Heimskringla - 08.02.1939, Blaðsíða 2

2. SíÐA
HEIMSKRINCLA
WINNIPEG, 8. FEBRÚAK 1939
JóHANNES DAVIÐSSON
Fæddur 23. ág. 1870
Dáin 25. maí 1938
Jóhannes Davíðsson var fædd-
ur að Jódísarstöðum í Eyjafirði.
Foreldrar hans, er þar bjuggu í
fleiri ár, voru þau hjónin Davíð
Kristjánsson og Sigríður Bjarna-
dóttir. Hjá þeim dvaldi hann
þar til faðir hans lézt árið 1892.
Tók hann þá við bústjórn með
móður sinni, en árið 1898 gekk
hann að eiga Jónínu Daníelsdótt-
ur frá Dagverðareyri við Eyja-
fjörð, og byrjuðu þau bú á Syðri-
tjörnum í Eyjafirði.
Árið 1900 fluttust þau hjón
vestur um haf, og settust að í
Winnipeg. Þar dvöldu þau þar
til árið 1905 að þau fluttu vestur
í svonefnda Foam Lake-bygð í
Sask. Þar nam Jóhannes land
og reisti bú. Þeim hjónum bún-
aðist vel og bjuggu þar í sjö ár.
En sú taug er tengir fólk við
föðurlandið, hafði eigi brostið
við burtförina, hjá þeim hjónum,
og árið 1912 seldu þau bú og
bújörð sína og ferðuðust til ís-
lands. Næsta ár komu þau úr
þeirri ferð, og settust þá að í
þorpinu “Leslie” í Sask. Þar
voru þau í þrjú ár, en að þeim
liðnum fluttu þau á bújörð er
Jóhannes keypti fimm og hálfa
mílu norðaustur af Leslie-bæ,
og þar bjuggu þau í tuttugu og
eitt ár, en haustið 1937 brugðu
þau búi, og tóku sér dvalarstað
í Leslie-bæ.
Jóhannes var aldrei hraustur
að heilsu, en síðustu átján ár
æfinnar var heilsa hans svo biluð
að ýms vinna er landbúnaðurinn
krefst var honum um megn, og
oft vann hann framyfir það er
heilsan leyfði. í apríl 1937 veikt-
ist hann mjög alvarlega, og lá
rúmfastur unz að endirinn á
hans langvarandi vanheilsu kom
að heimili hans í Leslie 25. maí.
Eg sem skrifa þessar fáu lín-
ur var nákunnugur Jóhannesi
um langt skeið eða allan þann
tíma er hann dvaldi hér vestan
hafs, og oft dáðist eg að því
þreki og því gaðlyndi er hann J
átti yfir að ráða í gegnum alla
þá erfiðleika og stríð sem oft eru
bilaðri heilsu samfara, og ávalt
hélst gestrisni og glaðlegt við-
mót í höndur við myndarskap á
heimili þeirra hjóna. Enda var
kona hans honum samhent í öllu,
og trúlega stóð hún við hlið hans
í lífsbaráttunni, og oft þegar
veikindin gerðu hann óvígan
varð hún að taka tveggja manna
byrði á sínar herðar.
Jóhannes var sérlega áreiðan-
legur öllum viðskiftum, og lof-
orð hans góð eins og bezt gerðist
meðal íslenzku landnemanna. —
Hann átti búhyggindi í bezta
lagi þó vanheilsa og erfiðar
kringumstæður vörnuðu fram-
kvæmdum stundum. í skoðun-
um var hann frjálslyndur. Hann
elskaði sönglist, og var góður
söngmaður meðan heilsan leyfði.
Á gleðimótum var hann fjör-
gjafi, og ávalt góður félagi.
Engin börn eignuðust þau
hjón, en stúlkubarn ólu þau upp,
sem þau komu með úr ferð sinni
frá íslandi.
