Heimskringla - 05.03.1941, Síða 7

WINNIPEG, 5. MARZ 1941
HEIMSKRINGLA
7. SIÐA
‘HVAÐ ER SANN-
LEIKUR?”
Samið af Mr. og Mrs.
J. S. fró Kaldbak.
Framh.
Allir geta ímyndað sér, hví-
líka hugarkvöl Kristur muni
hafa liðið, að vera þannig hrak-
inn frá sínu mikla hlutverki, á
meðan hann var tiltölulega
ungur að aldrei. Enginn vissi
betur en hann, enginn hafði
meiri skygni en hann, að sjá
framí hinn ókomna tíma,
hversu mikil þörf yrði á, að
bróðurkærleikurinn, líknar-
starfsemi, og miskunnsemi
hvíldi þá á svo föstum grunni,
að þau gætu ekki haggast í
stormum komandi styrjalda og
alþjóða böls. Hann var kom-
inn vel á veg með að leggja
þann grunn svo fastan að ekk-
ert gæti haggað honum, á ótrú-
lega stuttum tíma, en þá varð
hann frá að hverfa á kvala-
fylsta og hryggilegasta hátt.
Eftir það varð hann að trúa
öðrum fyrir sínu hlutverki,
sem þó að dyggir væru, voru
hvergi nærri eins færir um það
eins og hann, því að eftir kross-
festinguna var ekki viðlit fyrir
hann að koma aftur opinber-
lega fram á sjónarsviðið, eins
og starf hans hafi áður útheimt
að hann gerði. Hann tók því
þann kostinn, að efla læri-
sveina sína til framsóknar enn
meir en áður, til þess að bæta
upp þann hnekki, sem málefnið
leið við að hann gat ekki leng-
ur fyrir það starfað á sama
hátt og áður.
í fjörutíu daga, eftir kross-
festinguna, var hann sem næst
uppihaldslaust með lærisvein-
unum — og þeim, sem nú
skyldu flytja boðskapinn í hans
stað, og tók á öllu til þess að
miðla þeim af sínum mætti, til
þeirra framtíðar starfs. 1 þess-
um tilgangi komu þeir og hann
saman, í lok þessara fjörutíu
daga, alllangt fyrir utan Jerú-
salem, á fáförnum stað.
Enginn, sem var lærður í
Essena bræðralaginu, var álit-
inn fær til útbreiðslu starfsemi,
nema að hann hefði dulmáttinn
og dulvísindin á valdi sínu, (til
lækninga o. fl.) en sú grein
(dulvísindin) var ætíð öllum
lærisveinum erfiðust. Við þetta
tækifæri varð Kristur að setja
fylstu og síðustu reynslu á,
hvort þeir væru nógu vel að sér
í áminstri grein vísinda þess-
ara, sem þyrfti, því að nú áttu
þeir að fara út í heiminn, eins
og hann hafði gert, til þess að
flytja boðskapinn. Hann var
eins og kunnugt er, búinn að
kenna þeim mikið, en þeir voru
samt ekki orðnir eins vel að sér
í dulvísindunum eins og hann,
svo að við þetta tækifæri varð
hann að taka á öllum sínum
dulmætti til þess að veita þeim
styrk — miðla þeim af honum.
Þetta útheimtu hin svonefndu
“mystisku” fyrirbrigði — svo
sem, að dragist saman ský í
auðu lofti o. fl. sem ætíð koma
fyrir við dulmáttar iðkanir. —
Þessvegna ber öllum þeim, sem
besta þekkingu hafa í þessum
þungu fræðum, saman um að
uppstigning eða himnaför
Krists hafi ekki verið annað
en “mystiskt” fyrirbrigði. —
Skýrslur Essena sýna að svo
var, og einnig að lærisveinarnir
vissu á eftir að hann hafði
gengið burtu, áður en skýið
leystist upp og hvarf. En á
þeirri stundu sem atburðurinn
gerðist, héldu þeir að hann
hefði farið til himins í skýinu.
