Heimskringla - 29.01.1941, Qupperneq 5

WINNIPEG, 29. JANÚAR 1941
HEIMSKRINGLA
5. SIÐA
á Islandi eða í öðrum Norður-
álfulöndum nenna varla að
sækja sér glas af vatni út í eld-
hús, ef eg man rétt . . . þ.
e- a. s. ekki ef kvenmannsrola
er nærstödd og getur uppvart-
að þá. . . Hér er það altítt, að
maðurinn færi konunni sinni
Worgunverðinn í rúmið, hjálpi
henni til að þvo upp eftir mið-
degisverðinn, ef þau hafa ekki
vinnukonu, og eg þekki fjöld-
ann allan af Bandaríkjamönn-
nni, sem búa til betri mat en
konurnar þeirra og þykir gam-
an að gera það. . .
Eg dáist að Bandaríkjakon-
nni á margan hátt... þær hafa
yfirleitt meiri dugnað og fram-
takssemi til að bera í litla
tingrinum en systur þeirra í
Norðurálfunni hafa í allri
hendinni . . . þær fá meiru á-
°rkað á viku en við Norður-
álfukonur á heilum mánuði,
hanske á heilu ári! Ef t. a. m.
Eandaríkjakona tekur að sér
að safna ákveðinni upphæð í
góðgerðaskini, þá linnir hún
ekki fyrri en hún er búin að
safna þeirri upphæð.
Vinkona mín ein er þektur
úthöfundur... Hún skrifar eina
skáldsögu á ári, og sumar
skáldsögurnar eru “best sel-
lers’’ . . . (Hún heitir Mildred
Walker og er gift lækni í bæn-
Great Falls, Montana. —
Skáldsagan hennar, “Dr. Nor-
ton’s Wife” var “best seller” í
fyrra og var þýdd á þrjú Norð-
Urlandamálin og fékk ágætar
yiðtökur þar . . . norsku þýð-
inguna annaðist frú Wenche
Borgen, sem er mágkona Val-
geirs Björnssonar bæjarverk-
træðings í Reykjavík). . . Hún
a þrjú vel uppalin börn og
stýrir heimilinu sínu með
óugnaði og fyrirhyggju . . . og
hefir jafnvel tíma afgangs til
að taka drjúgan þátt í allskon-
ar félagslífi . . . þessi kona er
að vísu framúrskarandi og hef-
ir alla góðu kostina, sem prýða
Eandaríkjakonuna . . . ef hún
hefir einhverja af slæmu eig-
mleikunum, þá hefi eg ekki
uPPgötvað það . . . t. d. er hún
ein af þeim fáu konum sem eg
t>ekki hér, sem ekki þykist vera
talleg! . . . Margra ára reynsla
hefir sýnt mér, að það er sama
hvað ljót og leiðinleg Banda-
rikjakona er, rangeyg eða hjól-
heinótt og heimsk í ofanálag,
hún hefir þá óbifanlegu trú, að
hún sé bæði falleg og gáfuð
• • • og það er von . . . karlmenn-
irnir hafa alið þessa trú upp í
Eandaríkjakonunni . . . þegar
hún ekki getur opnað blað eða
hók, án þess að hún reki augun
1 setningar eins og: “Banda-
rikjakonan er fegurst í heimi
• • • best klædd . . . skemtileg-
Ust. .. gáfuðust. . . duglegust”
°’ s frv„ hvernig er hægt að
húast við öðru, en að hún fari
að halda, að þetta sé alt saman
heilagur sannleiki!
Þetta er annars ekki eins
vitlaust eins og virðist í fljótu
hragði. . . Sjálfstraust sannar-
iega hjálpar upp á framkom-
Una • . . og það kemur örsjald-
an fyrir, að maður sjái feimnar
konur hér. . . Aldrei gleymi eg
honunni með nefið. . . Hitti
hana í fjölmennu gildi í San
Erancisco einu sinni. . . Hún
hafði nef, sem var álíka stórt
°g meðal næpa; að öðru leyti
Var hún ósköp alvanaleg, vöxt-
Urinn í betra lagi, há og grönn,
°g hún hafði fallegt, ljóst hár.
