Heimskringla - 08.03.1939, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 8. MARZ 1939
HEIMSKRINGLA
5. SfÐA
laun í staðinn? Eða hvemig
eigum við að ala upp fleiri börn,
þegar við höfum að eins eina
stofu 10 og 8 fet að stærð fyrir
alla fjölskylduna að búa í?”
“Hvað gerir það til?” svarar
Stalin þessum hússtjórnar vand-
kvæðum. “Hugsjóninni verður
að halda vakandi, uns hún verð-
ur félagslegur og stjórnfræðis-
legur raunveruleiki, sem þrjú
hundruð miljónir Rússa hafa
helgað sér.”
Auðvitað falla sumar skoðan-
ir og hugmyndir við veginn án
þess að olla honum nokkurra ó-
þæginda. “Þetta var nú aðeins
gert fyrir heimskingjana”, segir
hann þá. En þegar öll kurl
koma til grafar þá er stjórn
Stalins einstæð í sögunni. Það
gefur að líta myndir af honum
um öll ráðstjórnarríkin, sem eru
yfir 8 miljónir fermílur að stærð.
Á ríkishátíðum eins og t. d.
1. maí og 7. nóvember, eru geysi-
stórar myndir af Stalin límdar á
hæstu stérhýsi í borgunum.
Við mig sagði hann:
“Fólk vort enn sem komið er
verður að ihafa einhvern dýrðl-
ing til að dáðst að og nú vill svo
til að það er mín eigin persóna.”
Árið 1937 voru útgjöld ráð-
stjórnarríkjanna á fjárlögunum
93 biljónir rúbla. Þessa gífur-
lega upphæð fer hraðvaxandi
með ári hverju. Þarna má sjá,
hve mikla byrði hervarnirnar
leggja á herðar hins kommún-
iska ríkis.
Stanley Baldwin, fyrv. forsæt-
isráðherra Breta, sagði um það
sem hann nefndi hinar tvær
andstæðu öfgastefnur: komm-
únisma og fasisma: “Báðar
þessar stefnur,” sagði hann “eru
andstæðar og fjarstæðar frjáls-
um mönnum og þér getið eigi
grætt þær á kerfi v,ort fremur
en þér gætuð grætt Síberíu
krabba á fornt eikartré.”
Páfinn notaði dálítið fágaðri
skilgreiningu um Marxismann,
en skoðunin var sú sama.
Það er ef til vill af þessari á-
stæðu að Stalin hefir brýnt fyrir
sendiherra sínum í Lundúnum,
Ivan Maisky, að vara heiminn
alvarlega við stórstríði og þá
sérstaklega gegn ráðstjómar-
ríkjum Rússlands. “Eg er ekki
að skýra frá neinum röngum
hernaðarfræðislegum staðhæf-
ingum,” sagði þessi rússneski
sendiherra við mig, “þegar eg
segi, að vér höfum gert landa-
mæri vor að austan og vestan
ósigrandi, með rammgerðum
víggirðingum, öflugum landher
og flugher, sem búinn er hinum
fullkomnustu hervæðum til sókn-
ar og varnar.”
Stalin hefir sjálfur oft horft á
heræfingar “rauða hersins,” alla
leið frá landamæraborginni
Minsk á landamærum Póllands
og Rússlands til Vladivostock á
Kyrrahafsströndinni, og frá Len-
insgarði að norðan suður til
Tiflis í Kákasus. Og að slíkum
heræfingadögum enduðum, komu
þeir hermarskálkarnir Voroshil-
ov, Tuchachevsky, Yegerov og
Budyanny, hinn vinsæli riddara-
liðsherforingi saman með er-
lendum fulltrúum til að heyra
skoðun þeirra á herbúnaði þeirra
(Rús*:anna). Eins og kunnugt
er, sagði Hitler ríkiskanslari
stjórnarráði sínu: “Vér vitum,
að her Rússlands á friðartímum
nemur einni miljón og þrjú
hundruð og fimtíu þúsundum,
en ef til ófriðar kemur geta þeir
á skömmum tíma kallað saman
og hervætt seytján miljónir og
fimm hundruð þús. manna. Svo
hafa þeir stærstu hervagna og
flugheri í nokkru einu landi.”
