Heimskringla - 18.03.1936, Side 6

6. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPBG, 18. MARZ, 1936
I Vesturvíking
Þýtt úr ensku
Hana hló við og öllum í hinum hljóða
dómsal varð undarlega við þann hlátur. Hon-
um fanst þetta framferði ferlega skoplegt,
réttvísin apaspil, framkvæmd með fíflalegum
strákskap af bullheitum grautaraski, hjúpuð-
um í skarlat, fígúru í mannsmiynd með dapur-
eygum þunglyndis svip, sem sjálf var eftir-
herma tíl háðungar, mútu keypt tól heiptúðugs
hrotta í konungs hásæti. Hláturinn hneyksl-
aði þá sömu fígúru í mannsmynd.
“Hlærðu, bokki, með snöruna um hálsinn,
á þröskuldi þess eilífa Mfs sem svo skyndilega
skal við þér taka?”
Þá náði Pétur sér niðri. “Eg hefi sannar-
lega gildari ástæðu til gamans heldur en þú,
háttvirði dómari. Því að þetta hefi eg fram
að bera, áður en þú kveður upp dóm yfir mér.
Þú sérð mig, háttvirti dómari, með snöru um
hálsinn — saklausan mann, sakfeldan fyrir
það eitt, að gera kærleiksverk. Þitt er, hátt-
virti dómari, að stjórna réttvísinni, og þar af
veiztu hvað fram skal koma við mig. Eg er
læknir og það má vera að eg tali með nokkurn
þekkingu um það, sem fram skal koma á þér.
háttvirti dómari. Og það get eg sagt þér, að
eg vildi ekki standa í þínum sporum — að eg
vildi ekki skifta á snörunni, sem þú vindur
mé r um háls, fyrir þann stein sem þú berð í
þínum iíkama. Sá dauðdagi sem þú kant að
dæma mér, er gamanið eitt á borð við þann
dauða, sem þér er dæmdur af hinum Mikla
Dómara, hvers nafn þér er svo tamt að leggja
við þinn hégóma.”
Æzti dómarinn réttist upp í sæti sínu, grár
í faman sem aska, varirnar kipruðust og brett-
ust sitt á hvað, en allir virtust sfceini losnnir
af þessu tali og um litla stund var dauðaþögn
í réttarsalnum. Þeir sem voru kunnugir Jaf-
freys dómara hugðu þetta vera logn sem fer
undan stórviðri, og bjuggust við ofsalegri
heifaa roku. En það brást. Hann roðnaði í
faman hægt og ihægt, hallaði sér fram og tók
til máls, mjúkum rómi og ósnjöllum, kvað upp
dauðdóm yfir hinum kærðu, stuttlega, miklu
stuttlegar en venja hans var, alveg utangarna,
eins og ihugur hans væri allur annarsstaðar,
og lét sem hann hefði ekki heyrt hvað til hans
var talað. Að svo mæltu hallaði hann sér aft-
ur á bak með aftur augun, með ennið löðrandi
í svita, öldungis uppgefinn.
Hinir dauðadæmdu voru leiddir burt.
Saksóknari hins opinbera var, þrátt fyrir
stöðu sína, af Whig flokknum, hann laut að
sínum sessunaut og mælti:
“Það veit sála mín, að sá svati þorpari
hræddi þann hæstvirta. Bágt að hann skal á
gálgann. Sá sem getur komið hræðslu að
Jeffreys, ætti að verða mikill maður.”
IV. Kapítuli.
Seldur mansali
Saksóknarinn hafði bæði rétt fyrir sér og
rangt, en það verður fleirum en margan grun-
ar. Hann sagði það satt, að sá maður, sem
var svo mikill fyrir sér í fasi og tali, að 'hann
skaut Jeffreys skelk í bringu, sem allir hrædd-
ust, sá hinn sami ætti að hafa orku til að
ryðja sér braut til æði mikils frama. Hitt
brást, sem hann taldi víst, eins og vonlegt
var, að Pétur yrði festur á gálga.
