Heimskringla - 24.01.1940, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA
2. SÍÐA
WINNIPEG, 24. JANÚAR 1940
Þýðingar úr Kviðlingum Horazar
(TRANSLATIONS FROM THE ODES OF HORACE)
á ensku (úr frummálinu) eftir próf. Skúla Johnson og á íslenzku eftir ýmis íslenzk skáld
HORACE: ODES I. 4.
To Sestius. The Lesson of the Spring’s Return
Now winter cold that taxed, by charming change relaxed,
Makes way for springtide blest with breezes from the west.
The dry keels to the main the windlass draws again;
The wintry rime no more the meadowlands makes hoar.
The flock and herd the stall delights not now at all;
The fire and ingle-nook, the plougman doeis not brook.
Now with the moon o’erhead, are choral-dances led
By Cytherea^—she was born from foam at sea.—
With nymphs of stream and wood, in comeliness endued,
The Graceis, with their feet, the rhythmic measures beat;
The Cyclops’ forge makes blaze the Fire-god, red of face.
Green myrtles now beseem, to bind the head agleam,
Or any flowers afield the earth released may yield.
Now in the dusky glade should sacrifice be made
With lamb, if Faunus bid, or should he choose, with kid.
Pale Death impartially pounds every door there be,
Whether of palace-hall or tumble hut withal.
Life’s short span forces us all hopes, friend Sestius,
Far-reaching to repress. Thee soon will night oppress,
Dim Pluto’s home, and hosts of unsubstantial ghosts.
Thither once sped, thou’lt not, by casting of the lot,
Win chairmanship o’er wine, nor wilt thou there repine
For Lycidas admired, who all the youths has fired
With love, and who each dame with love will soon inflame.
SOLVITUR ACRIS HIEMS
Sveinbjörn Egilsson 1791—1852
Þiðnar á vorinu þelinn í jörðu
í þægum vestan-gusti,
og eiki-hlunnar ýta þurrum kjöl-
um.
Búsmalinn unir ei básunum á,
né bóndason við eldinn,
né eingjar grárri eru loðnar hélu.
Venus nú dansandi flokkana
færir
í fögru mána-skini,
og Ljúfurnar siðlátu sjást með
Skógargyðjum.
Þær dansleikinn stíga, svo styn-
ur und fold,
meðan stækan aflinn jötna
vellheitur brælir Vúlkanus í
smiðju.
Skylt er, að girða nú gljáandi
koli
með grænum murtukransi,
eða blómstri því, er grær á þíðri
grundu.
Skylt er að offra nú Fánusi fórr
í fölvum skógarlundi,
hvort sem hann girnist gimbui
eða hauðnu.
Helblái dauðinn, hann hurðina
knýr
á höllum konúngmanna,
minn sæli Sextius, sem á kot-
únga hreysum.
Skammvinna lífsdvölin leyfir oss
aldregi
lánga von að byrja;
því dettur á nótt og dauðarökkr-
ið svarta.
Þá þú til dauflegra draugheima
kemur,
þar daprar vofur flögra,
til kæmeistara þú kosinn ei verð-
ur með tólfum.
Þar ei við Lucidam augun þín
una,
það ástargoðið sveina,
er senn um hjartað hýru gerir
meyum.
HORACE: ODES I. 5.
To Pyrrha, a Flirt.
What slender boy, with perfumes pure besprent,
Now courts you, Pyrrha, couched on rose-leaves rare,
In pleasant grotto pent?
For whom your auburn hair
Bind you in artless neatness? Oft will he
Bewail gods changed and good-faith gone awry,
And,—novice awed,—the sea,
By low’ring winds lashed, eye,
Who, trustful, finds you golden-true the while
And hopes you’Il be as loving-fond for aye,
Nor knows the breeze of guile.
Ah, wretched men are they
For whom you gleam, untried! A tablet slung
On shrine-wall sacred does for me maintain
That my weeds wet I’ve hung
For Him who holds the main.