Yfirhershöfðingi A. P. Wavell
frá Stóra-Bretlandi, ásamt hers-
höfðingjunum, Loiseau frá
Frakklandi og Luza frá Czecho-
Slóvakíu, sem allir voru við-
staddir hersýningar Rússanna,
og allir eru auðvitað sérfræðing-
ar í hernaði, voru samdóma um
það, að hinn mikli her Stalins
hefði sýnt undraverða tækni,
einkum í því að steypa sér nið-
ur í fallhlífum úr þúsundum
flugvéla og gætu þannig komið
óvinunum að baki án nokkurs
fyrirvara.
Nýir vegir hafa verið lagðir
um stór svæði, þar sem áður
voru engar brautir. Nýjar járn-
brautir lagðar, svo mörgum þús.
mílna skiftir, og óteljandi flug-
vélastöðvar reistar víðsvegar
um landið.
“Vér ættum að reynast góðir.
kennarar, vér Bolsar”, heyrði
eg Voroshilov segja gremju-
lega. “Og þegar óvinirnir sækja
oss heim, þá skulum vér kenna
þeim svo beizka lexíu, að þeir
vari barnabörn sín við að stíga
aldrei framar fæti á landareign
Sovét-ríkjanna.” Hið rétta nafn
á þessum vopnaða húsráðanda
er: hinn rauði her verkalýðs og
bænda, og ey skammstafað:
R.K.K.A., sem er stytt úr sínu
rússneska heiti. Sem stendur
eru um 40% af verkalýðsmönn-
um í hernum og 60% bændur,
en af þeim aftur níu tíundu
hlutur frá sameignarbúunum. —
Hlutverk þessa hers útskýrði
Lenin sem hér segir:
“Að læra hernaðarlistina, sem
ráðstjórnarríkjunum er nauð-
synlegt, ekki til að drepa bræður
vora og systur, verkalýð annara
landa, heldur til að binda enda á
auðvaldskúgun, fátækt og öll
stríð.” Stalin hefir eigi brugð-
ist vonum Lenins með að efla
þetta nauðsynja vopn. Fyrsta
maí ár hvert gengur herinn
skrúðgöngu, og þá hrópa að
minsta kosti fimtíu þúsundir
hermanna hernaðareiðinn á
rauða torginu og bergmálið
dunar alla leið frá yztu múrum
Kremlin hallarinnar.
Hinar einu aðfinslur frá er-
lendum sendiherrum, igem eg
heyrði, komu frá Hiko Sabur
Hata, herforingja, sem var full-
trúi Japana í Moskva. Honum
fórust orð á þessa leið:
“Það er langt bil iá milli her-
búnaðarins og persónulegrar
þekkingar. Með öðrum orðum
þá er í rauða hernum eins og í
verksmiðjum á Rússlandi, skort-
ur á vísindalegri og verkfræðis-
legri sérþekkingu.”
En Josef Stalin sér hættulegri
og jafnvel nálægari. óvini Vofa
yfir Rússlandi en hinar voldugu
miljóna herfylkingar Japana og
Þjóðverja. Eg set hér niður orð
hans sjálfs eins og hann skilur
uppreisnarandann að meira eða
minna leyti í öllum löndum sem
róttæka og varanlega andstæðu
gegn hinu kommúniska stjóm-
málakerfi. Honum sagðist svo:
“Stéttabarátta og spellvirkja-
samsæri, ásamt kænum spæjara-
vef og morðsamsærum, ,verða
landlægar plágur með oss eins
lengi og Sovét ríkin, sem ná
yfir einn sjötta af yfirborði
jarðar eru umkringd af auð-
valdsríkjum sem ná yfir hina
fimm sjöttu hluta af yfirborði
hnattarsins. Þessi þjóðríki bíða
aðeins eftir tækifærinu til að
ráðast á oss og sigra oss.”
Persónulega verður að kynnast
alræðismanni Rússa til að .trúa
því, hversu ótrúlega hreinskil-
inn og einlægur hann getur ver-
ið.
Sem kunnugt er, ásakaði hann
og deildi harðlega á marga
flokksleiðtoga sína fyrir veik-
leika er þeir hefðu sýnt með því
að láta blekkjast og falla í snöru
bæði sinna eigin þjóðbræðra og
erlendra áhrifa. “Það veldur
mér hrygðar,” sagði hann, sem
fram hefir komið fyrir skömmu,
að á meðal vor hafði risið upp
allstór hópur háværra skrumara.
