Heimskringla - 18.12.1935, Blaðsíða 1

/
L. ARGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 18. DES. 1935
NÚMER 12.
ÍNHEIMSKRINGLA ÓSKAR LESENDUM SlNUM GLEÐILEGRA JÓLA
Stjarnan
Und töfra hvelfing hjarta manns
í hylling sér til Bjarmalands.
Og yfir sollið hugar haf
íber hvítrar stjömu geislastaf,
y sem engan stað þó átti sér
í öllum himins stjarnaher.
En sálin á sér æðri svið—
hún engin takmörk kannast við.
Bún skapar, þegar þörfin krefst,
og þeytir öðru á brott, er gefst.
Svo það sem er vart hálfan hlut
í hugarfleysins telur skut.
Sú stjarna, er hjarta stýrir manns,
er stjama bróðurkærleikans.
Þó hafi ’ún enga í hvelfing rás,
er henni enginn merktur bás.
Og hún oss æðri eldmynd ber
en allur himins stjarnaher.
Gísli Jónsson
Jólaeldar
Guðrún H. Finnsdóttir
Friður á jörð og velþóknan
yfir mönnunum liggur eins og
hljómur í loftinu í kvöld. Jóla-
dýrðin er alstaðar auðsæ. Jóla-
hugurinn og jólagleðin eru á
fleygiferð hvert sem litið er.
Hér stend eg við framglugg-
ann á húsinu mínu í húminu á
aðfangadaginn, og stari út á
götuna og yfir bæinn. Hvers-
dagsbragurinn er horfinn. Hús-
in uppljómuð og skrýdd hátíða-
búningi. Jólatré, á ýmsum aldri
og af ólíkum stærðum, standa
ýmist utan dyra eða innan,
skreytt marglitum rafljósum, er
senda glitrandi geisla með öll-
um, regnbogans litum út í
rökkrið. Öll borgin ljómar eins
og Álfahöll í æfintýri. Og jóla-
sveinamir eru komnir á kreik
og eru í sjöunda himni. —
Unglingar og börn geislandi og
ör af gjafmildi og gleði, eru á
hlaupum milli frænda og vina
með fangið fult af gjöfum og
góðvild. Og eldra fólkið er líka
á ferðinni, furðu léttfætt ög
kánkvist á svipinn.
Bílamir þjóta fram og aftur,
gamlir og ungir, stórir og smá-
ir. Útslitnir skröltormar, grenj-
andi af gigt og elli þvælast inn-
an um stóreflis nýtízku bíla, er
líða áfram, Iþögulir, gljáandi og
hátignarlegir, eins og sæmir
þeirra hefðarstandi í heimi bíl-
anna. En allir eiga þeir sama
erindið, að flytja á milli glaða
gesti og góða, heillaóskir og
hátíðagjafir. — Kallast er á
vinakveðjum er hljóana út í
kvöldið og ferðamanna straum-
urinn heldur áfram. — — Og
mér verður ósjálfrátt að velta
fyrir mér í huganum,, hvflíkum
undra töfrakrafti jólahugmynd-
in býr yfir hið ytra og innra í
mannlífinu — þeirri dásemd, er
tekst að láta rætast að minsta
kosti einn dag á ári hverju hinn
langþreyða draum mannsand-
ans um frið og bróðurkærleika.
1 nótt komumst við úr álögum,
köstum af okkur tröllshamnum
og verðum menskir menn. —
Járnsálir hlýna og steinhjörtu
verða meyr. Já, jólaeldamir
brenna áreiðanlega eins glatt í
kvöld og þeir gerðu fyrir öldum
síðan — og eldsneytið er það
sama.
María gamla vissi hvað hún
söng; þegar við vorum að tala
saman um jólin og jólatilhaldið,
í dag. í langa tíð hefir hún
komið heim til mín til að þvo
og ræsta, þegar mér hefir legið
á. Svo við erum gamal kunn-
ugar og spjöllum um hitt og
þetta, þegar svo ber undir. Og
vanalega hefi eg eitthvað til að
brjóta heilann um, þegar hún er
farín heim til sín.
Um leið og eg borgaði henni
fyrir vinnuna, lét eg orð falla
um það, hve alt væri orðið tá-
hreint, fægt og gljáandi hjá
henni og reglulegur jólabragur
á húsinu. Hún leit upp og brosti
svo einkennilega, að mér varö
starsýnt á hana. Ekki síðan eg
var bam hafði eg séð svona
svip á nokkurs manns andliti.
