Heimskringla - 29.07.1936, Síða 3

WINNEPEG, 29- JÚLÍ, 1936
heimskrincla
8. SÍÐA
HEIMSÆKIÐ ÆTTLANDIЗ
NOTIÐ YÐUR HIÐ LÁGA FARGJALD BEINA
LEIÐ FRÁ MONTREAL TIL REYKJAVfKUR
Cunard White Star Line, með 96 ára
reynslu og sögu að baki, hefir nú í
förum stærsta gufusltfpa flotann á At-
laintshafinu, og er víðfrægt fyrir um-
hyggjusemi við farþega, undraverðan
viðurgerntng, og notalegan aðbúnað. —
Reynið ferðalag með því, við naestu
heimför og notið yður leiðina yfir Eng-
land—hún er aðlaðandi æfinlega.
Fastar vikulegar siglingar frá Montreal.
Spyrjist fyrir hjá gufuskipa
farbréfasala yðar eða —
fllMARD WHITt STAR
270 MAIN STREET, WINNIPEG
ingarhættu. — -Stjórnarskrá
þeirra snerti ekkert við hinum
mikilvægustu og hættulegustu
orsökum sem leiða til stríða;
sérstaklega afneman fjarlægð-
að þjóðstjórnir, ann.a> sem gera mörg núverandi
samtímis þjóð- iaI1(jamæri óhagkvæm; hinir af-
stjórnum og valdboðum í þeim
skilningi að þrátt fyrir grunn-
hygnis ósamræmi, þá væru
grundvallarskoðun þeirra
sama bergi brotin og hans-
Hann hélt
gætu verið
af
mannlegra vona-
1 .þjóðfélagi voru, í bókment-
um vorum og viðræðum eru
tvær frumhugmyndir í algerri
mótsögn. Þær eru andstæðar
hugmyndir á fyrirkomulaginu á
því þjóðfélagi er vér lifum í. —
Þær eru að vísu ólíkar, en vér
, verðum að gera oss ljósa grein
fyrir stefnu þeirra. Önnur hug-
myndin sem vér skulum kalla
hina frjálsu nútímastefnu,
bendir á að allur heimurinn sé
i eitt heimsveldi, því að allur
i heimurinn sé eign alls mann-
1 kynsins. Andstæðisstefnan skip-
ar einstaklingunum í smærri
þjóðveldi, er verndi einstaklings
rétt borgara sinna og haldi uppi
vörn og sókn gagnvart öðrum
þjóðveldum. Þessi síðari stefna
er eldri; hún hefir æfagamla
hefð og heimssögu sér að baki;
hún hefir dýpri rætur í mann-
legu eðli en hin. En hún er nú
alger andstæða gegn stjórnar-
farslegri velferð mankynsins.
Friður eða bylting | minna virðist um bjargráð- —
Enginn af oss vorra tíma Engin af hinum gömlu stjórnar-
mönnum gæti verið afsakanleg- farsstefnum nægir til úrlausnar.
ur eins og 17. aldar rithöfund- i þjýjar stefnur til stjórnar heim-
urinn. Um stutt tveggja alda jnuiri hljóta að verða fundnar
skeið hefir afstaða efnisheims- Ag gera sér grein fyrir allsherj-
ins gagnvart mannlífinu ger- ar sáttmála, virðist við fyrstu
breyzt svo og snúist frá hug- sýn afar erfitt hugtak. Hvað
myndinni um hervaldsstjómir er viðhorfið? Mannkynið, eftir
til stefnunnar um myndun al- ag hafa siglt skipi sínu um erf-;
heimsveldis. Trúarbragðahug-1 igar leiðir gegnum aldirnar, |
myndin um allsherjartrú, sem í i hefir komið að myrkri og ó-
upphafi vega var aðeins óskýr kannaðri strönd. Það steytir á
•hugsjón, eru nú staðreynd skerjum. Skipstjórinn, hinn
sannindi, með flugvélum lofts- löglegi stjórnari, er aðeins vana-
ins og móttökutækjum útvarps- ^ föst mannskepna. Stýrimaður-
ins á heimilum vorum, fötum, inn, er sambland af úrræðaiitl-
sem vér klæðumst og fæðunni um fáráðling og vanhugsandi
sem vér neytum. Allir menn eru þjösna. Þeir virðast hafa
nú, hvað efnisheiminn snertir,
í sannleika nágrannar.
