Heimskringla - 13.04.1938, Blaðsíða 2

2. SÍÐJI
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 13. APRÍL 1938
ÆFIMINNING
Ingimundur Erlendsson
Þrettánda janúar síðastliðinn
andaðist að heimili dóttur sinn-
ar og tengdasonar, Margrétar og
Jóns Thorsteinsson á Steep Rock,
Manitoba, Ingimundur Erlends-
son, fyrrum bóndi við Reykja-
1930 fór hann kynnisför til ís-
lands.
Af hinum mörgu systkinum
Ingimundar, sem jafnan voru
nefnd Skálholts systkin, fluttust
sjö vestur, auk hans sjálfs, fjór-
ir bræður og þrjár systur. Bræð-
urnir voru Guðjón, sem áður er
nefndur, Eyjólfur, Eiríkur og
Erlendur, en systurnar Kristín,
Sigríður og Margrét. Voru öll
þau systkini dugnaðar og mynd-
ar fólk. Bræðurnir eru allir
dánir, en systurnar eru á lífi;
sömuleiðis talaði hr. Einar
Johnson frá Steep Rock, vinur
hins látna, nokkur orð.
Valgerður, ekkja Ingimundar,
nýtur rólegrar elli hjá tengda-
syni sínum og dóttur, Mr. og
Mrs. Klein, þar sem hún hefir
átt heima nokkur síðustu árin.
G. Á.
Kvenréttindakona
heldur ræðu á félagsfundi
kvenna og ber karlmönnum held-
ur illa söguna. Þeir hafi alla tíð
Kristín er ekkja Nikulásar heit- undirokað konurnar og níðst á
ins Snædal og á heima á Lundar;
Sigríður er gift Jóhannesi Bald-
vinssyni og búa þau í Glenboro,
hún var áður gift Ágústi heitn-
um Jónssyni bónda á Bluff; Mar-
grét er kona Árna Pálssonar Sig-
fússonar úr Borgarfirði eystra,
og búa þau á Bluff. Tvö systkini
þeirra eru enn á lífi á fslandi,
Erlendur og Guðfinna, og eiga
þau bæði' heima í Reykjavík.
Þau Ingimundur og Valgerður
eignuðuts fjögur börn. Ein
dóttir þeirra, Torfhildur að
nafni, dó ung. Þau sem lifa eru:
vík, P. 0., Man., 82 ára að aldri. Margrét> kona Jóns Thorsteins-
Ingimundur var fæddur 12. ág,
1855 á Böðmóðsstöðum í Árnes-
sýslu. Faðir hans var Erlendur
Eyjólfsson bóndi þar Þorleifs-
sonar bónda á Snorratsöðum í
Laugardal. Móðir Ingimundar
var Margrét Ingimundardóttir
Tómassonar bónda í Efstadal í
Laugardal.
Ingimundur ólst upp með for-
eldrum sínum, fyrst á Böðmóðs-
stöðum og síðan í Skálholti í
Biskupstungum; en þangað
fluttust þau árið 1860. Hann
var elztur af 18 systkinum, en af
þeim komust 13 til fullorðins ára.
Eftir lát foreldra sinna var hann
fyrir búi í Skálholti með systr-
um sínum tvö ár. Árið 1887
giftist hann Valgerði Einarsd.
Kjartanssonar prests í Skógum
undir Eyjafjöllum, og sama árið
fluttust þau vestur um haf. Sett-
sonar á Steep Rock, Helga, gift
Alfred Klein, manni' af þýzkum
ættum, búa þau við Lonely Lake,
P. O., og Einar, sem stundar oft-
ast fiskiveiðar á Manitoba-vatni
og víðar. Uppeldissonur þeirra,
Ágúst Eyjólfsson að nafni, er
búsettur nálægt Crane River,
Manitoba, og er giftur franskri
konu.
