Heimskringla - 30.09.1936, Page 5

WINNIPEG, 30. SEPT. 1936
að sér börnin. Nú á síðastl.
vetri varð dóttursonur hans
Allan Leask f'yrir því slysi aö
missa handlegginn. Lagði afi
hans þá á sUð austur hingað til
þess að safna fé meðal góð-
viljaðra manna til þess að
kaupa honum tilbúna hönd er
kostaði allmikið fé. Var hann
styrktur á því ferðalagi er hann
var naumast fær um að fara,
af mornum vinum, en Jóns Sig-
urðssonar fél. tók að sér fram-
kvæmdir í málinu og fjársöfnun
og sá því borgið. Auk tveggja
áðurnefndra barna hans lifa
hann 11 barnabörn og 4 barna
barnabörn.
Teitur heitinn var jarðsung-
inn, frá kirkju Selkirk safnaðar
af séra B. Theo. Sigurðssyni
föstud. 7. ágúst.
Friður sé með moldum hans!
R.
ÍSLANDS-FRÉTTIR
eftir Vísi
Keflavík 4. sept.
Til Keflavíkur
komu í dag 15 vélbátar af
síldveiðum með samtals 633
tunnur. Mestan afla hafði vél-
báturinn Ólafur Magnússon eða
um 100 tunnur. Öll síldin var
söltuð fyrir Rússlandsmarkað.
¥ ¥ ¥
Á Vopnafirði
hefir heyskapur gengið vel í
sumar. Fiskafli hefir verið
fremur tregur, en bætt úr að
togarar hafa keypt bátafisk,
alls á þriðja hundrað smálestir.
Aðfaranótt fyrsta og annars þ.
m. var hörkufrost í Vopnafirði
og í morgun (3. sept.) hvítt af
snjó ofan í bygð.
♦ * *
Páfagjöf til Krists-
kirkju í Landakoti
Þegar herra Manteinn biskup
Meulenberg var á ferð sinni í
Rómaborg síðastliðinn vetur
gekk hann, eins og lög gera ráð
fyrir, fyrrir páfa. Páfi lét eins
og fyrri daginn í ljós mjög hlýj-
an hug til ísands, og kemur það
vel fram að hann vissi talsvert
um hvað hér gerðist. Kom vel-
viljinn og meðal annars fram í
því, að hann gaf Kristskirkju í
Landa'koti forkunnarfagra, út-
skorna töflu, allmikið af skrúð*
um og geysilega fallegt og mik-
dð vaxkerti.
Páfi hefir nú sent hingað
gjafirnar, og er búið að setja
töfluna upp á góðum stað í
kirkjunni. Er taflan hálfur ann-
ar meter á hæð og þar eftir á
breidd; sjálf töflumyndin er
skorin í hnotvið, en utan um er
umgerð úr eik með fögru bíld-
höggvaraverki og gyllingu. Á
myndinni er María Guðs móðir
sýnd svífandi á skýjum himins
yfir hvélfingu Péturskirkjunnar
í Róm, en að fótum hennar
krjúpa Píus páfi XI. í fullum
skrúða og með þrjár kórónur á
höfði og með honum ýmsir
menn af austrænum og suðrsen-
um þjóðflokkum, og er þar með
verið að sýna þann geysilega
framgang, sem kaþólska kirkjan
hefir átt að fagna utan Evrópu
í páfadæmi hans. Taflan er
vafalaust fegursta bildhöggv-
araverk, sem nú er til á ís-
landi, enda í sjálfu sér ágætt
listaverk. og er hþn gerð í
Tyrol í bænum Bozen, sem ítalir
kalla Bolzano. Hefir páfi sjálf-
ur þegið töfluna að gjöf, enda
er tileinkun til hans á latínu
skorin á umgerðina.
¥ ¥ ¥
Dr. Skúli Guðjónsson sæmdur
gullmeðalíu háskólans í Oslo
G sslo, 2. sept.
Á árshátíð háskólans í Oslo í
dag var dr. Skúli Guðjónsson
sæmldir gullmedalu háskólans
fyrir vísindarannsóknir. sínar í
heilsufræði.
¥ ¥ ¥
Breiðdialsheiðarvegurinn
var opnaður til umferðar í
imorgun (3. sept.). Fyrsta bif-
reið sem fór yfir heiðina frá
Flateyri til ísafjarðar var ÍS 46,
bilstjóri Guðmundur Albertsson.