Nú er miklu auðveldara fyrir
mann að ferðast í kringum
gleymt hættu þeirri er skipið
er í. Þeir hafa alla stjórn í
höndum. Stjónvölur og stýri
eru áreiðanlega talsvert biluð
hnöttinn, en það var að ferðast en verkfræðingarnir eru neðan-
ræknar og frjálslyndar. Hann arörðugu tímar viðskifta og fjár
hélt, að þeim væri treystandi að m4iakreppunnar, eir juku að
mætast í París og stofnai sterka sfórum mun í hverju landi og
yfirstjórn, heimssáttmála, sem bygðarlagi hið hættulegasta
myndi að miklu leyti stjórna Sprengiefni sem til er út í bylt-
þeim sjálfum og draga úr valdi ingar og stríð því að fascistar
þeirra. og nazistar eru alveg eins mikl-
ir byltingamenn eins og kom-
Hvað er rangt við múnistar. ' Eriðarhugmyndir
Þjóðabandalagið? Wilson’s voru eins saklausar
Miljónir manna voru á þessari. eins og hugsast gat ^ bæði um
skoðun. Árið 1919 var ár of- breytingu á atvinnulífi og öðr-
sjóna og hyllinga. Miljónir um stefnum í mannfélagsmál-
manna trúðu iþví, að þá væri ný um. Alger yfirsjón á þeim
dagrenning í þróunarsögu- sannindum að fjármál og við-
mannkynsins. skiftalíf þjóðanna hafa svo öld-
Það hefir verið yfirsjón frjáls- skiftÍT verif eins samtvinn-
lyndrar skoðunar í síðastliðna uð og hvort oðru hað ems og
hálfa aðra öld að gera ráð fyrir hrmSras hnattkerfanna, og f]ár-
að einvaldsstjórnir væru full- hrun og kreppa Leinu landi ger-
komið þjóðskipulag; að þær ir skjott vart við sig um allan
hefðu engan skort til að við- keim- °S ^fnvel hinir 'áhof-
ihalda alheimsfriði. uStu einangrunarmenn viður-
Þessi yfirsjón er greypt í kenna yfirsjonir sínar og fylgja
stjórnarskrá Þjóðbandalagsins. ofluSast fyam viðhaldi og aukn-
Aðeins nú skilst oss fullkom- inSu 'herbunaðar.
lega að iþær hugmyndir og
iskipulager véreigum frá stjórn- Endurreisn frumlegra
arskipulagi liðins tíma, eru her- hugmynda
skáar hugmyndir, miklu óhæf- Það er þarflegt öðru hvoru að
ari jafnvel til að halda við friði endurreisa hinar frumlegustu
heima fyrir en að ráðast til ó- hugmyndir. Stærðfræðingum og
friðar út á við. náttúrufræðingum finst það
Og að þjóðbandalag einvalds- nauðsynlegt að rifja upp rökvís-
stjórna, bandalag þjóða, fáeinir indi og grundvallarreglur, og eg
ráðstjórna sendiherrar, eru jafn ætla ekki að afsaka, þó að eg
líklegir til að ráða yfir alheims- endurtaki í ritum mínum ýmis-
friði eins og sundurleitur flokk- legt svo alþekt að oss yfiísézt
ur af stórum rándýra kjötætum þráfalt að það hafi nokkuð mik-
væri líklegur til að breytast í ilvægt til brunns að bera. En
friðsama hjörð af grasætum. Vér einmitt þessi atriði eru æða-
sjáum nú að Þjóðabandalagið kerfið í sundrung mannlífsins,
hefir aldrei verið annað en þau valda grundvallair andstæð-
bandalag sigurvegara, og frið- um í skipulagi heimsins og þau
arhugmynd þeirra var aðeins eru einu leiðarsteinarnir til að
sú að vernda landamærarétt- vísa veginn er leitt geti til al-
indi sín gegn nokkurri breyt- heims sáttmála og viðreisnar
DAY SCHOOL
for a thorough business training—
NIGHT SCHOOL
for added business qualifications—
The Dominion Business College, Westem Canada’s
Largest and Most Modem Commercial School, offers
complete, thorough training in
Secretaryship
StenogTaphy
Clerical Efficlency
Merchandising
Accountancy
Bookkeeping
Comptometry—
—and many o’her profitable lines of work
We offer you inaividual instruction and the most modem
equipment for busfness study, and
AN EFFECTIVE EMPLOYMENT SERVICE
for the placement of graduates in business
DOMINION
BUSINES S COLLEGE
On The Mall
and at Elmwood, St. James, St. John’s
Barátta mannsins
fyrir frelsinu
Þessar tvær hugmyndir hafa
háð bardaga í huga mann&ins
um að minsta kosti 25 aldar
skeið. Fyrir það tímabil, er sú
hugmynd birtist, að alt mann-
kynið væri eitt heimsveldi, skift-
ist það í flokka, kynstofna kon-
ungsríki eða keisaraveldi, og
öll herská í þjóðskipulagi sínu.