Þeir voru oft með honum í
klausturskólanum á fjallinu
Karmel eftir þetta — en annað
hvort hafa þeir álitið best, að
skvra frá sýninni, eins og þeir
skildu hana fyrst, eða þá til
þess, að mikla sem mest dul-
máttinn, ekki hirt um að setja
hað fram öðruvísi, svo að sá
missiklningur varð fleygur að
Kristur hefði líkamlega hafist
til himnis, sem ekki var. En
svo má vera að lærisveinarnir
hafi ekki ætlast til að þetta
yrði tekið bókstaflega.
▲
Að þessu fullnaðarprófi
loknu fóru lærisveinarnir hver
til síns heimilis í Galileu til
samfunda við félaga sína í
Hvíta bræðralaginu. Þá sömu
nótt kom Kristur til æðstu
prestanna í aðal bústað þeirra
á Karmel fjalli, og settist að í
herbergjum þeim, sem honum
voru sérstaklega ætluð. — Þar
lokaðist hurð hins sýnilega
heims að baki hins mikla höf-
undar vestrænnar kristni. En
skrásett er að hann hafi kent
í skóla Hvíta bræðralagsins um
30 ár eftir þetta.
Þegar borið er saman það,
sem sagt hefir verið hér að
framan, við það sem kent hefir
verið í gegnum tímann er aug-
ljóst að mjög bregður til
tveggja ólíkra skauta.
Snemma á öldum eftir Krist
hefir kristnin verið að miklu
leyti sett út af sínum uppruna-
lega rétta grunni. Hann hvarf
sjónum manna, en í hans stað
voru höfð léttustu yfirborðsat-
riðin. Kenslan, sem samræmir
trú og þekking, tók til allra
innri afla, sem með hverjum
manni býr hætti. Byrjunar-
stig hennar var efnislegt því að
í gegnum ytri lög tilverunnar
verður að þeim innri komist.
Sú kensla var lögð niður og
týndist. Eftir það var ekki
lengur-hægt að vekja svo dul-
mögn mannssálarinnar að hún
héldi lengur sambandi við hin
huldu öfl í umheiminum, sem
færðu henni sannanir fyrir ó-
dauðleika hennar og máttar-
völdum á bak við hinn sýnilega
skynheim. Framþróun manns-
andans eftir margra ára lífeðl-
islega og gáfnafarslega þjálfun
við iðkun dulrænna vísinda og
alfræða teknum frá nú lítt
þektri hlið, færði þeim mönn-
um, sem voru vel gefnir, það,
sem gat litið út fyrir þeim, sem
ekki þektu, sem yfirnáttúrleg-
ur undramáttur. Vald þeirra
og umfram alt skygni — svo
að oft stóð tími og rúm ekki
fyrir — varð til þess, að þeir
gátu framkvæmt það bæði í
lækningum og mörgu öðru sem
ekki verður skilið nema af
þeim sárfáu sem eitthvað af
sömu þekkingu hafa. En þó
fara (krafta)verk þeirra aldrei
út fyrir hin duldu (dulin fyrir
sjónum ólærðra) takmörk nátt-
úrunnar. Lassarus var ekki dá-
inn, þegar Kristur reisti hann
upp úr þyngsla veikindum. —
Jafnvel hann gat ekki breytt
hinum sígildu lögum tilverunn-
ar. Enda kendi Kristur það
aldrei, að einstaklings sálin
gæti í einum og sama líkama
orðið eilíf hér á jörð. Um þetta
er þeim mönnum kunnugt, sem
sömu fræði hafa stundað og
hann, og því gefið vitneskju
um þau.