Ingimundur heitinn var mesti at-
gerfismaður; hann var athugull
og hafði skýra hugsun; áhuga-
samur og skjótur til úrræða og
með afbrigðum duglegur og fylg-
inn sér. Hann var meðalmaður
á vöxt, grannvaxinn, skarplegur
og snar í hreyfingum. Hann
var vinsæll maður, hjálpsamur
og fljótur til liðsinnis, þegar á
þurfti að halda. Mestalla æfina
var hann mjög heilsutæpur,
þjáðist lengi' af brjóstveiki, og
þeim á allar lundir. Karlmenn
sé ranglátir, kærulausir, hjarta-
lausir og nískir. — “Og komi það
fyrir,’’ segir hún að lokum og
ber í borðið, “að karlarnir ykkar
láti ykkur hafa alt, sem þið biðj-
ið um, þá sannar það ekkert ann-
að en það, að þið hafið ekki'
heimtað nógu mikið”!
* * *
Baðker hættulegri en bílar
Heilbrigðisfulltrúi San Fran-
cisco aagði' fyrir skemstu að bað-
ker væri hættulegri lífi manna
þar í borg, en bifreiðar. Sam-
kvæmt skýrslu hans létust á s. 1.
ári 211 manns af að detta í hál-
um baðkerum eða baðgólfum, en
156 biðu bana í bílslysum. Flest-
ir þeirra er létu lífið á þenna
hátt voru yfir fimtugt.
Jón og Margrét ólafsson
SAMSÆTI
ust þau fyrst að í Winnipeg og | það svo, að þegar hann var í
voru þar í sex ár. Vann Ingi- [Winnipeg, sögðu læknar honum,
mundur daglaunavinnu á þeim jað hann mundi aðeins eiga stutt
árum. Að þeim liðnum fluttust eftir þar til sjúkdómurinn drægi
þau vestur í land og dvöldu þar
tvö ár, en hurfu síðan aft-
ur austur á bóginn og
ust að við Sandy Bay á vest-
urströnd Manitobavatns. Þar
voru þau sex ár. Árið 1900 færðu
hann til bana. Síðustu árin þjáð-
ist hann einnig af öðrum sjúk-
sett- 'dómum og var orðinn mjög sjón-
dapur. En þrátt fyrir heilsu-
leysið vann hann ávalt erfiðustu
vinnu, stundaði fiskiveiðar á
þau sig lengra norður með vatn- jvetrum árum saman og búskap
inu til Bluff, Reykjavíkur póst- jjöfnum höndum, og gaf heil-
hús. Voru þeir Ingimundur og brigðum mönnum ekkert eftir
Guðjón bróðir hans fyrstu land- með kapp og dugnað. Starfsáhug-
námsmenn þar. Þar bjó hann Jnn var ótrúlega mikill. Og alveg
til 1917, er hann brá búi. Var fram á síðustu ár, eða þar til
hann allmörg síðustu árin, sem heilsa hans var að þrotum kom-
hann lifði til heimilis hjá dóttur j in, var fjörið og áhuginn sá
sinni og tengdasyni, sem áður sami.
eru nefnd, nokkur ár í Langruth
og síðast á Steep Rock. Árið
Og hann var ekki síður áhuga-
samur um almenn mál en verk-
leg efni. f stjórnmálum fylgdist
hann ágætlega með því sem var
að gerast bæði hér í landi og
heima á ættjörðinni. Og í stjórn-
málunum voru það hinar nýjustu
stefnur, sem mest heilluðu huga
hans. Hann hafði góða dóm-
greind og þekkingu á stjórn-
málasviðinu og var einlæglega
hlyntur öllum umbótastefnum.
Hann fylgdist af lífi og sál með
stjórnmálabaráttunni á fslandi',
sem og öllum framfarahreyfing-
Börnin, vinir og nokkuð af
samferðafólki þeirra hjónanna
Mr. og Mrs. Jóns Ólafsson, sem
búin eru að lifa í Vestur-Sel-
kirk í samfleytt 48 ár, héldu
þeim fyrirmyndar samsæti þann
31. marz 1938 í minningu þess
að þá voru þau hjónin búin að
lifa í hamingjuríku hjónabandi í
56 ár. Af um 85 er samkvæmið
sátu var vinur þeirra hjóna dr.
