Heimskringla - 14.06.1933, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 14. JÚNÍ 1933
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA.
í friði. Von Papen var ennþá
við völd. Nú hefir Hitler sýnt
að hann meinti þetta. Hann
hefir komið mótstöðumönnum
sínum í útlegð eða í tugthúsið,
ef ekki annað verra.
Fé hafa Nazimenn með alls-
konar ögrunum haft út úr
Gyðingum. Þeir hafa selt þeim
lögregluvernd fyrir ærið fé. Þeir
hafa skyldað þá til að skrifa
sig fyrir fleiri eintökum stund-
um af blöðum þeirra og bókum.
Þegar eg var á sýningu einni
kom strákur í brúnni skyrtu til
mín og vildi selja mér þrjú blöð.
Eg neitaði að kaupa. Þyrptust
þá sex af þessum kauðum utan
um mig og sögðu mér, að gera
sem þeir segðu mér, ef eg vildi
ekki að verra hlytist af því.
En svo illur sem hagur þýzkra
Gyðinga er, er hann þó hálfu
verri fyrir pólskum Gyðingum
og yfirleitt þeim, sem á síðari
árum hafa til Þýzkalands kom-
ið. Þeim er brugðið um að
vera frá Soviet Rússlandi til
þess að útbreiða skoðanir kom-
múnista stjórnarmnar á Rúss-
landi, sem þeir segja að sé svo
þett skipuð Gyðingum, að 400 af
þeim 500 manns í Rússlandi
sem með æðstu völd fari þar
séu Gyðingar. En hvað sem
satt kann að vera í þessu, skifta
Þýzkir Gyðingar sér ekki af
þessum mönnum, og árásirnar á
þá, eru óafsakanlegar af Hitlers
hálfu, hvort sem eins mikils þarf
með og Nazimenn hafa í frammi
tfl vemdar ríkinu fyrir hinum
nýkomu Gyðingum eða ekki. Og
svo mikið virðist auðsætt, að
hag Þýzkalands hafi þeir ekki
staðið fyrir þrifum á löngu
liðnum árum.
En eg býst við að þeir sem
hlífi skyldi halda yfir Hitler og
hans framferði og telja sig
eina vera kjörsyni Þýzkalands,
segi þessa frásögn mína ó-
sanna, þó hún styðjist við það
eitt er eg sá og heyrði með eig-
in augum og eyrum. En um
klift eða skorið skal ekki þrátt-
að. Þegar loft heiðir aftur á
eg von á að menn sjái blöð
Hitlers hafa aukið tölu áskrif-
enda sinna um miljónir, og
Hugenberg og Krupp félögin
hafa eignast nokkrar nýjar verk
smiðjur fyrir lítið. Þúsundir
heimila munu syrgja vini sína
og þýzka þjóðin mun reyna að
gleyma eins fljótt og hún getur
þeim kapítulanum í sögu lands-
ins, sem hún æskir, að aldrei
hefði skráður verið.
Hið fslenzka fornritafélag byjar
útgáfu sína
Frh. frá 1. bls.
safni þessu. Upphaflega áttu t.
d. íslendingasögurnar að vera í
11. bindum. En nú er það á-
kveðið, að þær verði í 14 bind-
um. En alls er ætlað að bindin
verði 35.
Með Egilssögu átti uppruna-
lega að vera Gunnlaugs saga
ormstungu, Gísls þáttur Illuga-
sonar, Sænsna-þóris-saga, og
Bjamar saga Hítdælakappa. En
þessar sögur verða í sérstöku
bindi, ásamt Víga-Styrs-sögu og
Heiðarvíga, og annast Sig. Nor-
dal útgáfu þess bíndís.
V. bindi er komið í prentun.
Er þar Laxdæla og Halldórs-
þáttur Snorrasonar ásamt Stúfs
sögu. Annast Einar Ól. Sveíns-
son um útgáfu þess bindis.
Næst verður Eyrbyggja og
sögur sem koma við Grænland,
Eiríkssaga rauða, Þorfinns saga
karlsefnis og Einars þáttur
Sokkasonar. Annast Einar Ól.
Sveinsson um útgáfu Eyrbyggju
en Matthías Þórðarson annast
útgáfu hinna sagnanna.
Þá kemur næst út Grettis
saga og Bandamannasaga. Er
undirbúningur að útgáfu þess
bindis í byrjun. Um það bindi
annast Guðni Jónsson.
