Heimskringla - 22.03.1933, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 22. MARZ 1933
HEIMSKRINGLA
3. SÍÐA.
Pboae 22 »3$ Phone 25 237
HOTELCORONA
26 Rooma Wtth Bath
Hot and Cold Watep tn Bvery
Room. — $1.50 per day and up.
Monthly and Weekly Rates
on Request
Cor. Main & Notre Dame East
WINNIPEG, CANADA
er nú auðvitað ágizkun ein og
gagnger breyting gæti átt sér
stað á þjóðfélagsskipulaginu,
innan nokkurs tíma, þá er meira
hrygðarefni að mega eiga í
vændum allríflegan lífeyri á ári
í stað þeirra 20 dala á mánuði,
sem veitt er nú úr ellistyrks-
sjóðnum.
Flestum kemur nú saman um
að gagnger breyting sé nauð-
synleg á núverandi fyrirkomu-
lagi.
Eg vil ekki segja öllum, því
að eg hefi heyrt raddir frá
nokkrum sem hafa víst við ekki
óþægileg kiör að búa, að þessi
kreppa eða hvað þeir nú kalla
það, muni smám saman hverfa
og góðir tímar koma
Einnig mun bað vera framtíðar-
Og þar eð hann er um leið
merkur klerkur, má fyllilega
gera ráð fyrir að skoðanir hans
séu þungar á metum. Því mið-
ur er mér ekki kunugt um, hver
ráðandi stefna hefir verið í
skoðunum hans um liðna æfi,
þó að eg geti hugsað mér að
hann hafi alt af verið jafnaðar
sinni.
En eftir að hafa lesið ritgerð-
ina, þá komst eg að þeirri nið-
urstöðu, að hvað svo sem hann
hefir verið áður, þá er hann nú
það sem Enskurinn myndi kalla
“On the Ground Floor” jafn-
aðarstefnunnar. Þegar svo
stórt ljós fer að skína eins á-
kveðið í myrkrinu, má hugsá
sér að spásagnarandinn hafi
birst honum í draumi.
Að umbótastefnan eigi örð-
ugt uppdráttar og eigi kanske
auga bróður síns, o. s. frv.
Þegar Sir Isaac Newton fann
upp þyngdarlögmálið og reyndi
að sanna það, komst hinn mikli
stærðfræðingur í svo ákafan
æsing, að hann varð að senda
eftir einum vina sinna til að
gera mjög einfalt samlagningar
dæmi fyrir sig. Samt sem áður
er Newton frægur maður og
uppgötvup hans stórmerkileg.
Þannig er því farið með véla-
tízku. Getur nokkur mótmælt
stjórn með iðnaðarfræðis og
hagfræðislegri þekkingu?
Er ekki komin tími til að
vér fengum þesskonar stjórn?
Vér höfum reynt aðals-
mannastjórn, einveldi, lýðveldi,
auðvaldsstjórn, klerka og kirkju
vald, páfaveldi, konungsstjórn,
keisaraveldi, og
hervaldsstjórn —
um allar yfirsjónir og misskiln-
ing meðhaldsmannanna. En
eins og heimurinn hefir áður
liðið og batnað við allar mikil-
vægar uppgötvanir, þannig mun
og fara um vélamenningarstjórn
ar fyrirkomulagið. Fyrsti fyrir-
boðinn birtist eins og þruma í
dögun Kiplings. Blöðin og les-
umfram altí endurnir gripu hugmyndina
allar stjórnir tröllataki. Frumkvöðlunum var
og veldi alt frá keisurum og1 brugðið undir smásjá og staða
páfum niður í þjóðstjórn, sem þeirra og liæfileikar gaumgæfi-
merkir pólitískir fulltníar fólks-j lega Sk„ðuð.
leg skoðun, grein af skoðun
breytiþróunnar kenningarinnar,
og eins auðvelt að gera sér
rangar ályktanir um. Sumir af
fyrstu lærisveinum hennar hafa
verið mjög framgjarnir og for-
spáir, og sumir andstæðingar
þeirra gert gys að heimsku
þeirra, en þó um leið afklætt
langt í land, sýnir sig ljósast á gína eigin grunnhyggni.
