Heimskringla - 07.12.1932, Blaðsíða 6

Heimskringla - 07.12.1932, Blaðsíða 6
6. SÖ)A HEIMSKRINGLA WINNIPBG 7. DES. 1932' “Herra Strand! Sem vinur yðar vil eg ráðleggja yður að segja ekki meir," sagði jarlinn. “Herra Strand hefir þegar sagt nógu mikið og gert sig skiljanlegan,’’ sagði Gerald. Ef til vill höfum við allir sagt full mikið, og viMi eg leggja það til, að við töluðum ekki meira um þetta mál að sinni — fyrir nokkra daga." “Þar til eftir þingskiftingu,” sagði Jón. “Það væri efalaust það bezta. En eg vil biðja yður að skilja þaö ekki svo, sem eg sé að reyna til að hafa áhrif á skoðanir yðar. 1 sannleika sagt, þá hefi eg ekki mikið dálæti á yður. Þér hafið galla, sem aðallega er upp- eldi yðar að kenna. En framtfðin gæti lag- fært þá galla, ef henni væri gefið tækifæri til þess," sagði Gerald, sem auðheyrt var að var nú orðinn reiður, þó að hann reyndi að leyna því. “Gæti eg fengið að tala við Coru áður en eg fer?’’ spurði Jón. “Nei, ekki að þessu sinni. Eg veit hún skrifar yður áður en margir dagar líða," sagði Gerald í svo ákveðnum róm, að Jón sá það þýðingarlaust fyrir sig að segja meira um það mál. “Veit Cora hvaða afstöðu þér hafið tekið í þessu máli?‘ ’spurði Jón svo. “Nei," svaraði jarlinn stuttur í spuna. Það var fróun fyrir Jón að heyra það. Hann vissi, að þetta brugg þeirra bræðranna var þá ekki með hennar samþykki. “Þá hefi eg ekkert meira hér að segja,’* sagði Jón með mestu fyrirlitningu og hjóst til að fara. “Verið þér sælir, hágöfugu herr- ar." Að svo mæltu fór hann út úr stofunni og lét hurðina all hranalega aftur á eftir sér. Bræðurnir sátu báðir þögulir um stund eftir að Jón var farinn. Loks rauf jarlinn þögnina og mælti: “Eg hefi nú enn meira álit á þessum manni, eftir en áður.” “Það hefi eg einnig. Mein væri okkar málum að því, ef hann tæki sér sæti á and- stæðingabekkjunum, þegar þingskifting fer fram, því eins og við vitum báðir, þá stend- ur stjórnin svo tæpt, að hún má ekki við því, að eitt einasta atkvæði falli til andstæðing- anna. Skyldi Strand skilja það, að hann hef- ir stjórnina í hendi sinni. Hann getur ráðið hennar forlögum. Eg óttast stórlega ,aö hana snúist á móti okkur og stjórninni. Ef til vill höfum við ekki viðhaft heppilega aðferð hér í dag. — Hann er öðruvísi en fólk gerist alment." “En hvað á eg að segja við Coru?” spurði jarlinn. “Hún er góð og skynsöm stúlka, og ef til vill viljug til að nota áhrif sín við hann til að hjálpa okkur.” : “Eg get ekki að því gert, en mér fellur illa að blanda framtfðarvelferð dóttur minnar inn í pólitík.” , “Það fellur mér líka ilia. En svo tekur Cora svo mikla hlutdeild í stjórnmálum, að vel má svo fara að alt gangi að óskum fyrir okkur. Ætti eg að fara og hafa tal af henni?’’ . “Já, en vertu varkár í orðum. Við megum ekki móðga hana í neinu.” “Eg mun hafa það hugfast,” sagði Gerald hiigsi. I “Eg vil beldur ekki móðga Strand, ef hægt er að komast hjá því. Einkennilegt er það, að mér fanst honum í dag svipa til ein- hvers, sem eg þekki. Framkoma hans öll og andlitssvipur minti mig svo sterklega á ein- hvern — en hvern? Mér fellur vel við hann — ©g get ekki að því gert,’ sagði jarlinn og var ekki laust við klökkva í röddinni. \ “Eg fann til þessarar sömu tilfinningar. Það var eins og hann vekti hjá mér löngu gleymdar endurminningar. Ef hann snýst ekki