Heimskringla - 23.11.1938, Blaðsíða 2

2. SíÐA
HEIMSkRINGLA
WINNIPEG, 23. NÓV. 1938
Vín Vísdómur
eftir
BRIGHT
Vín tilbúningur lærist aðeins af
reynslunni. Bright’s vínin sem svo
mjög1 eru eftirsótt eru árangurinn
af meira en sextíu ára reynslu
félagsins við að búa til vín. —
Reynið Bright’s HERMIT PORT
eða HERMIT SHERRY yður til
smekkbætis.
W I N E S
HERMIT PORT
C O N C O R D
HERMIT SHERRY
CATAWBA
GUÐLAUG STEFÁNS-
DóTTIR ANDERSON
(Útfarar og æfiminning)
sem skifting tímans er ei fram-j giftist og fór að eiga með sig
ar til, en árin og aldirnar, eins sjálf.
F. 29. apríl 1851
D. 11. sept. 1938
Fyrir sem næst 16 árum síð-
an, var saman kominn fjölmenn-
ur hópur eldri og yngri manna,
á fögrum bóndabæ vestur í
sveit. Tilefnið var að flytja
öldnum hjónum, er búið höfðu
þá saman í 50 ár, verið húsum
ráðandi, gestum veitandi, og
umkomulausum athvarf, ámað
og vinakveðjur samferðamanna
þeirra. Mintust allir glaðra
funda og glaðra daga jafnt beir
sem kynst höfðu þeim um
skamma tíð sem langa. Einkum
var það hinn höfðinglegi svipur,
hið hlýja viðmót og tíguleiki
hinnar öldnu húsmóður, sem
festi sig í huga og minni að-
komumanna í þetta sinn, og
skildi eftir hjá þeim skýra
mynd.
Kvöldið leið. Gestirnir kvöddu.
Aftur liðu 10 ár. Þá var að
nýju komið saman í hinni sömu
sveit, sömu erinda og áður, en
nú til að minnast 60 áranna.
Ekki voru þar staddir allir þeir
er verið höfðu þar fyrra skiftið.
Nokkrir voru “úr göngunni
gengnir, og gátu ekki komist á
fætur.” En enn var hinn tigu-
legi svipur hinnar öldnu hús-
móður ómáður, og í hinum bláu
augum hennar skein enn hinn
viðkvæmi skilningur hennar og
samúðarríka góðvild. Sjón var
nú eigi lengur rent til þess er
að baki lág, heldur fram og út
til kveldroðalandsins, þangað
sem för er hraðað. Hún var
stödd við vegamótin furðulegu,
þar sem kveldsólin lýsir til|
beggja dægranna, við bjartasta
áfangastaðinn á allri æfinni, þar
sem það vakir í minningunni að
“fögur er foldin,” þar sem hin
friðsæla ifagurhúmgaða nótt
bendir: “Fagur er guðs himinn.”
Aftur leið kvöldið. Aftur
kvöddu gestirnir, og aftur er nú
komið saman, eftir 6 ára bil, en
gestahópurinn er skarðaður og
þeir tafðir, er fest hafa hinn
langa blund. Nú er komið sam-
an til að kveðja, ekki á hinum
forna fríða bóndabæ, heldur á
þeim stað, þar sem kliður hinn-
ar framsækjandi lífsbaráttu ogj
kyrð næturinnar mætast þar 1 fram yfir tvítugs aldur, að hún
og dropar fljótsins, falla í óslitn-
um streng fram í eilífðar sæinn.
Þó svipar þessum samfundi vor-
um í dag til hinna fyrri. Hann
er árnaður, hann er kveðja. —
Honum lýkur úti í sveit, í “Þorp-
inu úti á landsbygðinni,” þar
sem alt jafnast og allir eru
jafnir, þar sem allir sofa hinum
sama svefni, í helgum frið, og
móðir jörð, með hverju vori,
ung endurlífguð og fögur, breið-
ir sængina fögru og grænu, yfir
sofandi börnin sín. Á þessum
stað, í þetta sinn, kveðja^ gest-
imir og hverfa burt. Og árin
koma og líða, fyrna jafnvel yfir
þenna fund, því til annars sam-
fundar verður ekki boðað.
