Heimskringla - 29.01.1941, Page 3

WINNIPEG, 29. JANÚAR 1941
HEIMSKRINGLA
3. SIÐA
mrs. john l. slater
p- 23. des 1891—D. 2. jan. 1941
Það var minst á dauðsfall
Þessarar konu í Hkr. frá 8. jan.
Skírnarnafn Mrs. Slater var
Hallbjörg Hólmfríður. Hún var
dóttir Sigurðar Jónssonar, Sig-
Urðsson, ættuðum úr Reykja-
firði í Strandasýslu og Bjargar
Vigfúsdóttur, Kristjánssonar,
fyrri konu hans, ættaðri frá
Garði í Þistilfirði. Um móður-
nafn Bjargar er mér ókunnugt.
En móðir Sigurðar var Hall-
bera Hjaltadóttir. — Foreldrar
Sigurðar fluttu hingað í Moun-
tain-bygð árið 1870, frá Mikley
í Manitoba, og námu land l1/^
núlu suðaustur af Mountain-
þorpi. Jón, faðir Sigurðar, dó
skömmu eftir að hann settist
hér að; og tók Sigurður þá við
bústjórn með móðir sinni, þar
til hann kvæntist Björgu 1886,
að hann tók algerlega við föð-
hrleifð sinni. Þau Sigurður og
Ejörg eignuðust fimm börn. —
Tvö af þeim dóu ung (tvibur-
ar), en þrjú komust til fullorð-
ins ára: Jón Vigfús, Hallbjörg
Hólmfríður, áður nefnd, og
Ejörgvin. —Þeir bræðurnir eru
báðir til heimilis í San Fran-
cisco.
Þegar “Bogga”, (eins og hún
Var oftast kölluð hér), var
i-veggja ára misti hún móðir
sina. Var þá Jón, eldri bróðir-
inn, nærri 5 ára, en Björgvin
nýfæddur, og var skírður við
iíkkistu móðirinnar. Þá var
bað sem Kristín Jónsdóttir tók
að sér hússtjórn á heimili Sig-
hrðar, og annaðist þessi þrjú
nióðurlausu börn, eins og besta
nióðir. Þess hefir áður verið
niinst í æfiminningu hennar í
“Hkr.” fyrir nokkrum árum, er
Htuð var fyrir tilstilli Björg-
vins, sem unni henni eins og
ágætri móðir. — Kristín var
bústýra hjá Sigurði þar til
hann kvongaðist í annað sinn
árið 1896 Margréti Thorfinns-
áóttir, systir þess er línur þess-
ar ritar.
Hegar Bogga stálpaðist varð
t>að hennar hlutskifti, eins og
hiargra annara unglinga á þeim
árum, að fara út í vistir, og
reyndust þær henni misjafnar,
eins og verða vill. Naumast
niun hún hafa náð “common”
skólamentun. En það sem hún
lærði af þeirri skólagöngu, og
hnigengni við aðra varð henni
góð undirstaða; af því hún
kunni að byggja ofan á þann
grundvöll. — Kunni að velja og
hafna. öllum sem kyntust
henni, náið, þótti innilega vænt
hni hana. — Hún flutti með sér
sólargeisla og hlýhug hvar
Sem hún fór. Vildi öllum gott
Sera, en engan angra.
Seint á árinu 1911 fór hún
Hl Winnipeg og dvaldi þar um
tveSgja ára skeið. Á þeim
tíma vann hún mest á sím-
skeytastöð þar í borginni. Rétt
tyrir jólin 1913 andaðist Mar-
§rét stjúpmóðir hennar; fór þá
®°gga heim til að taka við hús-
stjórn hjá föður sinum, og var
t*ar að mestu leyti til vorsins
■^19, að hún fór til Chicago.
Þar lærði hún kvensnyrting
®g stundaði þá atvinnu hátt á
P^iðja ár. Á þeim tíma kynt-
lst hún eftirlifandi manni sín-
Urn John L. Slater, yngri, frá
San Francisco. Faðir hans
John L. Slater (Sr.) var frægur
spiritista miðill og “lecturer”,
og þau hjónin ferðuðust víða
um Bandaríkin til eflingar
þeirri hreyfing og var þessi eini
i sonur þeirra oftast í för með
| þeim.
j John L. Slater, Jr., er sannur
j gentlemaður, í þess orðs fylstu
I merkingu. Enda var sambúð
þeirra hjónanna ástrík og inni-
leg, þau rúmlega 18 ár er þau
j áttu sambúð. Og það var ekki
jeinungis að hann bæri ástúð-
llega umhyggju fyrir konunni
I sinni, heldur einnig fyrir öllum
jhennar nánustu ættingjum. —
Hennar vinir voru hans vinir,
skyldir eða óskyldir, og allir
sem kyntust honum vel, dáðu
hann.