Rögnvaldur Pétursson og frú
hans og stjórnaði Rögnvaldur
samsætinu með sínum algenga
myndar hætti sem öllum er kunn-
ur. Lét hann byrja samsætið
með því að syngja brúðkaups-
inni og bjuggu þar í 6 ár. Síð-
an fluttu þau til Selkirk og hafa
búið þar ávalt síðan í 48 ár.
Börn þeirra hjóna Jóns og Mar-
grétar eru Guðmundur, tvígiftur
konum af hérlendum ættum, og
með fyrri konu sinni sem hann
misti fyrir fáum árum átti hann
8 börn, en ekkert með þeirri
seinni'. Jóhann, giftur Jónu
Eggertsdóttir Sigurðssonar, og
var hún barnakennari um 20 ár,
þau eiga eitt barn. ólafur Mar-
íus, ekkjumaður, var giftur
Helgu Þorvaldsdóttur Jónssonar
er andaðist 1934. Þau áttu 8
börn, sjö af þeim á lífi. Þessir
þrír synir þeirra Jóns og Mar-
grétar búa allir í Selkirk, en
þau ungan,
FRÉTTAMOLAR
FRÁ CHICAGO
Þegar fréttabréf eru skrifuð,
er alloft byrjað á að segja frá
tíðarfarinu, oft og tíðum heilt ár
til baka; undrar mig mjög minni
þeirra og nákvæm lýsing; það er
meir en mér er gefið; verður því
aðeins minnisstætt ef stórkost-
lega er frábrugðið því vanalega,
því dagbók held eg ekki; læt
hverjum degi nægja sína þján-
ingu og gleymt þá gengið er.
Eg ætla því aðeins að geta
þess að síðastliðinn vetur var
mjög mildur og vorið nú komið
28. marz eftir öllu útliti að dæma
alt að verða grænt og laufin að
springa út á trjánum; svo ef
þessi tíð helzt, vorar hér fyr en
nokkru sinni áður í síðastliðin
tólf ár, sem eg hefi átt hér
heima.
Atvinna hefir verið hér með
tregara móti þennan vetur, í
samanburði við síðastliðin tvö
ár. Sumir kalla það “Roosevelts
depression”, mótstöðumönnum
hans þykir vænt um að finna
mennings að gerast meðlimir, en
sem mundi efla félagsskapinn
mjög mikið, ef allflestir skrif-
uðu sig í félagið og borguðu sín
ársgjöld. Eg vil því skora á alla
íslendinga í Chicago og nágrenn-
inu, að hjálpa okkur með því að
gerast gjaldgengir meðlimir og
sækja fundi eins oft og ástæður
leyfa.
Sumarsamkoma félagsins er
haldin fyrsta sunnudag í ágúst á
hverju sumri; er vanalegast
nokkuð fjölmenn eftir ástæðum
hér; á samkomunni á síðasta
sumri vildi það til að forsetinn
okkar J. S. Björnsson hné niður
í miðri ræðu þegar hann var að
bjóða fólkið velkomið; var þá
strax fluttur á sjúkrahús og þar
skoðaður af lækni, sem sagði að
hann hefði fengið snert af slagi;
lá hann rúmfastur mjög lengi en
er nú orðinn nokkurnvegin jafn-
góður og byrjaður á kenslustörf-
um fyrir nokkru síðan.
Þetta atvik varð til þess, eins
og eðlilegt var, að fólk naut sín
ekki eins vel það sem eftir var
dagsins, samt var prógraminu
haldið áfram, og fólk skemti sér
sálminn númer 589. — Tal- þann fjórða mistu
aði svo dr. Pétursson sjálfur og Jóhann að nafni.
