Heimskringla - 19.07.1933, Síða 6

6. SIÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 19. JÚLI 193S
JÓN strand
Saga eftir
PAUL TRENT.
Þýdd af
G. P. MAGNOSSON.
Samvizka hans hafði leikið hann hart
þann tíma sem hann var að brugga vélræði
sín gegn Jóni Strand og um tíma fanst hon-
um sem hann ætlaði að bíða ósigur fyrir
henni. En þau höfðu svo oft elt grátt silfur
að hann var farinn að þekkja tökin á
henni, svo ef orustan stóð lengi, fór það alla
jafna þannig að samvizka hans varð undir í
viðureigninni. I þessu tilfelli beitti hann þeim
brögðum á samviku sína, að það væri heppi-
legra að einn maður liði við það, að honum
væri rutt burt af stjórnmálasviðinu, en alt
landið liði við það, að hann væri þar með
sínar skoðanir, sem væru svo hættulegar. En
þrátt fyrir alt líkaði honum Jón og það var
þess vegna, að honum var svo órótt innan
brjósts, samt ekki nógu órótt til þess að koma
honum ofan af fyrirætlan sinni. Er hann sat
þarna einn sokkinn niður í endurminningar
og hugleiðingar af ýmsu tæi kom Cora inn í
stofuna. Hún var með í hendinni dagblaðið,
sem fluttu fregnina um árásina á Jón Strand.
“Hefir þú lesið þetta?” spurði hún.
“Já,” svaraði hann dauflega.
“Þetta er ekki sannleikur. — Jón Strand
er ekki sá maður sem mundi gera sig sekann í
neinu þessu likt.”
“Þó virðist alt benda til þess. Sannanirnar
eru mót honum,” hreytti hann út úr sér
kulda og kæruleysislega.
“Mér er sama um það. Eg veit hann er
saklaust. Hvað hugsar þú þér að gera?”
“Ekkert.”
Hún einblindi á frænda sinn, en hann leit
undan.
“Eg er sannfærð um að þú átt hér ein-
hvern hlut að máli — þú og Mason. Eg sé
það á svip þínum.”
“Þú ert að fara með vitleysu,’ ’svaraði
hann reiðilegur.
“Það virðist naumast hugsanlegt að þú
hefðir getað gert þig sekan um slíkt níðings
verk. En þó er mín skoðun óbreytt — eg hefi
þig grunaðan. Vilt þú gefa mér hönd þína
upp á það, að þú eigir engan þátt í þessu?”
sagði Cora og rétti fram hönd sína til hans.
“Eg get það ekki vel, þar sem allir pappír-
ar í þessu sambandi haf£^ verið lagðir fyrir
mig og--------”
“Og þú fyrirskipaðir svo að þannig. skildi
meðhöndla málið,” tók hún fram í fyrir
honum.
“Segjum að svo hefði verið — hvað þá?
Þú hefir enga ástæðu til að ráðast á mig
frekar en þú hefir ástæðu til að elska Jón.
Honum hefir ekki farist svo vel við þig. En
svo er þetta mál þess eðlis að eg get ekki
rætt það neitt frekar við þig.”
Það brann heiftar eldur í augum hennar
svo honum hnikti við að horfa í þau.
“Auðvitað þykist eg vita að þú sjáir þig um
hönd og látir þetta ekki fara lengra,” sagði
hún einbeitt og hörkulega.
“Eg neita að ræða þetta við þig. Eg er
vant við kominn og hefi því engann tíma til
þess að þrifa um þessa vitleysu við þig, neitt
frekar.”
“Frændi, þú veist að mér hefir alla jafna
þótt vænt um þig. Eg hefi frá því fyrsta að
eg man eftir mér, dáðst að þér, aldrei trúað,
að þú gerðir neitt það, sem er rangt, en þetta
athæfi þitt er hræðilegasti glæpur. Eg þoli
ekki að vita til þess, að sá maður, sem eg
elska, sé eyðilagður með svikum og undirferli
ættingja minna, án þess að eg geri tilraun til
að bjarga honum. — Því eg elska hann,”
bætti hún svo við með áherzlu.
“Þú ættir að vera nógu stolt til þess, að
geyma þaér tilfinningar þínar hjá sjálfri þér.
En eftir á að hyggja. Við vorum röng í
skoðunum okkar þegar við héldum að Jón
elskaði Sylvíu. Hann hefir neitað að giftast
henni þrátt fyrir allar hótaiiir hr. Masons.”
