Heimskringla - 24.01.1940, Blaðsíða 1

The Modern Housewife Knows
Quality That is Why She Selects
“CANADA
BREAD”
Quality Goes in
Before the Name Goes On”
Wedding Cakes Made to Order
PHONE 39 017
ALWAYS ASK FOR—
“Butter-Nut
Bread”
The Finest Loaf in Canada
Rich as Butter—Sweet as a Nut
Made only by
CANADA BREAD CO. LTD.
í£y* áRgangur
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 24. JANÚAR 1940
NÚMER 17.
HELZTU FRETTIR
Þingið í Ontario lýsir
Vantrausti sínu á King
Á fylkisþinginu í Otnario,
^ei"ðust þau tíðindi s. 1. fimtu-
ag að samþykt var vantrausts-
yfirlýsing á Ottawa-stjórnina.
^taeðan fyrir yfirlýsingunni er
ln aðgerðarleysi stjórnarinn-
ar i stríðsmálunum.
Tildrög þessarar vantrausts-
y frlýsingar voru ef til vill þau,
a fylkis!þinginu í Ontario
að
camp). Ræða Mr. Hepburns
hefði verið vægari.
Mr. Hepburn sagðist hafa ætl-
að að tala með eldingar á tungu
eins og Col. Drew hefði gert, en
það hefði bara ekki tekist. King
kvað hann reiðan Ontario-fylki,
vegna þess að hann hefði ekki
séð sér fært að ná þar í þingsæti.
Bann hans við sölu á orku til
Bandaríkjanna, væri eitt sýnis-
hiornið af því hatri. “Þrír flokks-
menn mínir hafa tjáð sig ánægða
með King,” sagði Hepburn. “Þeir
kunna að verða fleiri. En mér er
sama um það. Eg stend við þau
orð mín, að King hafi ekki gert
skyldu sína. Og hann gerir hana
aldrei! Eg veit hvað eg er að
segja. Eg sat á þingi með hon-
um í 81/2 ár. Um persónulega
óvild af minni hálfu er ekki að
®nti oft í æði hart milli liberal-
lnkmanna út af King. Kváðu
sumir hann athafnalítinn í her-
^lunum, en aðrir mótmæltu
f^iádist Hepburn þófið og
a Vað að undir úr-
Urð þingsins. Var þá samin
antraust-yfirlýsing á Ottawa-
f inrnina og samþykt með 44 at-
^v*ðum, gegn 10. Níu liberalar j ræða í þessu máli.
v°ru á móti. Hepbum lagði svo1 Col. Drew fordæmdi sölu á
áherzlu á yfirlýsinguna, hveiti og isbrjótum frá Canada
hann kvað stjórn sína rýma til Rússlands, ennfremur það
Sessinn, ef hún væri feld. \ háttalag, að mæður og konur fundust
Tillaffan ViKASaK; Viannio-- hermanna þyrftu að leita á náð-
Miss Pearl Pálmason
hefir hljómleika samkomu 8j.
febrúar í Auditorium í Winni-
peg. Fylgja hérmeð ummæli
nokkra músik-fróðra manna um
fiðluspil Miss Pálmason og grein
frá Guðmundi Stefánssyni, fyrv.
forseta Karlakórs fslendinga í
Winnipeg.
þau vikið út af brautinni og
numið staðar, en bíllinn fylst af
gasi. Líkin voru freðin er þau
agan hljóðaði þannig:
;'Að þingið hafi með athygli ir bæja og sveitafélaga til þess
hlýtt á
á skýrslu þá er forsætis-
að svelta ekki. Var þá kallað,
Þingið í Manitoba kemur sam-
an 20. febrúar. Engin veiga-
mikil mál er búist við að þingið
glími við, nema ef vera skyldi að
taðherra Hepburn og foringi Þingsköp Þingskop! og ræðu-
^stæðaflokksins hefðu gefið maður talinn vikin fra efmnu
Jbrferð sína á fund sambands- Rei® hafIepburn °^,biðja lánardrotna um afslátt
stJornarinnar til Ottawa, til að sagðlst ekkl Vllja hefta malfre}S1 skulda,
Jða um hermálin við lands- um betta mál' J fyrra stríðl
f.Jórnina. Þingið samþykkir hefðl stjorn verlð Vlð vold’ Sem
hernieð skýrsluna, sem nefnd verlð hefðl sofandl yflr starfl ,,, _ ____________
oss! hefir samið og þykir fyrir smu. eins og mg-s Jormn- en (hafi verið teknir af lífi í Pól-
að «ambandsstjórnin hefir gert hennl hefðl verið *** að koma landi, síðan Hitler tók þar við
Vo Htla tilraun með að ynna fra með umræðum og gagnrym a ^ er ^ &uk
jkyldu Canada af hendi í stríð- starfl hennar_
i ., a eins áhrifamikinn hátt og
Joð þessa lands æskir, að gert
f frétt frá París, er sagt frá
því að 15,000—20,000 Pólverjar
tario“Þinginu
■^iiir íhaldsmen er við voru
ir, eða 18 af 23 alls á On-
s- - —o-.— fylgdu leiðtoga
nUln, Col. George Drew, og
2g j^u atkvæði með tillögunni.
