Heimskringla - 31.05.1933, Blaðsíða 2

Heimskringla - 31.05.1933, Blaðsíða 2
/ 2. SÍÐA. HEIMSKRINGLA WINNIPBG, 31. MAÍ 1933 BRÉF TIL HKR. Anacortes, Wn., 10. maí, 1933. Heimskringla mín! Marga góða heimsókn á eg þér að þakka um 40 ára skeið. Síðast liðin 20 ár hefir lítið í móti komið af minni hálfu, nema frétta bréf með löngu miliibili. Vil eg nú minnast þess við þig eftir þeirri gömlu reglu, ef þá vilt hirða. Eftir að eg gerðist fréttaritari þinn í Blaine, var flestum at- burðum, þeim, er íslenidinga þar snerta reglulega til skila haldið einu sinni eða tvisvar á ári. Með burtför minni þaðan, var því auðvitað lokið, enda þótt eg kæmi þangað oft, og sé því ekki með öllu ókunnug. Ófyrir- séðir atburðir ollu því, að eg var þar stödd fyrri hluta apríl m og um það leiti var sr. Fr. A. Friðriksson að kveðja söfnuð sinn þar. Þegar hann kom vestur og tók við þeim söfnfuði í maí 1930 gat eg auðvitað komu hans í næsta fréttabréfi, til þín. Þótti nú sr. Friðrik og fl. vel við eiga, að eg gæti um burtfor hans, og þá aðra atburði sem henni voru tengdir, úr því eg var þar þá stödd. Veldur það mestu um bréf þetta, enda þótt eg hefði áður ásett mér að skrifa þér nokkrar línur um eitt og annað. Nú verður því ekki byrjað, þar sem áður var frá horfið, einr og til forna, því ýmsir hafa skrifað fréttir frá Blaine síðan eg gerði bað síðast. Vil eg sem fæst að því endurtaka hér. * * * Á Pálmasunndag 1933 fermdi sr. Friðrik A. Friðriksson þessi börn: Helen Peterson, Willim- etta Dickerson, Lawrence Casp- er, Chris. Casper, Roosevelt Bergmann, Franklin Johnson, Lee Peterson og Richard Pet- erson. Ræða sr. Friðriks við þetta tækifæri var fögur og hjartnæm en ekki löng. Hann las hina ágætu sögu “klukkan í skóginum” eftir H. C. Ander- son, og lagði út af henni, að miklu leiti. Átti það vel við, enda var meðferðin meistaraleg. Fermingar athöfnin sjálf einföld en fögur. Söngurinn undir stjórn J. M. Johnson fór vel fram og var sérlega góður. En söngur í þeirri kirkju er venjulega góð- ur. Tvent var þó frábrugðið venjum viðvíkjandi söngnum í þetta sinn. Tvent af því er sungið var, var frumsamið fyrir þetta sértsaka tækifæri. Gloria eftir sr. H. E. Johnson, og fermingarsálmur eftir sr. Fr. A. ihr. Hvort prestar þessir kom- ast í skáldatölu fyrir þetta, er óvíst. Hitt er víst að þessi kirkjulega athöfn tapaði engu við þessa nýung. Kirkjan hafði verið fagurlega skreytt — og var nú vel setin, þ. e. full af fólki. Næstu daga var sr. Friðrik að kveðja hina mörgu vini sína í Seattie. Með honum þangað fór hr. J. K. Bergman forseti Fríkirkjusafnaðarins í Blaine. Á bakaieið komu þeir við í Ana- cortes, — sr. Fr. til að sjá og kveðja vini sína þar — þau hjón Helen og G. N. Dalstead. Á Páskadaginn flutti sr. Frið- rik sína síðust guðsiþjónustu fyrir söfnuði sínum í Blaine, fyrir fullu húsi. Það var í senn Páska og kveðju ræða: — segir Blaine Journal. Síðasta prests- verk hans, var að skýra þrjú börn Emils Guðmundssoríar og konu hans. Elsta barn nefndra hjóna, var fyrsta barn skýrt í Fríkirkjunni og ef oss minnir rétt af fyrsta presti þess safn- aðar, sr. H. E. Johnson. Á mándagskvöldið, annan í Páskum, hélt sr. Fr. A. Fr. ungmennum