QUIS MULTA GRACILIS
Jónas Hallgrímsson 1807—1845
Hver er hinn ungi
ilmsmurði sveinn,
er á rósareit,
ríkum og mjúkum,
faðmar þig fast,
undir fögrum skúta,
svölum og isælum?
seg mjer það, Pyrrha!
Lokka Ijósgula
leysir þú honum,
skemmtunar skoðun,
skart þitt óbrotið.
ó, hve optlega
ástir rofnar
og gremi goða
hann gráta skal!
Dynjandi dröfn
fyrir dimmum vindi
undrast hann, úfnum
óvanur sjó,
sá er nú nýtur
náveru þinnar
og gulli hreinni
þig getur vera.
Einum hann vonar
þú unir sjer
æ, og aldregi
öðrum sinnir;
veit hann víst eigi,
að veður hvikult
skamma stund skipast
í skýlopti.
Aumir eru allir,
óreynd er þú
ástar alglæst
í augu gengur.
Forðað hef eg feigu
fjörvi mín,
sem á hám, helgum
hofsvegg má sjá.
Hangir þar heitspjald
hermandi svo:
að eg efnt hafi
upp að festa
sjóföt mín samtöld,
salti drifin,
drottni djúps
til dýrðar ríkum.
QUIS MULTA GRACILIS
Gísli Brynjólfsson 1827—1888
Hverr nú lætr þig
Ijúfr sveinn,
allr angandi
ilmi sætum,
enn á rósabeð
að sér fast
hollum, Pýrrha,
í helli vafða?
Saklaus veit eg þú sýnist.
Ó, hve síðan mjög
eiða rofna,
eiða rofna,
og goða gremi
hann gráta mun;
harðnað um haf
í hreggi vinda,
hugum sár
hinn hyggjulausi?
Hinn, er grunlauss nú
á gullið trúir,
og þig hyggr
svo holla jafnan
einum sér
og ástúðlega!
veit-at hann vesall
hve veðr ótrútt
skiptist skjótt
und skatúmi.
Aumir er þeir,
er þú enn um sýnist
hrein og hugum dygg!
en eg happi má
hólpinn hrósa,
er eg af hafi komst!
votar hef eg voðir
í vé um hengt
máttgum helgaðar
marar drottni.
R Æ Ð A
(Flutt í samsæti er dr. Svein-
birni Johnson og Árna Helgasyni
var haldið í Chicago af S. Árna-
syni. Hefir þessa samsætis áður
verið minst í Hkr.)
939 years ago a group of men
came to the shores of this great
country. According to the sagas,
they were the first white people
ever to set foot on this Contin-
ent; and as we all know the
name of the leader of this group
war Leif Erikson, better known
as “Leif the lucky’’. As you see
on your program I am to speak
in Icelandic so with your per-
mission I am going to switch
over to the language that “Leif
the lucky” spoke when he came
to this country.
Það féll í minn hlut að minn-
ast íslands við þetta tækifæri.
Eg verð samt að viðurkenna
vanmátt minn í að fylla það
hlutverk, en ljúft er mér að
minnast ættjarðarinnar hvenær
sem er.
Nú hér í dag er henni heiður
sýndur með þeirri virðingarat-
höfn sem fram fer í viðurkenn-
ingarskyni við þessa sonu henn-
ar, sem hlotið hafa þann heiður
að vera isæmdir heiðursmerki ís-
lenzku þjóðarinnar.
Þegar við minnumst gamla
landsins kemur sú spurning í
huga manns; hvers vegna minn-
umst við íslands við ýms tæki-
færi, hvers vegna minnumst við
heimalandsins, hvað er það sem
leynist í huga okkar þá?
Eg þarf ekki að leiða getgát-
um að því; okkur mun svarið
ljóst. Það er hin ósjálfráða ætt-
jarðarást sem lifir í hjarta
hvers einstaklings, hvort sem
honum er það ljóst eða ekki, og
í baksýn hugsananna munu rísa
upp myndir af fegursta landi
heimsins. Eg sá nýlega lýsingu
af landinu eftir unga stúlku ís-
lenzka, fædda vestan hafs, en
hafði ferðast til gamla landsins.
