Heimskringla - 15.02.1939, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 15. FEB. 1939
HEIMSKRINGLA
5. SÍÐA
ur, en því hefir vlíðast hvar
hrakað að mun.”
Nú er enginn vafi á því, að
andlegt líf, þ. e. a. s. félagsstarf
er beinist að andlegum og menn-
ingarlegum viðfangsefnum, er
mjög á misjöfnum stigi í hin-
um ísl. nýlendum. Alstaðar
munu vera stórhópar af íslenzku
fólki, sem ekki finnur til milcill-
ar löngunar til þátttöku í því
starfi, nema endrum \>g eins,
þegar eitthvað sérstakt verður
til að vekja það til meðvitundar
um sjálft sig. Og til eru bygðir,
þar sem svo er ástatt, að alt ísl.
félagsstarf er lagt í rústir, eng-
in þjóðræknisfélög starfandi og
engir söfnuðir. Ráða því auð-
vitað bæði ytri ástæður, t. d. fá-
tækt, og innri ástæður, m. ö. o.
deyfð. Og sannleikurinn mun
vera sá, að ef allir, sem hlut eiga
að máli, hrista af sér mókið, og
nógu margir leggjast á eitt, er
furðu miklu hægt að koma til
vegar, þótt efni séu lítil. Sem
betur fer, eru líka margar ný-
lendur svo á vegi staddar, að
menn gera sitt bezta til að halda
uppi einhverri andlegri starf-
semi, þjóðræknis- eða safnaðar-
starfi, hafa íslenzkar samkomur
og messur, o. s. frv. Auðvitað er
þetta sumstaðar í molum, en þó
alstaðar betra en ekkj neitt. —
Fyrir örfáum árum áttu Vatna-
bygðirnar heima í fyrri flokkn-
um, að því er kirkjumálin snert-
ir. Þá var engin föst prests-
þjónusta í bygðinni, eins og Mr.
Oleson getur um í grein sinni.
Að vísu var ísl. prestur í aust-
asta hluta bygðarinnar, en í
mið- og vesutrhlutunum urðu
menn að láta sér nægja bráða-
birgðaþjónustur ýmsra heima-
trúboða, sem tóku að sér að
þjóna prestlausum söfnuðum
nokkra mánuði. — Nú er þó svo
langt komið að fimm íslenzkir
söfnuðir njóta stöðugrar ísl.
prestþjónustu árið um kring —
(einn ísl. söfnuður hefir enskan
prest), og hafa gengið í samband
sín á milli um þá þjónustu. —*
Þetta út af fyrir sig er auðvitað
engin sönnun fyrir því, að and-
legt líf Vatnabygða sé svo mikið,
að sérstakt orð sé á gerandi, en
það er sönnun fyrir því, að hér
er ekki um hnignun að ræða,
heldur framfarir frá því sem
áður var. Eg veit það manna
bezt, að mikið vantar á, að þátt-
takan í ísl. félagsmálum nái til
allra íslenzkra heimila, en hitt
fullyrði eg, að sá flokkur manna,
sem mest leggur á sig til við-
halds andlegri. mennigu, hann
tekur á sig byrðar og færir fórn-
ir, sem full ástæða er til að dást
að og viðurkenna. Og eigi að
fara að gera samanburð á
“deyfð” manna hér og í öðrum
nýlendum, er ef til vill ekki úr
vegi að taka tveggja sumra upp-
skerubrest með í reikninginn.
Mr. Oleson segir, að eg hafi
um tíma haft tröllatrú á því, að
hægt væri að fá kirkjufélögin til
nánari samvinnu, en þar hafi
verið við ramman reip að draga,
og nú muni eg vera farinn að
sjá, að það muni ekki geta lukk-
ast.
Þessi ummæli gætu skilist á
þann veg, að bæði kirkjufélögin
hefðu reynst mér örðug í þessu
máli. En sannleikurinn er sá, að
af hálfu sameinaða kirkjufélags-
ins hefir aldrei staðið á neinu.