Svo var sem eg sagði, að hann átti tvennu
happi að hrósa í óláni sínu, að hann var látinn
bíða dóms og að sá réttargangur fró fram þann
nítjánda september. Fram að þeim degi voru
þeir, sem dómsmenn dæmdu til dauða, líflátnir
jafnóðum. En um morguninn þann mtjánda
kom bréf frá ráðheiranum Sunderland lávarði,
til Jeffreys lávarðar, sem tjáði að hans bátign
hefði náðarsamlegast þóknast að skipa svo
fyrir, að ellefu hundruð upphlaupsmenn skyldu
af hendi látnir til burtflutnings á þær jarð-
eignir, sem hans hátign átti í Jamaica, Barba-
dos og á Hléseyjum í suðvestur höfum.
Ekki stafaði þessa fyrirskipun af miskun-
semi eða vorkun, því að það mun sönnu næst,
að hjörtu þeirra sem ráðin höfðu, væru álíka
viðkvæm og marmari, heldur var litið svo á,
að arðvænlegri eign væri spilt með þessum
miklu manndrápum. Þræla var vant til að
vinna á eyjum þessum og heilsugóður karl-
maður og vel sterkur, mátti væntanlega seljasr.
fyrir tíu til fímtán pund. Þá voru margir
með konungi, sem þóttust góðs verðir af hon-
um og hér var tækifærið til að greiða þær
kröfur, með hægu og ódýru móti. Það mætti
taka svo og svo marga upphlaupsmenn frá og
skifta þeim á milli þessara herra, en þeir svo
ráðstafa þeirri eign sinni sér til ábata.
Tilskrif lávarðarins Sunderland er enn til
og þar má lesa um nákvæma tilhögun á þessu
konunglega örlæti á mannlegt hold. Eitt
þúsund fangar skyldu skiftast á milli átta hirð-
manna og gæðinga, en aftan við bréf lávarð-
arins er þvi skotið, að eitt hundrað til skyldi
takast frá handa drottningunni. Þessir fangar
skyldu fluttir tafarlaust til fyrnefndra staða
og haldast þar í tíu ár; þá skyldu þeir fá frelsi
sitt aftur, en þeir sem nú væru orðnir eigend-
ur þeirra, skyldu ábyrgjast, að þeir væru úr
landi fluttir tafarlaust.
Af lávarðinum Jeffreys, sem falið hafði
verið æzta dómsvald um upphlaupsmenn, er
það að segja, að hann gerðist drukkinn það
kveld og óður og uppvægur útaf þeirri mildi
sem hans hátign hefði verið talinn á að sýna.
Hann ritaði konungi og tjáði honum að sú
mildi hans kæmi alls ekki rétt niður, en vann
ekki á, sú mildi var — fyrir utan 'ábatavonina
— kóngi þessum lík. Þeir sem náðaðir voru
með þessu móti, urðu að lifa í dauðanum,
margir láta lífið af illri meðferð í þrældómi í
Vestindíum og verða öfundaðir af hvíldinni, af
félögum sínum sem eftir lifðu.
Með þessum hætti bar það til, að Peter
Blood og Jeremias Pitt og Andrew Baynes
voru ekki hjóldregnir, hengdir og höggnir í
fjóra parta, eins og þeir voru dæmdir til,
heldur fluttir á skip ásamt fimtíu öðrum for-
dæmdum upphlaupsmönnum. Þeir voru látnir
í búlkarúm undir þiljum, þar var of þröngt,
drykkjarvatn fúlt og loftið ekki síður, sótt kom
upp meðal þeirra, af henni létust ellefu, þar á
meðal Baynes, fjarri sínum ilmandi aldingörð-
um, sem honum var svift úr, með svo hroða-
legum hætti.