Móðirin aldna, húsmóðirin
tigulega er til værðar gengin.
Garigið hljótt um sali hennar.
Hún sefur. Augun bláu eru lok-
uð. Skuggar dagsins, — þessi
hversdagslegu viðfangsefni æf-
innar, — óskýra eigi lengur
skygnið til hæðanna eða útsýn-
ið fram á hafið. Það er bjart
til hæðanna og sólroði á fjöllum
í heiði kveldstundarinnar.
Því er eins háttað með æfi-
dalinn og sorgarinnar dal — því
æfidalurinn er að ýmsu leyti
sorgarinnar dalur — að um
hann lýsir þegar hann er farinn
á enda. Þess lengra sem hann
er farinn þess lægri verða
skuggarnir unz að upp úr hon-
um er komið, þá hverfa þeir
með öllu. Eftir það skyggir
ekkert á en opnast sú sýn að
geislar hnígandi kveldsólarinn-
ar roða fjallatindana og breiða
sig eins og gullofið klæði, yfir
hinn lygna flöt úthafsins sem
þakinn er, hvít-væddum skipum
útfarenda, sem öll eru 1 fylgd
með sólu, út fyrir hinar myrku
Ægis dyr hverfandi tíðar.
“Bláa vegu, brosfögur sól
Gengur glöðu skini:
Svo frá heimi, til himins sala
Frelstar sálir fara.”
A
Guðlaug Stefánsdóttir er fædd
á óðalsjörð foreldra sinna Jök-
ulsá í N.-Múlasýslu, þriðjudag-
inn fyrstan í sumri, er þá bar
upp á 25. apríl, árið 1852. For-
eldrar hennar voru þau Stefán
bóndi Pálsson á Jökulsá og kona
hans Sólrún Jónsdóttir Árnason-
ar. Eru báðar þær ættir alkunn-
ar á Austfjörðum. Var Stefán
faðir Guðlaugar fimti maður frá
skáldinu séra Stefáni Ólafssyni
í Vallanesi er var bróðursonur
Odds biskups Einarssonar í
Skálholti.
Með foreldrum sínum ólst
Guðlaug upp til tólf ára aldurs,
að hún fór til móðurbróður síns
Egils bónda Jónssonar í Rauðs-
holti, er nefndur var hinn ríki,
og dvaldi með þeim hjónum
fram yfir fermingaraldur, að
hún vistaðist til náms, sem tíðk-
aðist á þeirri tíð, til þeirra
hjóna séra Jakobs Benedikts-
sonar á Hjaltastað og konu
hans. Vann hún þar fyrir sér
COULTER
óskað er eftir stuðningi
yðar fyrir
Garnet Coulter
umsækjanda í bæjarráð í
2. kjördeild
Pæddur í Manitoba, hefir búið 35
ár i 2. kjördeild. Setið i skólaráði
bæjarins í 13 ár. Forseti skólaráðs
ins 1930-31. Pulltrúi í varasjóðs-
nefnd skólahéraðs borgarinnar. —
Fulltrúi i fátækranefnd borgarinn-
ar 1937-38. Fulltrúi fylkisnefndar
að koma fólki fyrir úti á landi.
Greiðið atkvæði með
Coulter Garnet
Auglýst af kosninganefnd umsækjanda.