En öll þekking og trúarbrögð
alt frá Búddhatrú og Confucíus-
ar kenningu niður til Kristninn-
ar og annara trúarkenninga,
hafa neitað ofurvaldi sérstakra
ríkja og hafa viðurkent og kraf-
ist að allur heimurinn ætti að
vera eitt bræðrafélag. Fjöldi
manna trúði því, að minsta |iosti
á yfirborðinu, að sannleikur og
réttvísi væru öllu jarðnesku
valdi æðri og að hinir voldug-
ustu konungar væru þegnar
guðs og hefðu vald sitt frá hon-
um. Eftir sögu jarðfræðinnar
er þetta tiltölulega ný trú, en
ekki samkvæmt frásögn mann-
kynssögunnar. Vér getum end-
urtekið það, að það er ekki ný
barátta hugmyndarinnar um
heimsveldi gegn herskáum þjóð-
ríkjum.
Hinir fyrstu kristnu menn
neituöu að lúta ríkisfánanum
fyrir 19 öldum síðan, eða frem-
ur að segja, þeir neituðu að
brenna reykelsi fyrir hinn róm-
verska keisara. Og jafnvel öll
sagan síðastl. 25 aldir gæti ver
ið lýsing á baráttu mannshug-
ans til að flýja hina fornu kenn-
ingu, fjötra og hættur hinna
herskáu ríkja- Þangað til fyrir
svo sem öld síðan, var þessi
barátta rótgróin og ófrávíkj-
anleg.
Kringumstæður efnisheims-
ins voru þannig, f jarlægðir voru
svo miklar samanborið við
mannlegan kraft og þekkingu,
að fyrir allan þorra manna varð
aðeins lítill hluti heimalandsins
eina sjónarsviðið og hugmyndin
um allsherjar heimsveldi virtist
óframkvæmanleg. Stríðs'árásir
og landrán frá nágrannaríkjun
um voru nálega daglegir við-
burðir. Hin fornu keisaraveldi
útbreiddu hugmyndina um
heimsveldi, unz þau höfðu náð
svo miklum yfirráðum ;‘að
stjórnir þeirra gátu eigi við
neitt ráðið og veldið féll alt
mola. Hin kaþólsku trúarbrögð
með kreddur sínar og afneitun
annara trúarbragða og lands
venja, gerðu sigurvegurunum
erfitt fyrir að komast að samn
ingum við hin ýmsu ólíku þjóð
ríki, og vér skulum segja að 17
aldar rithöfundi gæti vel fyrir
gefist fyrir að trúa því að skift
ing ríka í herská þjóðríki með
ólík stjórnmálaviðhorf og trú
arbrögð, væru hið eilífa og ófrá
víkjanlega skipulag mannlífs
ins.