Sú nefnd, sem eg óskaði að kos-
in yrði, var viðstöðulaust sett á
laggirnar, og á síðasta kirkju-
þingi, eftir að lúterska kirkju-
félagið hafði neitað að verða við
bón minni, var samvinnunefnd
kosin enn að nýju til. Það er að
vísu satt, að mér hefir reynst við
rammari reip að draga, en mig
nokkurntíma gat grunað, ekki
sízt eftir að eg hafði verið gestur
“júbil”-þingsins árið 1935, og
verið vottur að mörgu, sem þar
fór fram. En um það ætla eg
ekki að ræða að sinni. Mér dett-
ur ekki í hug að halda, að sam-
vinnu^hugsanin sé eins fjarlæg
lútersku fólki yfirleitt eins og
undirtektir kirkjuþinganna
benda til. Og þó kemur mér dá-
lítið undarlega fyrir sjónir, að
kirkjuþing ár eftir ár skuli snið-
ganga 2. grein í grundvallarlög-
um kirkjufélagsins, þar sem því
er lýst yfir að tilgangur þess sé
að sameina alla kristna söfnuði
af íslenzku þjóðerni. Annars
sýnast kirkjuþingin hafa mis-
skilið dálítið málaleitun mína.
Eg fór ekki fram á samvinnu við
hitt kirkjufélagið, heldur sam-
eiginlega athugun á því, hvort
slík samvinna gæti átt sér stað
í framtíðinni, og þá um leið,
hvernig henni skyldi hagað, ef
af henni yrði. Eg fór með öðr-
um orðum fram á viðtal. Af
vinsamlegum samræðum fulltrú-
Verið Velkomin
A Laugardags spilakvöldin
í Sambandskirkjusalnum
Næsta spilaskemtunin verður laugardagskvöldið 18.
febrúar. Byrjar á slaginu kl. 8!
Takið eftir: Spilaðar verða 20 hendur.
Verðlaun veitt á hverju kvöldi fyrir hæztu vinninga.
Að Bridge-spilinu loknu, verða frambornar kaffi-
veitingar. Þar á eftir fara fram ýmiskonar skemtanir,
Munið eftir hvað vel þér hafið skemt yður undan-
farna vetur á þessum spilakvöldum.
Undir umsjon yngri deild kvenna í Sambandssöfnuði.
The Saturday Night Club
i
i _
Nú þegar þér haldið hátíðlegt tuttugu ára afmæli
ÞJóÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
í VESTURHEIMI,
viljum vér benda á að borðhaldið verður
ánægjuegra ef þér notið
DREWRYS
FAMOUS STANDARD LAGER
“The Pride of the West”
anna vonaði eg svo, að sprottið
gætu góðfúsar tillögur, er lagð-
ar yrðu fyrir kirkj uþingin til af-
greiðslu. Og eg hefi ennþá trú
á því, að þetta geti tekist, ef
menn finna til ábyrgðar sinnar,
og láta ekki alt reka á reiðan-
um. Mr. Oleson er einn þeirra
manna, sem skilur, hvað er í
húfi, ef ekki er að þessu stefnt,
og nú á næstu árum er það hann
og aðrir frjálst hugsandi menn
; innan lúterska kirkjufélagsins,
sem sú skylda hvílir á, að fá
nýja stefnu viðtekna á kirkju-
þingum. Málefnið hefir enn
sama gildi og þegar eg fyrst bar
það fram, en það liggur í hluts-
ins eðli, að eg get ekki beitt mér
fyrir því á sama vettvangi fyr
en kirkjuþingið samþykkir að
eiga tal við mig og meðnefndar-
menn mina. En þá er eg líka
reiðubúinn að gera ennþá ítar-
legri grein fyrir tillögum mínum.
Það, að eg hefi lítið skrifað um
málið í seinni tíð, stafar því ekki
af því að eg hafi gugnað á því,
heldur af því að mér leiðist að
tala mjög lengi í einu við sjálfan
mig.