Maður hennar, sem enn er á
lífi og nú 94 ára að aldri, er
Egill Árnason frá Ketilsstöðum í
Hjaltastaðaþinghá, sonur Árna
Bjarnasonar í Litlu-Vík en hann
var bróðir Jóns fræðimanns
Bjarnasonar og þjóðsagnasafn-
ara í Litlu-Breiðuvík, er einnig
er alkunn ætt Austanlands. Þau
giftust 1. desember árið 1872 og
voru gefin saman að Jökulsá af
séra Finni Þorsteinssýni, er þá
var prestur að Desjarmýri. Frá
þeim degi hefir æfibraut beggja
verði ein og hin sama, í tvo
aldarþriðjunga. Búskap byrjuðu
þau á Jökulsá og bjuggu þar í
7 ár. Færðu sig þá að Bakka í
Borgarfirði og bjuggu þar
rausnarbúi í 25 ár, eða þangað
til þau seldu bú sitt og fluttu
alfari til þessa lands, sumarið
1904. Námu þau sér land og
settust á það, í grend við Leslie
í Sask. Bjuggu þar um langt
skeið, þar til fyrir fáum árum
síðan að þau urðu að bregða búi
fyrir aldurssakir og fóru til
barna sinni, hún hingað til bæj-
ar, en hann til Stefáns sonar
síns við Leslie.
Af stórum barnahóp mistu
þau mörg, eru nú aðeins fjögur
börn þeirra á lífi: Stefán bóndi
við Leslie, kvæntur Gyðríði
Guðnadóttur Stefánssonar; —
Pétur kornverzlunarmaður í
Winnipeg, kvæntur Vilbjörgu
Jónsdóttur úr Reykjavík; ólína
gift Páli Skarphéðinssyni Páls-
son bókhaldara í Winnipeg; og
Björg, gift Kristni Oliver Ein-
arssyni skrifstofuþjóni við Þjóð-
brautarkerfið í Winnipeg. Auk
þessa ólu þau upp 3 fósturbörn
og gekk Guðlaug þeim í móður
stað. Eru 2 þeirra frændsyst-
kini þeirra; Egill Pétur Einars-
son, er kom til þeirra ársgamall,
býr nú í Reykjavík og Steinunn
Guðlaug Kristjánsdóttir er einn-
ir kom til þeirra ársgömul og
fluttist með þeim vestur, gift
Jóni bónda Hallssyni við Leslie.
Hið þriðja, er einnig fluttist
með þeim ve3tur, var Sezelia
Jóhannesdóttir, nú önduð, gift
Eyvindi Doll bónda við íslend-
ingafljót. Var hún á 7. ári er
þau tóku hana af móður hennar,
bláfátækri ekkju, er bjó í grend
við þau. Sýnir það hjartalag
Guðlaugar sem og dugnað og
höfðingsskap, því engum dylst,
að verk það sem því fylgdi að
ala upp fósturbörnin hvfldi að
öllu leyti á hennar herðum, á-
samt hinum margbreytilegu
heimilisstörfum, sem umfangs-
mikið sveitaheimili heimtar. En
henni fórst það vel sem sérhvað
annað sem hún gerði. Hún
leysti þessi skyldustörf af hendi
með sæmd. Svipuð hugsun mun
og ávalt hafa búið í hjarta
hennar sem sú er lýsir sér í ýms-
um ljóðum forföður hennar,
séra Stefáns í Vallanesi og kem-
ur einkum glöggt fram í þess-
ari vísu:
“Forsmáðu aldrei,
Flíkum vafðan
Heldur aumkva þig
Yfir þurfalýð.
f lófa Krists,
Lögð er ölmusa
Því fátæks manns hönd
Er féhirzla Drottins.----
Hún sýndi trú sína í verkun-
um, og hjartalag sitt í falslausu
og þýðu viðmóti við samferða
sveitina. í trausti þess að verkin
væri ekki ósamhljóða boðorðinu
mikla, gat hún beðið eins og
forfaðir hennar þessarar einu
bænar í fullu trausti heils hug-
ar:
“Bið eg skjóls, því eftir er
Óséð lífdaga minna”,
— og öðlast bænheyrslu. Hún
naut skjóls — “því er eftir var
óséð lífdaganna” hjá elskaðri
dóttur og tengdasyni og svo hjá
börnum sínum öllum, þegar
þróttur og þrek tóku að þverra
og þungi ellinnar beygði orku
hennar og hina viljasterku lund.