mælti fallega um dagfar og lífs- öllum til ánægju fjær og nær
störf þeirra góðu hjóna. Að skal þess getið hér aíj þessi vel-
erindi hans loknu las hann kvæði virtu heiðurshjón sem hér hefir
eftir Bjarna Þorsteinsson ort getið verið, Jón og Margrét, eru
til þeirra hjóna við þetta tæki- enn við góða heilsu, stunda og
færi. Sveinn Árnason Skaftfeld stjórna enn sínum heimilisstörf-
tók þá til máls og lýstu orð um, og geta lesið enn blöð og
hans einlægum velvilja til heið- bækur berum augum sér til á-
ursgestanna og vildi telja þeim nægju, þó þau noti í viðlögum
það til vegsauka að þau væru gleraugu til að ofgera ekki um
ættbornir Skaftfellingar, er lét of þeirri almáttugu forsjá að
vel í eyrum þess er næst mælti halda sjón sinni og heilsu og fá
fáein orð og þetta skrifar. Á með þeim hætti að lifa bjartar
milli þess sem talað var, voru og ánægjuríkar líðandi stundir.
sungin nokkur vers og undir Og að síðustu getum vér ekki
það síðasta, “Hvað er svo glatt að því gert, á meðan nokkur
sem góðra vina fundur,” er auð- taug er tii í íslenzku eðli og
heyrt var, að reynt var að túlka meðan tunga vor er töluð hér, þó
fram með hljóm og raustu þá hugur vor hvarfli til fornra frá-
hjartans velvild er ríkti á þessu sagna fortíðarinnar við ýms
gleðimóti' til þeirra Jóns og Mar- jtækifæri og viðburða í okkar lífi
grétar. Gjafir voru þeim færð- og starfsviði, að í néfndu sam-
nýja ástæðu til að krækja klón
um í hann, engu tækifæri er J eftir föngum.
slept. Sá andi viriðst mjög j önnur aðalsamkoma félagsins
ríkjandi hér, að ef eitthvað fer | á árinu er Goðablótið, sem hald-
aflaga, hvort sem er í stjórnmál- j ið er fyrsta föstudag í febrúar,
um eða atvinnumálum, þá sé for-! vanalega vel sótt og svo var
setanum óðara um það kent, því þennan síðastliðinn vetur. Aðal
eftir öllum líkum, á hann að vera ; ræðumaður mótsins var Gunnar
bæði alvitur og alstaðar nálægur. | Björnsson frá Minnesota; fs-
En á sama tíma vilja þeir tak- lendingum mun flestum kunnugt
marka vald hans eins mikið og um hæfileika hans sem ræðu-
mögulegt er, sem oft ken^ur manns, enda brást hann ekki
þá í mótsögn við aðfinningar j vonum manna þar.
þeirra; ekki svo að skilja að eg siys vildr til hér síðastliðið
trúi á einræði, en það liggur haust, Óli Alfred varð fyrir bíl
nærri að þess þyrfti' hér með í 0g meiddist allmikið á höfði, var
sumum tilfellum; glundroðinn rúmfastur um tíma, en er nú
svo mikill, ófyrirleitnin og yfir- hominn til sæmilegrar heilsu aft-
gangur ýmsra flokka á svo háu ur; þag er etna s]ysig sem eg
stigi, eigingirni og f járgræðgi j veit Um meðal íslendinga hér á
ráða lögum og lofum. Ef ein- þessu ári, og engir dáið sem eg
hver einstaklingur vill reyna að þekki til.
ráða bót á ástandinu á einhvern í . , , , , „
, ... . Minnast ma eg a íslenzka tafl-
hatt, er honum rutt ur vegi, ef í ’#/,„ •* n , * ,
v,- . . B ’ . felagið hka; það stendur sig vel,
harn stoðu, mannorð hans eyði- , , , f ,. , . , , ’
i- i „ , ..,, * , . heldur fundi tvisvar í manuði,
lagt. Ef i svokolluðum lægrr ,*■ , ., , , ’
m ,, , j utan þrja sumarmanuðina, það
stettum, er hann fluttiir ems og r, ,, _ , ,,, ’ y
, . . , * , heldur sumarsamkomu hka, og
þeir segja bara aðra leiðma og , ,, . , t-, . ’,
■ ,, . „ * , 6 hefir lukkast vel. Fynr rumu
segir sjaldan af ferðum hans - • . r,,, , .