Hálfum mánuði fyrir jól varpaði skipið
akkerum í Carlisle Bay og skaut á land þeim
sem eftir lifðu af upphlaupsmönnum, fjörutíu
og tveimur að tölu. Þeir höfðu hugsað sér að
þeirra biði villimörk, óhýr eða jafnvel ferleg,
en svo var ekki. Þeir sigldu þar að, sem
höfði skagaði fram, vaxinn grænum gróðri,
uppi á honum grjótvirki en í gegnum göt á
grjótveggjunum ginu við fallbyssu trjónur,
fyrir innan höfðann var lón mikið, hin bezta
höfn, og þar var borgin bygð, uppfrá fjörumáli,
með húsum líkt og í Evrópu en ekki í þéttum
þyrpingum; upp þaðan var aðh'ðandi Ibrekka,
skrúðgræn, og þar stóð höll landstjórans.
Kirkjuturn gnæfði upp yfir húsin og staðurinn
þokkalegur og vistlegur, eftir nýafstaðnar
rigningar, eins og á vorí gerist í Englandi.
Fangamir voru reknir á mölina uppfrá
fjörumálinu, þar var fylking rauðklæddra her-
liða og mikill mannfjöldi, áþekkur því sem
gerðist í sjávarborgum Englands, nema þar
var færra af kvenfólki og mikill fjöldi svert-
ingja. Til að skoða og yfirk'ta þá kom land-
stjórinn, bláklæddur með miklum gullskúfum,
hann var rauður í framan, stuttur og digur,
stakk við og studdist við digran staf úr fíla-
beini. Á eftir honum mggaði maður afar hár
og digur, ákaflega stórleitur, gulur í framae
og illmannlegur, í rauðri treyju, borðalagðri
á þá vísu, sem sagði til að hann var höfðingi
fyrír landvarnariiði þar í landi. Við hlið hans
gekk ung stúlka og stakk skrítilega í stúf við
thennar feita förunaut, hún var grönn og létt
í spori og falleg utan um sig, í síðuj reiðpilsi
og með svipu f hendi. Hún hafði áhöfðinu
gráan hatt, barðastóran og hárauða sfcrúts-
fjöður í, og hörundslitur hennar var svo skær.
sem hún hefði aldrei komið í hitabeltið. Hún
hafði jarpt hár á herðar niður, snúið í lokka.
Augnasvipurinn var djarflegur og hreinskilinn,
en gletnisvipurinn kringum munninn sást nú
ekki, í hans stað var kominn alvöru svipur og
meðlíðunar.
Pétur starði forviða á þessa frísklegu mey,
sMkri sjón átti hann sízt von á, henni varð líka
starsýnt á hann og það þótti honum alt annað
en gott, hann fann til hvað hann leit ræfilslega
út. Hann var óþveginn, hárið sítt og ó-
kembt og loðinn var hann í framan af lubba-
legu skeggi, fötin hans, sem einu sinni voru
svo falleg, úr völdu klæði, voru nú bæði óhrein
og svo rifin, að flestum hefði þótt hneyxli að
hengja annað eins á fuglahræðu, því þóttist
hann illa við því búinn, að svo prúðlegur og
vel eygður kvenmaður liti við honum. Eig:
að síður léku þau um hann, opin og fast að því
barnsleg af undrun og meðaumkun. Mærin
tók í ermina á sínum rauðklædda förunaut, en
hann vatt sér við og hváði stuttaralega eftir
því sem hún sagði, örugg og alvarleg. Hann
var úteygður og digumefjaður, augun virtust
smá, í svo stóru andliti og þeim hvarflaði
hann af henni, á þann ljóshærða og unga og
kraftalega Pitt, sem stóð við hliðina á Pétri.
Landstjórinn nam nú staðar og ræddi við það
fyrirfólk sem með honum var, en ekki heyrðu
fangarnir hvað talað var, nema til landstjór-
ans, honum lá hátt rómur og hann hélt sig
vera fyndinn og vildi láta sem flesta heyra til
sín. Hann talaði svo til hins stóra manns:
“Minn góði liðshöfðingi Bishop, þitt er að
ganga fyrstur í valið og kjósa þér blóm úr
þessum fallega kransi, og ráða sjálfur kaup-
verði. Að því búnu seljum við hina á upp-
boði.”
Sá stóri Bishop kinkaði kolli og herti róm-
inn til svars: “Þinni stórtign fer höfðinglega.