því, að þeim fáu röddum og um- 1
ins. Og nú sitja allar þessar Howard Scott varð undra-
stjórnir ráðþrota. Og nú kemur barnið. Því var jafnvel haldið
fram vísbending um að stjórna fram, að hann væri frímúrari
heiminum með iðnaðarfræðis- af 9ndu gráðu. En svo kom
legri þekkingu. talsverður afturkippur.
Á bak við hugmyndina er það fór sem sé að kvisast,
viðvörun um að vélin, sem mátt- að hann kynnni hvorki að lesa
ur mannsandans hefir fundið né skrifa og væri kannske mað-
geti orðið að óviðráðanlegum I urinn, sem sprengdi upp aðal-
risa, ef henni er misstjórnað, stræti og barið Billy Patterson.
en yrði aftur á móti hinn þarf- t;io
it'o- waia í vnoto oAio có J^n hvao gerir það annars tilr
bótakröfum, sem haldið hefir held aö 1 ynsta e01a se asti þjonn, ef allir tækju hond- Tho Tpffprson frnrð-
verið fram af verkamanna full- l)að sonn ÍÝsnig a óviðráðan- um saman og iærðu að stjórna igt taismagur aiiýðræðis mann-
aftur. trQum £ þjóð- og fylkisþingum legum veikleika. Aður en hægt hinum ýmislegu hlutum henn-
er að fá lækningu sjúkdóms, ar Vélamenningarstjórn er í
hefir verið daufheyrst við og
draumur auðkýfinga, auðvalds- þær þagaðar { hel
sinna og fylgifiska þeirra, að
verður að þekkjast hvers eðlis
En svo að eg vaði nú úr einu hann er- 1,0 að meinsemdin
einhver nvr “Sesam” opnist, | f annað> dettur mér f hug sagan sé fundin, er samt hægt að
svo afí. beir eeti laast a uvjar ^ unl orminn Fáfnir. Þær eru ann- gcra margvíslegar getsakir,
gullhvnedur Sór tll bnearhæerð-1 arg einkennilega auðugar að ^vort hún sé algerlega hin
ar Oo- b'klena, rífleera launaðir samlíkingum gömlu sögurnar. rétta.
hpcrfraeðine'qr ha.fa ieitast við mig rehur rén minni til, þá En einhverstaðar,- á einhvern
að draea dæmi af söerunni og ðx hann svo é gullinu, að hann vissan hátt bíður hvað síns
benda á. að alvee eins dimm, fylti húsið og óx út úr því og vitjunartíma.
rímabil bafi e'engið yfir heiminn. iagðist f hring um það, og I Vélamenningarstjórnin myndi
áður. eins oe nú á sér stað og
hafi þó læknast af siálfu sér.
Þeim hefir ef til vill yfirsést,
annaðhvort viljandi eða óvilj-
andi að geta þess. að nú á síð-
astliðinni hálfri öld. hefir orðið
svo stórfeld breytine: á öllu
athafnalífi bióðanna. sem smám
saman hefir komið öllu í nú- þegar teknn til þess neydarúr-
verandi öngþveitis horf, og það ræðis að éta sjálfan sig. Hversu
þurfti heilan uxa að éta í eina komast næst því að þýða stjóm
máltíð. I með vélfræðislegri kunnáttu,
Auðvaldsormur nútímans sem sem hefði fullkomna þekkingu
alt af hefir verið að vaxa frá
öndverðri tíð, og fyrir löngu
hefir vaxið út af gullinu, er nú
orðinn svo ógurlegur, að hann
hefir étið upp alla uxana og er
lengi hann getur þrifist á sínu um.
eigin holdi, leiðir tíminn einn í
hljóta því að koma til sögunnar
nýir læknar og ný meðöl.
Fjölmargir atvinnuleysingjar|ljós. Margir munun þeir, sem
og þurfakngar nútímans, varpa ekki óska honum langlífis, og
allri sök á vélaiðnaðinn sem þó að nú sé enginn Sigurður
höfuðatriðið í atvinnuleysi og til að ráða hann af dögum þá
skorti. Ekki get eg fallist álmun margur trúa því, að sig-
skoðun þeirra. Mér er ljóst að urmáttur réttlætisins verði hon
á að hagnýta og starfrækja öll
áhöld, verkfæri, vélar og vís-
indalegan kraft í þarfir alls
þjóðfélagsins.