Um útgáfu Egilssögu er nán-
ar getið í annari grein hér í
blaðinu. i
En því til viðbótar vildi Jón
Ásbjömsson taka þetta fram.
Verð á þessu bindi mun verða
9 kr. heft. En það mun og fást
litlu dýrara í stífu hefti. í bandi
kemur það ekki í verslanir
strax. En þeir, sem kaupa bók-
ina hefta nú, geta síðar fengið
skinn á kjöl og hom eins og á
að vera á öllu rftsaiftninu
bundnu — Mbl..
UPPÞOT í VESTMANNAEYJUM
Gæslufangi, grunaður um landa
brugg, tekinn með valdi úr
fangahúsinu.
Vestmannaeyjum 20. maí
Mannfjöldi gerði árás á fanga
lúsið hér í kvöld og braut upp
'angaklefa, þar sem Hallgrímur
Brynjólfsson frá Felli í Mýrdal
;at í gæsluvarðhaldi, og tóku
íann út. Hallgrímur hefir setið
varðhadi í níu daga, grunaður
im bruggun áfengis.
Annar maður, Stefán Gíslason
'rá Ási, grunaður um sölu á-
’engis, var fluttur á sjúkra-
lúsið í dag, eftir að hafa setið
fangelsi í fimm daga, og hafði
leitað að taka til sín af mat
Deim, sem honum var borinn.
Samtal við bæjarfógetann
í Vestmannaeyjum.
Mbl. átti í gærkvöldi samtal
við bæjarfógetann í Vestmanna
eyjum og fékk frá honum nán-
ari upþlýsingar.
Bæjarfógeti skýrði svo frá, að
fulítrúi hans, Jón Hallvarðsson,
hefði í gær verið við yfirheyrslu
í fangahúsinu, þar sem gæslu-
fanginn var geymdur. Er hann
var í þann veginn að Ijúka við
yfirheyrsluna, kemur þar að
mikill mannfjöldi og heimtar
gæslufangann út.
Tveir dyraverðir voru við-
staddir og reyndu þeir að varna
aðkomumönnum inngöngu í
húsið. En þeir fengu engu tauti
komið við aðkomurnennina og
ruddust þeir inn í fangelsið,
brutu upp fangaklefann og tóku
fangana með sér út.
Fulltrúin kvaddi þegar bæjar-
fógeta á vettvang, en hann fekk
við ekkert ráðið.
Krafa um aukna lögreglu.
Hvað verður nú gert? spyrj-
um vér bæjarfógeta.
— Eg hefi þegar óskað þess,
segir bæjarfógeti, að kvaddir
verði saman aukafundur í bæj-
arstjórninni og mun þar fara
fram á aukna lögreglu, því hér
er að eins einn lögregluþjónn á
dagverði. Ef bæjarstjórn getur
ekki sint þessu mun eg snúa
mér til ríkisstjórnarinnar.
-Mbl.
ÆFIMINNING.

Séra Jónas A. Sigurðsson
-----Kveðj a---
»________
Fækkar forvígs-mönnum!
Feiskjast landnáms stofnar;
Leiðarljós! sem Vestra!
Logað hafa skærast
Blakta á brunnu skari;
—Braqðra fylking klofnar,—
Hér, í ysi og önnum,
Þarf ótal margt að lærast.
Þó einn, þar fram úr fari,
—Gýn feigð; ef heildin sofnar!
Við annan Jónas,* áttum,
Sem Islands tungu skreytti,
Sem gimsteinn! fegri er gleri,
Hann; gullöld málsins reisti.
Var skáld af Guðs náð gerður,
í glóð, þeim neistum breytti,
—Þó sumum fyndist fátt um?
Hans frumljóö dróman leysti,
Hann öllum ástkær verður
Um eilífð—háflug þreytti.—
Við þökkum! einn og allir!
ÞÉR, íslands trygð, sem honum;
Og skulum, ljóð þín læra,
Og lengi nafn þitt geyma.
Að þjóðrækt þlnni hlúa
Og þínum sigurvonum!
Og reisa á rústum hallir!
—En rifrildinu gleyma.—
Af ást á ísland trúa
Með ættlands dánu sonum!
—Ocean Falls, 27. maí, 1933.
* Jónas skáld Hallgrímsson.
Þórður Kr. Kristjánsson.