á móti okkur í stjórnmálum, þá finn eg að hann verður óslítandi þráður í sál minni. En það þarf líklega ekki að gera því skóna. Hann er altaf að bögglast með þetta, sem hann kallar sannfæringu, og setur hana í dyrnar, svo skynsemin kemst ekki inn — og verður úti.” V. kapítuli. Gerald Southwold var í orðsins fylstu merkingu stjómmálamaður og flokksmaður eindreginn. Stjórnmálaflokkur sá, sem hann fylgdi að málum, var honum fyrir öllu. Ekki svo að skilja að hann vildi ekki landinu og þjóðinni vel og sjá hag þess í öllu, svo lengi sem þessi hagur kom ekki í bága við hug- sjónir og stefnu hans flokks. Hann hafði al- ist upp í þröngu pólitísku umhverfi; sál hans nærst af sérstökum stefnum, sem einskorðað- ar voru við sérstakt flokksnafn. Það væri naumast ofmælt, þó sagt væri, að hans flokk- ur væri hans guð. Nú í nokkur ár var hann búinn að vera forsætisráðherra, með nærri því ótakmarkað vald. Hann gat ekki hugsað til þess, að andstæðingaflokkur hans kæmist til valda. En þar sem auðsætt var nú að Jón Strand hefði það fylgi á þingi, að hann gæti ráðið niðurlögum stjómarinnar, fanst Gerald sjálfsagt að beita öllum kröftum og aðferð- um til þess að fá Jón í lið með stjórninni. Það kemur fyrir, að það virðist óhjá- kvæmilegt fyrir forsætisráðherra, að viðhafa þá aðferð, jafnvel við sína eigin flokksmenn, að lofa þeim hærri stöðum, launahækkun og fleiru, til þess að hafa áhrif á atkvæðagreiðslu þeirra í ýmsum málum, sem stjórninni er á- fram um að koma í gegn á þingi. Þess háttar er ekki af sumum álitið neitt óheiðarlegt: það er aðeins einn þráðurinn í hinum pólitíska vef flokkanna. Svo em aðrir menn, sem víkja aldrei frá því, að vinna landi og þjóð gagn án nokkurs tillits til eigin hagsmuna. En aðr- ir eru þátttakendur í hinum pólitíska leik ein- ungis fyrir eigin hagsmuna sakir, og þekkja ekki land og þjóð í því sambandi. Þeir menn leika þannig, að láta kaupa fylgi sitt með einu málinu í dag og öðru á morgun. Ef þeir svo ekki fá það, sem þeir biðja um, láta þeir óspart heyra til sín, utan þings og innan. — Gerald Southwold hafði oft mátt kenna á þess háttar hrossakaupum í pólitík. Stundu eftir að jarlinn fór út úr stofunni frá bróður sínum, kom Cora inn. Hún gekk yfir þangað sem föðurbróðir hennar sat niður sokkinn í hugsanir sínar um viðtalið við Strand. "Faðir minn sagði, að þig langaði til að tala við mig, frændi. Er það eitthvað viðvíkj- andi herra Strand?” spurði hún. Gerald sá á svip hennar að hún mundi vera við öllu búin. “Já. Hvað hefir faðir þinn sagt þér af viðtalinu við Strand?” “Ekkert. En þar sem hann sendi mig til þín, býst eg við að það sé eitthvað frekar ó- geðfelt, sem eg á að hlusta á.” “ Þetta er ekki rétt hugsað hjá þér. Satt að segja, er faðir þinn reiðubúinn að sam- þykkja ráðahag ykkar Jóns. Hann meira að segja hálft um hálft sagði honum það.” “Svo mikið veit eg þegar," svaraði Cora lágt og kuldalega. “En okkur vantar tryggingu fyrir þvf frá Strand, að hann geri ekki flón úr sjálfum sér. Stiltu geð þitt, kæra Cora, og hlustaðu á það, sem eg hefi að segja. Það er ekki nauð- synlegt fyrir mig að útskýra fyrir þér hið pólitfska ástand í landinu. Þér er það eins kunnugt og mér. Þér er einnig full-ljóst, að Jón er nokkurs konar sjálfkjörinn leiðtogi þeirra manna, sem kalla sig verkamanna- sinna, og hefir því talsvert