Jóhannes syrgja eftirlifandi
ekkja hans, nú til heimilis á
Gimli, fósturdóttir, Ingibjörg
(Mrs. I. N. Bjarnason) á Gimli,
og fimm systkini, Bjarni Davíðs-
son, Leslie, Sask., Eiríkur
Davíðsson, Winnipegosis, Man.,
Júlíus Davíðsson, Winnipeg,
Rósa (Mrs. L. B. Nordal) Gimli,
og Dóra Davíðsson, Wilkie, Sask.
Jóhannes var vinamargur eins
og fjölmenni það vottaði er
fylgdi honum til grafar, er hann
var jarðsunginn í grafreit Leslie-
bæjar af séra Jakob Jónssyni
Farðu vel vinur, hvíldin er þér
góð. f Guðs friði.
Vinur.
EFTIRÞANKAR
Enskt blað hefir nýlega látið
fara fram atkvæðagreiðslu um
það, hvort menn vildu leyfa her-
toganum af Windsor landvist í
Englandi. Þátttakendur voru
mjög margir og tilheyrðu öllum
stéttum. 61% sögðu já, 16% nei
og 23% tóku enga afstöðu.
Vín Vísdómur
eftir
BRIGHT
Vitið þér það að framleiðslumagn
Bright’s vínekranna fer yfir 4,000,-
000 galóna á ári? Þetta gerir þeim
mögulegt að láta vínið móðna í tré-
sáum áður en það er látið á flösk-
urnar. ÖII þeirra vín berast yður
því í bezta ásigkomulagi.

firi2
W I N E S
HERMIT PORT
C O N C O R D
HERMIT SHERRY
C ATAWB A
This advertisment ts not inserted by the Govemment Liquor Control Commission. The
Commission is not responsible for statements made as to quality of products advertised.
Eins og aðrar kristnar (?)
manneskjur, erum við strandbú-
ar nýlega búnir að halda hátíð-
legt afmæli friðarhöfðingjans
frá Nazaret. Heita mátti að
þessi yndisfagra strönd væri eitt
ljósa haf, svo voru íbúarnir sam-
taka með að heiðra afmælisgest-
inn. Hvar sem horft var gáf að
líta ljós með ýmsum litum: rauð,
blá, græn og gul. Þetta var
fögur og tilkomumikil sjón og í
fylsta samræmi við verk þess,
sem verið var að minnast, því
verk hans þoldu birtuna og ljós-
ið. En þrátt fyrir hin miklu
samtök og samræmi, sem virtist
alment ríkjandi, og þrátt fyrir
hið kærleiksríka hugarþel og
ástúð sem gripið hafði hugi
fólksins heyrðist þó ein hjáróma
rödd yfir útvarpið, sem skar sig
út úr góðvildinni, rétt áður en
hátíðahaldið átti að byrja. Þetta
var frétt um það, að þingmenn
vorir í Ottawa hefðu lagt blessun
sína yfir ódæðisverk ítala á Blá
lendingum. Fréttinni fylgdi að
þetta mál hefði verið eitt hið
síðasta sem þingmennirnir af-
greiddu, áður en þeir lögðu af
stað til heimila sinna, til þess að
taka þátt í afmælisfagnaði Jesú
frá Nazaret.
Smávægilegt mögl heyrðist
um þetta, en hjaðnaði fljótlega
niður, því fólk er orðið vant við
að heyra lélega samstiltar raddir
hjá kórnum þeim. Eftir þessa
lítilfjörlegu truflun tók alt á sig
hátíðablæ á ný.
Fólkið skiftist á gjöfum, smá-
um og stórum eftir getu.
Stór auðhöldar glöddu þá als-
lausu, en þar sem slíkar gjafir
voru sæmilega auglýstar urðu
gefendur ekki fyrir stórum halla,
því að fjöldinn lét þá gjafmild-
ustu ganga fyrir öðrum að snuða
sig á því, sem hann þurfti að
kaupa.