1895 er dó um tvítugs aldur,
Gróa Elinora Kristín, er giftist
Paul Robertson og býr I Salt
Lake City, Robert er giftist
Dorothy Leifsson og dvelur á
heimili foreldra hans, og Jennie
Sigurbjörg er giftist Harold
Allen og á heima í Preston,
Idaho.
Jóhanna var fyrirmyndar.
kona að mentun og atgerfi. Hún
útskrifaðist frá háskóla rikisins
(University of Utah) sem barna
kennari um tvítugs aldur og
stundaði kenslustörf í mörg ár.
Svo giftist hún hérlendum
manni að nafni Goodman og
dvaldi í nökkur ár í nýlendu
sem kölluð er Buckhorn í suður
parti ríkisins. Það fyrirtæki
gekk ekki vel því maður hennar
var ekki eins framsýnn og iðju
samur og vera skyldi. Þar af
leiðandi skildi Jóhanna við
mann sinn og tók aftur stöðu
sem barnakennari. Foreldrar
virtu hana en böm elskuðu því
hún var ágætur kennari þang-
að til hún misti heilsuna fyrir
liðugu ári sfðan.
ÁFENGISLAGAFRUMVARPIÐ
Þann 12. síðast liðin andað-
ist á heimili foreldra hennar í
Spanish Fork, Utah, Jóhanna
Jakobsdóttir Goodman. Jarðar-
förin fór fram 17. maí frá First
Ward Meeting House í Spanish
Fork. Við þá athöfn töluðu
þessir menn. William Beck-
strom, J. Victor Leifsson, og
Loftur Bjarnason. Einsöng flutti
Eiín Jameson, en Blaine John-
son og Rosetta Anderson sungu
tvísöng (duet).
Jóhanna var fædd á Vest-
mannaeyjum árið 1892. Hið
sama, ár fluttu foreldrar henn-
ar Jakob Bjarnason og Guðrún
Jónsdóttir alfarið frá íslandi
og settust að í Spanish Fork og
hafa þau dvaiið þar samfleytt í
24 ár. Jakob var í mörg ár for-
maður við járnbrautavinnu í
Thistle og Mapleton, skamt frá
Spanish Fork. Á seinni árum
hefir hann stundað akuryrkju
og er talinn góður búmaður,
vinsæll og velvirtur af öllum,
sem þekkja hann og hans fjöl-
skyldu.
Börn íakobs og Guðrúnar er
tajin þessi: Jóhanna er giftist
A. E. Goodman, Jakob, fæddur
Fátt er það, sem íslenzka
þjóðin er sér eins meðvitandi
im, minsta kosti á yfirstandandi
tímum, eins og fátæktn og
skuldirnar. Er það að vonum,
því mjög mun að mörgum
sverfa um þá hluti. Aldrei
munu kröfurnar til Alþingis, um
hjálp hins opinbera hafa verið
háværari en nú, og skal ekki
efast um, að þingmenn séu allir
af vilja gerðir, að veita sem
flestum úrlausn. En merkilegt
má þó heita, að ein af kreppu-
ráðstöfunum þingmanna er sú,
að leysa þau höft, sem eru á
innflutningi áfengis. Á sama
tíma og bannaður er innflutn-'
ingur nauðsynjavöru, á að af-
nema innflutningshöft á áfengi.
Þegar enska þjóðin þurfti svo
mjög á öllu sínu þreki og orku
að halda í ófriðnum mikla, setti
hún mjög miklar hömlur á á-
fengisneyzlu landsmanna, er svo
voru leystar þegar ófriðnum
lauk. Aðgerðir íslenzku þjóð-
arinnar eiga að vera gagnstæð-
ar, þegar hún er á takmörkum
að svelta, á að leysa þau höft,
er verið hafa á innflutningi á-
fengis.
Ýms þjóðarmein á áfengs-
lagafrumvarpið að vísu að
lækna, eins og t. d. heimabrugg-
ið. En barnaleg er sú hug-
mynd. Það er ekki nema tvennt
til, er útrýmt getur heima-
bruggi: Annað er að hér verði
svo mikil, svo víða og svo ó-
Idýr erlend vín til sölu, að ekki
borgi sig að brugga. Til þess
þarf ríkið miklu fremur að
borga hlut í hverri flösku, sem
inn er flutt, en það megi tolla
áfengið, eins og frumvarpið ráð-
gerir. Meira að segja ríkis-
framleisla á áfengi mun tæp-
lega framleiða nægilega ódýr
vín, án fjárhagslegs tjóns. Fyrst
menn hafa komist upp á að búa
áfengið til heima, ,mun hið er-
lenda vín þurfa að verða næst-
um verðlaust til þess að það
útrými heimabrugginu.