• • • Það sem mér datt fyrst í
hug þegar hún kom inn í sam-
s®tið var, að eg eg hefði slíkt
UeE þá mundi eg aldrei fara út
nema í rökkrinu . . . en hún
hom inn i stofuna, eins og væri
hún drotning, í þann veginn, að
Veita þegnum sínum áheyrn!
' • • Hún leyfði húsráðanda,
Sem var Norðurálfumaður, að
^yssa á hendina á sér og hún
^erði það á þann hátt, að aum-
lngja manninum var fullljóst,
^ þetta var sérstök náð, sem
honum var auðsýnd . . . og
“nef” eða ekki, alt kvöldið
hafði þessi kona hring af að-
dáandi mönnum í kring um sig,
meðan margar ungar og lag-
legheita stúlkur urðu að láta
sér lynda, að tala hver við
aðra. . . Eg get ekki neitað því,
að eg oft hefi haft bæði skömm
og gaman af þessari sjálfsað-
dáun Bandaríkjakonunnar, en
í aðra röndina dáist eg þó að
henni. . . óneitanlega er það
hjálp í lífinu, að trúa á mátt
sinn og megin og trúi kona því
nógu fastlega, að hún sé falleg,
jæja, þá er hún falleg! . . .
Annars er engum blöðum um
það að fléttak að Bandaríkja-
konur eru yfirleitt fríðar, en
þær fallegustu, sem eg hefi séð
eru þær, sem eru af blönduð-
um spönskum (eða ítölskum)
og norrænum uppruna . . . það
er auðvitað engu til sparað að
hjálpa upp á náttúrlegu feg-
urðina. . . Verzlunarskýrslur
segja frá, að Bandaríkjakonur
verji mörgum biljónum dollara
á ári í alskonar fegurðarmeðöl
— mig minnir að talan hafi
verið 35 biljónir síðastliðið ár.
. . . Tæplega er hægt að minn-
ast á fegurð Bandaríkjakvenna
án þess að nefna “beauty par-
lors” — þeir kalla það hár-
greiðslustofur í ReykjaVíkur-
blöðunum, sé eg, en verksviðið
er stærra en hárgreiðslan ein-
göngu hér í landi. — Á hverju
götuhorni, í hverjum bæ og
hverri borg er hárgreiðslustofa
og allar konur nota þær, ríkar
sem fátækar. . . Eg þori að
veðja, að ef við gæfum bláfá-
tækri konu hér valið milli góðr-
ar máltíðar og “visit” á hár-
greiðslustofu, þar sem henni
væri látið í té alt, sem “stofan”
hefir upp á að bjóða, þá myndi
konan velja hárgreiðslustof-
una, jafnvel þótt hún væri solt-
in!
Já, klúbbarnir . . . þeir eru
margir og hafa margvísleg
augnamið. . . Kirkjuklúbbana
eiga kirkjufélög kvenna t. a. m.
. . . Eins og kunnugt er, eru
kirkjur í U. S. A. ekki styrktar
af stjórninni . . . hver trúar-
flokkur hefir sína eigin kirkju
. . . en kvenfélög þessi eru
frömuðir í að safna peningum
handa kirkjum sínum og prest-
um. . . Spítalafélög kvenna
safna peningum, til þess að
kaupa ýms áhöld handa spítöl-
unum. . . Þessi félög gera ómet-
anlegt gagn. . . ' Garðyrkju-
klúbbum kvenfólksins er það
mikið að þakka, að smábæirnir
um alt land hafa fallega blóma-
garða. . . Klúbbur kvenrithöf-
unda hefir deildir um alt land
og eins hefir klúbbur verzlun-
arkvenna. . .
Svo er það “Junior League”,
sem hefir 35,000 meðlimi í
Bandaríkjunum. . . Félagið var
stofnað rétt eftir síðustu alda-
mót. . . Meðlimirnir eru dætur
velmegandi manna. . . Margir
segja, að félagið sé “snobbish”
og er óefað nokkuð til í því; en
þrátt fyrir þann gallann, gerir
félagið mikið gott af sér. . .
Hver meðlimur gefur tíma sinn
og fé í góðgerðaskyni. . . Hér í
bæ hefir deild félagsins leik-
völl fyrir fátæk börn, sem ann-
ars yrðu að flækjast á götun-
um og á hverjum degi alt sum-
arið skiftast meðlimirnir til að
vera á leikvellinum, leika við
börnin og kenna þeim ýmislegt
... einnig hefir deildin læknis-
hjálp fyrir fátæk börn og með-
limirnir færa sjúklingum á
spítölunum bækur og blöð. . .