F’ram að þeim degi hafði hún
búið undir þaki, sem blessun
drottins hvíldi yfir sökum verka
hennar og góðfýsi; sökum kær-
leika hennar og hinnar vakandi
umhyggju. Annara launa óskaði
hún sér ekki, en þessara, þau
voru henni nóg. En svo veittust
henni og önnur laun; hún gat
eigi hjá þeim komist — laun er
eigi voru síður ágæt, það voru
ást og virðing samferða sveitar-
innar. Engum sem henni kynt-
ust gat dulist drenglund hennar
og mannkostir, trygð, viljafesta
og glöggar gáfur. Það alt kom
hvarvetna í ljós við hvaða at-
burði, atvik eða tækifæri sem
fyrir komu, svo að naumast
þurfti Viðkynningar við. Það að
fá notið trausts og vinarhuga
samferðasveitarinnar er að ná
æðsta tilgangi og takmarki æf-
innar. Það er að fara “sigur-
för að síðasta klukknahljómi.”
En eg ætla ekki að reyna að
segja æfisögu hennar, — 70 ára
starfssögu, — frá því að hún
byrjaði sjálf að brjóta sér sína
eigin braut, því til þess skortir
mig alt, aldur og þekkingu og
náin kynni. En hve mjög hefir
hún ekki orðið að leggja krafta
sína fram hve oft hefir hún ekki
glaðst og hrygst á þeirri löngu
leið liggur í augum uppi. Æfin
líður ekki áfram eins og “hægt
rennandi vatn” fyrir þeim sem
eiga hug og vilja og dáð og tak-
mark, sem þeir keppa að. Miklu
fremur sem bergflúð er berst
við það að hola steininn, að
brjóta sér farveg, ryðja torfær-
unum úr vegi og yfirstíga þær.
En æfin er liðin og sú barátta
til lykta leidd, og skal því eigi
frekar um hana ræða. Æfideg-
inum er lokið, nóttin og hvíldar-
stundin komin hins tímanlega
lífs— “nóttin næðisgóða” í gröf-
inni. Og sú hvíld er góð, veg-
móðum og þreyttum. Hvað
dauðinn er fær enginn skýrt. —
Hann er endir jarðlífsins j-afn
sjálfsagður og eðlilegur og æsk-
an og uppvaxtarárin. Við hon-
um er búist frá því maðurinn
öðlast meðvitundina, unz hann
skilar henni aftur til þess sem
hana gaf. f heilbrigðum huga
er dauðinn aldrei óttalegur,
hann er friðargjafi. Einn hug-
sjónaríkasti maður aldarinnar
sem leið sagði: “Vér vitum ei
hvort dauðinn er múr eða dyr,
vængjanna fallanda flug, eða
svif þeirra hærra en fyr.” Hann
er ekki múr, ekki veggur. Ef
hann er vængjanna fallandi flug,
þá er það aðeins það augnablik-
ið sem hjartað stöðvast, og
heimsmyndin hverfur sýnum. —
“Frá honum fyrir hann og til
hans eru allir hlutir.” Þau orð
standa stöðng um aldir alda.
Allir draumar mannanna, hug-
sjónir þeirra, hafa hnigið að því
og þar hafa þær numið staðar,
fundið svarið marg endurtekna,
við öllum torráðnum spurning-
um.
Yfir alda rofið
Ymur kveðjan sama
Inst i huga ofið
Orðið gleði-tama.
Lífs og ljóssins brautir
Liggja yfir hafið
En ami og þungar þrautir
Það er burt — og grafið. —
Vér kveðjum svo hina öldnu
samferðakonu vora með þakk-
læti fyrir liðinn dag, og geym-
um minningarnar frá samleið- \
inni inst í huga. Hinn aldni!
eiginmaður hennar kveður hana, j
sjálfur til brautar búinn, með
ást og þökk fyrir hinn langa |
samverudag. Börn hennar og
ástvinir kveðja hana, hina virðu-
legu, góðhjörtuðu, traustu og
umhyggjusömu íslenzku móður
og blessa för hennar héðán af
tímans strönd yfir á eilífðar-
landið handan við gröf og dauða.
Guðlaug Stefánsdóttir Ander-
;on, fylgi þér allur vor árnaður,
Blöðin koma út fersk
og hreinu úr hinu
tvöfalda sjálfgerða bókarhefti
ENGIN BÚIN TIL BETRI
vingarkveðj ur samferðamann-
anna, Guðs góði friður.
