Heimskringla - 04.10.1939, Qupperneq 6

6. SíÐA
HEiMSKRINGLA
WINNIPEG, 4. OKT6BER 1939
Brögð í tafli
“Nei, hvað mér þykir mjög vænt um að
sjá yður Mr. Ducaine. Þér eruð sjaldséður
gestur. En ykkur er það ekki alvara að sitja
hér án þess að kveikja upp í arninum. Teið er
alveg til inni í borðstofunni. Komdu með Mr.
Ducaine, Blanche.”
Eg rétti henni hendina. “Mér þykir það
slæmt að eg get ekki beðið lengur Mrs. Moyat.
Og verið þér sælar Miss Moyat.”
“Þér eruð þó ekki að fara,” sagði hún blíð-
lega.
“Eg er hræddur um að eg megi til með
það. Eg hefði átt að vera kominn til Row-
chester fyrir löngu síðan. En við erum svo
nánir nágrannar, að varla líður á löngu þangað
til við sjáumst aftur.”
“Jæja eg hélt að þér þyrftuð ekki að flýta
yður svona,” sagði Mrs. Moyat og hörfaði út úr
stofunni. “Blanche reyndu að fá Mr. Ducaine
til að bíða. Faðir 'þinn kemur heim snemma í
kvöld,” sagði frúin að skilnaði.
“Eg held að Mr. Ducaine hafi ákveðið að
fara,” sagði Miss Moyat. Hún gekk með mér
út í forstofuna, en ekki vildi hún taka í hendina
á mér_er eg kvaddi. Hún var næstum grát
brosleg í útliti. Eg held að ef öðru visi hefði
staðið á, þá hefði eg hlegið að henni. Eg hafði
aldrei á æfi minni sagt nema fáein orð við
hana í kurteisisskyni. En eg var orðinn tauga-
veiklaður og tók þetta alvarlega. Eg gekk
niður strætið, en hún stóð í opnum dyrunum,
eins og til að gefa mér tækifæri til að snúa
aftur ef eg vildi. Eg leit við á horninu og veif-
aði hendinni í áttina til hennar. Það var eitt-
hvað ógnandi í hinu þögula látbragði hennar,
er hún stóð þar og horfði á eftir mér, starandi
augum undan hnykluðum brúnum og lét eigi
svo lítið að svara kveðju minni.
XXIII. Kap.—Mostyn Ray gefur skýringu.
Eg gekk beint heim að húsinu og læsti skjöl-
in inni í hinum miklapeningaskáp. Eg hafði
vonað að sleppa, án þess að hitta Ray eða Lady
Angelu, en er eg kom út í ganginn komu þau
út úr billiard-herberginu. Lady Angela sneri
sér að mér og spurði mig áköf: “Hafið 'þér
séð Blenavon lávarð í dag?”
“Eg hefi eigi séð hann í nokkra daga, Lady
Angela,” svaraði eg, en Ray sagði eitthvað við
hana, sem eg gat ekki heyrt. Hún kinkaði kolli
og fór í burtu frá okkur, en Ray mælti:
“Það virðist, sem þetta ástúðlega unga
prúðmenni hafi lent í klónum á hafgýgjunni í
Braster Grange, svo eg held að bezt væri fyrir
okkur að fara og sækja hann.”
“Þakka yður fyrir,” svaraði eg “en eg fékk
alla þá viðkynningu, sem mig langar í þaðan,
í gækveldi.” Lady Angela, sem hafði gengið
yfir anddyrið, tók nú fram í fyrir mér:
“Þér hafið alveg rétt fyrir yður Mr. Du-
caine, en þetta er ekki skemti heimsókn. Eg
er viss um, að bróður minn mundi aldrei dvelja
þar svona lengi, væri hann sjálfráður. Eitt-
hvað hlýtur að hafa komið fyrir hann.”
“Við skulum þá fara að sjá hvert svo er,”
saggði Ray. “Komið líka Ducaine.”