Á sumrin sendir aðalfélagið í
New York listasýningar til
allra deilda sinna . . . t. d. kom
hingað ferðasýning af þessu
tagi síðastliðið sumar . . . skín-
andi falleg sýning á silfurmun-
um danska silfursmiðsins
Georg Jensen’s. . . Aðgangur
var ókeypis og margar þúsund-
ir manna um alt land hafa
bæði gagn og gaman af þessum
sýningum. . . Sem stendur
safna allar “Junior League”-
deildir peningum handa Bret-
landi. . .
í smábæjunum kveður mest
að þessum svokkölluðu les-
klúbbum. . . Einhversstaðar las
eg, að Bandaríkjakonur hefðu
uppgötvað “culture” um alda-
mótin og sprungu þá les- og
“culture”-klúbbarnir út. . . All-
ar konur, sem vetlingi geta
valdið eru meðlimir í einum
eða fleiri lesklúbbum. . . Nú er
það víst og satt, að sumar kon-
ur hafa í mörgu að snúast og
ekki mikinn tima afgangs, til
þess að lesa bækur, og margir
halda því fram, að fyrir slíkar
konur séu lesklúbbarnir gagn-
legir. . . Annars er hægt að líta
á það á tvo vegu . . . þetta er
það sem lesklúbbarnir bjáta
við. . . Hver kona, sem er með-
limur, fær úthlutaða einhverja
nýja bók, sem vakið hefir eftir-
tekt og á hún nú að lesa bókina
og skrifa um hana “yfirlit”,
sem hún svo les upp fyrir hin-
um meðlimunum á fundi, en
fundir eru venjulega haldnir
einu sinni í viku. . . Á þennan
hátt þykjast konurnar fylgjast
með í því sem er að gerast í
heiminum. . . En þegar eg hefi
komið á fund í einhverjum
þessara lesklúbba og hlustað á
konu lesa slíkt “yfirlit”, hefir
mér altaf dottið í hug, að hefði
hún notað þann óratíma, sem
það tók hana að grúska yfir
þessu blessaða “yfirliti”, notað
tímann til þess að lesa nokkrar
góðar bækur, þá hefði ávinn-
ingurinn orðið meiri . . . bæði
fyrir sjálfa hana og hina með-
limina! . . . Einu sinni var mér
boðið í lesklúbb einn og hlust-
aði eg þar á konu, sem gaf
“yfirlit” yfir list Rembrandt’s
og eg veit með vissu, að hún
hafði aldrei málverk eftir Rem-
brandt augum litið. . . í annað
sinn hlustaði eg á “yfirlit” yfir
bók um veggfóður og sagði
konuauminginn mér, að það
hefði tekið hana einn klukku-
tíma á dag þrjá mánuði, að
búa til “yfirlitið” . . . þá datt
mér í hug amerískt orð og
fanst það eiga vel við lesklúbb-
ana, en orðið er “bunk”, og má
víst þýða það með orðinu
“þvaður”! . . . En þær taka
þessa lesklúbba mjög alvar-
lega,'og það sé fjarri mér, að
öfunda þær af þeirri skemtun,
sem þær hafa af að vasast í
þessu. . .
Margir kvenklúbbarnir í stór-
borgunum eru afskaplega ríkir
og eiga sér fögur stórhýsi . . .
þessir klúbbar borga offjár fyr-
ir fyrirlestrahöld frægra
manna, bæði amerískra og er-
lendra. . . Margir frægir enskir
rithöfundar hafa grætt ýel á
fyrirlestrahaldi í kvenklúbbum
Bandaríkjanna og svo er um
rithöfunda og listamenn ann-
ara Norðurálfuþjóða. . .