Fríkirkjusafnaðar kveðjusamsæti. Um það segir Blaine Journal eitthvað á þessa leið:— í samkomusal Fríkirkjunnar sátu fjörutíu ungmenni um- hverfis dekkað borð, hlaðið alls konar sætabrauði. Þær frúrn- ar B. Davidsson og M. Thordar- son gengust fyrir beina. Sr. Friðrik var aðal ræðumað- ur við það tækifæri. Þakkaði hann hópnum góða samvinnu og fræddi hann um uppruna þeirra (þ. e. ísl. forfeður) og Úntara- félagið í Ameríku, sem hann nú væri partur af. “Óefað eru þau — þessi ísl. ungmenni heppin í báðum tilfellum,” segir blað- ið. Að skilnaði gaf sr. Friðrik hvoru ungmenni ágæta mynd af sér. ‘Blaðið fer hlýjum orðum um sr. Friðrik,- starf hans og verð- kuldaðar vinsældir. * ¥ * Kríkirkjusöfnuður kveður Sr. Fr. A. Fr. Þriðjudagskvöldið næst eftir Páska var samkomusalur Frí- kirkjusafnaðar svo vel setinn, að sjaldan hefir verið betur. Söfnuðurinn hafði þangað boðið hverjum sem koma vildi, til að kveðja með sér prestinn, sem nú var á förum. Auk safnaðar- ins og annara Blaine búa, var og fólk frá Vancouver, B.C., Point Roberts, Seattle og Mari- etta. Einnig skáldið Sigurður Jóhannsson frá Barnaby, B.C. Fyrir miðju dekkuðu og blóm- skrýddu langborði undir suður- egg, sat heiðursgesturinn og hjá honum sr. Alebtr Kristjáns- son frá Seattle. Út frá þeim á tvo vegu, fermingarbörn sr. Friðriks. Þá voru dekkuð þver- borð svo mörg sem fyrir varð komið. Við insta borð- ið sat söngflokkurinn, og svo hvorir af öðrum, meðan sæti fengust. Fjöldi stóð með- an stöðurúm vanst alla leið út í dyr, Skemtiskrá hafði verið prent- uð í 21 lið. Úr henni teigðist svo, að hún rann upp í 29. iiði, og það þó eitthvað félli úr af því er upprunalega var til stofnað. Tók hún því all langan tíma, og það þó menn væru snemma myntir á að vera fáorðir. Flest var og þannig lagað, að ekki varð um þokað, svo sem skrif- uö ávörp, kvæði og söngur. nda var og flest þ. h. stutt og vei v&lið. Skemtiskráin var eitthvað á þessa leið. 1. Star Spangled Banner — Orchestra. 2. Samkoman sett af s.for- seta, J. K. Bergmann. 3. Sungið: Hvað er svo glatt — allir. 4. Ávarp til heiðursgestsins— og honum afhent gjöf — sem var Webster Diction- ary og $40.00 — safn.for- seti, J. K. Bergman 5. Einsöngur, Walter Johnson 6. Sr. Albert Kristjánsson tek- ur við stjórn samkomunn- ar. 7. Southem Moon, Orchestra. 8. Ávarp til sr. Friðriks fyrir hönd safnaðar kv.fé.l, frú J. K. Bergmann. 9. Ávarp til sr. Fr. fyrir hönd Ungm.fél. skrifað af for- seta þess M. Kárason, sem sökum veikinda var þar ekki, lesið af bróður hans, H. Kárason. 10. Skilnaðarsöngur, Karlakór. 11. Ávarp til sr. Fr. (ferming- arbörnin), H. Peterson. 12. Ávarp til sr. Fr. Söngflokk- urinn, J. F. Johnson. 13. Sungið Bláfjallageimur, — blandaður kór. 14. Ávarp taflklúbbsins til sr. Fr., J. F. Johnson. 15. If you can’t sing, whistle, Orchestra 16. Kvæði til sr. Fr., Sig. skáld Jóhannsson 17. Ávarp til sr. Fr. frá M. Jónssyni frá Fjalli, lesið af frú H. E. Johnson, sem um leið talaði og nokkur vel valin kveðjuorð frá sjálfri sér. , 18. Selection — Orchestra 19. Fáein orð, M. J. B. 20. Einsöngur, John Salomon. 21. Kveðja til sr. Friðriks (kvæði) Bjarni Lyngholt. 22. Ræða, Sr. H. E. Johnson 23. Fáein orð (á ensku) R. H. Smith. 