Hún segir: “Það er fegursta
landið sem eg hefi séð. Útsýnið
stórkostlegt og fjölbreytt. fs-
land er land fjalla og fossa,
lauga og hvera, jökla, hrauna,
gjáa og grænna dala, land íss
og elds, þar hafa rithöfundar,
skáld og listamenn fengið sín
yrkisefni og fyrirmyndar.”
Svona birtist landið þessari
ungu stúlku í fyrsta sinn þegar
hún leit það. Já, gamla landið
hefir ítök í huga okkar hvar
sem við erum, eins og fræga
skáldið okkar St. G. Stephansson
sagði í hinu fallega kvæði isinu:
’ótt þú langförull legðir
Sérhvert land undir fót,
Bera hugur og hjarta
Samt þíns heimalands mót.
Eg sagði áðan að það væri
ættjarðarást sem í huga okkar
feldist, þegar við minnumst ís-
lands; sú tilfinning setur oft í-
myndunaraflið í hreyfingu; við
stundum hugsum ísland sem
móður okkar, og látum það koma
fram sem konu, hvenær sú hug-
mynd byrjaði, er mér ekki kunn-
ugt, en að líkindum á það rót
sína að rekja til skáldanna okk-
ar, isem svo oft setja á stað hug-
arflug samlíkinganna oft á mjög
fagran hátt, ætla eg því í kvöld
að láta ísland tala til þessara
sona sinna sem móður undir
hinu alkunna nafni, Fjallkonan.
Þegar móðirin lítur börnin sín
fyrst mun það oft koma í hug
hennar hvað úr þeim muni
verða, hver framtíð þeirra muni
verða, hvaða mann þau muni
geyma, og hvernig þau muni
reynast í mannraunum lífsins,
hvar sem þau fara um heiminn;
því velferð barnanna liggur á
hjarta hverrar góðrar móður.
Þega því að hún sér vonir sín-
ar rætast að einhverju leyti á
sumum börnum hennar, fyllist
hún þakklæti til forsjónarinnar
fyrir þá giftu sem yfir þeim
hefir verið haldið. Því er það í
dag að hún er stolt af þeim
heiðri sem þessum sonum henn-
ar hefir hlotnast, stolt af þeirri
stefnu sem þeir hafa tekið í líf-
inu, stolt af þeim frama sem
þeir hafa unnið sér hjá hinni
miklu þjóð isem þeir nú lifa með,
stolt af að vita, að þeir hafa
borið hennar hróður yfir höf, og
látið hana hafa hæsta sæti í
hjarta sínu hvar sem þeir fóru.
En um leið segir hún þeim
líka, að þeir megi vera þakk-
látir og stoltir af þeim heiman-
mund sem þeim hefir hlotnast
frá henni, þeir eiga og mega
vera stoltir af því að vera fædd-
ir af þeim stofni sem þeir eru
komnir, og hún veit að þeim er
það ljóst, að hennar heiður er
þeirra heiður, og þeirra heiður
hennar heiður.
Gegn um aldirnar hefir hún
reynt að gefa börnum sínum
þann heimanmund sem gagn- j
kvæmastur hefir reynst á lífs-
brautinni.
Eitt af aðalboðorðum hennar
hefir verið, það sem er saman-
dregið í eina setningu, reynstu
maður hvar sem þú ferð, mun
það innibinda í sér þær dygðir
sem koma hverjum einum á þann
sjónarhól lífsins, sem þið eruð
svo hepnir að standa nú á.
Getur hún því samvizkusan
lega gefið ykkur þann heiður b
vera kallaðir útverðir íslands, t
það heiður mikill og henni er á
nægja að því að geta sagt að
nargir af sonum hennar og
lætrum hafa reynst sannir út-
/erðir fslands og margir fleiri
‘n um er vitað. Hún er að vona
ið þeirra veganesti endist'þeim
um ókomnar aldir, hvert tungu-
mál sem þeir tala, en það ís-
lenzka veganesti er, að mega í
engu vamm sitt vita.