Einn af stærstu kvenklúbb-
unum á Kyrrahafsströndinni
er “Womens City Club” í San
Francisco, sem eg þekki vel,
þar eð eg hefi oft verið þar
gestur — hélt þar líka velsótt-
an fyrirlestur um ísl^nd fyrir
nokkrum árum síðan; — það
kostar mörg hundruð dollara
að gerast meðlimur í þeim
klúbb og auk þess eru há mán-
aðargjöld. . . Klúbburinn á hús
í miðri borginni, við eina af
fjölförnustu götunum. . . Húsið
er fjarska stórt, hefir margar
hæðir og er að öllu leyti mjög
rikmannlega útbúið . . . þarna
er gistihús fyrir meðlimina,
stórir samkomusalir, tveir
matsölustaðir, þar sem aðeins
meðlimum og gestum þeirra er
leyfður aðgangur . . . þægileg-
ar setustofur og bókhlöður,
sundhöll og leikfimissalur . . .
yfirleitt öll þægindi, sem hugs-
ast geta . . . en á neðstu hæð-
inni eru búðir af ýmsu tagi. . .
| Sumar konur í Bandaríkjun-
um eru kallaðar “klúbbkonur”,
en það eru konur, sem verja
öllum sínum tíma og kröftum
fyrir klúbbana og það sem þeir
berjast fyrir. . . Klúbbkonurnar um. Mun í útreikningum á
finnast í þúsundatali, mest eru kostnaðinum verða annaðhvort
það ríkar ekkjur og einhleypar miðað við notkun benzíns
konur, eða efnakonur, sem beggja aðila, Islendinga og
komnar eru til ára sinna og Breta, eða tölu farartækja
eru giftar mönnuni, sem ekki hvors aðilans. Tóku Bretar
hafa tíma til að sinna þeim, þessari málaleitun mjög vel.
annaðhvort vegna verzlzunar-
Auk þess viðhaldskostnaðar
-Alþbl. 18. nóv.
anna eða vegna þess, að þeim á vegum, sem Bretar hafa lofað
þykir skemtilegra að spila golf að leggja franij hafa þeir á
eða poker , heldur en að þessu árj varið nokkrum
halda í hendina á konunni hundruðum þúsunda til ný-
sinni. . . Klúbbkonur hafa mik- byggingar vega og brúa.
ið að segja í Bandaríkjunum
og ef þær t. a. m. nota vald
sitt til þess að fordæma ein-
hvern mann eða eitthvert mál-
efni, þá á sá maður eða það
málefni tæplega viðreisnar
von. . . Dæmi upp á það var
fimleikarinn Fatty Arbuckle,
sem á árunum lenti í þeirri
óhamingju, að vera sakaður
um morð . . . dómarinn úr-
skurðaði, að hann væri sak-
laus, en klúbbkonurnar for-
dæmdu hann og þessvegna átti
Fatty aldrei afturkvæmt sem
filmleikari og dó hann allslaus
og gleymdur nokkrum árum
síðar.
Það hefir oft verið sagt um
Bandaríkjakonurnar, að þær
séu betur- klæddar en annara
þjóða konur og það er enginn
vafi á, að það er satt . . . þær
eru framúrskarandi snyrtileg-
ar, hafa yfirleitt góðan
“smekk” í klæðaburði — í-
burðurinn þó nokkuð stundum
mikill — og þær kunna að
klæða sig þannig, að maður
tekur bara eftir því, sem þær
hafa fallegt til að bera, en
gleymir göllunum.
En skrifi maður um Banda-
ríkjakonur, má ekki gleyma
þeim eiginleikanum, sem fall-
egastur er í fari þeirra: Þær
tala ekki illa hver um aðra! . . .
Bíðið því augnablik, eg er ekki
að halda því fram, að “kettir”
finnist ekki meðal kvenfólks
hér, ef út í það er farið, en eg
held því fram, að þegar Norð-
urálfukonan dœmir, þá afsakar
Bandaríkjakonan ... þegar öllu
er á botninn hvolft held eg, að
Bandaríkjakonan sé vel þess
verð, að tekið sé ofan fyrir
henni.
Rannveig Schmidt
Eftirfarandi meðlimir stúkn-
anna Heklu og Skuld eru í
vali fyrir fulltrúanefnd Ice-
landic Good Templars of Win-
nipeg, fyrir næsta ár. Fer
kosningin fram fimtudagskv. 6.
febrúar 1941, frá kl. 8 til 10 e. h.
Meðlimir eru ámintir um að
fjölmenna á fundinn.
Bardal, Mrs. A. S.
Beck, J. Th.