Þau giftust í San Francisco
25. okt. 1922 og bjuggu þar
alla sína samverutíð. — Enga
afkomendur eignuðust þau. —
Fyrir rúmu ári síðan gekk Mrs.
Slater undir alvarlegan upp-
skurð, og náði aldrei fullri
heilsu upp frá því.
Mrs. Slater er sárt saknað
af eiginmanni, tengdamóðir,
föður, tveim albræðrum og
fimm alsystkinum; sem minn-
ast með hrærðum huga hennar
móðurlegu umönnunar, eftir að
þau mistu móður sina, og ætíð
upp frá því, til síðustu stund-
ar hennar hér.
Þessi fimm hálfsystkini
hennar eru hér talin eftir ald-
ursröð: Árni Valdimar, bóndi
nærri Mountain, kvæntur Sig-
urrós Thorgilsdóttir Halldórs-
sonar, Petrína Guðrún, gift
Rósmann Haraldi Sigurjóns-
syni Gestssonar, bónda í Moun-
tain-bygð, Thorfinnur Elis,
kvæntur Thórlaugu Búason frá
Wynyard, Sask., til heimilis í
San Francisco; Pálína Herdís,l
ógift, “telegraph operator” í
San Francisco; Laufey, gift Oli-
ver Douglas Forsterer, blaða-
manni í Oakland, Calif.
Fyrir utan þenna framan-
talda ástvinahóp er fjöldi af
samferðafólki Mrs. Slater sem
finnur til þess með trega, að,
hér sé höggvið stórt skarð í
hóp miðaldra Vestur-íslend- j
inga, því þó hún væri hér fædd, j
þá bar hún ætíð fyrir brjósti
að vera til sæmdar því þjóðar-
broti sem hún var partur af;j
þótt hún um leið fyndi til þess,
að hún var fyrst og fremst
Bandaríkja barn. Þess vegna
átti hún alstaðar ítök hvar sem
hún kyntist.
Við kveðjum hana öll með^
einlægum þakklætishuga fyrir,
góða samfylgd og göfugt lífs-
starf.
Finally I wish to quote a few
sentences from letters of con-
dolence to Mrs. Slater’s rela-j
tives, from some of her lifelong
friends.
“Her life here, was dedipated
to others at all times.”
“She had such a wonderful
personality and perpetual love-
liness.”
“What a beautiful soul! —j
What memories she leaves
with us.”
Fyrir hönd ættingja og vina.
Thorl. Thorfinnson
Þér sem notið—
TIMBUR
KAUPIÐ AF
THE
Empire Sash & Door
CO.. LTD.
Birgðir: Henry Ave. East
Sími 95 551—95 552
Skriístofa:
Henry og Argyle
VERÐ - GÆÐI - ÁNÆGJA
ÍTALSKAR SPRENGJUFLUGVÉLAR SKOTNAR NIÐUR Á MÖRGUM STÖÐUM
í fyrstu tilrauninni sem Italir gerðu, með flugárás á London, sendu þeir sveit af
sprengjuflugvélum, verndaðar af orustu loftförum. Áður en þeir komust til London,
mættu Bretar þeim og skutu niður 11 ítalskar flugvélar á 15 mínútum. Á myndinni
er eitt ítalska flugskipið, kurlað sundur svo að stýrisspaðarnir eru á neftrjónu
skipsins.
FÁEIN ORÐ UM SHAKE
SPEARE OG ÍSLENZKA
HUNDA
Saga Vestur-Islendinga"
Þessi margumrædda bók er
nú loks komin á markaðinn.
Verðið er $3.50 í ágætu bandi.
Pantanir má senda til ein-
hverra af þessum mönnum: Dr.
Sig. Júl. Jóhannesson ritara
sögunefndar, Sveinn Pálma-
son, eða Einar Haralds, sem
er aðal útsölumaður bókarinn-
af hér í borginni.
Komi það fyrir á kínversku
heimili, að eiginmaður slái
konu sína og hún kæri til yfir-
valdanna, er það algengt sum-
staðar í Kína, að maðurinn sé
leiddur út á torg, þar sem allir,
er framhjá ganga, geta hýtt
hann og smánað, uns konan
biðst vægðar fyrir hann.