,,, , , , .. , , iari' siðan tefldu þeir við þyzkt
meir. Nyafstaðið atvik er mer 11, , nu. , , .
f , . . ,*, ... i taflfelag í Chicago; mer er ekki
fersku mmm, goðkunmngr mmn , * *
, , ,. . , , kunnugt um hvað marga með-
þekti manmnn vel sem myrtur ■ , . , - ,
*. |limi þeir hafa; teflt var a 10
var, og tilheyrði sama verka-
mannafélagsskap; er slíkt
hörmulegt að vita að verka-
mannasamtökin skuli láta slíkt
viðgangast innan síns félags-
skapar, sem á að vera bræðra-
félag; en því miður eru svona at-
burðir hreint ekki sjaldgæfir.
borðum og unnu íslendingamir
6V2 á móti 31/2 ef eg man rétt.
Nú fyrir eitthvað þremur vik-
um tefldu þeir við taflfélag í
Evanston^sem hefir 120 meðlimi
(við erum 15) ; teflt var á 12
borðum og unnu landarnir 6Y2 á
ar, honum göngustafur prýðilega
gerður og á handfangið grafið
nafn hans að fullu (Jón ólafs-
son) og henni var gefin brjóst-
nál með gyðjumynd greiftri í
fagra umgerð úr gulli, prýðilegt
, um þar. Hafði hann hinar mestu ; kaffi sett, og blómvöndur af
HREINN HVÍTUR
Vindlinga Pappír
TVÖFÖLD Sjálfgerð
STÓR BÓKARHEFTI
mætur á stefnu Framsóknar-
;flokksins á fslandi og leiðtogum
hans.
í trúmálum var hann víðsýnn
og frjálslyndur maður og hallað-
ist eindregið að hinni' frjáls-
lyndu trúmálahreyfingu hér
meðal íslendinga.
Með Ingimundi er fallinn frá
einn af merkustu landnáms-
mönnum íslenzkum hér vestan
hafs, maður, sem bæði vegna
skapgerðar og hæfileika stóð
framarlega í fylkingu og hefði
staðið framarlega hvar sem ver-
ið hefði.
Hann var jarðaður 26. marz í
grafreit Bluff-bygðarinnar. Allir
bygðarmenn og margir aðkomn-
ir fylgdu honum til grafar. Sá
sem þessi' minningarorð ritar,
flutti hinar síðustu kveðjur, og
margskonar gerð. Hcþllaóska
skeyti og nokkur bréf voru þeim
send, er sýndu að til þeirra hefðu
einnig hugsað vinir þeirra úr
fjarlægðinni.
Jón er fæddur á Syðri Steins-
kvæmi datt mér í hug frásögnin
um Unnur hina djúpauðgu er
hún lagði til og lét setja upp alt
er til hins viðhafnarmikla veizlu-
kosts þurfti og hún lét gera til
ólafs feilan sonarsonar síns á
giftingardegi hans. Með þeim
tíguleik 0g rausnarhætti er henni
fanst sér sæma. Eins var farið
íslenzkum konum í Selkirk-bæ,
er settu á stað þetta virðulega
samsæti til þeirra há-öldruðu
heiðurs landnema Jóns ólafsson-
mýri í Meðallandi í Vestur- ar og konu hans Margrétar Þor-
Skaftafellssýslu 26. apríl 1851. bjömsdóttur, sem búin eru að
Foreldrar hans voru þau Ólafur j vera meira en hálfa öld, 54 ár, í
Ólafsson og Margrét Gissurs-
dóttir er bjuggu á Steinsmýri
mest alla sína lífstíð. Margrét
kona Jóns er fædd á Vaðmúla-
stöðum, Austur Landeyjum 1
Rangarvallasýslu, 17. september
1853. Foreldrar hennar voru
Þorbjörn Jónsson og Guðrún
Sigurðardóttir, er þar bjuggu.