Síðar í dag komu til Flateyrar
bifreiðir frá ísafirði. Bílfært er
nú alla leið frá fsafiirði um Ön-
undarfjörð að Gemlufelli í Dýra-
firði. Verkstjóri við þessa vega-
lagningu var lýður Jónsson úr
Reykjavík. Veginn yfir Breið-
dalsheiði segir Guðmundur á-
gætan. Fór hann frá Flateyri
til ísafjaröar á einni 'klukku-
stund og 15 mín. Að sögn
kunnugra rnanna, er þetta
hæsti og fegursti f jallvegur á ís-
landi.
• ¥ ¥
Frá Hornafirði
3. sept.
í nótt snjóaði á fjöll í fyrsta j
sinn á slættinum, en undanfar-!
ið ihefír tíð verið ájgæt, hey-
fengur bænda mikill og góður
og útlit fyrir mikla uppskeru úr
görðum. Slátrun dilka á að
byrja 10. þ. m.
¥ ¥ ¥
Rafmagnsveita ísafjarðar
ísafirði 3. sept.
Rafveitu ísafjarðar miðar vel
áfram. Er nú lokið við að setja
niður háspennulínustaura frá
stöðinni til ísafjarðar og Hnífs-
dals og lokið að mestu að grafa
og sprengja fyrir þrýstivatns-
pípu. Enn ler Iþó eftir að
sprengja skurð fyrir pípunni,
þar sem hún á að liggja út úr
vatninu og þarf þar að sprengja
gegn um klapparhrygg á annað
hundrað metra langan veg og
alt að 5 metrum niður. Lokið
er og við að grafa fyrir grunni
stöðvarhúss. Þéttiveggur úr tré,
í stíflu við Fossavatn, er næst-
um fullgerður. — Um þessar
mundir er verið að leggja þrýsti-
vatnspípuna og trépípuna. Einn-
ig er verið að leggja jarðstrengi
fyrir lágspennuveitu í götur bæj-
arins. —■ Um 100 manns hafa
dáglega atvinnu við rafveituna.
— Orka stöðvarinnar verður
800 hestöfl. Búist er við að
vrekinu verði lokið fyrir ára-
mót.
Grænlandsfarið Gertrud Rask
hefir legið á ísafirði undan-
farna daga. Kom það frá Ang-
magasalik, til þess að sækja
trjávið og fleira. — Skipið sagði
góða tíð og algerlega íslaust á
ledð þess milli Grænlands og ís-
lands.
¥ ¥ ¥
Vestm.eyjar 2. sept.
Netagerð Vestmannaeyja
var stofnuð |í vikunni sem
leið. Tilgangurinn er að hnýta
öll þau þorskanet sem notuð eru
í Vestmannaeyjum, en þau eru
7—8 þús. ár hvert. Auk þess er
tilætlunin að hnýta önnur net,
svo sem dragnætur. Vélar eru
væntanlegar frá Noregi í þess-
um mánuði. Stjórn fyrirtækis-
ins skipa: Sigurður Á. Gunnars-
son 'kaupmaður, Ársæll Sveins-
son útgerðarmaður, Guðlaugur
Brynjólfsson útgerðarmaður,
Jónas Jónsson, forstjóri og Ei-
ríkur Ásbjörnsson útgerðarmað-
ur. '
♦ ♦ ♦
Olympíuskákmótið
Loka niðurstöðurnar á Olym-
píuskákmótinu urðu þær, að
Ungverjaland varð fyrst, með
10L| vinning; Pólalnd næst í
röðinni með 108 vinninga;
Þýzkaland þriðja í röðinni m,eð
106| vinning, ísland varð 19 í
röðinni með, 57| vinning.
¥ ¥ ¥
Olympíuleikirnir
og íslendingar
íslendingar þeir, sem tóku
þátt í leikjunum í Berlín hafa
ekki unnið rnikla isigra þar,
enda aldrei við þvi búist.
Sigurður Sigurðsson frá Vest-
mannaeyjum stökk á fimtánda
meter í þrístökki og er það langt
yfir hið fyrra Íslandsmet. En
Japani sigraði í stökkiinu 'og
náðii hann 16 metrum. Kristján
Vattnes kepti í spjótkasti en náði
ekki að komast í úrslitakepni.
