Heimskringla - 03.04.1935, Qupperneq 5

WJNNIPEG, 3. APRÍL, 1935
MEIMSKRINGLA
5, SlÐA
f
Abrahamsböro og Landar
TfMARNIR FYR OG NÚ
Gamanskeyti um Júðana-
FORMÁLI
Abrahamsbörnum ekkl,
fslendingar fagna.
Og þó er það svona í sumu,
Sambandið örlög magna.
“Guð er ingen Islænder”—segja Danir
I.
Um Gyðinga ei ykkur mikið er,
Oss fslendingum furðu líka þó!
Glöggir á fé og gáfaðir sem þér
Og guðræknir hvað mest. Er það ei nóg?
Og kristindóminn fundu þeir upp fyrst,
Sem frægur Heine kvað um sína þjóð.
Þann lærdóm gæti margur nú ei mist,
Það mundi kosta hrygð og táraflóð!
II.
Hver sem búinn er a.ð dvelja
í þessu undra hita og pöddu
landi fast að 50 árum, getur
naumast látið hjá líða að láta
hugann hvarfla til land-
náms ára vorra hér. Hann var
ekki fjölskrúðugur að útliti
landnema hópurinn íslenzki
þegar hann kom á innfyltjenda
húsið í Winnipeg, oft með snill-
inginn B. L. Baldvinsson, sem
leiðtoga. Við vorum ekkert sér-
lega glæsimannlegir landamir,
þegar við stóðum þar ráðviltir
og mállausir og mikið dasaöir
eftir þá óþjálu leið alla, á
heimatilbúnum vaðmálsfötum,
með íslenzka kúskinns skó á
En Gyðingurinn, finst þér, fara skakt,
Að flestu því, sem tízkan hossar mest.
Þeir sýni orðið sjaldan mikla prakt,
En samt þeir komist áfram manna bezt.
Þeir snuðri sjálfum sorphaugunum í
Og sæki þangað föng og á þeim græði.
En hví svo margir amast enn við því,
Er aðeins brot á þjóðmegunarfræði!
III
Þeir vita það og meta manna bezt:
Að manndómsgildi vort ei störfin lægja. »
Hvern handverksmann, sem helgan dáða prest,
Með hyggindum þeir virða jafnt og fræða.
Hver staðan er: Þeir líta’ á manna minst,
En meira á það: hve stórt er andans gildi.
Og ef þér eigi fagurt þetta finst
Þig framar kalla Islending ei vildi!
I
IV.
Þeir halda uppi gömlum sveita sið
Og sinni tungu ei þeir hafa gleymt.
Bókamelir mestu, eins og við.
Og margt sem bezt er, hjá þeim enn er geymt.
Þó hafi þeir í útlegð óra-tíð
Frá ættjörð sinni þolað marga neyð:
Samt reynast þeir hjá allra landa lýð,
Sem lundgóð þjóð —< og ódrepandi um leið.
V.
Og erum við ei þráir eins og þeir
Og þjóðernis vors yfirlætis menn?
í þeim og oss ei þjóðar göfgið deyr
Og þar um okkar kjörland vitnar enn.
Og er það ekki eðli voru næst:
Að eigna oss það, sem frægilegast er?
Og Gyðingurinn getur þar við bæzt.
Hið góða og mesta talið fylgja sér!
VI.
Og þrifnað vom ei þarf að minnast á,
Ef þar við eigi stöndum jafnt í leik!
En líkt og við: Þeir fullir fljúgast á
Þeir fá sér öl og stundum líka reyk.
Og veit eg það: Ef vistaforði dvín
— Það verður naumast talið brall né snuð —
Þá reynir hver að sópa vel til sín.
Er silfrið eigi vor og þeirra: — Guð?
VI.
Við höfum hrifnir lesið þeirra lög
Og lofað þeirra mörgu snildarverk.
Þau hjá oss hafa dýpstu andleg drög
Og dygðir þeirra greina störfin merk.
Og þó við Júdas ættum ei! sem þeir,
Þá áttum við samt slunginn gamla Mörð.
Sú kappa þjóð. — Og hvað viltu’ hafa meir? —
í kröggum öllum reynir sáttagjörð!
VIII.
Að benda á fleira, finst mér eigi þörf,
Af frændseminnar brag hjá oss og þeim.