Eg hikaði en Lady Angela leit á mig svo
biðjandi að allar mótbárur hjöðnuðu. Eg mundi
hafa gengið inn í sjálft víti fyrir annað slíkt
augnaráð. Við Ray lögðum nú af stað, og
það leið ekki á löngu áður en eg létti á sam-
vizkunni og sagði: “Ray ofursti. Þegar við
hittumst í morgun, þá gerðuð þér tvær yfir-
lýsingar sem báðar voru ósannar.”
Ray tók 'upp pípuna sína og tók að
troða í hana á sinn hægláta hátt.
“Haldið þér áfram,” mælti hann, “hvað
sagði eg?”
“Þér sögðust hafa komið frá Lundúnum
með dagblaðalestinni [ morgun, og þér sögðust
hafa særst í bílslysi í gærkveldi.”
“Þetta var hvorttveggja lýgi, sagði hann
með kuldalegri kátínu. Heimskuleg lýgi og
eg hata að ljúga. Þetta bílslys hefir hlotið að
vera býsna ótrúlegt.”
“Já, heldur það,” svaraði eg.
Hann tók út úr sér pípuna og tróð ofan í
hana með fingrinum og sagði: “Eg kom hingað
ofan eftir á sömu lestinni og þér, og brotið
höfuð mitt og handleggur eru yðar handaverk.”
“Það var það sem eg hélt, og finst mér að
eg verði að fá útskýringu á þessu.”
“Það skuluð þér fá fyrst þér krefjist þess.
f stuttu máli þá skildumst við fyrir framan
klúbbinn minn þegar klukkan var fimm mínút-
ur eftir níu.”
“Já!”
“Eg sá strax að njósnari var á eftir yður,
því að eg sá mann, sem hékk á gangstéttinni
til að hlera eftir því, sem þér sögðuð við vagn-
stjórann yðar, og þér voruð tæpast komnir af
stað, þegar hann hóf eftirförina. En eg sá
ekki framan í hann fyr en hann hallaði sér
áfram í vagninum. Þekti eg þá, að hann var
einn af háskalegustu samverkamönnum þess-
arar konu, og vissi að eitthvert fólskubragðið
var í bitgerð. Til þess að gera þessa sögu
stutta, þá fylgdist eg með vður á lestinni oer
var bara eitt eða tvö skref á eftir yður, þegar
þessi þorpari, sem læst vera ekill Mrs. Smith-
Lessing, stökk á yður. Eg var heldur veiði-
bráður til bjargráða við yður, og fékk högg á
höfuðið af stafnum yðar, þá flýðuð þér og eg
lenti í handalögmál við þá. Eg held að þeir
hafi borið lægri hlut.”
“Og hinn maðurinn var Blenavon lávarð-
ur!” hrópaði eg.
“Svo er það.”
“Hann er þá flæktur inn í þetta samsæri,
sem hafið er gegn okkur. Þvílíkur þorpari!”
“Vegna systur hans,” sagði Ray ofursti
blíðlega, “þá ætla eg að láta hann sleppa ef mér
er það mögulegt. Þessvegna sló eg hann lítið
eitt harðara, en eg hefði þurft. Hann hlýtur að
verða óvígur um svolítinn tíma.”
“En því kölluðuð þér ekki til mín. Eg
mundi ekki hafa tekið til fótanna, hefði eg vitað
að annar maður var að hjálpa mér.”
“Það var einmitt sem eg ætlaðist til, að þér
létuð fætur forða yður. Þér höfðuð skjalakass-
ann og honum þurfti að bjarga,” svaraði Ray.
“Fyrst svona er, ætti eg víst að biðja yður
afsökunar.”
“Nei, eg held eins og sakir standa að við
köllum þetta jafnt,” svaraði hann.