Margir þessara manna höfðu
hinn ágætasta mann að geyma,
en sigur vor og framfarir steig
þeim til höfuðs, svo að þeir ugðu
eigi að sér og voru orðnir fyr en
varði verkfæri í höndum eyðing-
araflanna til að grafa undan
skipulagi voru. Þrátt fyrir hæfi-
leika sína og mannkosti, voru
þeir orðnir samkvæmt lögum
landsins dómsekir um landráð
NOKKRAR VÍSUR
NÝI LEIÐTOGINN
Nú á að þvo vorn þjóðarskrokk
Þörfin er brýn fyrir ríka og snauða.
Hann Móses annar er nú með flokk,
Sem ekki á að drukna í hafinu rauða.
TVISVAR VERÐUR GAMALL MAÐUR BARN
Ungur vera annað sinn
Er allra karla gaman
Þó að fjör og fríðleikinn
Falli varla saman.
æft ís-hockey nokkrum sinnum
að undanförnu og síðast í gær.
Ef ísinn á pollinum helst eitt-
hvað áfram verður efnt til inn-
anfélagskepni í þessari íþrótt,
en þeir, sem stunda hana, þykir
það hin bezta skemtun.
—Vísir, 31. jan.
LIFSTRAUMAR
i -----
Þó alt oss virðist vera í kyrð
Hjá verund himin geims,
Þá utan úr rúmsins ægi-firð
Berst æðasláttur heims.
Þér sem notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO., LTD.
BtrgfBlr: Henry Ave. Emt
Sími 95 551—95 562
Skrtfstofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
FJÆR OG NÆR
Bréf
ALLRA VEÐRA VON
Veður ljótt og kólgu kalt,
Kveður þrótt úr tónum.
Von og ótti vega salt,
í vetrarnótt og sujónum.
S. E. Björnsson
og svæsin byltingasamsæri. Eina
úrræðið var að hefjast handa og
gera hina róttækustu rannsókn
og grafa fyrir allar rætur and-
syltingarinnar bæði hér helma
og erlendis.
Útlendar þjóðir hafa orðið
mjög forvitnar og undrandi, að
oss skuli hafa hepnast þetta.
Sjálfar snúast þær í hring í
svipaandi samkepnisiðu. Og all-
ar færast þær í áttina til stór-
stríðs sem einu leiðina út úr
vegleysunum. Fyrir því verð
eg að skora á alla borgara sovét-
ríkjanna að fórna öllu, jafnve!
heilsunni eins og peningunum
fyrir hið mikilvægasta hlutverk
vort, að gera varnir vorar örugg-
ar. Ef oss hepnast það, þá verð-
ur ekkert stríð. Ef að hinu
leytinu þjóð vor bregst skyldu
sinni, þá mun hið yfirvofandi
stórstríð skella á oss. Komi
slíkt fyrir, getur farið svo, að
hið nýfundna frelsi vort, sem
vér höfum ieitað lengi að og
lagt mikið í sölurnar fyrir, verði
oss glatað að eilífu.”
------Endir-------
Leikrit
Eg vil biðja alla þá, sem lán-
að hafa leikrit hjá mér, að skila
þeim, sem allra fyrst.
Árni Sigurðsson
878 Sherburn St., Winnipeg
Sími 38 513
ÍSLANDS-FRÉTTIR
Heimssýningin og
boranirnar á Reykjum
Reykjavíkurbær |hefir ékveð-
ið að hafa til sýnis í sýningar-
skála íslands í New York tákn-
mynd af borunum eftir heita
vatninu á Reykjum.
Myndin sýnir hvernig borun-
um er hagað og umhverfið þar í
grend, og ætti hún að gefa út-
lendingum allgóða hugmynd um.
það, sem hér er að gerast í þessu
efni, því að ekki er laust við að
þeir hafi heldur íáránlegar hug-
myndir um það, ekki allfáir.
Teikninguna mun Halldór
Pétursson gera. Hann útskrif-
aðist úr Kunsthaandværkskolen
í Kaupmannahöfn á s.l. vori með
ágætiseinkunn.—Vísir, 4. feb.