Bjarnason, G. M.
Eggertsson, Ásbj.
Eydal, S.
Finnbogason, C. H.
Hallson, G. E.
Isfeld, H.
Jóhannsson, Mrs. G.
Magnússon, Mrs. Vala
Sigurðsson, Eyvindur
Skaftfeld, H.

Þarfnastu fjár?
PRIVAT LAN ER
SVARIÐ.
Þér getið samið um lán
við félag vort sé fyrirtæki
yðar nokkurs vert, greitt
það til baka mánaðarlega.
Vextir eru lægri hjá oss
en nokkrum öðrum í Win-
nipeg, þar sem við höfum
starfað í 20 ár.
Komið, símið eða skrífið
oss.
Commercial Securities
CORP. LTD.
C. H. McFadyen, stjórnandi
382 Main St. Sími 93 444
ÍSLANDS-FRÉTTIR
KENNIR ÝMSRA GRASA
III.
Framh.
Síðan eg mintist í Heims-
kringlu á óhróðurinn um Is-
land í ritinu “Time”, hefir hon-
um verið svarað rækilega af
fimm íslendingum að minsta
kosti; hafa þeir gert það hver
öðrum betur. Nú er eftir að
vita hverju þeir góðu herrar
svara sem blaðinu stjórna.
Það er í fleiru en því, sem um
Island er ritað, sem nú á tímum
Einn þingmaðurinn á Englandi
sagði fyrir skömmu: “Vér vit-
um ó móti hverju vér erum að
berjast; vér berjumst á móti
þeirri djöfullegustu einræðis-
og ofbeldisstefnu, sem mann-
kynið hefir nokkrar sögur af.
En vér viljúm einnig fá að vita
fyrir hverju vér berjumst. Oss
er það ekki nóg að berjast fyrir
því sem vér hingað til höfum
gert oss gott af; vér krefjumst
meira.”
En eg var að tala um ísland.
Kemur þetta nokkuð íslandi
við? Já, sannarlega. Svo er
nú högum háttað að öll heims-
mál koma íslandi við. Enginn
þarf að láta sér detta í hug að
Island sofi á kodda hugsunar-
og athafnaleysis þegar stríðinu
er lokið, og horfi þokudimmum
augum á umheiminn önnum
kafinn við stórstígar breyting-
ar — nema því að eins að bless-
að gamla landið okkar með öll
sín börn af einhverjum slysum
lendi í einhverjum þeim helj-
argreipum sem það geti ekki
hreyft sig í. En vér trúum því
að “Guð vors lands” sé mátt-
Frh. frá 1. bls.
heimsveldisins nú á einhverj-
um mestu alvörutimum þess.
Um Winston Churchill hefir
jafnan staðið mikill styr og fer-
ill hans hinn æfintýralegasti.
Ármann Halldórsson hefir
þýtt bókina ágætlega, en út-
gefandi er Víkingsprent h. f.
—Alþbl. 19. nóv.
* * *
Eignarnóm ó landi undir
flugvöll Reykjavíkur
I fyrradag voru gefin út
bráðabirgðalög um að heimila
ríkisstjórninni að taka eignar-
námi land það suður að Skerja-
firði, sem ætlað er fyrir flug-
völl Reykjavíkur.
Hafði lengi staðið til að
byggja þarna flugvöll. 1 októ-
ber s. 1. hófu Bretar fram-
kvæmdir á þessu landi og þótti
því ríkisstjórninni nauðsynlegt,
að landið yrði ríkiseign áður
en þær framkvæmdir væru um
garð gengnar.
Dómarar Hæstaréttar og
tveir menn, sem Hæstiréttur
tilnefnir, eiga að meta landið
til eignarnáms.
* * *
Bretar taka hlutfallslega
þótt í viöhaldi vegonna
Undanfarið hafa staðið yfir
umræður milli ríkisstjórnar-
innar og breska setuliðsins um
að Bretar taki þátt í viðhaldi
kennir margra grasa. Aðal ugri en svo að þannig geti far-
hugsun allra snýst vitanlega ið.
um stríðið og hörmungar þess, Hvert er þá útlitið með fram-
en nú er þó svo komið að ná- fið islands? Eftir öllum líkum
lega allir, sem á annað borð
hugsa nokkuð, viðurkenna það
hreinskilnislega, að ekki sé nóg
að vinna stríðið, heldur verði
fyrirkomulagið í sjálfum lýð-
stjórnarrikjunum að breytast;
raddir ýmsra merkra og leið-
andi manna í öllum löndum hjá
öllum þjóðum eða þjóðbrotum,
j að dæma er framtíð landsins og
þjóðarinnar algerlega undir því
komin hvernig fólkið hagar sér
ef svo hversdagslega mætti að
orði komast um jafn alvöru-
þrungið mál.