24. Moon of Waikiki, Orch. 25. Ávarp til sr. Fr. frá presti og safnaðamefnd Fríkirkju safnaðárins í Seattle — sr. Al. Kristjánsson. 26. Almennar ræður og ávörp. Undir þeim lið talaði hr.' Thorgeir Simonarson og Thor Byron flutti tvo lag- leg kveðju erindi á ensku (ljóð). 27. Sr. Friðrik svarar. Stutt var það svar en tilþrif voru í því, sem vænta mátti. Máske vík eg að því síðar. 28. God be with you till we meet again. Blandaður kór. 29. Eldgamla ísafold, og Ame- ríka — Orchestra. Með því lauk skemtiskránni, að öðru en því sem vanalega fylgir — prívat kveðju — síð- ustu handtök o. s. frv. Ekki má gleyma að géta þess að matur var á borðum öllum, og konur báru fólkinu kaffi meðan á skemtiskránni stóð. En þó vel væri veitt, hygg eg þar margann sitið hafa, sem ekki gæti sagt, hvað þar var á borð- um, enda þótt þeir neyttu þess, svo voru hugir margra haldnir. Allar samkomur af þessu tagi eiga sammerkt að því, að veg- sama þann sem verið er að kveðja. Er þá oft undir hælinn lagt, að hvað miklu leyti slík vegsemd er verðskulduð. Það er hverju orði sannara, að eins örðugt er að lofa góð- ann og mikinn mann, eins og hinn, sem ekkert lofsvert liggur eftir. Eg vil segja að það sé mun örðugra. Flestir geta bullað eitthvað út í loftið, þeg- ar um lítið er að ræða, eða eins og Casper sagði um eitt þess konar tilfelli: “Hver þar annars tuggu tók, tuggði hana og meiti.” En standi maður aug- liti til auglitis við óvanalegar stærðir mikilmensku eða góð- leika, verður annað upp á ten- ingnum. Öll voru ávörpin stutt — fá- orð í fullri meiningu. Flest voru þau skrifuð, og lesin þar upp. Eitt af þeim var þó óskrifað. Það var ávarp safnaðarkv.fél. — flutt af frú J. K. Bergmann. Einkennilegt — hversu óþektir hæfileikar koma í ljós við ó- vanaleg tækifæri. Væri ávarp Seattle safnaðar- ins við hendina, ,vildi eg senda það með h'num þessum, sem talandi vitni þess, hvað sr. Frið- rik hefir verið oss, hér vestra. Söknuði blandnar voru kveðj-*' ur þessar — því, öllum skilnaði fylgir söknuður, sem meðfram stafar af þeirri vissu, að margir, máske fæstir, sem eftir sitja, muni nokkurntíma sjá aftur þann, sem verið er að kveðja En þrátt fyrir það, ,þrungnar af góðhug, hamingju vonum og óskum til mannsins, sem verið var að kveðja. Við söknum sr. Friðriks,. en gleðjumst þó við heimför hans. Ef þar í liggur hamingja hans. Vonum að heima hafi hann stærra verksvið, og unnum ís- landi að njóta hans. Taktu vel við þessu bami þínu, og farðu vel með vin okk- ar, forna Frón! Hann mun end- urgjalda þér það í ríkum mæli. • * * Sr. Friðrik er skapaður fagur- fræðingur. Hann er söngmað- ur góður — söngfróður vel — jafnvel tónfræðingur. DráttHsta maður og skáld. Hvað langt hann hefði komist á þessum sviðum, hefði tími og tækifæri leyft er ekki gott að segja. Eins og ástatt er verða þetta ekki nema hjáverk, sem gripið er til, þegar listaþráin knýr á þær dyr, eða aðrar kringumstæður heimta slíkt í sína þjónustu. Hann er taflmaður góður, svo að enginn í Blaine stóð honum á sporði. Auðvitað er máske ekki mikið með því sagt. Eg hefi séð telft — hér er átt við manntafl — ekki svo sjáldan, en aldrei séð drenglyndari