Þannig hafði Iþað alt af verið
og þannig hlyti það alt af að
veröa. Afstaða ,efnisheimsins
gagnvart mannlífinu væri alger
andstæða gegn stofnun og
^ viðhalds allsherjar heimsveldis.
frá Odessa til St. Petersborgar
árið 1736, og við hraða á loft-
skeytum er ekkert til saman-
burðar. Nútíma stríð þekkja
eigi lengur nein takmörk né
ö'rugg vígi. Það hefir varpað
af sér öllum mannúðar og
menningarblæ. Það hefir óá-
kveðinn og ótakmarkaðan ger-
eyðingarkraft- Það hefir ekk-
ert skynsemis né menningar
markmið. Þetta eru raunveru-
leg sannindi, sem allir vita. I
liðinni tíð hefði allsherjar sam-
band og sáttmáli verið lofsverð
uppfylling mannlegs þroska. —
Slíkt samband nú, vegna ger-
breyttrar afstöðu, er brýn nauð-
syn. Draumur liðna tímans er
orðinn að kröfu nútímans. Her-
valdsríkisstjórnairvald er orðið
úrelt tímaspursmál. Samt, þó
að hugur vor kannist við þess-
ar skýringar, virðast mjög fáir
skilja breytinguna og áhrif
hennar.
Róttæk breyting 'á lifnaðar-
háttum, merkir fyrir hvaða lif-
andi veru sem er, annaðhvort-
framför eða afturför. Þetta er
ekkert þvaður, sem eg set hér
niður. Það eru rökrétt sann-
indi. Það eru eins mikil sannindi
og vissan fyrir því að sumar
kemur á eftir vori og haust á
eftir sumri.
En merking þeirra er alvar-
leg. Maðurinn verður annað-
hvort með miklum sálar og sið-
ferðiskröfum að semja sig að
högum hins nýja heims, eða
jróunarsaga hans og tilvera er
fallanda fæti. Hann getur
eigi verið eins og hann er nú. —
Hann þolir eigi mörg fleiri stríð
en orðið er. Hann hlýtur að
stofna allsherjar ríkissamband
og sáttmála eða bíða líffræðis-
legt tjón.
Vér erum eigi að rannsaka
vísindi gagnvart öðrum hnött-
um- Vér erum að rökræða
framtíð sjálfs vor og barna
vorra. Vér vitum að milli vor
og heimsfriðar eru nálega ó-
kleifir erfiðleikar. Rótin í þess-
um tálmunum liggur í því að
öllum núverndi ríkjastofnun-
um til verndar 'og viðhalds
mannkyninu er stjórnað af her-
skáum einvalds og lýðstjómum.
Og vér sannfærumst betur og
hetur, að allsherjar ,ríkjasam-
band er úrlausn fyrir hið víg-
búna þjóðríki. Það er stofnað
til að verjast sundurliðun innan
sinna eigin vébanda, eða svo að
segja, það er stofnað til að verj
ast yfirráðum annara ríkja. Það
brýnir þjóðernis og ættjarðar
ást. Það kæfir niður heims-
borgarahugmyndina og alls-
herjar þegnréttindi. Það stjóm-
ar og einangrar öllum samvinnu
tilraunum. Það ræður fjármál-
um, framleiðslu, flutningum,
mentun o. s. frv.
Þjóðabandalagið, tilraunin til
þiljar og einkennilega heyrnar-
sljóvir. Slík mynd af viðhorfinu
hefir alt of daufa drætti. Hún
er allskostar ófullkomin lýsing.
Því að á þessari leiðsagnarlausu
reykistjörnu — sem mannkyn
vort býr á, er enginn skipstjóri,
en á milli 60 og 70 þjóðríkja-
skipstjórar og óákveðinn fjöldi
af ábyrgðarlausum og ráðríkum
stýrimönnum. Hinum vaxandi
fjölda af nývöknuðum áhorf-
endum er að verða deginum
ljósara að skipið er nú að nálg-
ast brimboða styrjalda og eyð-
ingar. Framh.
Þér sem notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO.t LTD.
Blrgfllr: Henry Ave. East
Sími 95 551—95 552
Skrlístofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
TIL ÍHUGUNAR
Eg blekki alla stjómmála-
menn með því að segja þei,m
sannleikann.
Bismarck
* * *
Eftir því, sem næst verður
komist, reykja menn það mikið
af vindlingum, að 170 þúsund
vindlingabútum er að jafnaði
fleygt á sekúndu.
Hann hafði það fyrir sið að
koma of seint, enda áleit hann,
að stundvísi væri mesti tíma-
þjófur.
Oscar Wilde
* * *
Sannleikurinn er sá, að líf
vort er ófullkomið. Ef vér hætt-
um að stefna að einhverju á-
kveðnu takmarki, sem vér höf-
um enn ekki náð hættum við
jafnframt að lifa lífinu.