Fjórmólin
Erfiðasta
viðfangsefni Is-
meira að segja í öllum flokkum ]an(is hefir æfinlega verið fá-
og félögum, hafa gerst hávær- tæktin — eins og reyndar víða
ari í seinni tíð með kröfur um annarsstaðar. Á síðari árum
það að opinberlega sé því lýst hefir þó breytt vinnuaðferð og
yfir af stjórnarvöldunum að auhin þekking til framleiðslu
ekki einungis séu breytingar bætt úr fatæktinni tii stórra
nauðsynlegar heldur einnig er muna> Eins og allar aðrar
þess krafist að fólkinu sé skýrt þjóðir hefir Island safnað
frá því afdráttarlaust hverjar skuidum sem óhjákvæmilegar
breytingarnar eigi að verða, voru til þes að hrinda aleiðis
þegar lýðræðishliðin hafi unn- hinum miklu framförum, sem
ið- Háværastar hafa þessar þar hafa átt sér stað á síðari
raddir þó orðið á Englandi. úrum, En skuldir við útlönd
Menn virðast yfirleitt vilja fá með háum vöxtum er þungur
að vita það að hverju sé að drosull með alvarlegum afleið-
hverfa heima fyrir þegar búið ingum. Eins fámenn þjóð og
sé að vinna óvininn erlendis. lslendingar> sem skuldar er.
Þeir segjast ekki gera sig á- lendis tugi rnhjóna, er svo kyr-
nægða með það að koma heim sett af háböndum og hnapp-
aftur að sömu kjörum og þeir heldum að hún kemst hvergi.
hurfu frá; það er að segja:; En á meðan enski herinn er
nauðungar, vinnuleysi og sult-, þar j landi og nægUr er mark-
arlíf á sveitinni. Þeir muna aður fyrir allar vörur með háu
eftir því að þetta var fyrlr- Verði, fær þjóðin í heild sinni
komulagið og þeir heimta; og einstaklingar hennar svo
breytingar á þvi. Eg var að mikig fe í hendur ’að skamt
enda við að lesa ræðu í ritinu j verður þess að bíða að allar
“Life”. Það er útvarpsræða skuldir verði greiddar, ef vel
sem Joseph P. Kennedy flutti viturlega er á haldið og
nýlega. Hann er fyrverandi meg farig.
fulltrúi Bandaríkjanna á Bret-
landi. Hann tekur það skýrt
fram í þessari ræðu, að Eng-
land hafi ekki lýst yfir stefnu
Að loknu stríðinu verða
flestar aðrar þjóðir í óbotnandi
skuldum; en ef vel lætur og
ekkert verður Islands ógæfu
sinni að stríðinu unnu. Hann að Vopni, mætti svo fara að Is-
telur það eina sterkustu ástæð-
una fyrir því að Bandaríkin
vega hér í hlutfalli við notkun eigi ekki að fara í stríðið.
þeirra á vegunum, og hefir nú
samkomulag náðst.
Margir þeirra, sem um þetta
rita, halda því fram að ákveð-
Er samkomulagið á þá leið, in, yfirlýst stefna, sem lýðveld-
að Bretar hafa lofað að taka islöndin ætli að fylgja eftir
þátt í viðhaldskostnaði vega í unnin sigur mundi örfa, styrkja
réttu hlutfalli við Islendinga, og fullkomna áhuga og atorku
miðað við notkunina á vegun- manna í öllum stríðsathöfnum.
lendingurinn gæti sagt eins og
Einar Benediktsson kemst að
orði í þýðingu sinni á kvæði
Longfellows, “Smiðurinn”:
“Hann horfir djarft á hvern
sem er;
hjá honum á enginn neitt.”
Framh.
Sig. Júl. Jóhannesson