Um aldaraðir iðnir við sín störf:
Þeir eins og við: helst þrá að komast heim.
Og þó oss hjá þeim falli fæst í geð:
Vér frægðarlyndi þeirra ei skyldum gleyma.
Um heim þeir allan fara. Og fylgjast með.
Og frelsis-vonir sínar stöðugt geyma.
Jón Kernested
fótum, fremur hægir og silaleg-
ir í snúningum. Og þá kven-
fólkið í peysufötunum, með
dauðans áfétis skotthúfuna,
með langa svarta skottið, sem
náði ofan á herðar og stóra
silfurlitaða hólkinn. En vel
mátti sjá á svip margrar kon-
unnar sama kjark og lund-
festu, sem þær höfðu til að
,bera Þórun hyma, Þorbjörg
digra að Auður djúpauðga. Og
mikil var fyrirlitningin, sem
enski skíllinn sýndi löndum hér
"lengi fram eftir árum, og hafa
Englendingar oftast reynst þeim
skítmenni, sem hafa verið svo
óheppnir að vera þeim undir-
gefnir. Og ljótar eru sögur
þær sem bæði eg og margir
aðrir gætu sagt af enskum yfir-
manna óþokkum, sem landar
neyddust til að vinna hjá lengi
fram eftir árum, bæði á járn-
brautum og skurðavinnu í Win-
nipeg og víðar. Og þegar mað-
! ur nú eftir öll þessi á hugsar
útí hversu undursamlega þess-
ir umgetnu landar drifu sig og
rifu sig áfram á sinni heiðar-
legu mannskapsbraut, og hver
sem hugsar útí og veit eins vel
og eg og ýmsir fleiri hvaða
undra hörmungar og þrautir
þeir máttu líða í Nýja-íslandi
og þennan ógleymanlega dugn-
að, sem þessir íslenzku ber-
serkir og víkingar sýndu í sínu
! stórfræga landnámi í N.-Da-
| kota þangað til þeir voru búnir
að plægja upp hálfar og heilar
;‘‘sections” af þessum orðlögðu
hveitilöndum og margir og all-
flestir að byggja á þessum
sömu löndum margra tuga
hundraða nýtízku’ hús og þetta
alt svona dýrðlega útbúið.
skyldu þeir eftir sonum sínum,
og annað sem var mikið meira
virði ,gleymist ekki.
Þjóðin innlenda var búin að
fá svo mikið traust og ábyggi-
legt álit á íslenzku þjóðinni
fyrir að vera sá lang heppileg-
asti þlóðflokkur, sem til þessa
lands flyttist. Þennan orðróm
höfðu landar hvar sem enska
var töluð og álitnir sérlega orð-
Myndalaus myndabók
EFTIR H. C. ANDERSEN
Sig. Júl. Jóhannesson, 'þýddi
Fjórtánda mynd
“Tvö bændabýli eru skamt hvort frá öðru
hjá vleginum, sem liggur í gegn um skóginn.
Dyrnar eru lágar og gluggarnir litlir. Alls
konar villiblóm vaxa umhverfis húsin. Þökin
eru mosavaxin með fíflum hér og þar.
Kartöflur og gulrófur vaxa í kálgörðun-
um, þar eru engir aðrir jarðarávextir og garð-
arnir eru litlir. Dálítili runnur er fyrir framan
annað húisð; hjá honum sat lítil stúlka. Hún
var móeygð og starði á eikartréð sem á milli
húsanna var. Það var limalaust en hátt og
gilt; greinarnar höfðu verið sagaðar af því.
Storkurinn átti hreiður í þessu tré; hann
stóð þar nú spertur og goggurinn var á ein-
lægu iði.
Lítill drengur kom út úr húsinu og settist.
hjá stúlkunni. Þau voru systkini:
“Á hvað ert þú að horfa?” spurði piltur-
inn.
“Eg er að horfa á storkinn,” svaraði hún:
“Nágrannakonan hefir sagt mér að stork-
urinn komi í kvöld með bróðir eða systur til
okkar. Og nú ætla eg að bíða og vera viss
um að sjá til þeirra þegar þau koma.”
“Storkurinn kemur ekki með neinn!”
svaraði pilturinn: “Þér er óhætt að trúa því.