Eigi að síður, þetta eru rýrar skepnur, næsta
óburugar til akurverks.” Þar næst virti hann
fangana fyrir sér á ný, grettinn og fýlulegur,
h'kt og hann væri þeim gramur, fyrir að líta
ekki betur út. Svo kallaði hann til sín skip-
stjórann, er fangana hafði flutt og leit yfir
nafnskrá sem sá hafði meðferðis, gekk svo í
hægðum sínum kringum hópinn og skoðaði
þá; hann nam staðar hjá skipstjóranum unga
og virti hann fyrir sér, tók á handleggjum
hans og sagði honum að gapa. Þar næst
kipraði hann saman varirnar, kinkaði kolli og
segir:
“Flmtán pund fyrir þennan.”
Skipstjóri hins aðkomna skips, Gardner að
nafni, skældi sig við. “Fimtná pund! Það er
ekki helmingur þess verðs, sem eg ætlaði að
fá fyrir hann.”
“Það er helmingi meira en eg ætlaði mér
að borga,” svaraði liðsmanna foringinn.
“En þrjáta'u pund væru h'tið verð fyrir
hann, háttvirtur,” svaraði Gardner.
“Fyrir það get eg fengið blámann. Þessi
hvítu svín þola enga vinnu, heldur veslast
upp og velta útaf.”
Gardner tók að hæla heilsu Pitts og hvað
ungur hann væri og hraustur, líkt og hann
væri að lýsa skepnu en ekki manni. Pitt
hlýddi á það tal, en roðnaði og bliknaði á víxl
og Pétri varð hermt við. Hann sá hvar ung-
frúin kom álengdar og landstjórinn við hlið
hennar, haltrandi en upp með sér með gleið-
gosalegu tali til hennar. Ekki vissi hún af
þeirri ósvinnu sem hér var framin eða vissi
hún vel og lét sér í léttu rúmi liggja?”
Liösmanna höfðinginn Bishop vatt sér við
til að halda leiðar sinnar. “Tuttugu pund skal
eg gefa. Ekki eirskilding þar yfir og það er
helmingi meira en þú fengir hjá Grabstone.”
Gardner fann að þetta var lokaboð og
játaði kaupinu með andvörpum. Bishop lötr-
aði svo framvegis og leit á fangana, Pétur,
er næstur stóð og unglingsmann háan og
grannan næst honum, virti hann varla viðlits,
en sá næsti, miðaldra hrotti, afar stór, vakti
eftirtekt hans og þá byrjaði aftur þeirra prang
og prútt; þessi stóri og sterklegi maður hét
Wolverstone og hafði mist annað augað í
orustunni sem áður getur. Þá var hiti mikill
og bjart sólskin og sterkur ilmur af trjám og
margskonar gróðri, en sh'kan höfðu þeir aldrei
fundið fyr. Pétur gaf sig á vald ábatalausum
| hugsunum, er sá ilmur vakti honum og þagði.
Pitt stóð hljóður við hlið hans og hugsaði
hreldur til þess, að nú myndu þeir hljóta að
skilja, hann og þessi maður, er höfðu haldið
félagsskap allan þennan mæðutíma, maður
sem honum þótti nú vænt um og hann sótti
að ráðum og trausti. Þá þóttist hann svo
aumur og illa haldinn, að umliðið böl var sem
ekkert hjá því. Þessi viðskilnaður fanst Pitt
vera átakanlegast af öllu því volæði, sem
hafi yfir hann gengið á næstliðnum mánuð-
um, því að nú þóttist hann aleinn og kunn-
ingjalaus verða að mæta þeim raunum, sem
• hann átti vísa von á.