^beralar greiddu og atkvæði
henni, en 9 fylgdu Arthur
ij, °Uek, óháðum liberala (frá
jj0r°nto-Bellwoods), er áður
^i niótmælt henni. (Roebuck
í R11111 skeið dómismálaráðherra
ePburn-ráðuneytinu).
rai^r itoebuck sagði við um-
Col Urnar a hin^i um málið, að
a • Drew væri ef til vill ann-
0^a um að reka King frá stjórn
h u Vlnna að veg og í-
J. stl°kksins, en að vinna
striðið.
^Col, Drew mótmælti þessu og
b^H-Urn studdi þau orð hans og
in \ yið: “Að því er ásetning-
tiIUáhrserir eða ástæðuna fyrir
^.o^Uimi, sem Mr. Roebuck
ha\ttSt a vil eg minna Þingið á
. - að Col. Drew var á vígvell-
str'^- U h'nakklandi í síðasta
la lði að berjast fyrir þjóð og
U * á sama tíma og Mr. Roe-
að Var a hönum um Canada,
aida ræður á móti stríðinu.
Sj..r- Roebuck hélt Ottawa-
, 0rnina leysa störf sín vel af
lendi
Máli þessu hefir heyrst, að
sambandsstjórnin ætli ekki að
svara neinu fyr en þing kemur
saman. En blöð hennar haía
bent á lántökuna nýiafstöðnu
þeirra sem féllu í stríðinu).
* * *
Verkamannaflokkurinn á Eng-
landi fer fram á það, að Mr.
Chamberlain fækki mönnum í
ráðuneyti sínu, en kjósi isérstakt
STJARNAN
Á tónhimni listarinnar hefir
ný stjarna fæðst.
Við höfum iséð hana nú und-
anfarinn tíma og fylgt henni
eftir.
Fyrir nokkrum árum síðan,
sást fyrsti glampi hennar. —
Smámsaman jókst hann og varð
að ljósi, er dreifði geislum á
umhverfi sitt. Þessi stjarna ís-
lendinga í Winnipeg er Pearl
Pálmason, unga stúlkan er hélt
samkomu sína hér fyrir rúmum
þremur árum isíðan.
Munið þið eftir henni þegar
hún beygði sitt gullna höfuð yfir
fiðlu sína, og þið heyrðuð hina
lifandi tóna fiðlunnar svifa til
yðar, hljómmjúka, styrka og
töfrandi.
Þá var sagt: “Hér er ný
stjarna að myndast.”
Stjörnur listarinnar þurfa að
fara langa og erfiða braut til að
ná fullu ljósi.
Allar þeirra stundir eru mark-
aðar niður í stöðuga
SÉRA JóHANN BJARNA-
SON DÁINN
Einn og einn hverfa þeir nú úr
hópnum eldri fslendingarnir,
sem með lífi sínu og starfi hafa
verið stoð og stytta íslenzks fé-
lagslífs hér vestra og alls þess
sem bezt hefir reynst í íslenzk-
um arfi. Með söknuði fylgjum
við þeim til grafar. Séra Jó-
hann Bjarnason, er lézt s. 1.
fimtudag að heimili sínu í Sel-
kirk, er einn þessara manna.
Lífsstarf hans var mest og bezt
i innan þess verkahrings, sém við
Iköllum vestur-íslenzkt félagslíf,
' og hann gekk þar heill og óskift-
. ^ - ur til verks, því hann var í senn
aoar niöur í stoöuga ras. I , *. ,.
morgunstundinni byrjar starf *oð>.r Islondmgur og mað-
þeirra. og í ormum næturinnar I "r skaPfastar. «« aI» af
,__. , , - , | skoðunum sinum, hvorki í a-
svifa þær mn a tonsvið drauma-' . Á
landsins. 'minBtu efnl ne oðrum'
Unga stúlkan hefir nú verið
um nokkur ár að heiman, og auk-
ist að þekkingu og leikni hjá
meisturum þeim er bezt kunna á
Norðurlöndum.