Það birti yfir svip hennar er hún svaraði.
“Það fær hann enginn maður ofan af því
sem hann ætlar sér, með hótunum. Hann er
of mikill maður til þess, og það hefðir þú átt
að vita — og hr. Mason einnig.”
Og er hún sagði þetta lifnaði svolítill von-
ar neisti í hjarta hennar um það, að ekki væri
óhugsandi, að henni tækist ennþá að vinna
hann og ást hans. Nú fanst henni einmitt að
tími væri fyrir sig að fara til hans og láta
hann skilja að hún trúði engum þessum sög-
um um hann og hún bæri fult traust til hans.
Það var heldur ekki nein uppgerð, hún treysti
honum fyllilega — og sögurnar voru ekki
sannar.
“Er engin leið til að bjarga honum,”
spurði hún svo.
“Jóni hefir verið gefið alt það tækifæri,
sem hægt er að gefa nokkrum manni. Hann
hefir hafnað þeim öllum. Nú hefir hann sjálf-
wm sér um að kenna, en engum öðrum, hvern-
ig komið er fyrir honum. Eg jafnvel fór svo
langt, að eg sagði honum að þú hefðir upphafið
trúlofun þína og Sylvesters og ef hann væri
sanngjarn við sjálfann sig — þá gæti skeð
að-----”
“Sagðirðu honum það?” spurði hún af
mikilli geðshræring. “Hafðir þú ekkert tillit
til sjálfsvirðingar minnar?”
Southwold van- orðinn uppgefinn að þrefa
þetta við hana, og bað hana því að gefa sér nú
næði til að klára ýmisleg störf er hann þyrfti
að ljúka við. Cora vissi með sjálfri sér, að
frændi hennar sagði henni ósatt um það, að
hann þyrfti að afljúka við ýms störf, en hún
vissi líka að hann vantaði að losna við sam-
ræður hennar að þessu sinni, svp hún fór út úr
stofunni. Fyrst fór hún til Sylvíu en stóð
þar ekkert við; hélt síðan heim til sín. Hún
fór upp í herbergi sín, en kom samstundis aft-
ur og hélt af Stað að heimsækja Strand.
Philip kom til dyra og sagði henni, að Strand
væri inn í herbergi hjá hr. Cobden, §em væri
ærið mikið veikur. Er þaú voru að tala sam-
an niður í ganginum, heyrðu þau að hurð var
opnuð og látin aftur uppi á loftinu.
Jón kom ofan stigann. Hann var daufur
og þreytulegu á svipinn.
“Má eg fá að tala við yður nokkur augna-
blik, hr. Strand? Mér þykir fyrir að heyra
um veikindi hr. Cobdens,” sagði hún og
reyndi að leyna geðshræring sinni.
Hann benti henni að koma með sér inn í
setustofuna. Þar sá hún á borðinu blaðið
með hinni áður áminstu grein.
“Eg hefi lesið þessar svívirðilegu árásir á
yður en eg veit að þér eruð ekki sekir um neitt
af því, sem á yður er borið þar.”
“Þakka yður fyrir,” sagði hann og rödd
hans titraði ögn.
“Mér fanst eg mega til með að koma til
yðar. Ó, Jón! Mér líður svo illa út af þessu
öllu. Eg óska bara að eg gæti orðið yður að
einhverju liði.”
Hún varð svo blíð og huggandi; svo kær-
leiksrík. Og nú hugsaði hún aðeins um hans
líðan en ekki um það, hvað hún þó þráði
mikið að hann sýndi sér blíðu og ástar atlot.
“Hvað kemur til þess, að þér ein álítið
mig sýknan af þeim kærum, sem á mig eru
bornar þarna í blaðinu? Almennigs álitið
virðist þó vera hinn veginn og sannanirnar
frekar móti mér.” '
“Mig varðar ekkert um neinar ímyndaðar
sannanir — það eru allar þær sannanir sem
þeir hafa. En eg þekki yður — ef til vill
betur en allir aðrir — og eg veit að þér
munduð aldrei gera yður sekan í neinu líku
því, sem á yður er borið.”
“Traust yðar til mín eykur mér kjark,
Cora.”
“Viljið þér nú ekki segja mér allann sann-
leikann í þessu máli? Eg veit að hér er eitt-
hvað hulið, sem þarf að leiða fram í birtuna.
— Eg var að tala við frænda minn áðann —
“Hvað sagði hann?” spurði Jón þegar hún
hikaði við að klára setninguna.