Hún myndi því verða stjórn
á starsrækslu á iðnaðarfram-
leiðslu heimsins á öllum svið-
raun réttri eignarréttar nafn
vélaiðnaðurinn hefir margfaldað
framleiðsluna, og að nú er að-
eins þörf á litlum hluta vinnu
um að f jörtjóni fyr eða síðar.
Það er mjög almenn skoðun
að margar skáldsögur merkra
þeirrar er eg og aðrir yntu af j höfunda á liðnum tímum og
hendi áður. Mér er einnig, (ram á vorn dag, hafi verið
ljóst, að þar sem áður var sókst | jafnframt og þær voru skarp-
eftir vinnu minni og annara og hugsuð lýsing á leiksviði mann-
hún keypt fyrir nægilegt verð | h'fsins, spádómur um framtíð-
til svo aftur að kaupa fyrír fæði; ina Qg höfundamir verið gædd-
og föt, þá þurfa nú margir þeir, j ir þeirri framsýnisgáfu, sem gaf
sem ekki hafa tekið það úrræði
að biðjast beiningu eða segja
sig til sveitar, að leita lengi,
lengi, falla á bæði kné og kyssa
á vöndinn til að fá von um
eitthvert smáræði að gera fyrir
eitthvert smáræði að (borgun)
launum.
Eg get ekki hugsað mér,
nokkurn heilvita mann, sem ósk
aði eftir að iðnvélar nútímans,
þessi undursamlegu afrek hins
máttuga mannsanda hyrfu úr
sögunni.
Eg get ekki hugsað mér að
nokkur óskaði eftir gamla fyrir-
þeim valdið til að flytja samtíð
armönnum sínum boðskap um
ný tímamót.
Þó að eftirfarandi ritgerð sé
ekki spádómur af slíku tægi, þá
er hún gerhugsuð skoðun og
skýring frægs söguskálds í
Bandaríkjunum og því lítt furð-
anlegt þó að eg grípi hana
sterku taki. En nú finst mér
það draga talvert úr eigingirni
minni, að eg vil nú að sem
flestir eignist þetta Evangelium
með mér:
ih.
Þegar eitthvað nýtt er boðið
komulaginum með 12 16 kl.st fram sem lyf til lækninga göml-
erfiðisvinnu á sólarhring, sem um sjúkdómum, er oft rang-
gerði margan að æfilöngum
v’nnuþræl, margan að öldung-
um örlög fram. Hitt skal eg
játa að, á meðan þessar iðnað-
arvélar eru undir vernd stjórn-
arvalda, laga og peningavalda
aðeins til samkeppnis framleið-
slu gagnvart hinum máttar-
ir.inni, þá sé ekki óeðlilegt að
þær séu sá þyrnirinn sem gangi
holdinu næst. Svo að eg sé nú
ekki hlutdrægur, þá skal eg
geta þess, að eg hefi orðið var
við að nokkrir (óháðir) hag-
fræðingar sem annað hvort eru
óháðir, eða hafa gerst svo djarf-
ir að láta opinberlega í ljósi
bæði í ræðum og riti þá skoð-
un sína, að gagnger breyting í
þjóðskipulagi heimsins væri ó-
hjákvæimileg.
Eg minnist þess að hafa lesið
mjög (merkilega) mikilsverðar
greinar í Lögbergi síðastliðið
sumar, þýddar af kunningja
vorum, Jóni Einarssyni, eftir
hinn fræga Canadiska rithöf-
und og söguskáld Raiph Connor. |
hermt frá gildi þess af flestum
sem kynnast því. Þeim sem
fann það upp og bjó það til, fer
oft eins og Achimedes forðum
að hann hleypur í boðklæðum
einum út á strætið og hrópar:
“Eureka’’, eg hefi fundið það
og heldur svo áfram að skýra
frá þessum mikla fagnaðar boð-
skap.