and- stæðing í þeim leik. Má af slíku nokkuð marka skapgerð mannsins. Hjálpsamur svo, að hann kann ekki að neita. Fé- lagsmaður svo góður, að betri getur ekki. FleSt af ávörpum þeim sem á kveðjusamsætinu voru flutt, voru frá hinum ýmsu félögum, sem hann hafði starf- að með s. 1. þrjú ár, og sum af þeim áttu honum að meiru eða minna leyti tilveru sína að bakka. Með þeim, og fl. starf- aði hann af alhug — gaf þeim svo mikið af tíma sínum, að oft naut hann lítillar hvíldar, þess vegna er það kunnugum engin ráðgáta, hvers vegna, það sem þar var sagt, lýsti svo óvenju- lega mikilli velvild og einlægni. Það leyndi sér ekki heldur, að þar fylgdi hugur máli. Það er ekki undarlegt að þess manns sé saknað, sem svo hefir verið fólki sínu, alt í öllu, í öllum þess áhugamálum — jafnvel gleði og alvöru. * * * Eins og kunnugt er, eru prestar hinna frjálsu trúar ekki háðir neinum játningum eða eiðstöfum, öðrum en þeim, að leita sannleikans og kenna hann samkvæmt sannfæringu og samvizku sinni. Af því þeir eru ávalt leitandi, eru þeir líka ávalt á framfara og þroska skeiði. Ef til vill er það frem- ur af þessu, en upprunalegum gáfnamun, að hinir frjálslyndu prestar vorir skara svo mjög fram úr kennimannastétt vorra tíma. Þegar fólk hér vestra heyrði til þeirra sr. Fr. A. Fr. og sr. Ragnars E. Kvarans, duldist víst engum að þar var um afburða ræðumenn að ræða. Að þeir fluttu nýjar kenningar varð og brátt ljóst. Enda var við því búist. Þessvegna voru þeir hættulegir menn, og við þeim amast. Að svo hafi verið er enginn hugarburður. Enda hefir sr. Friðrik til þess fundið, sam- anber ritgerð hans í Hkr. 10 maf s. 1. Engin samvinna var möguleg á neinum sviðum, hversu fjarlægar sem slíkar tilraunir voru kirkjulegri starf- semi. Eitt dæmi skal hér tilfært. Á maí fundi lestrarfél. Jón Trausti, árið 1930, var meðal annars um það rætt, hvað gera mætti í Blaine til viðhalds ís- lenzkri tungu og þjóðerni. Kom flestum saman um að nauðsyn- legast væri að koma á ísl. kenslu fyrir börn og unglinga. En sáu að slíkt kæmi ei að notum nema með samtökum hlnna ýmsu félaga, einkufn safnað- anna. Félagið ákvað að gefa til þess fyrirtækis allan arð næstu úti samkomu sinnar, og kaus þriggja manna nefnd til að finna sr. V. Eylands, sem þá var nýkominn vestur og þjón andi prestur Lúterska safnað- arins í Blaine, en búsettur í Bellingham,' og fá hann til að flytja málið fyrir söfnuði sínum í Blaine. í nefnd þessari vöru þeir G. M. Johnson, þá forseti Jóns Trausta, og sr. Friðrik A. irriðríksson, þá nýkjörinn heið- ursfélagi Jóns Trausta og M. J. B. ritari nefnds félags. Þeir sr. Friðrik og G. M. Johnson gerðu sér ferð til Bellingham á fund sr. Eylands, og fiuttu hon- um erindið. Sr. Eylands tók þeim vel og hét að flytja málið. Útkoman varð Nil. Svo fór um sjóferð þá. Þegar sr. Friðrik A. Friðriks- son, kom vestur hingað, var Fríkirkjusöfnuðurinn í Blaine enn ungur. Hann samanstóð, eins og slíkir söfnuðir vanalega gera, af fólki, sem hafði mjög sundurleitar skoðanir. Alt var það meira og minna frjálslynt. Samt voru gamlir Únítarar. Sumt vissi naumast hvar það stóð í trúmálum — að öðru en því, að þeir væru ei lengur Lút- erskir — á