Sjálf jólanóttin sýndist ekki
færa neina sjáanlega breytingu
Alt hélt áfram sinn vana gang,
aðeins virtist sóttin harðna eftir
“centunum” hjá verzlunarstétt-
inni. Þjónar hennar þutu nú í
allar áttir eins og hund elt f jalla
fé, sem verið hefði í friðsælli
fjallakyrð svo mánuðum skifti
og ekkert heyrt annað en unaðs-
ríkan fuglasöng. Sjálf lands-
stjórnin seldi vínföng hér á
ströndinni þessa síðast liðnu
jólanótt upp á fjárupphæð, sem
nam mörgum tugum þúsunda.
En vel að merkja, ef menn supu
rösklega á þessum stjórnarmjöð,
sem þeir hefðu keypt og borgað
að fullu, voru þeir sektaðir eða
settir í tukthús fyrir ósiðsemi.
Eftir þessa arðsömu jólanótt
rann upp jóladagurinn sjálfur,
dýrðlegur og fagur, eins og flest
ir aðrir dagar á þessari unað3-
ríku strönd. Nú voru sölutorgin
auð og “friður á jörðu og vel-
þóknun yfir mönnum”.
Fólk sem tilheyrði kristnum
söfnuðum tók nú að streyma í
kirkjurnar til þess að hlýða á
jólaboðskap prestanna.
Ekki get eg neitt um það
dæmt hvernig prestunum tókst
upp, því eg var þar ekki við-
staddur. Aftur á móti átti eg
tal við marga, sem í kirkju fóru
og létu þeir vel yfir ræðunum.
Sögðu að þær hefðu gengið mest
út á að lýsa fjárhirðingu, fjár-
húsjötum, barnsreifum og svo
fram eftir götunum. Ein öldruð
kona sagði að presturinn sinn
hefði verið að tala um einhverja
ósköp vitra menn, sem hefðu
komið að austan. Eg spurði
gömlu konuna hvort þessir vitru
menn hefðu komið austan frá
Winnipeg, en hún hélt ekki. Hún
sagði að presturinn hefði eitt-
hvað verið að tala um stjörnur
og jötur í sambandi við þessa
menn, annað vissi hún ekki.
Töluverð óánægja átti sér
stað viðvíkjandi kirkjusókninni
á jóladaginn, sökum þess, að
margir góðir og gildir safnaðar-
meðlimir voru einmitt þann dag
að ferma japönsk skip með tíu
þúsund tonnum af jámarusli,
sem Japanir höfðu keypt af oss,
og nota átti sem jólaglaðningu
handa kínversku þjóðinni. Þó að
eg færi ekki til kirkju á jóla-
daginn, hlustaði eg samt á kafla
úr tveimur stólræðum í gegnum
Hallormsstað, eftir að hann var
fluttur þangað 1930.
Benedikt gegndi mörgum
trúnaðarstörfum í sveit sinni'og
sýslu. Hann var í stjórn kaup-
félags Héraðsbúa, í stjórn Bún-
aðarsambands Austurlands, í
j fasteignamatsnefnd S.-Múla-
útvarpið.
En svo voru þessar ræður'sýslu, hreppstjóri,sýslunefndar
þokublandnar og óskiljanlegar
almúgamanni, að eg gafst upp
að hlusta. Mér virtust þær vera
eitthvað á borð við klausuna eft-
ir Pál postula, sem séra Rúnólfur
Marteinsson notaði sem ingangs-
orð að hugleiðingum sínum í síð-
asta jólablaði Lögbergs.
En þrátt fyrir það, sem að
ofan er sagt, vil eg geta þess,
prestunum hér á ströndinni til
verðugs hróss, að eg veit ekki
af einum einasta, sem lagt hefir
liðsyrði framferði Chamberlains
hins brezka og dóttir hans: Hlut-
leysisnefndinni. Vel sé þeim fyr-
ir vikið.