Hitt, sem útrýmt getur heima
bruggi er: að enginn vilji neyta
áfengra drykkja. Menn ættu að
athuga hvort fyrri leiðin, sú sem
flutningsmenn áfengislagafrum-
varpsins, ætla að fara, er sæm-
andi nokkurri þjóð. Hin nýja
áfengislöggjöf mun einungis
bæta aðstöðu andbanninga
(þeirra manna er hagsmuni
hafa af sölu eða framleiðslu á-
fengis), frá því sem er.
Eg geri ráð fyrir að þorra
manna sé ijóst að hér eru eng-
in bannlög, aðeins takmörkun
á innflutningi áfengis. Tvennt
getur Alþingi gert í sambandi
við áfengismálin, sem yrði því
til sóma. Annað er: að herða
á innflutningshöftunum, fara
að dæmi Englendinga, og tak-
marka áfengisneyzlu þjóðarinn-
ar á hinum erfiðu tímum, ef það
er ekki hægt, þá að minsta
kosti að nema úr gildi það nafn
er núverandi áfengislöggjöf
hefir, og nefna hana sínu rétta
nafni: aðflutningshöft á áfengi.
Af rýmkun þeirra hafta, sem
fyrir eru, getur ekkert annað
hlotist en stórum aukin vín-
neyzla, og um leið aukin fátækt
slys, sjúkdómar og manndauði.
Ef þingmönnum er þetta ekki
ljóst, er skylt að benda þeim á
það. Auk þess á þjóðin rétt á
að greiða átkvæði um aðflutn
ingshöftin, áður en þau eru
með öllu afnumin, fyrst hún
með atkvæðagreiðslu kaus sér
þau.
Við athugun má líka öllum
vera Ijóst, að hér er ekki um
fjárhagslega smámuni að ræða.
Þó gert sé ráð fyrir, að í áfengi
eyði þjóðin 6 milj. kr. á hverjum
5 árum, er það vitanlega of
lágt áætlað. Fyrir þá upphæð
væri þó hægt að rækta 15 þús.
hektara af landi, eða byggja 500
ágæta sveitabæi, eða 600 íbúð-
ir eins og íbáðirnar í verka-
mannabústöðunum nýju, eða 4
spítala eins og landsspítalann.
I því sambandi er einnig vert
að minna á það, að láta mun
nærri að á hverjum 5 árum sé
flutt inn tóbak fyrir m. k. 6
milj. kr. Fyrir það fé væri hægt
að legja 10 þús. km. símalínu,
eða byggja akfæran veg álíka
langan og frá Borgarnesi að
Skútustöðum við Mývatn, eða
byggja 37 brýr eins og nýju
brúna á Hvítá í Borgarfirði, eða
25—30 héraðsskóla með full-
komnustu þægindum. Þannig
mætti lengi telja.
Er nokkurt vit í þessu? Ekki
einungis að þessir hlutir eyði
svo mjög fjármunum þjóðarinn-
ar, heldur einnig lífsorku henn-
ar og atgerfi. Sýnist það ekki
liggja beint við, að banna að-
flutning þessa varnings, áður en
bannaður er innflutningur nauð
synjavöru ?
Það vita allir, að fárra ára
eyðsla þjóðarinnar í vín og tó-
bak hefði nægt til þess að hún
engrar kreppu hefði orðið vör,
ef þeir peningar hefðu verið ó-
eyddir.
Þó ekki tjái að tala um orð-
inn hlut, ætti þetta að sýna hve
mikið mennigarleysi ríkir um
þessa hluti. En kóróna þess
menningarleysis væri þó, ef Al-
þingi samþykti áfengislagafrum
varpið, sem nú liggur fyrir því.
Áfengismálin eru ekki póli-
tísk mál, en þau eru menning-
armál, sem enginn niá láta sig
iltlu skifta. Hver sá, sem á
eihvern hátt vinnur að aukinni
áfengisnautn, vinnur gegn allri
menningu og allri mentun.