Það er ekki af neinu virðing-
arleysi fyrir Shakespeare að
eg nefni hann í sömu setningu
og íslenzka hunda, langt frá
því. En vegna þeirra skrifa,
sem birst hafa í því merka
vikublaðið Time, sem gefið er
út í New York, og svo í Heims-
kringlu og Lögbergi, er þetta
orðið efni til sögulegra rann-
sókna, sem eg finn mig knúðan
til að taka þátt í, þar sem að eg
tel mig vefa góðan og þjóðræk-
inn íslending; og vona eg að
háttvirtir lesendur virði þá við-
leitni mína 'til að halda uppi
sæmd þjóðarinnar eins og vert
er.
Við íslendingar höfum lengi
átt við misskilning og heimsku
útlendra skriffinna að striða:
þeir hafa margir viljað eitt-
hvað um okkur segja, en fá-
fræði sumra þeirra hefir verið
agalega mikil. Þetta byrjaði
með Uliníusi gamla, að mér
skilst; eða var það Strabo, sem
fyrstur auglýsti þekkingar-
leysi sitt á íslandi fyrir heim-
inum? Þeir efuðust bara um
að gamla Island væri til. En,
viti menn, þarna hafði þá land-
ið legið norður við heimskauts-.
bauginn um miljónir ára. Og
ekki batnaði það mikið á mið-
öldunum; því þó að nokkrir
æruverðir írskir munkar flytt-
ust þangað, að haldið er, þá
voru þeir um flest annað frem-
ur að hugsa en að fræða fólk
um landið; nema ef það skyldi
fróðleik kalla, að einn þeirra á
að hafa látið þess getið, að þar
gæti maður tínt vissa tegund
skordýra úr skyrtunni sinni um
miðjar nætur rétt eins og um
hábjartan dag. Hann hefir
sjálfsagt tekið minna eftir dýrð
miðnætursólarinnar, blessaður
karlinn, heldur en nútímahöf-
undar. Og var ekki Hakluyt
mesti landafræðingur, sem
uppi var á Englandi á sext-
ándu öld? Og hvað vissi hann
um Island? Ekkert annað en
það, að þaðan kom harðfiskur.
Og svona mætti lengi telja.
Blefkenius og aðrir stórlygarar
breiddu út alls konar óhróðurs-
sögur um Island.
Þetta getum við nú reyndar
látið okkur liggja í léttu rúmi,
því að það tilheyrir liðna tím-
anum og Islendingar sögðu
sjálfir margar kynjasögur um
ýmislegt, sem hafði átt að ger-
ast í útlandinu fyr á tímum,
þeir höfðu gaman af því og nóg
var trúgirnin, ekki vantaði
það. En þegar farið er að
bera það upp á Shakepseare,
að hann hafi líkt íslendingum
við hunda, þá fer nú skörin að
færast upp í bekkinn; það má
með orðum Shakespeares
sjálfs segja, að sé “the most
unkindest cut of all”, eða
þannig minnir mig að hann
komist að orði einhvers stað-
ar. Og svo að allir geti séð,
hvað það var, sem Shakespeare
urinn að velja sem smánarleg-
ust og mest særandi orð. öðru
máli var að gegna með smala-
hundana, það er hugsanlegt, að
þeir hafi getað verið grimmir,
sagði, án þess að fara að hafa j eða að þeir hafi tekið upp þann
fyrir því að leita að því, þá kem hundasið eftir að þelr komu í
eg hér með tilvitnunina orð- annað land. Samt virðist sem
rétta eins og hún stendur í að í orðunum, sem Pistol er lát-
King Henry V, Act II, Scene I: inn segja liggi fremur fyrir-
“Pish for thee, Iceland dog! litning heldur en ásökun um
thou prick-eared cur of Ice- hreina og beina mannvonzku.
land”, sem útlegst: “Svei þér, Það er eftirtektarvert, að
íslenzki hundur, þú hundur frá hann segir: “thou prick-eared
Islandi með upprétt eyru.” Það cur of Iceland”. Islenzkir hund-
má geta þess til skýringar, að ar hafa uppstandandi eyru og
það eru tveir enskir herra- hafa altaf haft, það er þeirra
menn, sem Shakespeare lætur kyns-einkenni, sem önnur
vera að skammast, og annar hundakyn hafa ekki. Þetta
þeii’ra ávarpar hinn með þess- hefir sjálfsagt þótt skrítið á
um hógværu og vingjarnlegu Englandi, og það er ekki ó-
orðum. hugsandi, að enskir kaupmenn
þjóð, þá ætti hvorki honum né
öðrum að leyfast að leggja
Shakespeare í munn orð, sem
hann hefir aldrei ritað.