Jólin 1938 eru nú um garð
gengin og verzlunarstéttin ein
situr eftir með “blíðu bros á
vör”, glöð yfir því hversu arð-
söm þessi afmælishátíð hafi
reynst. Sjálft afmælisbarnið
hefir nú snúið heimleiðis frá
veizlufagnaðinum, hrygt í huga
og með votar brár, hafandi yfir
orðin í annað sinn: “Guð fyrir-
gefi þeim, því þeir vita ekki hvað
þeir gera.”
Jónas Pálsson
maður, ráðunautur Búnaðar-
sambandsins, trúnaðarmaður
Búnaðarfél. fslands, yfirskatta-
nefndarmaður og margt fleira.
Hann átti og um skeið setu á
búnaðarþingi.—Tíminn, 14. jan.
FERÐ TIL VATNABYGÐA
Eftir G. J. Oleson
BENDIKT BLÖNDAL
á Hallormsstað
varð úti á Þórdalsheiði
Benedikt Blöndal kennari að
Hallormsstað varð úti á Þórdals-
heiði, milli Reyðarfjarðar og
Skriðdals, síðastliðinn mánudag.
Hann var á heimleið frá Reyðar-
firði. Fylgdi maður frá Reyðar-
firði honum upp á miðja heiðina,
en snéri þar við, því að Benedikt
taldi sér ekki þörf á fylgd lengra.
Éljaveður var þennan dag og
gekk að með dimmviðri, er á
kvöldið leið og dróg úr frosti.
Menn vissu ógerla um ferðir
Niðurlag.
Þarna á heimilinu varð okkur
starsýnt á vinnukonuna, unga
stúlku, sem talaði íslenzku með
útlendum hreim (accent) ; kom
það upp úr kafinu að hún var
hérlend en talaði þó íslenzku
fullum fetum, og húsmóðirin
sagði okkur að hún bæði læsi og
skrifaði málið. Stúlka þessi heit-
ir Nettie Dufour og héfir hún
verið þarna nokkuð meðal fslend-
inga og hefir ekki talið eftir sér
að læra málið og fanst mér henni
þykja mikið varið í það að hafa
getað lært það. Er þetta eftir-
tektavert og ætti að vera lexía
fyrir okkar eldra fólk sem hvorki
vill eða getur kent unglingum
móðurmálið og jafnvel margt
telur það gagnslaust, þó aldrei
verði hægt á móti að mæla að
það opnar fyrir þeim sem málið
kunna undraverðan bókmenta-
heim sem maður annars fer al-
gerlega á mis við.
Mér þótti verst að sjá ekki
Árna en kveðju sendi eg honum,
og endurtek eg hér kveðju til
hans og þeirra hjóna fyrir höfð-
inglegar viðtökur. Kvöddum við
konuna og Nettie Dufour og
héldum aftur norður á bóginn, og
heimsóttum við næst frú Rann-
veigu K. G. Sigurbjörnsson,
hana langaði mig að sjá fyrst
eg var þar á næstu grösum, hana
þekti eg ekki persónulega, en
Benedikts og var hans því eigi , , ,. , , .,
leitað strax. Hríð var hinn Þekti hana i gegnum ntgerðir
næsta dag.
Á miðvikudag var tekið að
undrast um Benedikt og leit haf-
in að honum, en eigi bar hún
árangur. Á fimtudagsmorgun
var enn leitað og fanst lík Bene-
hennar í blöðunum, hún hefir
skrifað mikið og er hneigð til
ritstarfa. Hún tók mér ágæt-
lega og áttum við tal saman góða
stund, hún er kona djúpt hugs-
andi, hugsjónarík og trúkona
mikil, og lifir mikið í heimi and-
dikts þá um morguninn, eigi! ans> er hún að eg hygg> ekki á
langt frá bæjum í Skriðdal.