Eg get samt ekki skilið svo við
þetta mál, að eg geri ekki ofur-
lítið nánari grein fyrir því, hvers
eðlis sú samvinna er, sem eg hefi
í huga.
Kirkj uleg samvinna getur ver-
ið með þessu móti:
1. Milli einstaklinga.
2. Milli safnaða.
3. Milli kirkjufélaga.
Sem dæmi um fyrstu tegund
samvinnu má nefna all-marga
söfnuði og prestaköll, svo sem
Churchbridge, Argyle og Moun-
tain. Sumir menn í þessum
prestaköllum halda sennilega
ennþá fast við hinar gömlu játn-
ingar, sem lúterska kirkjufélag-
ið er bundið samkvæmt lögum.
Aðrir menn í sömu söfnuðum að-
hyllast skoðanir nýguðfræðinga,
jafnvel í mikilvægustu atriðum.
En allir þessir menn vinna sam-
an fyrir því, styðja sömu kirkju,
og hafa jafnvel sama prest. —
Þessi samvinna gerir það að
verkum, að prestarnir á
þessum stöðum hafa vinnufrið.
Nú liggur í hlutarins eðli, að sé
trúarleg samvinna manna með
ólíkar skoðanir óheilbrigð, væri
það hreinasta guðsþakkaverk að
kljúfa þessa söfnuði og forða
þeim frá villu síns vegar. En eg
efast um, að fólkið í þessum
bygðarlögum tæki því með þökk-
um, að eg eða aðrir kæmu þang-
að svo sem einn mánuð á ári til
að vorkenna þeim prestleysið,
auglýsa eftir fermingarbörnum
innan safnaða með fastri
prestþjónustu o. s. frv. — Aftur
á móti er reynsla fyrir því, að
aðkomuprestum er á þessum
stöðum sýnd vinsemd og gest-
risni, bæði af hálfu prests og
safnaða, þegar þeir koma til að
messa eða gera prestverk, sam-
kvæmt beiðni eða ósk einstakra
manna eða félaga, enda á það svo
að vera.
Sviþuð samvinna á sér einnig
stað meðal einstaklinga innan
Vatnabygðanna. Og við/hér er-
um farin að finna vel þá þýð-
ingu, sem slíkt hefir. Sem dæmi
má nefna hinn fjölmenna söng-
flokk, sem stundar starf sitt
prýðilega undir stjórn prof. S. K.
Hall, fyrv. organista lút. kirkj-
unnar í Winnipeg. Nú skulum
við segja, að einhverjum af-
bragðsmanni tækist að sannfæra
þenna hóp um það, að honum
bæri að skiftast í tvent og
syngja í tveim pörtum, fyrir tvo
litla söfnuði og í tveim kirkj-
um. — Mundi slíkt hafa örvandi
áhrif á kristilega söngment?
Er það ekki heppilegra, eins og
það er, að fólkið komi saman til
að syngja guði dýrð, án þess að
vera með nokkrar áhyggjur út
af því, hvort bassinn sé unitar-
iskur eða tenórinn lúterskur o. s.
frv. — Og ef svo er um kirkju-
sönginn, mundi þá ekki vera Mkt
ástatt um annað?
Samvinna milli safnaða kemur
næst. f mínu prestakalli eru
tveir lúterskir söfnuðir, að vísu
báðir utan kirkjufélagsins, —
einn sambandssöfnuður, og tveir
“söfnuðir”, sem hafa ekki ennþá
skoðað sig beinlínis sem söfnuði,
heldur samtök manna, sem verið
hafa í báðum kirkjufélögunum.
—Að fá reynslu fyrir því, að
slíkt starfssamband er mögulegt,
hefir síður en svo veikt trú mína
á því, að nánari samvinna geti
átt sér stað milli kirkjufélag-
anna. Sú reynsla kemur alveg
heim við reyslu mína sem is-
lenzks þjóðkirkjuprests.