H. G. Wells
Kaupið Heimskringlu
heimsfriðar, með laga samningi
formfastra þjóðríkja, hefir mis-
hepnast. Nokkrir af oss spáðu
þvi árið 1919. Þjóðstjórnir vilja
ekki leggja hömlur á sjálfar sig
og vér erum öll undir þjóð
stjórnarvaldi. Því er það að
reikulum áhorfendaflokki er að
skjóta upp. Því er það, að því
betur sem viðhorfið skýrist, því
INNKOLLUNARMENN HEIMSKRINGLU
I CANADA:
árnes................................Sumarliði J. Kárdal
Amaranth................................ B- Halldórsson
.................................G. O. Einarsson
Baldiir...............................Sigtr. Sigvaldason
Beckvllle..............................Björn Þórðarson
Belmont..................................... j oieaon
Bredenbury..............................H. o. Loptsson
®rown..............................Thorst. J. Gíslason
..........................Grímur S. Grímsson
Churchbridge.........................Magnús Hinriksson
Cypress River............................Páll Ander80n
^fifoe.................................S. S. Anderson
?Lfros--...............................S. S. Anderson
...............................Ólafur Hallsson
F oam Lake..................................John Janusson
Himli................................... K. Kjernested
®fysir.................................Tím. Böðvarsson
Glenboro...................................G. j. oieson
Hayland.................................gjg B Helgason
“ecia................................Jóhann K. Johnson
Hnausa....................................Gestur S. Vídal
H9ve--...................................Andrés Skagfeld
Husavik................................ John Kernested
Innisfail..............................Hannes J. Húnfjorð
Kandahar..................................g g Anderson
Keewatin.................................Sigm. Björnsson
Kristnes...............................Rósm. Ámason
Langruth.............................. ....B. Eyjólfsson
i-^sii®............................................Th. Guðmundsson
Lundar.............................................glg Jónsson
Markerville.........................Hannes J. Húnfjörð
Mozart.................................g. g. Anderson
Oak Point............................. Andrés Skagfeld
Oakview............................ Sigurður Sigfússon
Otto-............................................Björn Hördal
Piney.......................................g. g Anderson
Poplar Park.........................................gig. Sigurðsson
Red Deer............................Hannes J. Húnfjörð
Reykjavík.........................................Árni Pilsson
Rlverton..............................Björn Hjörleifsson
Selkirk................................G. M. Jóhansson
Steep Rock..........................................Fred Snædal
Stony Hill.........................................Björn Hördal
Swan River.............................Halldór Egilsson
Tantallon..............................Guðm. ólafsson
Thornhill.............................Thorst. J. Gíslason
Víðir...............................................Aug. Einarsson
Vancouver...............................Mrs. Anna Harvey
Winnipegosis........................................lngi Anderson
Winnipeg Beach......................................John Kernested
Wynyard...................................s. S. Anderson
f BANDARIKJUNUM:
Akra................................ Jón K. Einarsson
Bantry..................................E. J. Breiðfjörð
Bellingham, Wash......................John W. Johnson
Blaine, Wash...................Séra Halldór E. Johnson
Cavalier...............................Jón K. Einarsson
Chicago: Geo. F. Long, 2428 Hamlin Ave., Logan Square Sta.
Edinburg....................................Jacob Hall
Garðar................................S. M. Breiðfjörð
Grafton...............................Mrs. E. Eastman
Hallson................................Jón K. Einarsson
Hensel............................... J. K. Einarsson
Ivanhoe..............................Miss C. V. Dalmann
Los Angeles, Calif....Thorg. Ásmundsson, 4415 Esmeralda St.
Milton..................................F. G. Vatnsdal
Minneota........................... Miss C. V. Dalmann
Mountain..............................Th. Thorfinnsson
National City, Calif......John S. Laxdal, 736 E 24th St.
Point Roberts..........................Ingvar Goodman
Seattle, Wash.........J. J. Middal, 6723—21st Ave. N. W.
Svold..................................Jón K. Einarsson
Upham...................................E. J. Breiðfjörð
The Viking Press, Limited
Winnipeg Manitoba