“Ekkert — nema það að þér væruð sekir.”
“Það eru aðeins tveir menn, fyrir utan
mig sjálfann — sem vita að eg er saklaus, og
frændi yðar er annar þeirra.”
“Eg vissi það — eg vissi það frá byrjun,”
hljóðaði hún brjálæðislega. “Ó, eg vildi að eg
gæti gert eitthvað til að hjálpa yður.”
“Enginn megnar að hjálpa mér nema guð
einn. Hann einn getur snúið hjörtum þess-
ara manna til réttlætis — brætt úr þeim
klakann.”
“Ekki er það alveg áreiðanlegt. Eg ætla
mér að gera tilraun,” sagði Cora ákveðin.
Nú heyrðist fótatak í ganginum og Joyce
kom inn í stofuna.
“Frændi minn sefur nú, svo eg hugsaði
mér að koma niður nokkrar mínútur og rétta
úr mér. Nei, komið þér sælar, ungfrú Cora.
Eg tók ekki eftir yður,” sagði hún glaðlega.
“Eg má til með að fara. Eg er búin að
dvelja svo lengi,” sagði Cora sem sá að Jón
hafði tekið hendi Joyce og hélt í hana.
“Það var mjög vinalega gert af yður að
koma ,ungfrú Cora,’ ’sagði Jón einlæglega.
“Til hvers kom hún?” spurði Joyce er
Cora var farinn.
“Til þess að segja mér að hún tryði ekki
þessum sögum um mig.”
“Það var fallega gert af henni. Mér þykir
nú leiðinlegt hvað eg var þurleg við hana —
en, Jón, eg varð, strax og eg sá hana hér inni
hjá þér, svo — afbrýðissöm af henni.”
“Hann svaraði henni með því, að taka-
hana í fang sér og kyssa hana blítt og inni-
lega. Svo fór hún að tilreiða mat fyrir þau.
Jón settist niður í hægindastólinn og virtist
alveg uppgefinn. Nú fór hann að hugsa um
veikindi fóstra síns. Það var engum efa bund-
ið, að hann var mikið veikur — útlit hans
sýndi það. Hann fór að hugsa um það, hvað
þeim mundi hafa farið á milli, Southwold og
honum. Nú var Cobden of veikur til þess, að
geta skýrt frá samfundum
þeirra — það varð að bíða
þar til honum batnaði, að fá
að heyra nokkuð um það.
Maturinn var tilreiddur,
en Jón hafði enga list á mat.
Joyce sagði hann yrði að
borða; hann gæti ekki hald-
ið kjark og kröftum ef hann
ekki borðaði, og það vel. Hún
fór svo ekki frá hlið hans,
fyr en hann hafði lokið öllu
sem hún skamtaði honum.
“Svona góði minn. Nú
veit eg að þér líður betur.
Enda mun ekki af veita í dag
þegar þeir byrja að rífa þig í
sig þessir — þessir — eg veit
ekki hvað eg á að kalla þá — þessir hundar,’
sagði hún svo, gremjulega. “ Þú ættir annars
ekkert að fara yfir í þingsalinn í dag, heldur
vera heima og hvíla þig.”
“Jú, eg fer. Eg ætla ekki að láta þá
geta sagt, að það hafi nú sýnt sig bezt hvort
eg er ekki sekur þar sem eg hafi ekki þorað
að koma á þingfund. Nei, vina mín, Jón
Strand er saklaus og hefir ekkert að óttast
né blygðast sín fyrir.
“Það verður ekki sérlega ánægjulegur
tími fyrir þig. Svo ert þú þreyttur og þér
líður illa.”
RobinHood
FLOUR
ÚR ÞESSU MJÖLI FÁST STÆRRI BRAUÐ,
BETRI BRAUÐ OG MEIRI SPARNAÐUR
einskonar fundi eða ráðstefnu viðvíkjandi sér,
og mundu koma bráðlega.
Nokkru eftir að Jón hafði tekið sér sæti,
kom forsætisráðherrann. Hann skimaði um
salin og augu hans staðnæmdust á Jóni. Svo
tók han nsér sæti á sínum stað.
Eftir þingsetning, innleiddi Southwold stutt
frumvarp snertandi slys og meiðsl á verka-
mönnuna, sem vinna í kolanámum. Það var
mál, sem Jón hafði borið fyrir brjóstinu fyrir
lengri tíma og hafði mikið álit á frumvarpinu.
