sem skein af
og lítandi var á. Gestir þessir
komu að vestan og halda til
Englands. — Eru þeir mjög vin-
veittir Bretum og hefir ættin
beitt áhrifum sínurn og lagt
fram fé af sínum mikla auði
oft málefnum Breta til sigurs
á Indlandi.
EMPRESS OF BRITAIN.
Svo heitir eitt af skipum C.
P. R. félagsins, sem það hefir
sér nýlega til ágætis unnið, að
hafa farið á skemri tíma yfir
Atlantshaf en nokkurt annað
skip. Það kom s.l. mánudag til
Father Point, Que. frá Cher-
bourg á Frakklandi. Hafði ferð
in staðið yfir í 4 daga, 12.
klukkustundir og 30 mínútur.
ÖLVUÐUM BÍLSTJÓRUM
VARPAÐ I FANGELSI.
Fangelsisvist ibíður hvers
manns, sém bíl stjórnar undir
áhrifum áfengis, ef að lögregl-
an klófestir hann. Til þessa
hafa menn sloppið með að
greiða nokkra sekt fyrir þetta
brot. En nú hefir lögunum ver-
ið svo breytt, að fyrir fyrsta
brot verður ekki bætt með
neinu öðru en fangelsisvist. —
Stjórnareftirlitsmenn þjóðvega
í þesssu fylki, hafa ekki séð
nein önnur ráð til þess að af-
stýra hættunni, sem sí og æ
er samfara bílstjórn ölvaðra
manna, en að leggja þessa
þungu begningu við henni. —
Ættu menn að láta sér það að
varnaði verða.
LÍFLÁTSDÓMUR.
Láflátsdótur var kveðinn upp
s.l. laugardag yfir John Streib,
þeim er myrti þrjú börn konu
er Mrs. G. E. Walters heitir,
til heimilis í Elmwood, Man.,
20. maí s.l. og getið var um í
þessu blaði. Dóminum verður
fullnægt með hengingu 3. sept.
í haust.
Nú FÓR VER EN SKYLDI.
Canada virtist komin á svo
góðan rekspöl með að selja
nautgripi og annan búpening
tii Englands, að menn voru
farnir að gera sér miklar von-
ir um framhald á því. En þá
kemur alt í einu upp úr kafinu
að þessi búpeningur hafi verið
haldinn af slæmri sýki, og til
þess að koma í veg fyrir að hún
breiddist út á Englandi, hefir
brezka stjórnin orðið að banna
með öllu innflutning á nautum,
svínum, geitum og sauðfénaði
frá Canada. Tapar Canada
þarna markaði vegna þessa, er
útlit var fyrir að væri að verða
mjög arðvænlegur.
FUNDIR LIBERALA OG
CONSERVATÍVA.
Conservatívar í Manitoba
hafa fund í Brandon þann 24.
þ. m. (í dag). Liberalar hafa
fund í Winnipeg þann 25. og
26. Aðalmálið á dagskrá flokk
anna lýtur eflaust að því,
hvernig fylkja skuli liði fyrir
kosningabardagann á komandi
ári í fylkiskosninguum.
FITMTÍU ÁRA AFMÆLI
ARGYLEBYGÐAR.
1881—1931.
Hátíðin byrjar með stuttri
guðsþjónustu í kirkju Frelsis-
safnaðarr, kl. 10 f.h. 4. jútí.
“Automobile Parade” á há-
tíðarstaðinn á Grund.
Aðaldrættir hátíðar skemti-
skrárinnar:
Söngflokkurinn syngur “O,
Ganada’’ og fleiri söngva.
Séra E. H. Fáfnis setur há-
tíðar skemtiskrána kl. 2, og
stjórnar henni fyrst. En síðan
tekur dr. B. B. Jónsson við
stjórn.
Dr. B. B. Jónsson flytur ræðu
fyrir minni frumbyggjanna.
Mrs. Jakobína Johnson flyt-
ur kvæði.
Dr. Jón Stefánsson: Minni
Canada.
Séra E. H. Fáfnis: Kvæði.
Þorvaldur Þorvaldsson
Fæddur 30. júli 1842 — Dáinn 6. marz 1931.
Nú fækkar þeim rösku, er ruddu hér braut
með ráðdeild og vilja í sérhverri þraut
og norræna styrkinn í stafni.
En arfurinn mæti er minningin blíð
um manndóm og hreysti á liðinni tíð,
sem fágað er frumherjans nafni. *
Þig felur nú, vinur, hin friðsæla gröf,
því förin er sigruð um daganna höf,
en orðstírinn lýsir og lifir.