Gefur hún ykkur svo blessun
sína með von um að sem flest af
börnum hennar megi í ykkar
fótspor feta.
S. Ámason
ÚTVERÐIR fSLANDS
Þegar ísland átti leikinn
Inn í tafli þessa lands,
Stóð þar kona stolt og hreykin
Jg stýrði hendi hins unga manns
Svo að mistök yrðu eigi
Sr hann færði næsta peð,
Því er nú á þessum degi
Þinnar gæfu merkið skeð.
Þú hefir istaðist stórar öldur
Og stýrir bát í góða höfn
—Þú ert okkar allra skjöldur—
Unnu frægð þó gleymist nöfn.
Synir þínir vestan voga
Voru trúir hverri gjöf.
Hafa spent sinn bezta boga
Og borið nafn þitt yfir höf.
Vökumenn hér vona þinna
Vörður hlóðu heiðum á,
Var þó stundum stein að finíia
Stærð er mældist fjalla há.
En æðrulaust var áfram haldið
Ekkert tafði þessa menn,
Þúsundfaldar þakkir gjaldið
Þrek og dugur lifir enn.
S. Árnason
HVER HEFIR FINNANS
METIÐ MóÐ?
A LLUR heimurinn horfir í
dag með undrun og aðdáun
á hina frækilegu vörn Finna
gegn ofureflinu. Menn minnast
ekki annars eins stríðs í verald-
arsögunni: Finnar eru ekki
nema 3milj., Sovét-Rússland
hefir 170 miljónir íbúa.
Það er ótrúlegt þrek, sem lýs-
ir sér í þeirri ákvörðun finsku
þjóðarinnar, finskra bænda og
finskra verkamanna, að rísa upp
gegn slíku ofurefli. En það er
líka vitað, að það eru ekki marg-
ar þjóðir til í heiminum, isem
elska land sitt eins heitt og Finn-
ar, enda fáar, sem eins fórnfúsa
og þrautseiga baráttu hafa háð
fyrir frelsi lands síns eins og
þeir síðustu tvær aldirnar. Og
altaf hefir það verið sami óvin-
urinn, sem við var að eiga: hið
volduga nágrannaríki í austri,
Rússland, sem síðan á dögum
Péturs mikla og fram á þessa
síðustu og verstu tíma Stalins
hefir aldrei látið neitt tækifæri
ónotað til þess að ráðast á hina
frelsiselskandi finsku þjóð til
þess að ræna hana landi sínu og
hneppa hana isjálfa í fjötra í
hinu rússneska þjóðafangelsi. —
Hver man ekki Sögur herlækn-
isins eftir Topelius, þar sem
sagt er frá hinni átakanlegu bar-
áttu Finna við ofureflið í orust-
unni við Storkyro í frosti og
snjó rétt fyrir miðja átjándu
öld! 0g hver getur gleymt Frá-
sögnum Fanriks Stals eftir
Runeberg af hetjunum, sem
fórnuðu sér fyrir Finnland í
vonlausri viðureign við hinn
volduga óvin í byrjun nítjándu
aldar, áður en vörn þess var
brotin á bak aftur um heillar
aldar skeið. Það er andinn frá
fyrri öldum, sem enn lifir meðal
Finna og kemur fram í hinni
frækilegu vörn þeirra í dag.
En endurminningar finsku
þjóðarinnar eru ekki allar eins
raunalegar og þær, sem geymdar
eru í Sögum herlæknisins og
Frásögnum Fanriks Stals. Þeir
hafa einnig lifað sitt frelsisstríð,
fyrir rúmum tuttugu árum, og
fengið að njóta frelsisins nógu
lengi til þess að vita, hverju þeir
hafa að tapa og hvað að verja.
Og þeir hafa á þessum tveimur
áratugum sýnt, að þeir eru ekki
síður hetjur í friðsamlegu starf;
en stríði. Fáar þjóðir hafa á svo
skömmum tíma skapað sér eins
glæsilega menningu og þeir. —
Tanner, Nurmi, Sibelius og Sill-
anpaa eru nöfn, sem allur heim*
urinn þekkir og veit hvað þýð»
í þjóðlífi Finna á okkar dögum-
En í fögnuðinum yfir frelsinu
>g framförunum hafa Finnaf
xldrei gleymt hinni aldalöngu
"ússnesku kúgun. Þeir hafa vit-
að að friðurinn og frelsið er fall-
valt við landamæri Rússlands.