Samþykt áfengislagafrum-
varpsins yrði til þess eins, að
auka drykkjuskap í landinu, og
þjóðin hefir annað með efna-
lega og andlega orku sína að
gera, en drekkja henni í skefja-
lausu áfengisflóði.
Áfengismálin eru svo alvarleg
mál, að um þau verður að ræða.
Gefst vonandi tækifæri til að
gera það nánar síðar.
Páll H. Jónsson.
—Dagur.
THE
MARLBOROUGH
SMITH ST„ WINNIPEG
Winnipeg’s Ðowntown Hotel
COFFEE SHOP
Open from 7 a.m. to 12 p.m.
Special Lunch, 40c
Special Ladies’ Luncheon, 40c
Served on the Mezzanic Floor
Best Business Men’s
Luncheon in Town, 60c
See Us for our
Winter Room Rates
We cater to Functions
of All Kinds
F. J. FALL Mgr. PH. 86 371
Innköllunarmenn Heimskringliu
I CANADA:
Arnes...............................................F- Finnbogason
Amaranth'............................ J- B. Halldórsson
Antler...................................Magnús Tait
Árborg.................................G. O. Einarsson
Baldur...............................Sigtr. Sigvaldason
Beckville ........................... Björn Þórðarson
Belmont .................................. G. J. Oleson,
Bredenbury.................................H. O. Loptsson
Brown............................ Thorst. J. Gislason
Calgary............................. Grímur S. Grímsson
Churchbridge........................Magnús Hinriksson
Cypress River.....................................B^ll Anderson
Dafoe, Sask., ........................... S. S. Anderson
Ebor Station............................Asm. Johnson
Eifros.............................J. H. Gioodmundsson
Eriksdale .............................. ólafur Hallsson
Foam Lake.........................................John Janusson
Gimli................................... K. Kjemested
Geysir . . .............................Tím. Böðvarsson
Glenboro.................................G. J. Oleson
Hecla................................Jóhann K. Johnson
Hnausa............................ • Gestur S. Vldal
Hove...................................Andrés Skagfeld
Húsavík...........................................John Kemested
Innisfail ........................ Hannes J. Húnfjörð
Kandahar .............................. S. S. Anderson
Keewatin............................... Sigm. Björnsson
Kristnes.................................Rósm. Árnason
Langruth, Man...................................... B. Eyjólfsson
Leslie................................................Th. Guðmundsson
Lundar ................................. Sig. Jónsison
Markerville ........................ Hannes J. Húnfjörð
Mozart, Sask.............................. Jens Elíasson
Oak Point.............................Andrés Skagfeld
Oakview ............................ Sigurður Sigfússon
Otto, Man.................................Björn Hördal
Piney..................................S. S. Anderson
Poplar Park............................Sig. Sigurðsson
Red Deer ........................... Hannes J. Húnfjörð
Reykjavík ................................ Árni Pálsson
Riverton ........................... Björn Hjörleifsson
Selkirk................................. Jón Ólafsson
Steep Rock .............................. Fred Snædal
Stony Hill, Man...........................Björn Hördal
Swan River............................Halldór Egilsson
Tantallon.............................Guðm. ólafsson
Thornhill..........................Thorst. J. Gíslason
Víðir..............................................Aug. Einarsson
Vancouver, B. C .....................Mrs. Anna Harvey
Winnipegosis..........................
Winnipeg Beach.........................John Kernested
Wynyard................................ S. S. Anderson
f BANDARIKJUNUM:
Akra ..................................Jón K. Einarsson
Bantry................................. E. J. Breiðfjörð
Bellingham, Wash...................... John W. Johnson
Blaine, Wash................................ K. Goodman
Cavalier .......................... Jón K. Einarsson
Chicago: Geo. F. Long, 2428 Hamlin Ave., Logan Square Sta.
Edinburg............................Hannes Björnsson
Garðar...............................S. M. Breiðfjörð
Grafton...............................Mrs. E. Eastman
Hallson...............................Jón K. Einarsson
Ivanhoe .. .. .. .. .. . * * * .. .. .. .. G. A. Dalmuiín
Milton...................................F. G. Vatnsdal
Minneota.................................C. V. Dalmann
Mountain............................Hannes Björnssom
Point Roberts ......................... Ingvar Goodman
Seattle, Wash........J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W.
Svold .............................. Jón K. Einarsson
Upham.................................. E. J. Breiðfjörð
The Viking Press, Limited
Winnipeg, Manitoba