Hvert dæmi af göfgi og drengskaparlund
og dygðugri hegðan á gefinní stund,
er auður því dauðlega yfir.
Eg ungur þér kyntist á æfinnar leið;
í ötulli framsókn um hádegis skeið
þú varst með þeim röskustu talinn.
Og vífið þitt göfuga lagði þér lið,
með ljósríka útsýnið, kærleik og frið,
er blessaði sambúðar salinn.
Af þreki og kappi, til lagar og lands,
þú letraðir sögu hins dugandi manns
með hagleik og hygnina bjarta.
Um æfina vanstu þér virðing og ást,
og vinunum aldrei þitt drenglyndi brást
frá tállausu, trúföstu hjarta.
Nú Ijómar þér vorið á fundi þíns fljóðs,
er fágaði geislum hins andlega sjóðs
þitt lífsstarf í láni og þrautum.
Svo kveðja þig vinir og börnin þín btítt.
Hver bróðir, sem lengi og vel hefir strítt
er máttur á mannlífsins brautum.
M. Markússon.
KVEÐJA TIL VESTUR-ISLENDINGA
Flutt á Vestur-íslendingamóti á Akureyri 20. apríl 1931.
Leik eg að ljóði.
Legg eg í óði
brú yfir brimaðan sæ. —
Langt út í heima
huga læt sveima:
Renni göndum um borg og bæ.
Opnast mér álfur,
heimurinn hálfur!
heyri’ eg og sé, hvað í fjarlægð
býr.
Mörg vakna minni,
kem eg í kynní.
Lifi upp aftur mín æfintýr.
Heilsa mér víðar
hásléttur fríðar;
heyri eg laufskógaþyt.
Eg fer einförum
eftir' vatnsfjörum
verstöðva fornra á vit.
Séra K. K. Ólafsson: Minni
íslands.
Séra Jónas A. Sigurðsson:
Kvæði.
Milli ræðanna syngur stóri
söngflokkurinn undir stjórn B.
Þorlákssonar.
Hon. John Bracken forsætis'-
ráðherra Manitobafylkis hefir
verið boðið og hefir hann lofað
að koma og flytur ræðu.
Ivan Schultz og W. H. Spuiks
fylkisþingmönnum fyrir Houn-
tain og Cypress kjördæmi, hefir
einnig verið boðið og verða þeir
meðal ræðumannanna. Ýmsir
aðrir vel hæfir ræðumenn koma
þar, sem enn hefir ekki verið
ráðstafað.
• • •
Á samkomunni að kvöldinu
, verður söngur, hljóðfæraslátt-
ur og ræðuhöld. Margir hinna
hæfustu röeðumanna er á hátíð
inni verða, skemta þar.
Barnasöngfíokkur Brynjólfs
Þorlákssonar verður einn merk
ur þáttur skemtiskrárinnar.
Séra K. K. ólafsson hefir
verið beðinn að flytja aðalræð-
una við hátíðargusþjónustuuna
á sunnudaginn, og prestar þeir
sem þar verða taka þátt í at-
Reika eg í barrskógi,
beiti eg plógi
akri haustfölvum á.
Þýt með eimlestum,
ek með stóðhestum
yfir glóskygða gljá.
Heimsæki frændur,
búa og bændur;
gott er góðvinum hjá.
Heit slá íslandi
hjörtu á Vínlandi,
handan við hyldýpi blá.
Lifi íslenzka!
Lifi karlmenska!
Vali Vestmanna bú.
Leggi þjóðrækni,
list og hugtækni
yfir brimstafi brú.
F. H. Berg.
höfninni.
Hornleikaraflokkur skemtir
um daginn.
I G. J. O.
KVENNARÁN f JÚGÓSLAVfU.
í þorpi einu í Júgóslavíu,
Baronja, var fjölsótt kvik-
myndasýning hér á dögunum.
Flestir íbúar þorpsins voru í
bíó. Alt í einu heyrist ógur-
leg sprenging utan við húsið.
Áheyrendur verða skelkaðir og
þjóta upp úr sætum sínum.
En er þeir leieta útgöngudyT-
anna, eru þar komnir vopnaðir
ræningjar er varna öllum út-
göngu. Ráðast nú nokkrir ræn
ingjanna inn í húsið, og skipa
svo fyrir að allir bíógestir raði
sér upp með veggjunum. Ganga
ræningjarnir síðan um húsið
og velja sér 19 laglegar stúlk-
ur, sem þeim leizt bezt á, hand
taka þær og hafa á burt með
sér án þes sað viðnám yrði
veitt.
Eigi tókst að ná til ræningj-
anna eða kvenfólksins er þeir
höfðu hremt.