Jón úr Flóanum
DÁN ARFREGN
Hvernig nokkur maður getur
hafi einmitt sózt eftir íslenzku
lesið út úr þessu, að Shake- hundunum vegna þess að þeir
speare hafi líkt íslendingum höfðu uppstandandi eyru og
við hunda er óskiljanlegt, nema voru ólikir venjulegum enskum
gert sé ráð fyrir, að sá, sem! hundum. Og þessi fallegi
svona var ávarpaður, hafi ver- eyrnavöxtur gat orðið að eins-
ið íslendingur; og jafnvel þeim, konar fyrirlitningar-einkenni á
sem safna fréttum fyrir það,islenzku hundunum, af því að
ágæta blað Time, er naumast hann gerði þá einkennilega og
ætlandi að gera það. frábrugðna venjulegum hund-
„ , . , , . . . . . um þar í landi. Og þá var
En hvermg stendur þa a þvi, .,,. , , , , ,f., ^
* 0, . , , T3- + i natturlega ekkert eðlilegra en
að Shakespeare lætur Pistol , . J' , . ,
i ii ivr /u * ..... það, að þegar einhver vildi
kalla Nym (það eru nofnin a ?
, . gera oðrum ovenjulega gramt í
personunum í leikritinu) ís-.s „
, , . geði með smanarlegum orðum,
lenzkan hund, þvi ekki ensk- f, ,,, . , , ö .
, , * ,,,,, ,, , , þa likti hann honum við ís-
an hund, eða blatt afram hund, f , ,______^ __
án allrar þjóðernislegrar skil
greiningar?
lenzkan hund. Eg vil aðeins
í biðja háttvirta lesendur að at-
huga, að þetta er ekkert nema
Hér er það sem hin sögulega i göguleg tilg4ta; rétt eins góð>
rannsókn kemur til greina, að að þyí er mér virðist; Qg marg.
því er mér viiðist. Og vil eg ar aðrar sögulegar tilgátur, en
nú leitast við að varpa dálitlu samt engin ábyggileg stað-
Ijósi á það flókna og erfiða við- reyn(j
fangsefni
Það lítur út fyrir, að hundar
hafi verið útflutningsvara frá
íslandi á fimtándu og sextándu
öld og jafnvel lengur. Þorvald-
ur Thoroddsen segir í Islands
lýsing sinni, 4. bindi, I. hefti,
En svo er annað, sem er at-
hugunarvert í þessu sambandi.
Á seytándu öld voru uppi tveir
pólitískir flokkar á Englandi,
sem uppnefndu hver annan
Cavaliers og Roundheads. —
Roundheads höfðu þann sið að
bls. 75, að íslenzkir hundar „ . . ... „ .
, .. ’ ... ... ,., t, , , snoðklippa har sitt, en Caval-
hafi venð fluttir til Englands . J * , . , . . e
. .. .. , , _ lers gengu með langt har. Af
a fimtandu old, þegar Eng- , . ° , . , . .
, ,. , , þvi að eyrun saust a þeim
lendingar hofðu mesta verzlun „ *.
. . , 0 . , * , isnoðkliptu, voru þeir kallaðir
a Islandi. Segir hann, að ensk- „ . , ,„ * , ,
. , f .. ’ ... |“pnck-eared”, með “uppstand-
ír kaupmenn hafi sozt eftir litl- ,. ,, TT , , * , ,
, , andi eyru . Hvort það stendur
um laglegum islenzkum hvolp- . , , , ,.
ö . , ,. ._ . í nokkru sambandi við upp-
um og að þeir hafi verið í upp- ,,,.,, ,
., , f , , . , , standandi hundseyru, leiði eg
ahaldi sem herbergishundar .
, f TT minn hest fra að segja; en vist
hia ensku kvenfolki. Hanp , * * , .
, . . * c. m* er um það, að hvorir um sig
getur þess einnig, að Sir Thom- *
_ , gerðu alt sem þeir gatu til þess
as Browne, sem ntaði um Is- . , . ,,
, jifim *• u , ...,* að gera hina hlægilega og
land 1650, geti um þessa kjoltu- . . .