Þegar umræður um frumvarpið byrjuðu, hugs-
aði Jón sér, að þrátt fyrir alt skildi hann ekki
sitja hjá þegjandi.
“Eg er ekkert þreyttur. Og þeir skulu
ekki geta sagt að eg hafi ekki þorað að láta
sjá mig. Eg kem svo heim aftur eins fljótt og
eg get, og þá vantar mig að tala við þig, Joyce
lengi, um nokkuð snertandi okkur bæði.”
Það greip hana einskonar kvíði og ótti,
en hún sagði ekkert.
XXXVI. Kapítuli.
Áður en Jón fór yfir í þinghúsið eftir
miðdaginn, hafði hann viðtal við eitt velþekt
lögmannafélag þar í borginni. Sagði þeim sína
sögu og leitaði ráðleggingar hjá þeim um hvað
hann skildi gera.
“Það er aðeins ein leið opin fyrir yður að
taka í þessu máli, hr. Strand,” sögðu lög-
fræðingarnir honum. “Og hún er sú að höfða
meiðyrðamál gegn blaðinu. En eftir því að |
dæma, sem þér hafið sagt mér, þá hefi eg
aðeins ltila von um að þér hafði nokkuð upp
úr þeiri málsókn,” sagði einn lögfræðingurinn,
gamall maður og efalaust þeirra félaga reynd-
astur og lærðastur.
“Það gæfi mér að minsta kosti tækifæri
að færa fram vörn í málinu fyrir mig. Eins
og eg hefi sagt yður þá gæti eg ekki lagt eið
út á að eg sé að öllu leiti saklaus.”
“En ekkert annað mundi fullnægja al-
menningi,” sagði lögfræðingurinn þurlega.
“Það er ef til vill ekki sanngjörn spurn-
ing sem eg ætla nú að leggja fyrir yður, en eg
veit að þér fyrirgefið hana: Trúið þér sjálfur
því sem eg hefi sagt yður?”
“Hreinskilnislega hr. Strand þá treysti eg
yður, samt sem áður------”
“Samt sem áður trúið þér mér ekki. Og
eg get ekki láð yður það.”
“Saga yðar er fremur ósennileg. Sérstak-
lega að í því atriði, að maður í þeirri stöðu sem
hr. Southwold er í, skildi gera sviksamlega til-
raun til að eyðileggja yður stjórnmálalega. Og
þar hafið þér engar sannanir, nema yðar eigin
orð. Það er því eins og eg sagði áðan, eina
leiðin fyrir yður að hefja meiðyrða mál á
blaðið. Eg skal gera alt, sem í valdi mínu
stendur til þess að málið verði dæmt á það.
Það er alt sem eg get lofað yður.”
“Þá vil eg biðja yður að byrja málsóknina
tafarlaust á móti blaðinu: “The Morning
Herald.”
‘Það skal verða gert,” sagði lögfræðingur-
inn.
“Þetta samtal Jóns við lögfræðinginn
hafði aðeins orðið til þess að auka á vonleysi
hans. Honum duldist ekki, af orðum lögfræð-
ingsins að dæma, að jafnvel hann áleit hann
sekan, þó hann væri til með að taka að sér
málið. Nú varð hann að hraða sér yfir í þing-
húsið, þangað vantaði hann ekki að koma of
seint. Þó hann kviði fyrir því að fara þang-
að, þá lét hann þann kvíða engin áhrif hafa
á sig. Það versta sem fyrir hann gat komið
var það, að þar brostu engir mót honum, eng-
in vinaleg orð til hans töluð. Kuldalegt tillit
frá öllum. Hann mundi standa einn síns liðs.
Var hann ekki fær um það? Hann skidi nú
sýna þeim það.
Þessar hugleiðingar glímdi hann við á
leiðinni.