Drottinn blessi þig og varð-
veiti þig, héðan í frá og að
eilífu. — Amen.
útför hennar fór fram mið-
vikudaginn 14. sept. frá kirkju
Sambandssafnaðar. — Hún var
jörðuð í Brookside grafreit, þar
sem fjöldi íslendinga hvílir, og
ausin íslenzkri moldu, sem dóttir
hennar, Mrs. Ólína Pálsson,
hafði með sér að heiman frá
æskustöðunum.
R. P.
STOFNUN NÝBÝLA
Rvík. 22. okt.
Tíminn hefir snúið sér til
Þórólfs Sigurðssonar frá Bald-
ursheimi, skrifstofustjóra Ný-
býlasjóðs, og fengið hjá honum
þær upplýsingar, sem hér fara á
eftir:
Lögin um nýbýli og sam—
vinnubygðir gengu í gildi í árs-
byrjun 1936, og samkvæmt þeim
hefir því verið unnið að stofnun
nýbýla og endurbyggingu eyði-
býla víðsvegar um landið í tæp-
lega þrjú ár.
Fjárlögunum til þessara býla
er þannig háttað að samkvæmt
fjárlögum eru ákveðnar 155 þús-
und krónur árlega, er skiftist að
mestu leyti sem styrkur til
stofnunar býlanna. Ennfremur
eru veitt lán úr nýbýlasjóði til
þeirra, er nema árlega samtals
hérumbil jafnhárri upphæð og
úthlutaður styrkur, og útvegar
nýbýlasjóður það veltufé með
sölu verðbréfa innanlands; en
þau verðbréf eru trygð með á-
byrgð ríkissjóðs.
Samkvæmt nýbýlalögunum
má verja alt að 3500 króna styrk
itil stofnunar nýbýli og alt að
3500 króna láni, eða samtals
7000 krónur.
Nýbýlastjórn ríkisins hefir
borist fjöldi umsókna um þessi
fjárframlög til nýbýla úr öllum
sýslum og kaupstöðum á land-
inu, eða samtals um 500 um-
sóknir öll árin. En 40—50 af
þessum umsækjendum hafa síð-
ar beinst að endurbyggingar-
sjóði, enda höfðu þeir þá að-
stöðu, að á býlum þeirra var
aðeins um endurbyggingu eldri
bæjarhúsa að ræða, en hvorki
nýbýli né eyðibýli.
Af áðurgreindum umsóknum
hefir nýbýlastjórnin getað tekið
til greina, á árunum 1936—38,
alt að 200 styrkbeiðnir; hefir
því fullur helmingur af þeim
erindum, sem henni bárust, orðið
að bíða afgreiðslu, og má búast
við að eigi verði unt að bæta
mörgum við á næsta ári, sökum
þess að eftir er að greiða síðari
hluta af fjárlögunum úr Nýbýla-
sjóði til ýmsra býla, sem nú eru
komin skamt á veg.
Ýmsar af styrkbeiðnum til
Nýbýlasjóðs eru frá mönnum,
sem byrjuðu að reisa nýbýli á
árunum 1930—35 og höfðu feng-
ið lán til þessa úr Byggingar-
og landnámssjóði eða öðrum
lánsstofnunum, en gátu þá eigi
lokið við þau sökum fjárskorts.
Hafa 35—40 býli, sem stofnuð
voru á þessum árum, hlotið
nokkurn styrk úr Nýbýlasjóði til
viðbótarbygginga, en engin lán.
Þá hafa verið bygð nýbýli á ca.
30 eyðijörðum, sem voru orðn-
ar húsalausar fyrir 1935, og
höfðu ýmsar þeirra verið óbygð-
ar svo áratugum skifti; en um
130 nýbýli hafa verið reist á
löndum þar sem eigi hefir áður
verið bygt. Flest eru á áður ó-
This advertisment is not inserted by the Government Liquor Control Commission. The•
Commission is not responsible jor statements made as to quality of products advertised.