afl að baki sér. Ef hann nú gengur í lið með okkur, þá erum við vissir um völdin í næstkomandi fjögur ár. Ef hann aftur á móti skipar sér í lið með and- stæðingum stjórnarinnar, þá er stjórnin fall- in, og mundi lítið hjálpa, þó gengið yrði til nýrra kosninga.” Cora hlustaði á frænda sinn með sér- stakri eftirtekt, en lét ekki á sér sjá þau á- hrif, sem orð hans höfðu á hana. “Ef Jón Strand elskar þig, Cora," bætti hann við, “eins heitt og innilega, sem hann lætur í ijós, þá ættu ekki að vera nein vand- ræði fyrir þig að fá hann til að láta að orð- um þínum og gera eins og þú biður hann að gera, viðkomandi þátttöku hans eftirleiðis í stjórnmálunum.” Gerald talaði nær því í biðj andi róm. “Eg vil helzt ekkert blanda mér inn í þessi mál, eða að þau á nokkurn hátt komi mínum einkamálum við," sagði Cora hugs- andi. “Þú gleymir, að með því að taka hlut- deild í þessum málum, ert þú að byggja upp þína eigin framtíð. Þar að auki veit eg að þú skuldar föður þínum þann greiða — og kanske mér. Það er ekki eins og við séum að fara fram á við þig að fórna neinu. Þú þarft ekki annað en að láta skilja á þér, hver vilji þinn er í þessu efni, og mun þá framtíð okkar allra borgið.’’ “Veit faðir minn, hvers þú ert að biðja?” “Já, og við höfum dálítið minst á það við Strand sjálfan.” “Þú verður að segja mér satt og rétt frá því, sem þið töluðuð við hann, og hver svör hann gaf,” sagði Cora áköf. Gerald sagði henni ekki beint út ósatt, en passaði að haga orðum sínum þannig, að hún ekki gæti skilið af þeim, að Jóni hefði verið sett þetta að skilyrði fjTir samþykki föður hennar, og að hann hefði neitað að samþykkja slíka samninga. , “Við aðeins reyndum að finna út, hvernig hugur hans stendur í þessu máli,” sagði Ger- ald, *en Jón neitaði að gefa það til kynna á nokkurn hátt.” “Gott og vel. Eg tala við föður minn um þetta. Eg lofa engu að svo komnu máli, í þessu sam- bandi,’ sagði Cora ákveðin. “Látum okkur breyta um umtalsefni,” sagði Gerald öllu þýðari í rómnum. “Þetta trúlofunarmál kom nokkuð flatt upp á okkur. Þér er það ekki ókunnugt, að vel- ferð þín, Cora, og hamingja er okkur bræðrunum fyrir öllu öðru. Heldur þú að Jón Strand hafi nokkru sinni at- hugað, hvort hann væri fær um að sjá fyrir konu af þinni stétt? Eg trúi því ekki að hann gæti vitað til þess að ættingjar þínir yrðu að sjá fyrir þér. Til þess mundi hann vera of stoltur. Ef hann kæmist í góða stöðu hjá stjórninni, yrði til dæmis ráðgjafi, þá skiljanlega yrði alt auðveldara viðfangs.” “Þú sagðist ætlíi að breyta umtalsefninu. Eg kem ekki auga á breytinguna,” sagði Cora kuldalega, um leið og hún gekk til dyranna í þeim tilgangi að fara að finna föður sinn. Jarlinn vonaðist éftir henni, er hún væri búin að tala við Gerald. Cora tók eftir því strax og hún sá föður sinn, að svipur hans var ekki eðiilegur. í andliti hans ríkti ekki hin vanalega kyrð og blíða, sem einkendi svo svip hans, er hún var hjá honum. “Eg hefi verið að tala við frænda,” sagði hún. “Pabbi! Við skulum vera einlæg hvort við annað. Er samþykt þín á trúlofun okkar Strands bundin því skilyrði, að' hann gangi í lið með stjórninni á þriðjudaginn kemur?” “Eg hefði óskað að þú hefðir ekki sett spurningu þína fram þannig. Eg veit að þú vílt hjálpa okkur, Cora. Og þú getur það. Það þarf ekkl nema eitt orð af þínum vörum