Megin skilyrðið fyrir nánari
samvinnu kirkjufélaganna er
það, að menn fáist til að líta á
fólkið og kirkjuna, eins og hún
er, en ekki eins og hún var, þeg-
ar núverandi gamlir menn voru
ungir. Hér er ekki um það að
ræða að knýja neina menn til að
hætta við að vera það sem þeir
eru. Það er heldur ekki mín
hugmynd að leggja niður kirkju-
félögin, heldur að allir ísl. söfn-
uðir, innan þeirra og utan, haldi
höndum saman um það, sem eru
sameiginleg mál allrar íslenzkrar
kristni. Slíkt innbyrðis samband
mundi og gera auðveldara sam-
starf við hina ísl. þjóðkirkju.
Eg vil enda mál mitt á því að
taka undir með Mr. Oleson um
það, að framtíð ísl. kirkju sé
undir því komið, að mönnum
skiljist þetta. En nú veltur mest
á því, að honum og öðrum frjáls-
lyndum, lúterskum mönnum tak-
ist á næsta kirkjuþingi að fá
kirkjufélag sitt til að taka í
hönd, sem útrétt hefir verið í
þrjú ár.
Jakob Jónsson
ÍSLANDS-FRÉTTIR
Sjófuglar á hrakningi
Samkvæmt bréfi, sem blaðinu
hefir borist frá Ingimundi Ás-
geirsyni á Reykjum í Lundar-
reykjadal í Borgarfjarðarsýslu
flæktust hópar af haftyrðli þar
suður í dalina í norðanveðrinu
mikla um áramótin. Flestir
fuglanna hafa drepist og hafa
hræ þeirra fundist við árnar í
Lundarreykjadalnum, en þó öllu
meira við Skorradalsvatn. Þetta
er mjög fágætt, en hefir þó kom-
ið fyrir áður. í gömlum heim-
ildum er þess getið, að haftyrðla
hrakti suður um Borgarfjörð og
varð vart að Hvítárvöllum. Þó
nokkrum sinnum hefir komið
fyrir að fundist hefir hræ eins
og eins. Samkvæmt frásögn
Bjarna Sæmundssonar náttúru-
fræðings í riti sínu, Fuglunum,
verpa haftyrðlar aðeins á tveim
stöðum hérlendis, í Grímsey og
Skorravíkurbjargi.—17. jan.
* * *
Útflutningur ýmissa afurða
í desembermánuði nam út-
flutningur ýmissa afurða lands-
manna, ávo sem hér er talið. Töl-
urnar eru teknar á víð og dreif
úr nýútkominni bráðabirgða-
skýrslu Hagstofunnar.
Af verkuðum saltfiski nam
útfl. 3,923,320 kg. fyrir kr. 2,-
068,110, en alt árið 20,170,420
kg. að verðmæti kr. 10,245,910.
Af harðfiski voru í des. flutt
út 63,010 kg. fyrir 33,080 kr., en
á öllu árinu 460,000 kg. að verð-
mæti 282,540 kr.
22,496 tn. af síld voru flutt út
fyrir 837,590 kr., en á öllu árinu
nam þessi útflutningur 334,510
tn., fyrir kr. 9,513,990 kr. Af
síldarolíu voru flutt út 2,855,330
kg. fyrir kr. 644,202, en á öllu
árinu 21,539,710 kg. fyrir 5,233,-
730 kr.
Á árinu hafa verið fluttar út
13,833 rjúpur fyrir kr 8,890, þar
af í desember 4,600 rjúpur fyrir
3,590 kr.
146 refaskinn voru flutt út í
des, bg fengust fyrir þau 16,380
kr. Hafa þá alt árið verið flutt
út 751 skinn fyrir kr. 63,760.
—Vísir, 20. jan.
* * *
Nýjar bækur eftir íslenzka
rithöfunda á leiðinni
Gunnar Gunnarsson skáld hef-
ir sem stendur skáldsögu í smíð-
um. Gerist hún á íslandi á síð-
ari árum og fjallar hún aðallega
um flóttann úr sveitunum til
bæjaranna. — Samningu skáld-
sögunnar er vel á veg komið.