Er við gengum þarna saman í glitrandi
sólskini vorsins, þessi stóri þöguli maður og
eg, þá kom yfir mig óstjórnleg löngun, sem
sennilega varð sterkari vegna einstæðingsskap-
ar míns, að spyrja hann um alt, sem okkar sam-
band snerti. Mig langaði til að fá skýra og
sanna sögu um atriði kveldsins áður, og eg
hafði opnað varirnar til að tala, þegar læknis-
kerran kom fram úr trágöngunum við Braster
Grange. Ray skygði hönd fyrir augu og horfði
á manninn í kerrunni.
“Er þetta Bouriggs læknir, maðurinn sem
var í knattleiknum með okkur,” spurði hann.
“Já, þetta er læknirinn,” svaraði eg.
Ray stansaði kerruna og varpaði kveðju á
stóran mann, sem í henni sat. Maðurinn hafði
ljóst hár og hélt taumunum í báðum höndum
eins og hann væri að keyra flutningsvagn til
markaðar. Þeir töluðu um daginn og veginn
eins og mér virtist.
“Er nokkur veikur þarna í Grange hús-
inu, læknir?” spurði Ray eftir stundarkom.
Læknirinn horfði á hann forvitnislega.
“Eg er rétt að koma þaðan,” svaraði hann.
“Það eru engin alvarleg veikindi þar.”
“Getið þér sagt mér hvort Blenavon lá-
varður er þar?"
“Læknirinn hikaði við að svara því og
mælti: “Mér var gefið í skyn, Ray ofursti að
bezt væri fyrir mig, að nefna ekki heimsókn
mína í Grange húsið. Þér skiljið auðvitað að
staða mín krefst þagnmælsku og varkárni í
orðum-----”
“Alveg rétt,” tók Ray fram í fyrir honum.
“En svo er mál með vexti, að Lady Angela er
orðin dauðhrædd um bróður sinn, sem kom
ekki heim í fyrri nótt, og hefir sent okkur til að
leita að honum. Ef þér væruð færir um að
liðsinna okkur í þessu efni, værum við yður
mjög þakklátir.’”
Læknirinn þagði svolitla stund og mælti
svo: “í raun og veru þá hefir hertoginn og
fjölskylda hans öll verið mér fjarskalega góð.
Og vegna þess að svona stendur á, þá mundi
eg ekki bera á móti því, ef þér hélduð því
fram, að Blenavon lávarður væri í Braster
Grange.”
Ray brosti. “Þakka yður fyrir læknir,”
sagði hann. “Verið þér sælir.”
Læknirinn hélt leiðar sinnar og við héldum
áfram. “Það var auðvitað mjög dimt,” sagði
Ray eins og við sjálfan sig, “en ef það var
Blenavon, sem eg kom högginu á, þá hlýtur
hausinn á honum að vera brotinn.”
En þegar við komum að húsinu þá reynd-
ist okkur allar spurningarnar, sem við höfðum
lagt fyrir læknirinn óþarfar; því að okkur var
strax boðið inn af vel klæddri þjónustu stúlku.
Mrs. Smith-Lessing var heima og stúlkan virt-
ist ekki efa það, að hún vildi sjá okkur. Er
hún gerði að eldinum [ arninum og dró til hinar
þykku gluggablæjur spurði Ray hana annari
spurningu.
“Vitið þér hvort Blenavon lávarður er
hérna ?”
“Já, herra minn. Hann var fluttur hingað
heim í gærkveldi mjög særður, en hann er
miklu betri í morgun. Eg skal láta Mrs. Smith—
Lessing vita um komu yðar.”
Hún flýtti sér út úr herberginu og skrjáf-
aði í hinum vel stífaða línkjól hennar, en göngu-
lagið var létt og kviklegt eins og góðri þjón-
ustustúlku ber að ganga. Við Ray horfðum
hvor á annan.
“Þegar á alt er litið, þá er þetta heimili
ekki eins leyndardómsfult og við héldum,”
sagði eg.
“Svo virðist það,” svaraði hann. “Konu
anginn teflir djarft tafl.”