Þess vegna hefir þeim þótt
tryggara að temja sér að far»
með byssuna eins og í gaml^
daga. Það kemur þeim nú í
góðar þarfir.
Það væri of mikil bjartsýni»
að gera sér vonir um það, að
hin fámenna finska þjóð fái
frekar nú en áður ein isíns liðs
reist rönd við því ofurefli, sem
við er að etja, jafnvel þótt þrek-
ið og hreystin sé sú sama og
fyrr á tímum og hríðskota-
rifflarnir komnir í staðinn fyrir
gömlu forhlæðurnar. Enginn
má við margnum. 0g móti mý'
grút rauða hersins, sem harð-
stjórinn í Moskva getur altaf
endurnýjað með því að senda
nýjar og nýjar þúsundir af þræl'
um sínum út í dauðann, eru
Finnar of fáir. Fyrr eða seinna
hljóta þeir að falla fyrir ofur-
eflinu, ef þeim kemur ekki hjálp
í tíma. Hitt er þegar isýnilegt-
að þeir ætla að selja líf sitt dýrt
ekki síður en forfeðurnir fyrir
hundrað og tvö hundruð árum-
0g það er erfitt að trúa því, a®
slík þjóð verði nokkru sinni bug-
uð nema í bili.
Það eru ótaldar fórnir, sem
Finnar hafa fært fyrir frelsi
lands síns á umliðnum öldum-
Og það er aðdáunarvert að sjá
þá, eftir allar þær raunir, sem
þeir hafa ratað í, færa slíkar
fórnir enn á ný, af annari einS
hreysti og hugprýði og við erum
sjónarvottar að í dag. ÞegaX
við lítum yfir slíka hetjusögu og
raunasögu rifjast upp fyrir okk-
ur orð Runebergs:
Hver hefir Finnans metið móð
og mælt hans úthelt blóð?
—Alþbl. 6. des.
FRÁ GARÐAR, N. D.
Eins og til stóð, var ársfundut
Garðar-safnaðar haldinn þann
13. jan. s. 1., og hófst kl. 2 e. h.
Lesin var fundargerð frá síð-
asta fundi, og samþykt. Fját'
málin voru þá lögð fyrir, og
komu þau út vonum framar. —'
Tekið var á móti skýrslu fP*
prestinum yfir starf hanis fyrir
söfnuðinn s. 1. ár, sömuleiði9
skýrsla frá forstöðukonu sunnU'
dagaskólans, og var hvortveggj3
skipulegt og í bezta lagi.
Næst var hafið máls um sam'
band isafnaðarins við kirkjufó'
lagið, og urðu um það margar
umræður, sem allar fóru hóg'
værlega fram, en samþykt þó
að lokum með miklum meiri'
hluta, að Garðar-söfnuður fmri
úr kirkjufélaginu ef það samein-
aðist U. L. C. A.
En þrátt fyrir það, að einu
úr framkvæmdarnefnd kirkjufó'
lagsins var viðstaddur, bæði ó
október fundinum í haust sem
leið, og þessum ársfundi, var af'
ráðið að senda skriflega til fram'
kvæmdarnefndar þessa afstöðu
Garðarsafnaðar.
G. Th.
TIL SNOWFIELDS
Harla skamt dró skeyti þitt.
Skutlan liggur brotin.
Aldrei hugsað hámark sitt
Hæfa “glappa”-skotin.
Komist upp um kveðskap þinn
Kaun, er blöðin skemma,
Verður ljóst að “Leírburð” mih11
Lét eg birta’ of snemma.
Þigðu glensin græsku frí.
“Greysins” myrkur lýstu.
Guðfræðinnar gloppur í
Geislum andans þrýistu.
— P. B.