gamla vísu. Af Úní- taranafninu stóð sumu þessu fólki eins mikill stuggur og hin- um rétttrúuðu bræðrum þeirra, og engin hlutur var f jarri þeirra skapi, en að aðhyllast skoðanir þeirra, og gerast Únítarar. Þenna sundurleita flokk átti nú hinn nýi prestur að sameina, og bæta við hann eftir föngum. Hverjum örðugleikum slíkt var háð getur enginn ímyndað sér,, sem ekki er þess konar verki kúnnugur. Utan að ofsóknir og innbyrðis tortryggni eru ekki lömb að leika við. í nálega 30 ár hafði fólk það, sem nú myndaði tvo gagnstæða söfnuði, starfað saman — við og við að minsta kosti að alls- konar félagsmálum. Þó skal það játað, að oft gengu þau félags- mál skrykkjótt — o'g stundum jafnvel duglega rifist. Og það svo, að félögin rofnuðu. Úr einu kvenfélagi urðu tvö, af því ekki var hægt að koma sér sarnan. Úr einu Lestrarfélagi tvö, af sömu ástæðu. Ef til vill eru þetta ei eindæmi, og því naumast takandi til greina. En þrátt fyrir þetta, og alt annað, vann fólk hér saman með köfl- um og það svo, að utansafnað- ar og frjálshugsandi fólk studdi Lúterska söfnuðinn, meðan hann var eini Isl. söfnuðurinn hér. Sumir árlega, aðrir hlupu undir bagga við og við, þegar sérstaklega stóð á, eða mikið lá við. Gegnum alt þetta voru einstaklingar beggja flokka tengdir langvarandi vináttu böndum. Þegar svo loks hinn ungi söfnuður myndaðist, átti hann siðferðislegann rétt á bróðurlegri hluttekning frá hin- um flokknum. Hann fór af stað með þeirri einni hugsun, að verða trúar andstæðingum sínum góðir nágrannar, sækja samkomur þeirra eins og áður, og þannig halda við fornri vin- áttu, þar sem um vináttu gat verið að ræða. Nokkurn árang- ur kann þetta að hafa borið, en alls ekki orðið alment. í stað þess tóku nú vissir menn úr hinum eldri söfnuði, að heim- sækja forna eða nýja kunn- ingja í nýja söfnuðinum, og telja þeim trú um, að það væri verið að svíkja þá á Fríkirkju- nafninu. Tilgangurinn væri að draga þá alla inn í Únítarafé- lagið. Ekkert hugsanlegt meðal var vænlegra til að sundra hin- um unga félagsskap en eirímitt þetta, svo mikill stuggur stóð fjöldanum af þeirri hugsun. Geta má þess, aðferð slíkri til afsökunar, að sú er nú raunin á orðin. Fríkirkjusöfnuðurinn í Biaine hefir nú, ekki alls fyrir löngu sameinast Únítarafél. Sé css rétt frá hermt. Framsýnu fólki — vinum sem óvinum, var þegár í byrjun ljóst að svo hlyti að fara, eins og til var stofnað. Sennilega hefir því þessum mönnum gengið gott til siikrar viðvörunar. Fríkirkju- söfnuðurinn var í þakklætis skuld við IJnítarafél. því án þess a.ðstoðar hefði hann naumast getað til orðið — og hreint ekki getað reist kirkju sína né laun- að föstum presti. Hvernig sr. Friðrik hefir litist á, þegar hann fór að kynnast ástandinu, vitum vér ekki. Hitt er víst, að hann gekk að starfi sínu fullur af framtíðar vonum og áhuga. Segja má, að honum hafi orðið að vonum sínum að miklu leyti, og langt fram yfir það, sem við var að búast, þegar tekið er sanngjarnt tillit til allra kringumstæða, þar á meðal þriggja hinna örðugustu ára, sem gengið hafa yfir þetta land — já, og heim allan frá fjár- hagslegu sjónarmiði, sem eðli- lega gerði alla startfsemi örð- ugri en annars hefði