Upphaflega hafði verið ráð fyrir
því gert, að bókin kæmi út s. 1.
haust, en útgáfunni var frestað
vegna íslandsferðar Gunnars. —
Þér *em notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
BlrgOlr: Henry Ave. Bwt
Sími 95 551—95 562
Skrtfstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - CÆÐI - ÁNÆGJA
Sagan á að heita “Lavtryk over
Island.”
Halldór Kiljan Laxness, sem
nú dvelst í Kaupmannahöfn,
vinnur að skáldsögu, sem er
framhald á “Höll sumarlands-
ins”, en Halldór hefir einnig
aðra skáldsögu í smíðum.
Þorbergur Þórðarson, sem frá
því í sept. s. 1. hefir dvalist í
Kaupmannahöfn, hefir lokið við
samningu nýrrar bókar.
Frá Guðmundi Kamban, sem
einnig er í Kaupmannahöfn, má
og vafalaust vænta nýrrar bók-
ar, áður en langt um líður, en
hann er sem stendur önnum kaf-
inn við að undirbúa leikrit sitt
“Tidlöse Dragter”, til sýningar á
Konunglega leikhúsinu. Hefir
hann sjálfur leikstjórnina með
höndum.—Alþbl.
* * *
Læknaskifti
Torfi Bjarnason frá Ásgarði,
sem verið hefir héraðslæknir í
Miðfjarðarhéraði í nokkur ár,
hefir verið skipaður héraðslækn-
ir á Sauðárkróki. Miðfj.læknis-
hérað hefir nú verið auglýst
laust til umsóknar og er umsókn-
arfrestur til 15. febrúar næst-
komandi. Jóhannes Björnsson
þjónar embættinu þar til það
verður veitt.—10. jan.
“Pabbi! Hvernig stendur á
því, að það vaxa engin hár á
höfðinu á þér?”
“Það er vegna þess, að eg
hugsa svo mikið, barnið mitt.
Hörundið, sem næst er heilanum,
hefir aldrei næði til að hvilast,
og þess vegna vaxa þar engin
hár.”
“Já, nú skil eg hvers vegna
mamma er ekki með skegg.”
NÝIR debonair skór
Eaton merktur skófatnaður
Sniðnir af meisturum sem vita hvað vel fer á
fæti — með nettum ristarböndum, “Dutch Boy”
hælum, svartir, bláir og úr rauðavínslituðu kiðl-
ingsskinni (sem myndin sýnir) . . . sniðnir upp
að fr^man en stungnir eins og ilskór úr svörtu
eða klaret lituðu mjúku kiðlingsskinni -— einnig
kastaðir ilskór, með langri tungu, og hliðböndum
úr grænu mjúku kiðlings-
skinni. Stærðir eru frá 3(4
upp í 9; breiddir AA upp í C.
Parið .J................
KvenskóadeUdin, á öðru gólfi, Hargrave
ígu, og nnoDonaum
$5.00
rf'T. EATON C?
LIMITED
WKen Quality Counts
Canada Bread Wins
Það er aðeins með einu móti sem vér getum gert oss grein fyrir hinum öra
vexti félags vors, frá því það byrjaði og varð stærsta brauðgerðarhús í
Canada. Það er fyrir það að vér höfum ávalt lagt vörugæði til grundvallar
rekstrinum. Þeim hefir sífelt fjölgað sem sannfærst hafa um, að orðin
“CANADA BREAD” þýða “VÖRUGÆÐI”. Með því hafa daglega nýir
skiftavinir bæzt við tölu kaupenda vorra.
Hvar sem þú ferðr heyrirðu menn tala um
TWISTED BUTTER NUT
brauð Canada Bread félagsins
Hefirðu reynt það? Ef ekki, þá náðu í hleif í dag frá brauðmanni vorum
eða símið á skrifstofuna og 'það skal verða sent sérstaklega
SIMIÐ
39 017
CANADA BREAD COMPANY LIMITED
FRANK HANNIBAL, ráðsmaður
PIES CAKES COOKIES ROLLS SWEET GOODS
SIMIÐ
39 017
“"Z?£0UALITY On NAME Okl'