Þá kom Mrs. Smith-Lessing inn.
XXIV. Kap.—Blenavon lávarður gefst upp.
Hún kom mjög hljóðlega inn, dálítið föl
og tekin til augnanna í hinni fölvu birtu vor-
kveldsins. Hún rétti mér hendina með ynd-
islegu auðmýktarbrosi.
“Mér þykir svo vænt um að þér hafið
komið til að finna mig,” sagði hún blíðlega.
“Þér getið líka hjálpað mér til að sjá ráð fyrir
þesum unga hrakfallabálki, sem hingað var
fluttur í nótt. Eg----”
Hún kom nú auga á Ray og orðin virtust
frjósa á vörum hennar. Eg varð að herða
hjarta mitt til að bæla niður meðaumkvunina,
sem eg fannTil með henni gegn vilja mínum.
Hún stóð þar eins og steini runnin og horfði á
hann með galopnum augum. Hún var eins og
fugl i snöru, sem veit að hann getur eigi um-
flúið forlög sín. Hún riðaði til, og — eg gat
ekki að því gert — eg flýtti mér til hennar með
stól. Er hún hneig ofan á stólinn, þakkaði hún
mér fyrir með aumkvunarverðu brosi.
“Þakka yður fyrir,” sagði hún blátt áfram.
“Eg er ekki vel frísk og eg vissi ekki að þessi
maður væri með yður.”
Ray tók fram í fyrir henni. Rödd hans var
hörkuleg og framkoma hans fanst mér óþarf-
lega grimmúðleg.
“Eg skil það vel, að yður er heimsókn mín
fremur óvelkomin. Eg þarf varla að taka það
fram, að eg kom heldur ekki hingað að gamni
mínu, eða af gömlum kunningsskap. Þér vitið
i' það vel að eg dvel ekki af fúsum vilja eitt
augnablik undir sama þaki og þér. Eg er
hingað kominn til að segja við yður fáein orð,
sem bezt væri fyrir yður að hlusta á.”
“Haldið áfram,” sagði hún.
“Við skulum þá eigi hafa neinar hégóm-
legar vífilengjur,” sagði hann íllúðlega. “Eg
þekki yður undir ótal nöfnum, sem þér kjósið
yður til að hæfa stað og stund. Þér eruð
sendill frönsku lögreglunnar, eitt þessara
sníkjudýra, sem lifa á því, að sjúga blóð og
merg úr sér heimskari fólki. Þér eruð hér
vegna þess, að hérna fara fram leynifundir
ensku landvarnarnefndarinnar. Það er tilgang-
ur yðar annaðhvort með mútum eða þjófnaði,
eða með þessari dásamlegu svikalægni yðar,
að ná eftirriti af gerðum nefndarinnar, alt það
sem sérstaklega snertir heræfingarnar í haust,
sem þótt undarlegt sé, virðast sérstakt áhuga-
mál þeirra sem yðar megin búa við sundið. Því
miður hafið þér son hertogans í þjónustu yðar,
og eruð nú að reyna að ná öðrum og miklú
þýðingarmeiri meðhjálpara, þar sem þessi
drengur er. Þér segið við sjálfa yður: ‘Sonur-
inn hlýtur að líkjast föðurnum.’ Þér eyðilögð-
uð og svívirtuð föður hans og haldið sjálfsagt
að sonur hans sé eins leiðitamur yður.”
“Hættið!” hrópaði hún.
Hann horfði á hana forvitnislega. Hún
var tekin mjög í andlitinu og dauðablær var
á augum hennar.
“Það er hræðilegt!” tautaði hún, “að eins
vondir og grimmir menn og þér eruð skuluð
hafa gáfuna til að tala. Eg mun ekki biðjast
neinnar vægðar af yður, en ef eg á að dvelja
hér og hlusta á yður þá bið eg yður að halda
yður að efninu.”
Hann ypti öxlum fyrirlitlega.