Auk Vattnes voru tíu aðrir sem
ekki náðu því lágmarki, sem
krafist var. Karl Vilmundars-
HEIMSKRINGLA
5. SlÐA
son tók þátt í tugþrautarkeppni | megi blómgast og blessast á all-
en hætti eftir tvær fyrstu keppn- ar lundir.
Andrea Johnson, forseti
United Farm Women of Man.
LÆRIÐ AÐ TALA
írnar. — í sundknattledk keptu
íslendingar við og töpuðu fyrir
Svisslendingum, Austurríkis-
mönnum og Svíum og voru þar
með úr leik.
Aðal-gildið, sem þátttaka ís-; Alvarlegur voði virðist nu
lendinga í leikjunum hefir fyrii vera ^ ferðum fyrir íslenzka
íþróttir hér mun án efa fíekai menningU; sem tæpast hefir ver-
vera það, að menn læri af þv í jg athugaður eins og þörf er á.
sem þeir sjá fyrir sér, heldur er ag verga ag tísku, aö
en að nokkur frægð f áist af j vera ekki vel talandi — svo að
unnum verkum, enda eru íþiótt- yægj. gé ag orgj komist. Það
iir hér ungar og íþróttamenn yærj 4reiðanlega mikil þörf á
búa hér við all-óhentug skilyrði. ag taka - skólunum tal-
sem blóm útsprungin bægja úr
sál
bana drunga stríðum.
—íslendingur.
¥ ¥ ¥ '
Skáldsögur Kambans og
Gunnars Gunnarssonar
Skáldsögur þeirra Guðmund-
ar Kamban og Gunnars Gunn-
arssonar er Gyldendalsbókafor-
lag gefur út, koma á bókamark-
aðinn innan skamms. Er bók
æfingar, ásamt æfingum í að
rita málið. Mér hefir koínið til
hugar, að nokkur heilræði geti í
þessu sambandi að gagni orðið.
Það er eðli norræns máls, að
kveða að orðunum skýrt og fast.
Og öll ónáttúra í meðferð stafs-
ins “s” — sem svó’ mikið ber á
í sumum erlendum málum
talið að margar kenningar
kristninnar sé frá þeim komnar.
Þeir, sem eru í Druida-félags-
skapnum, álíta að hann hafi
fyrst verið stofnaður á milli
ánna Meuse og Soheldt í hin-
um svonefnda Arduina-skógi. I því Wóðar þrotadóm
En þeir fJuttust um allar jarðir | Þora a Sloð aö eyða.
og báru kenningar sínar til
Asíu, sérstaklega Kína, til ítalíu,
Egyptalands og Litlu-Asíu. Og
einkennilegt er það hvað mörg
orð í sanskrit eru svipuð kelt-
nesku og að keltneska kemur
fyrir í grísku. Höfðingjar Dru-
ida voru t. d. kallaðir Kanks en
það er sama orðið eins og Kings
á ensku.
Gunnars Gunnarssonar ein af j er gersamlega ónorræn. Hér á
röð þeirra skáldsagna, er hann ; landi er mánýti þetta farið aö
hefir unniið að undanfarin ár og gera nokkuð vart við sig, en
f jalla um ýms tímabil í sögu | j)ag er auðheyrt, að sumir þeir
þjóðar vorrar alt frá landnáms- I sem ekki geta sagt “s” á und-
öld. Þessi bók f jallar um efni an eða f en(ja orðs, eru alveg
frá 12. öld. I óblestir í máli og geta vel borið
En saga Kambans er frá gtaf þenna rett fram, ef þeir
Grænlands og Vínlandsfreðum gera s£r far um. Munið eftir
íslendinga til forna.—Mbl. 3 sep. að ^ætta ekki við neitt orð fyr
en það er talað til fulls. Tiltek-
in hljóð verða ekki framleidd
nema með tilteknum hreyfing-
um talfærapna. Gefi einhver
Sameinaðra I um að ræða hans skiljist, má
ÁVARP TIL
KVENÞJÓÐARINNAR
Sem iforseta
Bændafélags Kvenna í Mani- hann ekki láta sér nægja aö
toba (U. F. W. M.) leyfi eg mér muídra síðasta eða síðustu orð
að ávarpa allar konur í fylkinu | setningar, og einkutm, ber að
og biðja þær að hjálpa til aö | forðast þetta er talað er í út-
vinna á móti útbreiðslu krabba- varp. Orðafjöldinn á tilteknum
meina og geta þær það með því, tíma má ekki fara fiam yfii
að gefa sjálfar og leyfa börnum í eitthvað tilte'kið, ef ræðan á
sínum, að leggja til í sjóð þann, j áð vera áheyrileg og skiljast til
sem verið er að safna þessa viku : fulls.