Nágrannakonan hefir líka sagt mér þetta; en
hún hló um leið og hún sagði það. Þá spurði
eg hana hvort hún vildi kalla guð itil vitnis um
að það væri satt. En hún þorði það ekki. Eg
veit þessvegna að þessi saga um storkinn er
ekkert annað en tilbúningur sem okkur
krökkunum er sagður.”
“En hvaðan getur þá litla barnið komið?”
sagði stúlkan.
“Guð kemur með það,” svaraði pilturinn.
“Guð hefir það undir skikkjunni svo það sést
ekki. Enginn getur heldur séð guð, þess-
vegna getum við ekki séð þegar hann kemur
með það.”
Alt í einu börðust greinarnar á trénu;
bömin héldu að sér höndum og horfðu hvort
á annað. Þetta var sjálfsagt guð á ferðinni
með barnið! — Og þau tóku saman höndum
og horfðu alvarleg hvort framan í annað.
Húsdymar opnuðust og þau sáu að ná-
grannakonan kom út.
“Nú megið þið koma inn!” sagði hún.
Og þau hlupu inn hvort í kapp við annað:
“Sjáið þið nú hvað storkurinn kom með:
Það er ósköp lítill bróðir.”
Og börnin hneigðu höfuðin eins og til
samþykkis, þau vissu að hann var kominn.”
heldnir. Svo kemur nú til að
yfirvega hvernig hafa nú land-
ar vorir ávaxtað þetta stóra
pund, sem þessir snillingar, feð-
ur þeirra, skyldu þeim eftir?
Höfum vér gengið til góðs, göt-
una fram eftir veg? Því miður
verður nú að koma annað hljóð
í strokkinn, vont hljóð, verra
en tómahljóð. Mitt álit er og
margra annara, að ósájálfstæð-
is tímamir, sem nú æða yfir of
víða, eigi rót sína að rekja til
stríðshömunga seinasta stríðs,
og mun lítill vafi á, að svo sé.
Dálítið vil eg snúa mér að land-
náminu aftur og lýsa þar ljótri
sögu og er hún þannig, að sára
fáir af öllum þeim stóra hóp,
sem tóku við þessum áður um-
getnu ljómandi löndum og á-
gætu byggingum af feðrum sín-
um, eiga nú nokkrir dal í þessT
um löndum og dýru og fögru
byggingum, en þó of margir,
hygg eg, búnir að tapa löndun-
um algerlega. Eitthvað verður
nú að vera hér stórkostlega
bogið, enda veit eg vel og fleiri,
að svo er, og má þá auðvitað
fyrst tilnefna skriðreiðatólin,
sem, t .d. hér í Bandaríkjunum
hafa gert meira tjón en nokkur
getur tölum talið. Svo er þjóð-
h'fsandinn að verða eitthvað
svo brjálsemiskendur og æð-
andi að því verður naumast
lýst. Eina stórhneykslis villuna
eru stjórnirnar hér að gera
bæði í Bandaríkjunum og Can-
ada, og það er að fæða eins og
nýgotinn lömb, sem ekki hafa
komist á spena ,ailan þennan
vinnulausa skríl. Þetta ættu
t
jafnvel hálfblindir stjórnmála-
menn að sjá að elur upp í land-
inu rusl af lýð, sem landinu
hlýtur að verða til tjóns. Og
aldrei verður hér í Bandaríkj-
unum nein hagfeld breyting á
ástandinu til gagns fyr en
stóru verkstæðin taka til starfa
aftur eins og var; og gefa öll-
um þessum miljónum af fólki
vinnu. Og meðan stjórn þessa
lands sér sér ekki fært að
koma því í framkvæmd sann-
ast að það verður engin var-
anlega breyting á tímanum.
G. Th. Oddsson
KVÖLDIÐ NÆST FYRIR JÓL
Það var kaldrana veður og kol-
dimt var úti
kvöldið næst fyrir jól,
—löng er þá nóttin—lélegur
skúti
líkamann smávaxna fól.
* * *
Sigríður litla sem guð hafði
gefið
gullbjart og silkimjúkt hár.
En foreldra líka hann guð hafði
grafið
sem gleymist ei ótalin ár.
Lengi hún hafði um göturnar
gengið
og glugganna varning horft á,
ef að hún gæti nú aðeins fengið
að eignast brúðuna smá!