* * *
Akureyrarpollur lagður
Akureyrarpollur er allur lagð-
ur landa á milli og skifti skauta-
fólk á ísnum hundruðum í gær.
Er svellið slétt og gott og ó-
venjusterkt með austurlandinu,
þótt þar séu vakir á stöku stað,
og því hentara að fara varlega.
Annars kemur það mjög sjaldan
fyrir að álinn meðfram austur-
landinu leggi, með því að þar
rennur Eyjafjarðará og er
straumþunginn mjög mikill.
Skautafélag Akureyrar starf-
ar af miklu kappi og hefir m. a.
“Eg bið þig guð . . .”
Flutt á samkomu Jóns Trausta lestrarfélagsins í
Blaine, Wash., 17. febrúar s. 1.
Forðast maður heimsins véla veg,
Ef viðnám gefst í lífsins trylta straum
Því ærsla-gleðin, hún er hættuleg
En hjartað unir bezt í ljúfum draum.
%
Svo mælti hinn aldni þulur þrátt við mig.
Eg þögull sveinninn hlýddi mál hans á;
f gæfuleit á grýttum æfi-stig
Geng um hrjóstrin einverunni hjá.
Eg heyri lífsins hljóða andardrátt
í húmsins svölu, mildu aftanró
Það töfraveldi heillar hugan brátt,
Er heilög kyrðin blessar land og sjó.
Hér hljóðnar stuna og heimsins fárátt tal
Er hinstu geislar kveðja berjalaut
Og húmið byrgir hélugráan val
Haustsins marglitt, fölnað blóma skraut.
Hvað heyri eg þar frá háum birki meið?
Eitt hljóð svo sárt, er gegnum myrkrið berst;
Eitt bænarkvak um björg í dauðans neyð
Það brjóst mitt klýfur gegnum hjartað skerst.
Þar barnið grætur vilt á varga slóð
Einn voða soltinn úlfur gegnir því.
Eg sjálfur kemst í vargsins vígamóð
Hið veika til að styðja og bjarga því.
Á burtu með þig sjálfelsk svika værð,
Er sefjar hugann mitt í dagsins önn;
Hver aldalýgi á ótal bókum lærð,
Er altaf gleymir dýrsins blóðgu tönn.
ó blíði guð, eg bið þig ei um náð,
Að bjarga mér frá heitri vítisglóð,
En meðan aðrir eru úlfabráð
Mér aðeins gefðu styrk og hetju móð.
H. E. Johnson
Og gleðisólar bjarminn blítt
Oss berst frá andans heim,
Því lífsins ylur andar þýtt
Frá orkulindum þeim.
f andans rjóðri ræktast blóm,
Er ranna létta farg,
Og lífrænt afl að lífsins dóm,
Oss leiðir af sandi á bjarg.
Sá létti, þýði lífsins blær
Er laufgar andans svið,
Er segulafl er lífið ljær,
Svo lífs til finnum við.
Um sinnið streymir sólskinstíð
í samhljóm al-líf við;
Og jörðin öll hún angar fríð
Af orku, von og frið.
M. Ingimarsson
HITT OG ÞETTA
Sambandssitjórninni þykir
eitthvað athugavert við að á-
byrgjast bændum verð á hveiti,
en hikaði ekkert við að ábyrgj-
ast Brenbyssusmiðunum miljón
dollara gróða af starfi þeirra.
Stephans G. Stephanssonar,
fyrsta bindi, er nú komið vest-
ur. Er bókin til sölu hjá Mag-
núsi Peterssyni bóksala, 313
Horace St., Norwood, Man., og
hjá dr. R. Péturssyni á skrif-
stofu Heimskringlu. Verðið er
$1.75. Ágætari og verðmætari
bók er ekki hægt að hugsa sér,
en þessa. Skrifið sem fyrst eft-
ir henni.
* * *
íslendingar!