verið. Auð- vitað kom það harðast niður á söfnuðinum. En einnig hann Hfði það af, og mun hafa skilið sómasamlega við prest sinn í þeim efnum. *. * * Sr. Friðrik tekur kennimanns stöðu sína alvarlega. Hann er einlægur trúmaður, sannleiks- leitandi og sannleiks unnandi um alla hluti fram. Hann trúir á göfgi mannsálarinnar og skyldleika hennar og Guðs. Sannariega hefir honum áunn- ist mikið í að útbreiða göfug ar og fagrar hugsjónir, þó meira hefði það mátt og átt að vera, dæmt eftir áhuga hans og á- stundun. En engin getur kent þeim, sem ekki vilja læra eða þora að hlusta. Handhægasti vegur til að forðast áhrif ann- ara til ills eða góðs, ,er, að koma hvergi nærri. Og þá að- ferð nota flestir. En þrátt fyrir alt hyggjum vér að sr. Friðrik hafi komið þessum söfnuði sín- um á fastan fót. Það hefði eng- inn raeðal maður gert. Það er eins og skaparanum sé vel við þenna unga söfnuð og ætli sér eitthvað sérstakt með hann, ef dæma skal eftir mannvali því, sem honum hefir hlotnast sér til aðstoðar og leiðbeingar. Því nú, þegar sr. Friðrik fer, tekur annar ágætismaður við honum — sr. Albert E. Kristjánsson. “Slíkar ræður fáum við ekki heima hjá okkur,” sagði gestur frá öðrum bæ, sem einu sinni sat undir ræðu sr. Friðriks. Þess konar setningar heyrðust oft frá aðkomu fólki. Og þó var kirkjan hans oft fámenn — því/ miður. Við einstöku tæki- færi var hún þó vel setin—full. Og æfinlega var fóikið hrifið af ræðum hans — fann til þess, að þar var um kennimann að ræða, sem eitthvað gat kent. Oft sat eg undir ræðum sr. Friðriks, hugfangin og sár- gröm á sama tíma. — Gröm yfir fámenninu sem naut þeirra. Ekki svo að skilja, að þessir fáu ættu ekki skilið að heyra þær — þessar ræður, eða kynni ekki að meta þær — stundum. En eg vissi að fjöldanum sem þyrfti þeirra meira með. Hvernig á að koma góðum ræðum til fjöldans? Viðvarpa þeim til allra sem skilja mál ræðumannsins. Þýða þær — ræðurnar og við- varpa þeim þannig til hinna. Það er “að kasta gulli á glæ”, eða “setja ljós undir mæliker,” að láta ágætis menn eyða æfi og kröftum í fámenni. Og þó! — Eru ekki stórvirkin stundum unnin í fámenni og kyrþey”. Hver getur sagt um árangurinn af slíku starfi? — Máske verð- ur hann ekki að fullu Ijós, fyr en eftir langann, langann tíma — hver veit? * * * Það væri í hæsta máta ó- maklegt að kveðja svo sr. Frið- rik, aö ekki sé minst á konu hans. Hún kom með manni sín- um og tveim börnum þeirra hjóna í maí 1930. En fór heim ásamt börnum þeirra Erni og Björg 1932, til foreldra sinna í Kaupmannahöfn, Dan- mörk, því hún er af dönsku bergi brotin. Gertrude (eða Geirþrúður) Friðriksson er prýðis vel gefin kona og ment- uð vel. Hún spilar ágætlega á Píanó og syngur vel. Engin kona hefði getað reynst betur hinni örðugu stöðu sinni en hún gerði. Boðin og búin á öllum tímum að aðstoða mann sinn og vinna með félagssystrum sínum að sameiginlegum safn- aðar og kvenfélagsmálum. Eg get hugsað mér að sumir hafi kviðið fyrir komu hinnar dön- sku konu — kviðið því, að hún myndi ekki samlagst starfi sínu, eins vel og ætla mætti af ísl. konu. En reynslan varð á annan veg. Ljúf, síglöð og

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.