Hún áræddi loksins þó inn að
ganga
með eyrpening lófanum í
og spurði konuna kaupmanns-
ins stranga:
hvað væri prísinn á því?
Að hverju ertu að spyrja,
krakki, hún svarar,
ef kaupa þú vilt eitthvað hér,
þá segðu mér hvað, en sjálfsagt
þú sparar
sjálfri þér ómak og mér.
En Sigríður litla hún hugann
upp herti
og hampaði peningnum á,
get eg keypt brúðu og gult jóla-
kerti?
Gleðin skein augunum frá.
Hvað átt’ af peningum konan
þá ansar,
köld var sú rödd, næstum
grimm;
mér fanst að eg heyra hjart-
slátt sem stansar,
“hér hefi eg aðeins fimm”.
“Eg hefi ekki svona byrlega
brúðu,
burt með þig,” sagði sú frú.
Geislar af unglingsins andhti
flúöu,
angistin bjó þar nú.
Eg stóð þar í nálægð og hlust-
aði hljóður
harðlyndu svörin þau á.
Hvað þessu veldur? Guð er þó
góður
og gleðja vill börnin smá.
Því er í heimi harðlyndi svona?
Hagstætt mun fáeinum þó.
Sár var í hjarta svikinna vona,
eg sá hvað í huganum bjó.
Eg fór oní vasann og fann að
að eg hafði
það, sem fullnægði barnsins
þrá;
búðunni fast að barmi sér
vafði,
brosið skein augunum frá.
Brosið það mun ei úr minninu
líða
meðan eg andann dreg.
Hörku það mundi úr hjartanu
þíða
harðstjórans trúi eg.
Morguninn eftir er mennirnir
höfðu
minst síns frelsara, þá
gleymd var hún Sigga en geisl-
arnir vöfðu
gullna en kalda brá.
Sofandi fanst hún svefninum
langa
með sigurbros vörunum á,
brúðuna hafði hún byrgt undir
vanga
og beðið: “Guð vertu oss hjá!”
S. Árnason
BorgiS Heimskringlu
Kaupið Heimskringlu
Lesið Heimskringlu
SKRÍTLUR
Maður á ferð í bifreið keyrði
af tilviljn yfir hund sem var í
vegi fyrir honum og drap hann.
Nálægt var maður á gangi svo
bifstjórinn réttir honum 10 dali
og segir
‘‘Hafðu þetta fyrir hundinn
þinn,” og hélt svo áfram.
“Hver skyldi hafa átt þenn-
an hund,” sagði göngumaður
og stakk dölunum í vasa sinn.
* * *
Maður í miklum geðshrær-
ingum kom í mannahóp og
hrópaði:
“Hefir nokkur ykkar vín, það
leið yfir konu út á götunni.”
Einhver rétti honum flösku.
Hann tók við henni og saup
vel á.
“Þökk fyrir dropann, það hef-
ir æfinlega leiðinleg áhrif á
mig að sjá líða yfir einhvem.”
¥ ¥ *
Hann (yfir talsímann) “Viltu
verða konan mín?”
Hún: “Já, sjálfsagt. Hver er
að tala?”
* * *
“1 kosningunum síðustu gáfu
conservatívar mér 10 dali að
greiða atkvæði með sér, og litlu
seinna gáfu liberalar mér aðra
10 dali.”
“En hvernig greiddir þú þá
atkvæði?”
“Ó, eftir samvizku minni.”
MINNA en
1c v,RÐl AF
MAGIC (S+j* 4\
næg'r I fullKo™3
köku 1
itíSr1
Góðar köku bakningar eru trygðar með
Magic! Þessvegna mæla fremstu mat- æ—
reiðslu sérfræðingar í Canada, einvörðungu rtteAtí«taitoie|
með þþessum þjóðkunna baking powder. k,
Biðjið matsalan yðar um bauk!
• L.AUS VIÐ ALON—Þessi setning á hverjum ~ I>4Í.AabU
bauk er trygging yTSar fyrir því ah Magio _
Baktng Powder er laus vits álún og önnur
skaöleg efni. Búinn til í Canada.
Hafið í huga
Hreinindi ölsin og ölgerðarinnar
Drewry’s
Standard [ager
ESTABLISHED IÖ77
PHONE 57 QQI