Þér sem eruð bókamenn og
bókavinir! Munið eftir því, að
þér aukið þægindi yðar, og
prýðið alt í kring um yður, með
því, að láta binda og gylla bækur
yðar. Þá þurfið þér ekki annað,
en að renna augunum yfir kjöl-
inn á bókunum, til þess að finna
bókina, sem þér þurfið á að
halda. Sendið því bækur yðar,
sem fyrst, í band eða viðgerð,
til Davíðs Björnssonar að
“Heimskringlu”. — Stafirnir
þryktir í gull eða silfur á kjöl-
inn, eftir því sem óskað er. —
Miklu efni úr að velja í mörgum
litum. Verkið vel af hendi leyst.
“Hvernig gengur það með
liðagigtina?”
“Hún veldur mér sársauka,
sjúkrasamlaginu útgjöldum, en
lækninum mikillar ánægju.”
* * *
Enskur bakarameistari, Mr.
Goddard, bakar brauð, sem held-
ur sér sem nýtt á mörg ár. Eftir i
baksturinn smyr hann brauðin
með einhverskonar efni, sem1
enginn hefir komist á snoðir um 1
hvað er, — því það er leyndar-
málið hans. — Brauð, sem hann
bakaði fyrir 15 árum, eru enn í
dag sem ný.
Þekt brauðgerð í London hefir |
boðið að kaupa þessa uppgötv-
un hans fyrir 4000 krónur, en
hann fæst ekki til að selja.
American Chemical Society
hefir einnig fengist við tilraunir
til að geyma brauð sem nýtt, en
án verulegs árangurs. Helsta
ráðið var að frysta þau, en á
tíunda degi kom af þeim óbragð,
— auk þess sem þau höfðu þann
ókost, að það þurfti að þíða þau.
* * *
Kvikmyndataka í eðlilegum
litum fer stöðugt í vöxt. f Hol-
lywood og London verða alls 39
kvikmyndir í eðlilegum litum
teknar á þessu ári.
* * *
Jón litli segir við pabba sinn:
Heyrðu, pabbi, ef þú ekur bíln-
um þínum út af veginum svo
hann eyðilegst viltu þá gefa mér
flautuna ?
Jóns Sigurðssonar félagið I.O.
D.E., hefir beðið “Heimskr.” að
minna fólk á, sem ekki hefir enn
eignast bókina “Minningarrit
íslenzkra hermanna”, sem félag-
ið gaf út fyrir mörgum árum
síðan, að enn gefist því kostur á
að eignast bókina, því fáein ein-
tök eru enn eftir óseld hjá for-
seta félagsins, Mrs. J. B. Skapta-
son, 378 Maryland St., Winni-
peg. Bókin kostaði upphaflega
$10.00 í góðu bandi, en er nú
færð niður í þriðjung þess
verðs, auk burðargjalds. Pant-
anir ætti að gera sem fyrst, því
ólíklega endist upplagið lengi úr
þessu.
* * *
Barnasöngflokkur íslendinga
í Winnipeg
Barnasöngflokkar tveir er R.
H. Ragnar hefir æft efna til
hljómleika í Fyrstu lút. kirkj-
unni á Victor St., föstud. 17.
marz n. k. Börnin syngja ein-
göngu íslenzk lög er R. H. Ragn-
ar hefir sérstaklega raddsett
fyrir börnin. Strengjahljóm-
sveit Pálma Pálmasonar og
Gunnar Erlendsson pianisti
leika með flokkunum. Aðgöngu-
miðar kosta 35c fyrir fullorðna
og 25 cent fyrir börn og eru til
sölu hjá meðlimum barnaflokk-
anna, meðlimum Karlakórs ís-
lendinga í Winnipeg, Thorlak-
son & Baldwin “Watch Shop” og
Steindór Jakobsson “West End
Food Market”.
Verið Velkomin
A Laugardags spilakvöldin
í Sambandskirkjusalnum
Næsta spilaskemtunin verður laugardagskvöldið 11.
marz. Byrjar á slaginu kl. 8! v
Takið eftir: Spilaðar verða 20 hendur.
Verðlaun veitt á hverju kvöldi fyrir hæztu vinninga.
Að Bridge-spilinu loknu, verða frambornar kaffi-
veitingar. Þar á eftir fara fram ýmiskonar skemtanir.
Munið eftir hvað vel þér hafið skemt yður undan-
farna vetur á þessum spilakvöldum.
Undir umsjon yngri deild kvenna í Sambandssöfnuði.
The Saturday Night Club