Enn fleiri komu að skoða hópinn og fóru
sína leið og að lokum lýsti Gardner hárri
röddu, að nú, þegar herforinginn Bishop hefði
lokið sínum kaupum, væri öllum heimilt að
gera boð í þann varning, sem eftir væri. Þá
sá Pétur að stúlkan talaði til Bishops og benti
með silfurbúnu svipuskafti í áttina til hans,
síðan færðist sá stóri kroppur á kreik, þramm-
aði þungt og seint meðfram fylkingu fang-
anna og á eftir honum Gardner og stúlkan
með landstjóranum. Áfram héldu þau, þar til
iborðalagða trölhð fór framhjá Pétri, þá klapp-
aði stúlkan á handlegg hans með svipuskaft-
inu og segir:
l
“Þetta er maðurinn sem eg átti við.”
“Hvað, þessi?” Það var auðheyrt, að
honum þótti skömm til koma. Pétur sá upp á
hann, dökkeygðan og úteygðan og búlduleitan
af fitu, augun dökk og sokkin í spikið, eins
og kúrenur í kökusnúð, hann fann sig roðna
við, er hinn virti hann fyrir sér ‘hátt og lágt
með fyrirlitningar svip. “Ja svei, þetta er
beinabelgur. Hvað á eg að gera við hann?”
Með það sneri hann frá, en Gardner
skarst í talið. ‘Tlann kann að vera í hold-
skarpara lagi, en seigur er hann. Þegar hinir
lágu, þá var þessi hrappur á fótum og stund-
aði þá og dugði svo vel, að fleiri hefðu fari
allrar veraldar veg, ef hans hefði ekki notið
við. Segjum fimtán pund fyrir hann. Það
getur ekki minna verið. Hann er seigur, það
segi eg þér satt, háttvirtur — seigur og sterk-
ur þó horaður sé. Hann er rétti maðurinn að
þola hitann, þegar þar að kemur. Veðráttan
hérna vinnur aldrei á honum.”
Þá smiltraði landstjórinn Steed. “Heyr-
irðu það, höfuðsmaður. Treystu kvenþjóð-
inni til að þekkja karlmann, þegar hann ber
fyrir þær.” Honum þótti sér mælast vel og
hló að fyndni sinni. En hann hló einn. Stúlk-
an lét sér fátt um finnast og höfuðsmaður
heyrði ekki til hans, því að hann var farinn að
prútta. Jeremias Pitt stóð á öndinni. Loksins
kom síðasta boðið:
“Eg skal gefa þér tíu pund fyrir hann.”
Pétur óskaði þess innilega, að því boði
yrði hafnað. Honum lék viðbjóður á, að verða
eign þessarar spikuðu skepnu og stúlkunnar
dökkeygðu, þó hann gæti ekki gert sér grein
fyrir, hvað til kom. En meira þurfti en ógeð
tíi að renna sköpum. Þræll er þræll og ræður
engu um forlög sín. Pétur var seldur ófúsum
kaupanda fyrir smánarlegt verð, tíu sterlings-
pund.
V. Kapítuli
Nýja vistin
Nokkrum vikum seinna var það einn morg-
un, að Arabella Bishop, stúlkan sem fyr getur-,
kom út úr húsi föðurbróður síns, sem stóð á
ibrekkuibrún utanborgar, bæði stórt og skraut-
legt, og steig á bak reiðhesti, sem beið henn-
ar. Tveir svertingjar, varla fullvaxnir, brokk-
uðu spölkom á eftir hesti hennar, en förinni
var he’itið til hallar landstjórans, að hitta konu
hans, sem var vesöl. En þegar hún var
skamt komin áleiðis, kom á móti henni hár
maður og grannur, dökk klæddur að fyrir-
manna sið. Hún þekti hann ekki, og ókunn-
ugir menn voru sjaldgæfir á eynni. Eigi að
síður þóttist hún hálf kannast við hann. Miss
Arabella tók í tauminn og lézt njóta útsýnis
yfir bæinn og höfnina, sem var að vísu fagurt.
En samt gáfu þau dökku augu góðar gætur
að manninum. Þegar hann kom nær, sá hún
að föt hans voru dökk að vísu en tæplega
fyrirmannleg, ekki úr klæði heldur vaðmáli
eða heimagerðu efni, og ef treyja hans fór vel,
þá var þaö fremur af því að hann var var vel *
vaxinn og bar hana vel, heldur en að hún væri
vel sniðin. Sokkarnir voru úr bómull, alt
annað en stásslegir, og höfuðfatið, sem hann
tók ofan þegar hann kom að henni, var barða-
stór hattur fjaðralaus og skrautlaus og mikið
borinn. Henni sýndist álengdar að hann hefði
hárkollu, en nú sá hún að svo var ekki, heldur
hafði hann mikið hár hrafnsvart og hrokkið.