Þau Jón og Margrét giftust í
Vestmannaeyjum 25. marz 1882.
En komu til þessa lands í júní
1884 og settust að í Árnes-bygð-
þessu landi, (Nýja-fslandi). AIÞ
ur sá veizlukostur er þar kom
fram var tilreiddur með þeim
myndarhætti og tígulega lát-
hætti að þar verður engum dult,
að Selkirk-konur þræddu hér
dæmi hinnar annáluðu landnáms-
konu, stallsystur sinnar.
Lengi lifi fyrirmynd íslenzkra
landnámskvenna og niðja þeirra.
Lengi skíni á hróður þeirra. í
amerísku þjóðlífi.
B. Sveinsson
Heiðvirt fólk stendur ráðþrota, mo^ svo eftir þessu að
lögin sýnast ekki ná tangarhaldi ^æma landarnir staðið sig
á réttum hlutaðeigendum. Dóms-1 vfb l,e£ar tijlit er tekið til hvað
málastjóri Chicago virðist að , ^Amcrmii- Þeir eru, í sarnanburði
vera mjög heiðvirður maður og |Vlið bil^ félögin, sem geta valið úr
sýnist að vera að gera sitt ítrasta svo mibiu iiði-
til að hreinsa til, en hann á við Fyrir eitthvað tveimur vikum
ílt að etja, enda hafa þeir alla- bauð Dr- Preston Bradley íslend-
reiðu reynt að koma honum fyrir ingum í Chicago að koma í kirkju
kattarnef, en ef honuml endist biI sin °£ hlusta á er hann héldi
aldur, hygg eg að hann komi ræðu um hina nýútkomnu bók
mörgu góðu til leiðar.
fslendinga félagsskapurinn hér
stendur með sæmilegum blóma,
fundir haldnir mánaðarlega og
skemtiskrá á hverjum fundi. —
Aðsókn sæmileg, þó betur mætti,
en því miður finst mér íslenzkan
Gunnars Gunnarssonar, “Ships
in the Sky”, nýlega þýdd á
ensku; var allstór hópur íslend-
inga þar. Hælir hann mjög
þessari bók (sem eg sé að fleiri
hafa gert) ; líkir hann höfundin-
um við þessi frægu skáld:
minna um hönd höfð en ætti á Cbaries Dickesn, Selmu Lagerlöf
þessum fundum; flestum sem! °£ Björnstjerne Björnson.
fundina sækja skilja íslenzku; | Einnig mintist hann á ferð
því ekki full ástæða fyrir að j sína til fslands 1930, hleður
sniðganga íslenzka málið eins og hann miklu hóli á íslendinga, og
gert er. Svo er annað atriði', það svo vel, að eg heyrði suma
sem eg vildi sjá félagið leggja á-
herzlu á, það er að veita þeim
straumum inn í félagslífið, sem
dregur yngra fólkið að; á því
veltur framtíð félagsins. Við
ættum að taka okkur íslenzkan
félagsskap í Winnipeg til fyrir-
myndar, því eftir blöðunum að
dæma, er þar kominn á fót öfl-
ugur félagsskapur yngra fólks-
ins innan vébanda Þjóðræknisfé-
lagsins. Eg viðurkenni auðvitað
að við höfum hér við ýmsa örð-
ugleika að stríða, svo sem dreif-
ingu meðlima um stórborgina,
húsaleigu að borga fyrir svo fá-
mennan hóp, og áhugaleysi al-
segja, að oft hefðu þeir heyrt
íslendinga hæla sjálfum sér, en
Dr. Bradley tæki þeim öllum
fram. Hólið er sjálfsagt gott, en
mest er þá um vert, að við
stöndum þannig í stöðu okkar,
hver sem hún er, að við séum
verðugir þess sem um okkur er
sagt.
S. Árnason
VIÐ KVIÐSLITI?
Til linunar, bóta 0g styrktar
reynið nýju umbúðirnar, teyju-
lausar. Stal og sprotalausar. —
skrifið: Smith Manfg. Company,
Dept. 160, Preston, Ont.