Til ættlands síns fór hún að
hitta þar ættingja sína.
Þar hlýddi hún á hin dulrænu
öfl, sem faðir hennar og móðir
höfðu svo oft sagt henni frá.
Þar fanst henni hún eiga heima.
Miðnætursólina er foreldrar
hennar sögðu henni frá, sá hún
með sínum eigin augum, dreifa
geislabrotum sínum yfir jökul*
bungur og umhverfi. Hafræn-
an lék sér um vanga hennar,
meðalannarsþvítilsönnunar,að ráðtil Þeas að sjá um rekstur SJavarniðnr dynur fossa
þjóðin vantreysti sambands-
stjórninni í engu, og sem að
nokkru má eflaust til sanns veg-
ar færa, en sem beint svar getur
samt ekki skoðast við því hversu
stríðsins, er sé með öllu laust
við önnur stjórnarstörf.
* * *
Mr. Aberhart, forsætiisráð-
herra Alberta-fylkis, gaf til
þjóðin er ánægð með hermála- kvima í dag, að hann hefði farið
reksturinn og að Ontario-þingið,
sé eina undantekningin frá því.
D A G
FRÁ DEGI
(Fréttir)
Fimtud. 18. jan.—
Fimm menn dóu og um 50
meiddust í sprengingu í púður-
verksmiðju í London í dag. —
Eignatjón er sagt mikið í verk-!tor nýlö&a fram á og sem nam
smiðjunni. Gluggar í einum 100 \ $200,000,000, var ekki erfiðara
fram á við sambandsstjórnina,
að hún veitti leyfi til að stofna
fylkisbanka í Alberta með $750,-
000 innstæðufé, “sem íbúarnir
stjórnuðu”, sem mun eiga að
vera það sama og með social
credit fyrirkomulagi.
Laugard. 20. jan.—
Lánið sem isambandsstjórnin
húisum í grendinni, brotnuðu.
Slysið er haldið að hafi verið til-
viljun.
* * *
Bretar og Frakkar ræða um
að flýta alt sem unt er, vopna-
sendingum til Finnlands.
* * *
Finnar hrekja Rússa til baka
við Salla á austurlandamærum
sínum. Þeir skutu niður 11 skip
fyrir þeim. Herdeild þessi sem
1( ” °g vildi að málinu yrði i er ný nyrðra er sögð betur klædd
þj,- að ut- Það væri í verka- en þær fyrri, en ekki nægilega
0l|ng fambandsstjórnar, en ekki fyrir hörkurnar þama. Frostið
ky

'io-st jórnarinnar.
Sar Mr. Hepburn gaf
var í dag 70 gráður fyrir neðan
til núll, og er sagt eitt hið mesta
að fá en það, að umsóknir manna
námu $321,276,850 eða um 60%
fram yfir það sem um var beðið.
* * *
Blöð í Þýzkalandi hófu árásir
á Svissland í dag, sögðu það ekki
gæta hlutleysis síns, sem vera
skyldi.
* * *
Walter Duranty, víðkunnur
fregnriti, heldur fram, að Rúss-
ar séu að búa isig undir að senda
ógrynni liðs til Finnlands tii
þess að binda enda á stríðið,
Mánud. 22. jan.—
Um síðustu helgi var japanskt
skip, Asama Maru, á leið frá
Los Angeles til Yokohama í Jap
an. Þegar það var um 35 mílur
hljómuðu í eyra hennar,
En með dagsbrún heilsaði hún
morgunstundinni með fiðlu
sinni, ómar hennar blönduðust
saman við istund dagsins í tón-
um fiðlunnar og tónarir bárust
að eyrum bóndans, er hafði vakn-
að fyr en aðrir.
Sagði hann þá: “Já, þetta
líkar mér. Stúlkan sú arna á
einhverntíma eftir að komast á-
fram í lífinu.”
Nú er hún komin til okkar
aftur, stúlkan okkar, — er vakn-
aði með dagsbrún þegar aðrir
sváfu, til að knýja fiðlustrengi
sína. Hvað ætlum við að gera
til að sýna að við metum ástuna-
un hennar. Ætlum við að vaka
með henni? Ætlum við að fylgja
stjörnunni eftir á braut hennar
inn í sal vorrar ungu borgar .8.
febrúar næstkomandi.
Við skulum allir mætast og
fylla salinn þann 8. febr. Látum
sjá að við kunnum að skilja og
meta hina upprennandi stjörnu.