Það var sami ljóminn og ein-
lægi helgiblærinn, sem gamla
fólkið fékk yfir sig í svip og
látbragð á stórhátíðum. Hún
var bókstaflega ummynduð
þessi slitlega fátæka þvotta-
kona. — Og eg gat ekki stilt
mig um að segja við hana: Þú
trúir á jólin í allri þeirra dýrð
María? Eg sé það á þér. —
Hún horfði á mig með þessum
helgisvip og svaraði: — Já það
geri eg — og það gerum við öll
á einhvem hátt. — Og sú trú
hefir aldrei brugðist þér? spurði
eg. — Nei aldrei, eg hefi æfin-
lega átt góð og gleðileg jól. —
Eg varð hálf forviða, en svo
flaug mér í hug að vanalega
væru þeir nægjusamastir, sem
minst hefðu. En svo var hennar
mælikvarði á jólatilhaldinu
máske einhver annar, svo eg
svaraði glaðlega:
Þú telur í mig kjark, María.
Svo margir halda því fram, nú á
þessum síðustu og verstu dög-
um, að við séum búin að tapa
jólahelginni, og þeim verulega
jólaanda úr mannheimum. Og
nú ríki á meðal okkar andar
vana og verzlunar, í öllu þessu
jólatilhaldi, erli og ös.
Maður kannast við þetta,
svaraði hún, en undir niðri
meinar fólkið þetta ekki. Eg
hafði þá skoðun einu sinni, að
það væru aðeins fáir, örfáir út-
valdir, sem í raun og veru héldu
jólin heilög. Eg var náttúrlega
ein iaf þeim. Svo kom ifyrir mig
atvik, er sannfærði mig um það
öfuga. Hún þagnaði andartak
og eg beið eftir að hún héldi á- #
fram, eg fann að hana langaði
til að tala. — Eg hefi engum
sagt frá því fyr, en nú ætla eg
að segja þér það rétt eins og
það kom mér fyrir sjónir, skul-
um við segja.
Fyrst þegar eg fór að ganga
út í þvott og húshreinsun, gerði
eg það út úr neyð. Maðurinn
minn var dáinn og eg varð að
halda h'finu í börnunum mínum.
Eg hafði verið alin upp þannig,
að' eg kunni ekkert nema allra
einföldustu heimilisvinnu. Svo
eg varð að taka til þess, sem
eg kunni, fáfræðin velur ekki
úr. Að sumu leyti var þetta
hentugt fyrir mig hvað tíma
snerti, því eg gat ekki verið frá
heimilinu alla daga.
Nú er eg búin að vinna síðan
úti í fjölda mörg ár, hefi nú Svo
mikið að gera að eg get hafnað
og valið úr eftir því, sem mér
fellur bezt í geð, og vinn nú
bara á heimilum þar sem öllu
erfiðinu er komið yfir á rafvél-
ar. Þegar eg hugsa til þvotta-
balanna og þess að skríða á
fjórum fótum við gólfþvott, þá
er eg æði þakklát vélamenning-
unni.
Á þessu tímahili hefi eg
unnið hjá fjölda fólks, kynst
heimilislífi þess og hugsunar-
hætti. Það er hreinasta furða
hvað þvottakona getur orðið
margs áskynja, án þess að ráð
sé gert fyrir að nokkuð beri
henni fyrir augu, nema bara ó-
ihreinindin, er bún á að hreinsa
burtu.
Af öllum þeim mörgu heim-
ilu'm, sem eg hefi unnið á, er
mér eitt minnisstæðast af því
að þar leið mér verst og féll
afar illa að þurfa að vinna þar.
Þetta var vel stætt og álita
heimili frá almennu sjónarmiði.