“Jæja, efnið er þetta,” sagði hann. “Eg
hefi varað drenginn við yður, og upp frá þessum
degi verður húsið umkringt af völdum leyni-
lögreglumönnum. Blenavon getur ekkert hjálp-
að yður, því að hann veit ekkert. Klaufalegar
tilraunir eins og þessi síðasta, hljóta að mis-
takast og hjálpa yður ekkert, en koma yður í
vandræði. Þér eyðið tíma yðar hér til einskis.
Fylgið ráðum mínum og farið!”
Hún stóð á fætur og sýndist bæði lægri og
grennri en áður, er hún stóð andspænis hinum
stórvaxna ofursta.
“Orð yðar eru sennileg,” sagði hún kulda-
lega, “og þau kunna að vera sönn. En auk þess
þá átti eg annað og nauðsynlegra erindi hingað
til Englands og til Braster. Eg kom til að
leita eftir manninum mínum — föður þessa
drengs. Eg er að leita hans nú.”
Eg hélt niðri í mér andanum og horfði á
Ray. Það virtist eins og nú væru orðin hausa-
víxl á hlutunum. Engin geðshræring birtist
í svip hans en hann virtist orðlaus og horfði
bara á hana.
“Hann fór að heiman í janúar,” bætti hún
við, “því að hann ákvað að fá að tala við son
sinn. Hann hafði þá heyrt fyrst um gjaldþrot
fjárráðamanns hans. Hann fór til Englands
til að grátbiðja son sinn fyrirgefningar, og að
hjálpa honum svo fjármunalega, að hann þyrfti
ekki að 'líða skort. En enginn í þessu landi
hefir heyrt hann eða séð. Hann hefir horfið.
Eg er hér, og ætla mér að finna hann.” Hún
hallaði sér áfrain í áttina til Rays og bætti við
í breyttum rómi: “Ef til vill getið þér hjálpað
mér til að finna hann.”
Ray virtist mállaus á ný, en þegar hann
tók til máls var rödd hans eins hörkuleg og
áður og næstum ofsafengin.
“Haldið þér,” sagði hann, “að eg mundi
rétta út litla fingurinn til að hjálpa honum eða
yður. Þér vitið vel að eg mundi aldrei gera
það. Mín skoðun er sú, að þið séuð bæði tvö
fyrir ykkar eigin tilverknað firt öllum mann-
legum bjargráðum og óferjandi. Ef hann er
týndur, þá er það ágætt. Sé hann dauður, þá
er það enn þá betra.”
“Vegna þess að eg veit hvemig yður er við
hann, þá hefir mig grunað — mig hefir grun-
að.”
“Hvað ?”
“Hvort að þér gætuð eigi leyst úr þessu
leyndardómsfulla hvarfi hans?”
Þau þögðu fáein augnablik. Hún hörfaði
aldrei til baka. Hið ískalda, spyrjandi augnaráð
hennar virtist brenna sig inn í staðfestu manns-
ins, og hann mælti ofsalega:
“Væri hann dauður og væri eg valdur að
dauða hans, teldi eg það með beztu verkum
sem eg hefði unnið.”
Hún horfði á hann með eftirtekt, rétt eins
og þegar maður athugar villidýr.
“Og þér talið þannig frammi fyrir syni
hans?”
“Eg tala aldrei rósamál við neinn. Sann-
leikurinn er ætíð sagna bestur.”
Þá opnuðust dyrnar og Blenavon kom inn.
Höfuð hans og handleggur voru reifuð umbúð-
um og auk þess var hann haltur. Hann var
fölur og óstyrkur og reyndi að varpa kæruleys-
iskmðju á Ray, en mistókst það hraparlega.