Hann var útitekinn, fölleitur og fastleitur og
þegar hann leit á hana, sá hún að hann var
Ibláeygður, sem kom henni alveg á óvart, og
þegar hann stóð ekki við, þá talaði hún til
hans: “Eg þykist kannast við þig, herra.”
Málrómur hennar var rösklegur og pilti
líkur og fas hennar sömuleiðis, ef svo mætti
segja um fallega stúlku og ljúflega að sjá,
djarflegt og hreint og beint, fyrir utan tilhald
og látalæti af kynhvöt, létt og liðlegrt svo að
öllum geðjaðist vel. Af þessu stafaði það, ef
til vill, að þó Miss Arabella væri orðin hálf-
þrítug, þá var hún ógift og ólofuð og meir að
segja, enginn karlmaður hafði enn leitað ásta
við hana. Hún var djarfmælt og hreinskilin
eins og systir, við alla karlmenn, en þó þeir
stygðust ekki við það varð þeim ólétt um að
sækja eftir blíðu hennar.
iSvertingjar hennar settust í grasið á-
lengdar en maðurinn sem til var talað nam
staðar og svaraði:
“Hver kvenmaður ætti að þekkja sitt.”
“Nú?”
“Eign föðurlbróður ðíns að minsta kosti.
Leyf mér að segja hver eg er. Eg er kallaður
Pétur Blood og er réttra tíu punda virði. Þetta
veit eg af því, að föðurbróðir þinn keypti mig
því verði. Það er ekki öllum gefið, að vita
uppá hár hvers virði þeir eru.”
Þá þekti hún hann. Hann hafði ekki
borið fyrir hana síðan hann kom á land og
kaupin gerðust, en nú var hann svo ólíkur því
sem hann var þá, að það var engin furða, þó
hún kæmi honum ekki fyrir sig.
“Maður lifandi,” varð henni að orði. “Og
þú getur gert að gamni þínu!”
“Það er þrekvirki, því ber ekki að neita.
Þess er samt að geta, að kjör mín urðu ekki
eins hláleg og á horfðist.”
“Frétt hefi eg það,” sagði hún.
Hún hafði frétt það sem fljótt varð hljóð-
bært, að þessi dómfeldi uppreisnarmaður væri
læknir. Landstjórnin Steed þjáðist af fótagigt
og þegar hann iheyrði að hægt væri að ná í
nýjan lækni, fékk hann þann náunga að láni
hjá eigandanum. Honum hafði ekki gagn-
ast að ráðum þeirra tveggja lækna sem þá
voru í Bridgetown, en af Péturs aðgerðum
fékk hann linun,, hvort sem íþrótt hans var
völd að því eða hepni. Eftir það lét frúin
hann koma til sín, að lækna, höfuðverk sinn.
Mr. Blood fann fljótt að það gekk ekki annað
að henni en . óværir skapsmunir, og að ekki
bötnuðu þeir heldur snerust í sífelt önuglyndi,
við fásinnið í Barbados, sem kom sér illa við
metnað hennar og frama girni. Eigi að síður
sagði hann henni fyrir um háttu og meðala
brúkun og þar af þóttist hún fá góðan bata.
Við þetta varð hann frægur í Bridgetown; og
eigandi hans, ofursti Bishop, sá sér meiri á-
bata von af þræli þessum, að láta hann stunda
íþrótt sína, heldur en að setja hann til akra-
vinnu, þó að hann væri keyptur í því skyni.
“Þér á eg að þakka, maddama, að eg er
hvorki þjáður né saurstokkinn,” sagði Mr.
Blood “og eg er feginn að fá tækifæri til að
tjá þér þakkir fyrir það.”