Húsmóðirin þar var fyrirmynd-
arborgari, séð utan frá. Þeir
sem unnu hjá henni, eða áttu
einhver viðskifti við hana, þar
sem hún hafði yfir höndina, litu
hana öðrum augum. Skapgerð
hennar var þetta auðvirðilega
samibland af þýlyndi, sem flat-
magar fyrir virðingum og valdi,
en treður á þeim sem minni mátt
ar eru. Hún var ein ajf þessum
sterku manneskjum, er undir
yfirborðs prúðmensku var hörð
og köld í lund, full af sérgæð-
ingi og drambi, fyllilega sann-
færð um að hún væri ímynd
og persónugerfingur réttlætis
og mannkosta. Eg hefi aldrei
fyrri hitt eins lúalega útreikn-
aða eigingirni og ágengni eins
og í þessari konu. Hvert orð,
hvert spor, hvert atvik var lagt
út henni í hag. Eg fór aldrei
þaðan úr vinnu, án þess að vera
í illu skapi og hafa það á með-
vitundinni, að hún hefði níðst á
mér vinnulega. Afhent mér
kaupið mitt eins og ölmusu, og
á allan hátt jafnað því við jörð,
er mannlegast og skást var í
skapgerð minni. Umgengni við
svona fólk vinnur eins og eitur
í sálu manns og egnir alt það i
Frh. á 5 bls.
Þijú kvæði eftir Kr. Stefánsson
Þýdd hefir á ensku Skúli Johnson
LOVE PROMENADES
When night-tide star-ibegemmed envelops
The veering sea and wave-washed land,
The spark of life and love develops
As lad and lass stroll hand in hand.
No breath of wind as yet is breathing,
In balmy ease the hot earth rests;
Now blood in every vein is seething,
All naked hath the Night her breasts.
The dusk entices:
She all disguises
Within her swarthy arms’ embrace.
Heav’n’s starry bower
With sovran power
Night holds; Love seeks its trysting place.
Together flesh and soul are pressing
The same way; necks twine arms caressing.
Amor is jolly in tlhe gloaming,
Glad youth to find his joys then fares;
Soft laughter through the dusk goes roaming-
A rose-scent at its breast it bears.
Now swiftly through the heart is rushing
A silent plea. by passion sped;
The Night to cover oheeks bright-blushing
Her tresses darksome hath outspread.
But brief hours, wending,
Soon find an ending,
The moon uprears a crescent pale,
The night-hours minish,
The story’s finish
Draws nigh; then comes another tale,
Upon his ocean-mount’s mane streaming
The Morning lays his reins red-gleaming.
PRISONERS
With shrouding cerements thíck and heavy-weighted,
T'heir heads in Dusk and Silenoe bolster they;
Through ages thus have they their doom awaited
As undismayed as on this very day.
The wide domain of outmost darkness never
They dread, and nought their captive-quiet mars,
And missiles none from Hell or Earth have ever
Rived their hearts’ rest within their prison-ibars.
Yet surely these all sinful ways elected—
And sinners punished are, we’re taught to ken—
And some believed and sacred shrines erected
And shared the yoke and cross of holy men.
Now heedless are they whether any treasure
The sins they wrought, or them no longer know,
And perfect are their peace and rest and leisure,
And punishment forgot they long ago.
There is no haste. Perohance before their hearing,
Doom’s trumpetnblast, delay long may befall.
And slow is he—the Judge to judge appearing
Wbo justice metes to these offenders all.
THE THUNDER SHOWER
Carousal rules in Thunder’s hall,
With clamour monstrous and commotion,
Loud as a mightly waterfall
Outpours in streams the goblets’ potion;
The Thunder-trolls laugh loudly—jowls
And gullets shine agleam with fire;
Then frowns succeed, and ugly scowls
And deep-drawn breathing, boding ire.
There none have heed of sleep tonight
Within the Night-tide’s dusky arbours;
Now muscles swell, endowed with might—
The monster-revel danger -harbours.
In thunder-arms all joyous glows
Each clust’ring cloud, now often kissed; e’er
Kisses that are- as flame bestows
The Lightning-lass, the Tempest’s sister.
The beakers’ potent streams anigh, V
The Storm-gods’ bosoms swell with ire;
Their swarthy brows wrath draws awry,
Their feast-din turns to frenzy dire,
The darkness fills theirs hostile din,
Earth’s haunts beneath their footfall rumble;
Tables and seats, with sound akin,
To countless mountains crashing, tumble.
On high the feast becomes a brawl,
Eyes blacken brawny fists of thunder;
Aloft the mead is splashed o’er all,
And spills on withered earth thereunder.
This is indeed a real carouse
Yet heaven’s vintage lacks in power:
It nowise slothful souls can rouse
Though down it stream in torrent-shower.