Vinir og velunnarar uppgötv-
uninnar gera sér enn glæsilegri
vonir en eigandinn sjálfur og
halda því oft fram, að nú sé
fengin lækning felstra meina.
Vantrúaðir andstæðingar allrar
nýbreytni fyllast heilagri vand-
læting og ráðast á eitthvað,
sem nú er orðið allólíikt- upp-
götvun höfundarins frá fyrstu
hendi.
Hverjum einstakling getur
orðið á að gera reikningsvillur
sjálfur, en sjái sá hinn sami
stærðfræðis eða hugsunarvillur
í prentuðu máli hjá öðrum finst
honum það stórvitaverk. Sam-
anber: Hvi sjá þeir flísina í
Hún leitast ekkert við að ná
völdum yfir listum, trúarbrögð-
um, heimspeki, skemtunum né
vissrar tegundar hugmynda- f
verksmiðju, þó líklega hafi W. i
H. Smyth ráðið nafninu árið
1919. En nú eru sumir frum- j
kvöðlar hugmyndarinnar ná-
lega gleymdir og talsverð flokka
skifting á meðal fylgismanna
þeirra. '
Öfgafullu gildi hefir verið
haldið fram um ágæti þessa
nýja kerfis af einum og öðrum
á líkan hátt og áður hefir verið
gert um aðrar uppgötvanir, eins
og prentlistina, málþráðinn,
talsímann, hljóðritann, hreyfi-
myndir, útvarpið og ýmsar
merkar sjúkdómalækningar.
Öfgafullir andstæðingar hafa
risið upp og rifið klæði sín eins
og alt af á sér stað. Þeir hafa
oft haft á reiðum höndum
heimskuleg og ógnandi andmæli
réttinda, jafnaðar og þjóðstjórn-
i ar, var honum brugðiö um hina
hræðilegustu lesti — jafnvel að
vera faðir að kynblendingum
og hvatamaður til manndrápa í
stórum stíl.
Klerkastéttin kallaði hann
heiðingja og erkifant. Forseti
Yale háskólans spáði því að ef
hann yrði kosinn, myndi verða
leyfilegt að ráðast á “hreinar
meyjar” á alfaravegi.
Þrátt fyrir þenna spádóm, eða
ef til vill vegna hans, var Jef-
ferson kosinn með miklum
meirihluta.
Þegar Charles Darwin hóf
skoðun sína um breytiþróunina,
var litið á hann og fylgjendur
hans eins og hverja aðra
heimskingja og mannlega djöfla
og siðspillingamenn m. fl.
Nú á dögum er þó enginn
fullkominn vísindamaður, sem
og litið með tyrirlitningaraug- ekki skoðar breytiþróun, sem
Þér sem notið
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
Birgðir: Henry Ave. East
Phone: 26 356
Skrifstofa:
5. gólfl, Bank of Hamilton
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
eitt af stórmerkustu sannind-
um í alheimssögunni.
Auðvitað eru ýms atriði í
skoðun breytiþróunarinnar, sem
gagnrýnendur hafa verið og
eru enn að bera brigður á, en
öll meginatriði standa óhrakin.
Hin fyrsta skoðun á því að jörð-
in væri hnöttótt, var sem kunn-
ugt er talin mjög heimskuleg og
jafnframt hættuleg. Nú myndi
Frh. á 7. bls.
Hinar beztu ti| að vefja
í vindlinga
Stórt tilbúið pappírshefti
5c
VINDLINGA PAPPÍR
4<NotaÖ meira en allar aðrar
teg^indir til samans”

o c. N

I ,VT

a,t°'

V
i\Vl

ot0

Aí M Kenzie (o Itd
MOOSE JAW
SASKATOON
SEEDSMEN
BRANDON, MAN.
EDMONTON
CALGARY
FYLLIÐ INN I OG PÓSTIÐ I DAG
| E. McKENZIE CO. LTD.
| Brandon, Man.
| GeriO svo vel og sendið mér hina nýju 1933
| verðskrá ásamt öllum upplýsingum um verðlauna
I keppnina.
J Nafn ......................................
| Heimilisfang ..............................
j Póstleið............. Box Nr................
.1 P.O.......................Fylki........150