sem nú er að líða (28. sept. til 3. j>að mun vera óhætt að segja,
okt. 1936). Verður samskota; ag vönduð meðferð málsins í
leitað í öllum skólum og á ræðu og riti, er miklu þýðingar-
strætum í bæjum og þorpum. | meira atriði en alment er haldið
Þó lítáð sé lagt til af hverjum; og að vanþroski í tungumálum
einum, dregst það saman þegar | hefir átt mikinn þátt í að tefja
allir leggjast á eitt. Samskot fyrir framgangi menningarinn-
af þessu tagi fóru fram í fyrra ar.
í mörgum barnaskólum í Ev-
rópu er börnunum kent það að
hinir gömlu Keltar hafi staðið á
mjög lágu menningarstigi, þeir
hafi altaf verið druknir og átt í
sífeldum deilum. Þetta á upp-
tök sín að rekja til Rómverja
þegar þeir áttu í stríði við Kelta
og brytjuðu niður beztu menn
þeirra og jafnvel konur. Hand-
rit Keltanna sem ýmist voru á
skinni eða trjáberki, voru eyði-
lögð. Og í Róm var því haldið
fram að Keltar hefði enga
menningu og kynni ekki einu
sinni stafagerð.
“Ordre National Druidique” í
sinni núvernadi mýnd byggir á
þeim grundvelli, sem lagður var
árið 1643 þegar Sæmundaredda
fanst. Því að það er talið að
Völuspá sé komin frá Druidum
og feli í sér heimsskoðun þeirra.
Hefir hún verið rituð meir en
þúsund árum áður. Svo segir
Marc Lanval, einn af helztu
mönnum Druida-hreyfingarinn-
ar í Belgíu. Heldur hann því
fram að í Völuspá sé margar
helgustu kenningar Austur-
landa.—Lesb. Mbl.
Sólarljóð með silfuróm
sál að góðu leiða,
Hugans mál og hyggjan frí,
hvar sem þjálist gróður,
meginstál er menning í,
mannsins sálar-fóður.
Kæra móðurm,álið mitt
mætast óðar gengið,
hjá þár glóð í hjarta sitt
hefir þjóðin fengið.
Þú ert þrungin guða-glóð,
gamal-ung og fögur,
hjá þér tungan lék í ljóð
léttar og þungar sögur.
Eins og stálið styrkt og skarpt,
stilt og þjál í orðum,
sértu málið bruna-bjart
brent í sál, sfem forðum.
M. Ingimarsson
SEINASTA RIT GORKI
og námu þau rúmum þrjú þús-
und dollurum; vonum við að
geta gert eins vel nú.
Eins og þið vitið allar er
krabbasýki að margfaldast ár
frá ári, í fyrra dóu 780 manns,
en árið áður 660; er það 9%
27. ágúst.
Helgi Pjeturss.
—Lesb. Mbl.
DRUIDAR OG VÖLUSPÁ
Jlinn 1. nóvember síðastliðinn

hærra á síðasta ári; gætum við l 6934 ^ g,Qau félagB_
með okkar styrk hjálpað til þess , gkapur var stofnaður. —
að lyfta þefesu fargi, væn í . Um féiagSskap hefir
mikils unnið. 1 margt verið ritað og rætt. Dio-
Eins og þið vitið allar, er ema j gengg getur um hann Qg hang er
vonin að bæta úr krabbamem- j eti8 , bók eftir grískan höfund,
um, að læ'kning sé byrjuð í tima, gotion fra Alexandríu, og er sú
áður en krabbinn er búinn að na hók 200Q árum fyrir Krigt
°f miklu^ haldi, og er þa gei. j^f þegsu kafa sumir viljað draga
með radíum og -geis um. i ■ ^á áiyktun að félagsskapurinn
að sjá um þessa lækmng var ^ haf. áft upptok sin t Austurlönd-
stofnuð The Cancer ns 1 u ® j umj þrátt fyrir það að kenning-
sem hefir clinics a mn'P ° j ar þeirra eru tvímælalaust af
General Hospital og St. Bnnifac® keltneskum uppruna. Keltar
Hospital, og geta Þan»a a11 |Voru þá frægir fyrir heimspeki
allir, sem þá lækning þui a, e , gfna trúarkenningar og er
þeir hafa vottorð fráheimalækn |
ir, að þess gerist þörf. Hefir(
þessi stofnun verið upp á styrk
frá almenningi komin.