til Strands, og þá er öllu borgið. Þú skilur við hvað eg á.” “Skykii það,” sagði hún hugsandi. Jariinn elskaði dóttur sína, og vildi því ekki segja neitt, eða gera neitt það, sem gæti móðgað hana eða sært tilfinningar hennar. En hann hafði sömu skoðun og bróðir hans, forsætisráðherrann. Hann áleit að velferð landsins væri undir þvi komin, að núverandi stjórn sæti kyT við völd. Hugsaði hann sér því að fara eins langt og hann mætti, í þvf að fá Coru til þess að beita áhrifum sínum á Strand. Hann lagði handlegg sinn utan um hana og kysti hana blíðlega. ‘“Eg skil það ofur vel, dóttir mín, að þér muni falla það illa, að blanda þér inn í pólitískar skoðanir Jóns, svona rétt eftir trú- lofun ykkar. En þó veit eg að þú munir gera það fyrir mín orð. Eg færi alls ekki fram á slíkt við þig, ef eg væri ekki sannfærður um að með því væri eg að gera herra Strand stór- greiða, þó hann ef til vill nú líti ekki þannig' á það. Þú hlýtur að sjá og viðurkenna, að hans núverandi staða í lífinu er alls ekki sam- boðin þinni. Hefi eg því fulla ástæðu til að mótmæla trúlofuninni, nema mér sé sýnt fram á, að hann geti gert þig hamingjusama, og þú þurfir ekki að hrapa niður mannfélags- stigann. Má eg beina að þér einni spurningu, Cora? Gætir þú lifað hamingjusömu lífi með Strand, ef hann gerðist svarinn andstæðing- ur Geralds frænda þíns?” “Nei,” svaraði hún lágt. “Þá munt þú vera mér sammála um það, að þetta sé mikils varðandi mál fyrir framtíð þína. Gerald er mikið efnaðri maður en eg er. Tekjur mína eru af skornum skamti svo eg hefi aðeins nóg fyrir mig. Getur það því ekki verið hugsanlegt, að eg fái ekki séð fyrir ykkur báðum eins og þyrfti?” “Jón mun aldrei vonast eftir neinu þess háttar, né heldur þiggja, þó boðið væri.” “Má eg spyrja, hvernig hugsið þið ykkur að fieyta fram lífinu?” spurði hann glottandi. r‘Jóni tekst hæglega að sjá fyrir því, að okkur skorti ekkert. Og það nægir mér. Hann hefir bæði viti og drengskap á að skipa, og það er dýrmætt hverjum manni að hafa það — dýrmætara öllum peningum, fasteignum og — ímðynduðum metorðum.” Hún lagði mikla áherzlu á þessi orð sín. “Viðurkenna skal eg það, að hann hefir yfir góðum gáfum og miklu viti að ráða. En hverjum er gagn að því að eiga vitið og gáfurn' ar, ef hann ekki hagnýtir sér það. Og nú er eg að biðja þig að hafa áhrif í þá átt, að hon- um megi koma þessir kostir að sem beztum notum. Ef hann fer heimskulega að nú, þá geta liðið mörg ár þar til hann kemst í þá stöðu, sem honum er nokkurs virði fjármuna- lega. Aftur á móti, ef hann stígur spor í rétta átt nú, þá mun frændi þinn sjá svo um, að honum verði auðfarin leiðin áfram og upp á við, til auðs og metorða. Eg tala svo ekk- ert frekar um þetta mál nú.” Hún leit til föður síns snögglega. “Eg held eg skilji þig, faðir minn,” sagði hún. “Nú ætla eg að fara út, og kem ef til vill ekki aftur fyr en um kvöldverðartíma. Bíðið ekkert eftir mér.” Robin FI/ Hood UR BRAUÐIÐ ÚR ROBIN HOOD MJÖLI ER BEZTI VINUR VERKAMANNSINS Stundu síðar var hún komin út í bíl sinn, og ekin af stað til heimilis Jóns. Hún kveið fyTir að inna það verk af hendi, sem hún hafði í huga. Orð föður hennar höfðu haft mikil áhrif á hana sökum þess, að hún fann að þau voru sönn. Hún leit þannig á, að ef Jón færi ekki inn með stjórninni, þá gæti það leitt til þess að þau yrðu