Hafði hann grafið sig í fönn og
stungið skíðum sínum og stöfum
á endann niður í skafl. Var ná-
lægt klukkutíma gangur að Hall-
bjarnarstöðum frá þeim stað
sem Benedikt hafði orðið til á,
en IV2—2 klukkutíma gangur
þangað, sem fylgdarmaðurinn
sneri tíl baka.
réttri hillu, en örlögin leiða
margan öfugar leiðir, hefði eg
trúað því að hún hefði kosið
mentaferil og ritstörf ef það
hefði verið á hennar valdi. Hún
sýndi mér bók sem hún hefir ný-
skeð látið prenta á íslandi, all-
stór bók með nokkrum skáldsög-
um “Þráðarspottar”; eignaðist
eg bókina þarna og hefi lesið
Lík Benedikts var flutt að hana en hefði þurft að Iesa hana
Mýrum í Skriðdal, og þaðan heim
til Hallormsstaðar í gær.
Benedikt Blöndal var fæddur
10. ág. 1883, sonur Ragnheiðar
Sigurðardóttur og Magnúsar
Blöndals umboðsm. í Stykkis-
hólmi, Benediktssonar bónda í
Hvammi í Vatnsdal, bróður Lár-
usar sýslumanns á Kornsá. —
Benedikt ólst upp hjá Páli
frænda sínum Blöndal, lækni í
Stafholtsey í Borgarfirði.
Benedikt fór ungur til náms í
bændaskólann á Hvanneyri, fór
síðan utan. Hann var þar við
nám í Askov, vann á dönskum
búgörðum og starfaði hjá eftir-
litsfélögum danskra bænda. Síð-
an stundaði hann nám við bún-
aðarháakólann í Klaupmanna-
höfn og lauk prófi vorið 1908.
Haustið 1908 gerðist hann kenn-
ari við búnaðarskólann á Eiðum
og síðar við alþýðuskólann þar.
Benedikt giftist Sigrúnu Páls-
dóttur Vigfússonar stúdents og
bónda að Hallormsstað árið 1918.
Stofnuðun þau sinni eigin hús-
mæðraskóla að Mjóanesi í Skóg-
um, um þær mundir, en Bene-
dikt lét af kenslu við alþýðu-
skólann. Var Benedikt síðán
kennari við húsmæðraskólann á
tvisvar til þess að geta um hana
dæmt, — hefir hún skrifað hana
í hjáverkum í látlausri baráttu
fyrir tilverunni, er óhætt að
segja að sögurnar jafnast vel á
við margt af svipuðu tagi sem
skrifað er á íslandi, sögurnar
eru fremur heimsádeila og yfir-
leitt heldur raunalegar, en hisp-
urslausar 0g vel sajrðar. Síðustu
sögunni í bókinni veitti eg sér-
stakt athygli: “Hávamál á Vöð-
um” er hún stutt, prýðilega
skrifuð, og hefir boðskap að
flytja sem er athyglisverður, og
sæmd fyrir hvern sem hefði
skrifað. ísl. ættu að kaupa þessa
bók, einlægni höf. á það skilið,
og bókin er vel þess verð að
hún sé keypt og lesin.
Þaðan fórum við inn til El-
fros, og heim til Jóhanns Mag-
núsar Bjarnasonar skálds. Var
nú sú stund komin sem eg hafði
lengi þráð, en það var að sjá
þennan hugljúfa rithöfund og
mannvin, sem nú situr rólegur í
kvöldkyrðinni, einn sá farsælasti
maður sem maður getur hugsað,
göfugt og fagurt lífsstarf að
baki og elskaður 0g virtur af öll-
um sem þekkja hann og líka
þeim sem hafa heyrt raust hans
í fjarska. í æsku lærði eg kvæð-
in hans “Sög^unarkarlinn” og
“Grímur frá Grund” og fleiri
kvæði sem komu út í blöðunum,
og í 40 ár hafa sögurnar hans
og ljóðin hans verið mér andlegt
j næringarefni. öll hans verk eru
1 þrungin fegurð og mannúð sem
Ihlýtur að hafa göfgandi áhrif á
| lesandann. Hann tók okkur með
j allri blíðu og þau hjónin bæði
og þarna átti eg bjarta sólskins-
stund, sólin skein um alt húsið
|Svo hvergi bar á skugga, allir
(illir andar fælast burt þar sem
i andrúmsloftið er svo hreint og
I heilnæmt.