Guðmundur A. Stefánsson
Séra Jóhann heitinn var prest-
ur í Norður-Nýja-íslandi í 20
ár, frá 1908 til 1928. Átti hann
þá heima í Árborg. Naut hann
þar mikilla vinsælda og virðing-
ar, jafnt hjá andstæðingum sín-
um í trúmálum sem öðrum. —
Persónulegur kunningsskapur
við hann vóg meira en skoðana-
munur allur, því hann var hinn
alúðlegasti í viðmóti, skemtdeg-
ur og fróður að tala við; yfirleitt
var hann málsvari alþýðu. Á
opinberum mannfundum var
hann hinn fjörugasti og að
heyra hann etja kappi þar við
ýmsa menn, verður eitt af því,
sem Ný-íslendingum mun lengi
minnisstætt, sakir skemtunar-
innar sem því var samfara. Séra
Jóhann var óhlífinn í kappræð-
um, ef því var að skifta og um
alvarleg mál var að ræða; eru ef
til vill sum kirkjuþing lúterskra
bezt til frásagnar um það. Fylgdi
hann ávalt stefnu séra Jóns
Bjarnasonar hlífðarlaust og af-
sláttarlaust í trúmálum. Var
þeim er þetta ritar eitt sinn
sagt, að séra Jón hefði og látið
svo ummælt, að í séra Jóhanni
byggi með afbrigðum ótrauður
u nna> að atkvæði yrði greitt jer sögur fara af á þessum slóð-
j.1? málið, létu þrír liberalar í,um- Óvönum hætti við að hel-
0°si óánægju sína og vildu að|trJÓsa áður en þeir viti af. Og
rawaHstj5rriin væri látin ein Það a ser mj°K stæð með Rússa. !frá Ströndum Japans, kemur
Rakhermálin- Þeir voru Ml0r^an I . I brezkt herskip í veg fyrir það og
jj er (York North), Fraser Föstud. 19. jan. gefur því með 2 skotum merki
j Unter (Toronto St. Patrick) og í Á Lundar varð eiturgas úr bíl um að nema staðar. Með iskip-
M ^h01 (Cochrane North). | (monoxide gas) tveimur mann-jinu voru nokkrir Þjóðverjar, eða
r- Baker kvað
Mr- Kir
aras
Drew eskjum að bana í dag. Nöfn 51 alls. Tóku Bretar
21 af
Voru
. • **->ng hafa verið eem binna látnu eru Gilbert Forbister j þeim með sér af skipinu
fennistein”; en það næði ekki og Miss Guðrún Erickson. Þau þeir verkfræðingar. Af þessu
°lnni átt, að allir í Ottawa- voru á ferð í bíl til heimilis
bróður Miss Erickson, um 6 míl-
stjó:
aviimni
SVlkarar
væru grímuklæddir
(traitors within the ur vestur af Lundar. Höfðu
hafa Japanir orðið svo reiðir, að
fregnritar segja engin ds^mi
svipuð því áður. Þeir hafa
og stefnufastur kennimaður. —
Hefir reyndin og orðið sú. í
skaplyndi er ekki ólíklegt að
þessum tveim mönnum hafi
svipað saman.
Skoðana-andstæðinga í trú-
málum átti séra Jóhann eflaust
marga. En þeir, eigi síður en
fylgismenn hans, sakna hans og
ihinnast ávalt hinna mörgu og
ágætu mannkosta hans og alls
þess, er hann vann fyrir félags-
líf íslendinga. Og það munu
flestir um hann segja, enda þótt
þeir ættu ekki í öllu samleið með
honum skoðanalega, að heilli, á-
kveðnari og einlægari manni og
góðum íslendingi, hafi þeir sjald-
an kynst.
Séra Jóhann var 74 ára, er
hann lézt. Hann varð bráð-
kvaddur, hafði ekki kent neinna
veikinda svo menn vissu dag-
ana fyrir andlátið. útför verð-
ur haldin í Selkirk og á Gimli,
þar sem jarðað verður, í dag (24.
jan.). Hann hafði þjónað Sel-
kirk-söfnuði á annað ár og á
Gimli var hann ein fjögur ár
prestur áður.
Vestur um haf kom séra Jó-
hann 1890. Til prests lærði hanu
á guðfræðiskóla lúterskum í Chi-
cago. Árið 1902 giftist hann
eftirlifandi konu sinni, Mrs.
Helgu Bjarnason. Eignuðust
þau þrjá syni og tvær11 dætur.
Eru synir þeirra séra Bjarni A.