að bíða mörg ár, þar til sá tími kæmi, að þau gætu gift sig. Hún gat ekki hugsað til þess að fresta yrði giftingu þeirra sökum fjárskorts og fátæktar. Það yrði meiri móðgun fyrir hana en hún gæti þolað. • Þetta var í fyrsta skifti sem Cora hafði komið í höll Cobdens gamla, heimili Jóns Strand. Henni varð starsýnt á hina hrikalegu stigaumgerð, er lá upp að framdyrum húss- ins, og hinn breiða steinstiga. Það greip hana í fyrstu einhver óttf, en henni hægði, er hún var komin upp tröppurnar og að framdyrun- um, og sá nafnið “Jðn Strand” á koparplöt- unni til hliðar við dyrnar. Hún barði að dyr- um, en það var ekki íyi en hún hafði barið aftur hærra og lengtir en í fyrra skiftið, að hún heyrði fótatak fyrir innan. “Get eg fengið að tala við herra Strand?” spurði hún, og rannsakaði um leíð með aug- unum þann ,sem til dyra kcm, en það var gamli Cobden. Hann var klæddur í morgun- slopp, sem 8uðséð var að hafði séð betri daga. Það duldist henni þó ekki við í.vrrtu sjón, að sá sem í sloppnum var, þrátt íyrir hans ytra útlit, var sannarlegt prúðmenni. “Herra Strand er ekki heima sem stend- ur,‘ ’svaraði hann góðlátlega. “Eru nokkur skilaboð, sem ungfrúin vildi skilja eftir til hans?” spurði hann svo. Coru féll vel í geð rödd þessa manns. Henni fanst hún hljóma svo vel og þýtt í eyrum sínum. “Eruð þér herra Jock Cobden?” “Já." “Eg er Cora Southwold. Mætti eg koma inn og bíða þar til herra Strand kemur heim? Eg þarf nauðsynlega að finna hann.” Cobden gamli leit sem snöggvast á klæða burð sinn, sem hann óefað sá, að var alt annað en heppilegur. við svona tækifæri. Svo opnaði hann dyrnar alveg. “Gerið svo vel, ungfrú Cora, að koma inn. En svo verð eg biðja yður að afsaka meðan eg fer og skifti um föt. Eg er sízt klæddur til að taka á móti gestum. Það eru nú liðin mörg ár síðan kona hefir heimsótt þenna bústað.” Hann leiddi svo Coru inn í setustofuna og bað hana að taka sér sæti í stórum hæg- indastól, er hann hagræddi fyrir hana. Fór hann svo út úr stofunni. Þegar Cora var orðin ein eftir, notaði hún tækifærið til að renna augunum yfir stofuna, er elskhugi hennar hafði lifað í mest- alla æfi sína. Þó þar inni bæri alt ljósan vott þess að konuhönd hafði ekki raðað hlutun- um, var þó öllu smekklega fyrirkomið og hreint þar í stofunni. Hún gekk yfir að borði, sem þar stóð, og henni fanst endilega, að mundi tilheyra Jóni. Á borðinu lá reykjar- pípa og nokkrar eldspítur; bækur og blöð. Sá hún þar ritföng og þéttskrifaða pappírsörk. Silfrað tóbakshylki stóð þar og var nafnið Jón Strand greypt á aðra hlið þess. Þessir munir urðu henni strax sem helgir gripir. Henni fanst sem hún mætti ekki snerta við neinu þessu. Þar sem hún stóð þarna við borðið og athugaði þessa muni Jóns, eins og í draumi — kom henni til hugar hvernig lögfræðinga- skikkja mundi fara Jóni. Hún varð að biðja hann að klæðast sinni, og sjá hvernig hún færi honum, þegar hann kæmi heim. “Þér hafið verið mjög góðar við dreng- inn minn,” sagði gamli Cobden, sem nú kom inn í stofuna og leit nú út sem alt annar maður í snyrtilegum dökkum klæðisfrakka. “Það er eitt, sem hann hefir farið á mis við um æfina, og það er blíða frá jafn yndislegri stúlku og þér eruð, ungfrú Cora. Síðustu tvo mánuðina hefi eg mikið hugsað um framtfð Jóns..”

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.