| Hann er nú orðinn aldraður og
'heilsan á völtum fæti en ennþá
mun hann skrifa allmikið og
mikið mun hann eiga merkilegt
í handritum. Hann skrifar enn
listilega rithönd og sézt þar ekki
nein afturför, á hann marga
merkilega minjagripí frá vinum
og aðdáendum bæði hér og heima
og sýndi hann mér suma, kona
hans er hress og fjörug 0g lék
hún á als oddi, er hún eins
í anda eins og hann djarfmælt
og hreinskilin. Komustum við
ekki hjá því að þiggja kvöldmat.
Að skilnaði gaf hann mér eina
af sínum góðu bókum “Haust-
kvöld við hafið.” Sumar sög-
urnar hafði eg áður lesið, en nú
hefi eg lesið hana alla, eg þreyt-
ist aldrei á að lesa Magnús.
Um kvöldið komu til móts við
mig í Elfros þeir bræður Otto og
Einar Hrappsted, sem eitt sinn
voru hér 0g eg þekti frá fornu
fari, eru þeir bændur þar ekki
alllangt frá; hafði eg ekki séð
þá síðan um jólaleytið 1909 að
eg mætti þeim í Swan River er
eg var þar á ferð. Höfðum við
margs að minnast frá gamalli
tíð. Þeir voru unglings drengir
þegar þeir voru hér, litlir en
harðsnúnir og hafa þeir ekki
látið fyrir brjósti brenna og ætíð
vel bitið bein fyrir sig, sátum
við oS skröfuðum langt fram á
kvöld. Eru þeir bræður búnir
að vera lengi þarna í bygðinni,
komu þangað frá Swan River,
þar sem faðir þeirra var land-
rtámsmaður, hefi eg hugboð um
að þeim hafi farnast fremur vel,
þó síðastliðnu nokkur árin hafi
hnekt velgengni flestra, hefir
“moral” bænda verið alveg
undraverður í þessari vonleysis-
baráttu sem háð hefir verið s. 1.
8 ár, og þó nokkuð hafi batnað
sumstaðar s. 1. tvö ár þá er
framtíðarhimininn alt annað en
bjartur ennþá á sviði landbúnað-
arins.
Er leið á kvcMdið kvaddi eg þá
bræður og hélt út S'landsbygð-
ina. Sigurður félagi útvegaði
mér næturgistingu hjá manni
sem Páll Tómasson heitir, er eg
kom þar var bóndi genginn til
náða en konan vakti, átti eg þar
góða nótt. Eg fór árla á fætur,
var þá bóndi kominn á kreik,
jhafði eg aldrei séð hann áður,
er hann myndarmaður, og var
mér sagt hann væri söngstjóri
þar í bygðinni, hann spurði mig
hvert eg fengist við söng ennþá,
| sagðist hann hafa heyrt mig
jsyngja suður í Dakota fyrir
löngu síðan, en hann sagði sér
: sýndist að eg hefði breyst mikið,
! eg sagði honum að ef hann hefði
j einhverntíma heyrt mig syngja
jþá mundi hann aldrei hafa
gleymt því, sagði eg honum að
hér hlyti að vera einhver mis-
skilningur, því eg hefði aldrei
sungið, þótti mér fyrir að þurfa
að afþakka heiðurinn.
Kvaddi eg nú hjónin 0g þakk-
aði góðan greiða, keyrði nú til
Elfros, þar kom samferðafólkið
til móts við mig. Vorum við nú
5 á austurleið. í hópinn bættist
Valdimar Jo.hnson frá Wynyard
og Miss Borgfjörð þarna úr El-
fros bygðinni. Keyrðum við
strykið til Yorkton. Þar stöns-
uðum við fáar mínútur. Er við
vorum að leggja á stað, kemur
til okkar prestur í svartri hempu
og spyr hvert við séum á leið til
Manitoba, er allmikið fas á hon-