Er hann gekk inn í þingsalinn, gekk hann
teinréttur og léttilega, svipur hans var harður
og ákveðinn. Hann gekk rakleiðis til sætis
síns. Það var Morrison, vinur hans, sem van'-
ur var að sitja í næsta sæti við hann, en nú
var það sæti autt. Hann rendi augunum yfir
salin, og sá, að fáir af þeim, sem hefðu
talið hann sem leiðtoga sinn, voru viðstaddir,
en þeir sem voru í salnum höfðu tekið sér
sæti sem allra fjarst honum. Honum kom til
hugar, að þeir sem hann sá þar ekki, væru á
Svo reis Jón úr sæti sínu, og þingforseti
hvað hinn háttvirta þingmann fyrir “North
Loamshire” næsta ræðumann. Það datt í
dúna logn í salnum og hefði mátt heyra
saumnál detta þegar Jón hóf mál sitt. Frá öll-
um hliðum — bæði frá bekkjum stjórnar-
manna og andstæðinga hennar — varð hann
var við storkandi, fyrirlitningar augna tililt
sem smaug í hjarta hans eins og ískaldar
járnteinn. Nú komu þeir inn í salinn af fyr-
verandi vinum hans og fylgjendum, sem hann
hafði áður tekið eftir að ekki voru komnir í
0
sæti sín. Nú tóku þessir menn sér sæti eins
langt frá Jóni og þeir framast gátu, við hlið
Morrisons. Tók Jón það, sem tákn þess, að
niðurstaða sú sem þeir hefðu komist að,
sínu máli viðkomandi, væri sér andstæð.
Fyrst var rödd Jóns ögn óstyrk, en bráð-
lega náði hann sér á stryk, og eftir því sem
honum tókst betur að festa huga sinn við
það málefni, sem. hann var að tala um, varð
rödd hans styrkari og skýrri. En nú heyrðist
engin fagnaðar óp né. lófaklapp úr neinni átt.
Þegar hann svo tók sæti sitt aftur, ríkti enn
dauða þögn í salnum. Jóni féll þessi kyrð illa
— hún var svo óvanaleg. Honum datt í hug
útfarar athöfn. Þar ríkti kyrð og þögn og
þar átti það við — var nú ekki þetta einskon-
ar útför? Var hann sjálfur ekki dauður í
hugum þeira manna, sem þarna voru inni?
Var ekki þetta hans eigin útför?
r %
Nu kallaði þingforsetinn á næsta ræðu-
mann.
Jón fann að hann hafði talsverðann hjartr
slátt og að það sló út um enni hans köldum
svita. Varir hans voru þurrar og fingurnar á
endalausri hreyfingu. Honum fanst hann
ekkert ráða við þær. En svipur hans var harð-
ur og einbeittur.
Menn þeir, sem nú umkringdu hann höfðu
verið vinir hans — jafnvel stjórnmálaandstæð-
ingar hans höfðu verið honum vinalegir og
fallið hann vel í geð — en nú? Nú voru þeir
í huga sínum að dæma hann sem sakamann.
Þrátt fyrir löngun þá, sem greip hann, að
fara úr augsýn þessara manna, hélt stolt hans
honum kyrrum og hann hreyfði sig ekki þar
til klukkan var meir en sjö um kvöldið. Þegar
hann þá stóð á fætur til að fara skjögraði hann
ögn en náði sér brátt.
Enginn talaði til hans er hann gekk gegn
um þyrpinguna þangað sem bíll hans beið.
Honum fanst það stór hugar léttir fyrir sig,
er lögregluþjónn er þar var á göngu, kinkaði
höfði til hans vingjarnlega.
Svo hann var dæmdur án þess, að honum
væri gefið tækifæri til að skýra sína hlið á
málinu. Dæmdur af vinum sínum og fylgjend-
um. Það gaf Jóni til kynna, að sekt hans var
svo auðsæ þessum mönnum, að þeim fanst
þar þyrfti engrar skýringar við. Hvað hon-
ur fanst kæran, sem þeir báru á hann vera
fjarstæð. Gat hann nokkru sinni gert sig
sekann í nokkrum glæp fyrir peninga. Honum
hafði alla jafna fundist að peningar væru lítil-
fjörlegt auka atriði í lífi sínu. Og nú litu
þessir menn þannig á, að hann hefði selt
heiður sinn og sjálfstæði fyrir peninga. Fórn-
að öllu ér honum hafði fundist þess virði að
lifa fyrir, fyrir peninga.
“Eg fer og tala við Southwold,” hugsaði
hann en var sér þess þó meðvitandi á sama
tíma, að slíkt mundi þýðingarlaust fyrir sig.
Nú óttaðist forsætisráðherrann hann ekki
lengur, þvf afl hans var nú að engu orðið —•
hann mátti sín einskis. Leiðtogalausir mundu,
fyrrum fylgjendur hans, hjúfra sig undir flokks
vængi Southwolds og þar með yrði stjórnin
svo sterk að liðafla á þingi, að hún hafði ekk-
ert að óttast.