í ár hefir hagur hennar batn-
að, að nokkru leyti, þar sem
fylkisstjórnin og sveitirnar veita
styrk, sem nemur því, sem
læknastarf og radium kostar.
En nú vill það stofna stúkur,
eöa deildir, sem gera sér það
að skyldu, að kynna fólki ein-
kenni krabbans, svo að læknis
sé leitað í tíma, þar sem það er
svo nauðsynlegt. Krabbi sem
er í hörundi og útlimum er
vanalega læknaður í tíma, en
innvortis krabbi er oft komin
svo langt að ekkert er hægt að
gera; deyja altaf fleiri konur
úr 'krabba en karlmenn, og fell-
ur þaö í konunnar skaut, að
hjúkra þeim sem dauðan heyja
á þann kvalafulla hátt. Ættu
þær því á alla lund að afstýra
áminstri hættu.
Konur Sameinaða Bændafé-
lagsins unnu vel að þessu í
fyrra, og eru þær fúsar að gera
alt, sem þær geta bil þess að
starf “The Cancer Institute”
MITT MÓÐURMÁL
Kæra móðurmálið vort
magnar glóðir huga,
orðaflóð og fánýtt gort
frjálsri þjóð ei duga.
Allri þjóð er tengi-tafl
tal er fróðast rækjum,
það hið góða andans afl
Ása í glóðir sækjum.
Fomra rúna fræðin snjöll
fróðleiks túnin herfa.
Styrkinn búna og strengjaföll
stofnar ófúnir erfa.
Á æfimorgni menning stóð
á meginbornum fræðum
lýðum arnar ennþá glóð
úr þeim fornu ræðum.
Skörpum geiri Skírnismál
skjóta og feyrur mylja.
Þar er meiri trygð en tál
til að heyra og skilja.
Hugsun þrungin Hávamál,
heimsins sungin lýðum,
Nokkru áður en Maxim Gorki
dó, byrjaði hann á einkenni-
legri bók. Það átti að vera saga
eins dags, þar sem sagt var frá
öllum helstu atburðum, sem
gerðust í heiminum. — Hann
hafði valið sér 27. sept. 1935.
Fréttaritarar um allan heim
höfðu sent honum langar skýrsl-
ur um alt sem gerðist í þeirra
heimkynnum þennan dag. Fjöldi
ungra rithöfunda aðstoðuðu
Gorki við það að skipa niður
efninu. Er nú eftir að vita hvort
einhver þeirra getur skrifað
bókina.
Hvað skeði markvert hinn 27.
september 1935? Meðal ann-
ars þetta:
í Englandi náði járnbrautar-
lestin “Silver Jubilee” 112 mílna
hraða á klukkustund. í Jugo-
slafíu fórust 10 verkamenn við
námaslys. í Abyssiníu hélt
kelsarlnn lliðkönnun, Jog tvoru
þar 28,000 hermanna. í Nétfr
York var rænt syni fyrverandi
yfirlögreglustjóra.—Lesb. Mbl.
SKRÍTLUR
Læknir: Hvað hafið þér verið
þyngstur?
Sjúklingur: 100 kíló.
Læknir: En hvað hafið þér
verið léttastur?
Sjúklingur: 4£ kíló.
¥ ¥ *
— Hvers vegna lognaðist
kvenfélagið svo fljótt út af.
— Við gátum ekki kosið
stjórn.
”■— Hvernig stóð á því?
—Þannig að það var samþykt
að kjósa fim,m elstu konurnar
í stjórnina.
Lesið Heimskringlu
Borgið Heimskringlu
ckie\Jemenl7
.
V* a6>
Q63
M,
IC-0-X sL
Ö'
"A PERFECT BLEND OF MALT AND RICE'7
DREWRYS special beer is a new rice brew which we believe to be the
crowning achievement of half a century’s effort to produce 'something better."
-You will more than appreciate this latest and greatest production of DREWRYS
dUcy STANDARD LAGER — OLD CABIN ALE — OLD STOCK ALE
This advertisement is not inserted by the Government Liquor Control Commission. The Commission is not responsible for
statements made as to quality of products advertised.