En Ray lét það ekki bíða að komast að efninu,
og tók til máls:
“Blenavon lávarður, þetta er auðsæilega ó-
hæfur staður fyrir son föður yðar. Ég hefi
varað yður við því fyr, og nú er sá tími liðin,
sem aðvaranir koma að nokkru gagni. Hús-
móðirin hérna er franskt spæjara kvikindi, og
erindi hennar hér er að lokka eða kaupa yður
og aðra, sem hún getur höndlað, til að svíkja
föðurlandið. En eg særi yður sem Englending
og afkomanda frægrar og göfugrar ættar. Eruð
þér fús að koma með okkur og hverfa fyrir
fult og alt úr þessum landshluta, eða viljið
þér taka afleiðingunum ?”
“Eg er að fara héðan nú. Eg hefi sent
eftir bílnum heim til mín,” svaraði Blenavon.
“Þér farið ekki heim,” svaraði Ray stuttur
í spuna, “þér farið héðan til járnbrautarstöðv-
anna, þaðan farið þér til Lundúna, og frá Lund-
únum til meginlandsins. Ef þér gerið það,
skal eg ekki hreyfa þessu máli, en ef þér neit-
ið þessu, mun eg finna föður yðar og Chelsford
lávarð í kvöld.”
Eg vissi strax að hann mundi láta undan
en hann gerði það með illu.
“Eg sé ekki því eg ætti að fara,” sagði
hann ólundarlega. “Annaðhvort förum við
báðir, eða eg fer einn. Ætlið þér að ná í lestina,
sem fer klukkan sex eða ekki? Ef þér gerið
það ekki, verðið þér útlagi frá Englandi alla
yðar æfi, nafn yðar verður strikað út úr hverj-
um þeim félagsskap, sem þér tilheyrið og þér
hafið sett óafmáanlegan blett á fjölskyldu yðar.
Þér getið kosið.”
“Eg skal fara,” svaraði Blenavon. “Eg
ætlaði að fara eftir einn eða tvo daga hvort
sem var. Eg veit ekki hvað það er, sem þér
sakið mig um, en mér er sama. En eg skal
fara.”
Ray lét úrið í vasa sinn. Hann leit á Mrs.
Smith-Lessing og sagði: “Það væri réttast fyrir
yður að koma líka. Þér hafið ekkert tækifæri
hér lengur og allir vita hvað þér eruð.”
Hún leit á hann föl og svipbrigðalaus og
sagði: “Mér hentar ekki að fara nú.”
Hefði hún verið karlmaður, þá er viss um
að hann hefði slegið hana, eg sá hvernig hann
gnísti tönnum saman af reiðinni.
“En mér hentar ekki heldur,” sagði hann
og rödd hans titraði af reiði, “eð þér dveljið hér
lengur. Þér eruð eins og drepsótt í þessum
landshluta, eins og þér hafið verið alstaðar alla
yðar æfi. Þér sýkið alt sem þér snertið á.”
Hún hörfaði frá honum. Hún var þó kona
og eg hataði Ray fyrir ruddaskap hans.
“Þér eruð slátrari,” sagði hún og horfði á
hann með athygli. “Ef þér giftist einhvern-
tíma, bið eg guð að hjálpa konunni yðar.”
“Þær eru nú misjafnar konurnar, en hvað
yður snertir getið þér ekki talist til þeirra yfir
höfuð,” svaraði hann. Hún sneri sér frá honum
og huldi andlitið í höndum sér. Eg gat varla
orða bundist. “Heyrið mér,” sagði Ray. “Sam-
þykkið uppástungu mína og farið héðan. Eg
get heitið yður því, að yður verður hér ekkert
ágengt.” Hún sneri sér að mér. Ef til vill
hefir hún lesið einhvern vott samúðar í andliti
mínu.
“Guy,” sagði hún, “mig langar til að losna
við þennan mann, vegna þess að hvert einasta
orð, sem hann mælir, særir. Eg get ekki einu
sinni horft á hann framar. Hann hefir sigrað
í þessari orðasennu, og eg hefi tapað. Eg kann-
ast við það. Eg er óvíg, en eg fer ekki í burtu.