,, ’& . . , , , vekja anduð a þeim.
rakka og svo stærn hunda, J
sem enskir hjarðmenn sækist Hér hefi eg þá lagt fram
eftir. í sjálfu sér er þetta ekk- mmn fátæklega skerf til út-
ert ótrúlegt, hundar hafa oft skýringar á þessu máli. Eg
verið seldir og fluttir landa á Þyklst hafa hreinsað Shake-
milli eins og hver annar kvik- sPeare af þeim áburði, að hann
fénaður. j hafi líkt Islendingum við
En hvers vegna nefnir hunda’ Það væri ekkert á móti
Shakespeare íslenzkan hund?!bvi að benda Htstjóra hins
Nú hafa kjölturakkarnir tæp- margnetnda blaðs á það, að
lega verið svo grimmar eða'hvað mikið sem hann langi ti
ljótar skepnur* að það vævifess að gera íslendmgum til
sérstök ástæða til að taka þá j skammar með því að vitna i
til samlíkingar í orðasennu,. ummæli gamalla rithöfunda og
þar sem vitanlega var tilgang- flytja þvætting um land og
7. jan. s. 1. lézt á heimili sínu
í grend við Wynyard, Sask.,
sómakonan Vilborg Sigurðar-
dóttir Haldórsson, ekkja Leo-
pold Halldórsson, sem kvaddi
þennan heim og ástvini sína
hér 27. okt. 1936. Vilborg sál.
var fædd 12. okt. 1877 á Ána-
stað í Breiðdal á Berufjarðar-
ströndinni í Suður-Múlasýslu á
íslandi. Faðir hennar hét Rún-
ólfur Sigurðsson, en móðir
hennar Jónina Guðrún Þor-
valdsdóttir, systir Þorvaldsons
bræðranna velþektu í Norður
Dakota-bygðinni.
Hún fluttist með foreldrum
sínum til Ameríku árið 1884 og
var þá rúmlega 7 ára að aldri.
Þau settust að í íslensku bygð-
inni í Norður Dakota í grend
við Akra. Hún misti móður
sína skömmu seinna og óíst
upp hjá fósturforeldrum.
12. des. 1900 giftist hún Leo-
pold Haldórssyni. Byrjuðu
ungu hjónin búskap í Dakota-
bygðinni, en fluttu sig búferl-
um til Vatnabygðanna í Sask.
árið 1906.
Foreldrar Leopold sál. voru
Jóhannes Halldórsson frá
Björk í Eyjafirði og Anna
Hólmfríður Sigurðardóttir frá
Æsustaðagerði í sömu sveit.
Þau hjónin bjuggu í bygðinni
umhverfis Wynyard til æfi-
loka. Þar nutu þau mikilla
vinsælda og búskapurinn lán-
aðist vel. Heimilið, aðrar bygg-
ingar og bújörðin sjálf bera
þess skýran vott. Þau voru
frumherjar í þessari bygð og
hinn mikli mannfjöldi sem
fylgdu Vilborgu sál til grafar
um hávetur var óhrekjandi
vitnisburður um hið mikla álit,
þá djúpu virðingu og þann
innilega kærleika sem öllum
var svo ljúft að láta í ljós. Hin
látna var í orðsins fylstu merk-
ingu merkiskona, eins og mað-
ur hennar hafði þekst sem
merkismaður. Þau hjón voru
sannarleg sveitarprýði og á-
gætir borgarar í þessu landi.
Leopol og Vilborgu sál. var
átta barna auðið, og þau eru öll
á lífi. Nöfn þeirra eru sem
fylgir: Anna Jónína, gift Karli
Magnússyni; Richard Kristinn,
kvæntur Vilborgu Halldórs-
dóttir Austfjörð. Eru þau hjón
búsett norður af Mozart. Hall-
dóra Guðlaug, gift Ástvaldi
Hall; Theodór Jóhannes; Stígur
Þorvaldur, kvæntur Ida Hettie
Brandt: Elvin Runólfur; Þór-
unn Vilborg, gift Bertil Scyrup;
Ólafur Elmér.
Ein systir hennar er á lífi,
Þórunn, gift Þorsteini kaup-
manni Laxdal að Elfros, Sask.
Hún var jarðsungin á föstu-
daginn 10. jan. Blessuð sé
minning hennar.
Carl J. Olson
Verzlunarnómskeið til sölu
Þjóðræknisfélag íslendinga í
Vesturheimi hefir til sölu nú
þegar námsskeið (Scholarship)
við Angus School of Commerce
og Dominion Business College
með kjörum, sem félitlum nem-
endum koma að miklu haldi.
Upplýsingar fást munnlega
eða bréflega, hjá Ásmundi P.
Jóhannssyni, 910 Palmerston
Ave., Winnipeg.