Bjarnason, prestur á Gimli, Jó-
hann í Winnipeg og Eggert á
Gimli. En dæturnar tvær eru
Stefanía í Winnipeg, og Sylvía í
Vancouver. Ennfremur eru 5
systkini hins látna á lífi: Björn,
bóndi í Víðir, Sigurður í Santi-
ago, Mrs. ósk. Johnson, Lent-
on, N. D., Mrs. Thorbjörg Ey-
j ólfisson, Mountain, N. D. og
Miss Sigríður Johnson, Lang-
don- N. D.
Ritari íslenzka lút. kirjkufé-
lagsins var séra Jóhann s. 1. 15
ár; tók hann við því starfi af
séra Friðriki Hallgrímssyni. —
Hann hefir og verið mikill stuðn-
ingsmaður Goodtemplara regl-
.unnar og félagi stúkunnar
Heklu, Þjóðræknisfélagsins og
ótrauður stuðningsmaður félags-
mála bygða sinna.
Heimskringla vottar aðstand-
endum samhygð isína, í söknuð-
inum við lát séra Jóhanns.
heimtað skýringar frá Bretum,
en þeir svara ofur rólegir í blöð-
unum, að engar skýringar þurfi
við þessu að gefa, að Bretar séu
í stríði eins og allir viti og þetta
komi ekki í bága við alþjóða-
herlög. Segja ensk blöð að Jap-
anir hafi eflaust haldið að
Kyrrahafið væri stöðuvatn, sem
þeir einir ættu, en á það væri
ekki óhult að reiða sig.
Japanir virðast oft hafa álitið
að þeir hefðu Bretland og
Bandaríkin í hendi sér. Nú eiga
þeir í alvarlegum erjum við
Bandaríkin einnig; komast ekki
að neinum samningum við þau
um kínversku-málin. En al-
þjóðasamningarnir um viðskifti
annara þjóða í Kína, verða að
endurnýjast 26. janúar og hafa
þá Japanir. eflaust ætlað að
segja öðrum þjóðum að hafa sig
burtu úr Kína. Þessa stundina
horfast þeir að minsta kosti í
augu við, að hafa báðar þessar
þjóðir á móti sér. Það getur
verið þeim áhyggjuefni, þó mikl-
ir þykist.
* * *
Yfir síðustu helgi, fórust 8
skip af völdum tundurdufla eða
kafbáta á Norðursjónum. Var
eitt skipið brezkt tundurskip og
hét Grenville; það var 1,458
ismálestir að stærð. Fjögur önn-
ur skip voru brezk. Er haldið
að yfir 80 manns hafi farist af
200 alls á þessum skipum; þrjú
skipin voru eign hlutlausra
þjóða.
* * *
í ræðu sem Winston Churchill
flotamálaráðherra hélt nýlega í
London, kvaðst hann viss um, að
sömu örlög biðu margra hlut-
lausra þjóða og Póllands og þær
mættu eins vel ganga að því sem
vísu nú, sem síðar og mynda
samtök við Frakka og Breta.
Bókasafn Manitoba háskóla
meðtók nýlega nokkrar íslenzkar
bækur til viðbótar þeim er fyrir
voru. Bækurnar voru gjöf úr
dánarbúi Haldórs Jónssonar,
Wynyard, Sask. Þetta eru bæði
bækur og tímarit í bundnu og
óbundnu máli, í ágætu bandi.
Sumar bækurnar eru skrifaðar
af canadiskum rithöfundum af
íslenzku bergi brotnu, gott tillag
til Canadiana, einkum hins sögu-
ega efnis. Tvær af þessum bók-
um, önnur prentuð 1836, en hin
1837, eru all-fáséðar. Annar3
eru þær allar mjög nytsamar i
safninu. Gjöf þéssi var gerð í
sama tilgangi og anda og gjöf
Mr. A. B. Olsonar fyrir fáum
árum; hvorutveggja miða að því
að kom aá fót íslnezkri bóka-
deild við háskólasafnið, sem með
tíð og tíma gæti orðið kennara-
stóll.
* * *
Söngflokkur Sambandskirkj-
unnar í Winnipeg efnir til söng-
samkomu annað kvöld undir
stjórn Pétur Magnús í kirkjunni.
Þriðjud. 23. jan.—
Sambandsþingið kemur saman
á fimtudaginn í þessari viku.
Frézt hefir að Þýzkaland selji
Frakklandi kók (coke) og að
Frakkland selji Þýzkalandi járn-
efni. Kaupmenn í Belgíu reka
þessi vöruskifti. — “Busines3
Week”, New York (2. des. ’39)