. . . Dulvísindi hinna fornu
Essena bera þess ljósan vott,
að þekkingarvitneskja hefir
verið sambandshlekkur milli
þessa lífs og framhaldslíf. Sá
hlekkur hrökk í tvent og týnd-
ist, þegar dulvísindakensla sú,
sem áður er um getið leið undir
lok. Síðan hafa þjóðir þær,
sem kristna trú játa, ráfað
áttaviltar, og fálmað fyrir sér
í þoku talmjúkrar trúar, sem
ofin er inn í eitt skiljanlegt
kenningakerfi, sem innbyrðis
er í sjálfu sér sundurþykt. Af-
leiðingin varð sú, að þeir menn,
sem mest hugsuðu hættu að
trúa, og sáu ekki nema ógreini-
legt brot af tilgangi í þessu
skyndilífi.
Síðan sambandshlekkurinn
týndist hafa þjóðirnar bygt sér
kerfi, sem hylur himin guðs.
Úr því kerfi hefir altaf verið að
hrynja, þó að hrunið sé stærst
þann dag í dag.
Því hafa leiðtogar lýðsins
ekki farið á fornar stöðvar og
SAMEINAÐIR UM MÁLEFNI FRELSIS OF MANNRÉTTINDA
I hópi þessara brezku sjálfboða (British Auxiliary
Military Pioneer Corps) eru menn af mörgum ólíkum
þjóðum. Rúmenar, Sýrlendingar, Rússar, Tékkar, Tyrkir,
Ungverjar, Yemeningar, Þýzkir Gyðingar, Egyptar, Jór-
danir og Austurríkismenn, allir starfandi í þágu aukins
frelsis og mannréttinda.
leitað upp í hinn brotna sam-
bandshlekk, til þess að setja
hann saman aftur og færa söfn-
uðum sínum þennan dýrmæta
gimstein, sem lýsir jafnt aftur
sem fram — ekki í trú, heldur
í þekking. Þá hefðu sjónhverf-
ingar hins jarðneska kerfis s. s.
auður, völd og sællífis þorsti —
eða hvað þau nú heita, öll þessi
gæði, sem mest er sókst eftir.
og þó hafa aldrei fært nokkr-
um manni frið — leyst upp og
horfið, eins og vofurnar í þjóð-
sögunum þegar þær sáu sólina
skína — og himin guðs blikaði
yfir mönnum í bláma varan-
legrar gleði. Þá hefðu þúsund
viðfangsefni skapast í únaðs-
ríku samræmi við ódauðlegar
mannssálir. Þá var enginn
lengur knúður til þess að trúa
á fávíslegan hátt á himnaríki
af gulli og silfri (sbr. trúar-
brögðin). Himnaríki fullnægju
og farsældar gat eins vel dafn-
að hér á jörð, eins og á nokkr-
um öðrum stað í guðs víðum
geim.
Vegna helstefnu þeirrar, sem
nú varpar flestum verðmætum
vestrænnar mennar í duftið,
hljóma þessi orð Krists hærra
yfir aldirnar í dag, en nokkru
sinni áður: “Að hvaða gagni
kæmi það manninum, þó að
hann eignaðist allan heiminn,
ef hann líður tjón á sál sinni.”
Kristnin hefir að sönnu ekki
liðið undir lok, en oft hefir ver-
ið lítið betur með hana farið,
en hinn mikla höfund hennar,
þegar hann var lamaður og
lemstraður eftir misþyrmingar
og krossfesting. — Sjá öll hin
blóðugu stríð, sem háð hafa
verið í hennar nafni, — og voru
svo gagnstæð hinni sönnu, upp-
runalegu sál hennar, sem mest
mátti verða. En þó er eins og
hulin hönd hafi haldið henni
við lýði. Þrátt fyrir mistök
mannanna í meðferð á henni,
ruddi hún sér braut frá Mið-
jarðarhafi norður á nyrsta
tanga Noregs, svo að í raun og
veru hefir hún upp að þessu
hrósað sigri yfir löndum og
lýð. Einnig hefir hún stækkað
ríki sitt í fjarlægum löndum
meðal þeirra þjóða, sem við
köllum heiðingja. Innan Ev-
rópu og Ameriku var hún orðin
tiltölulega voldug og tók hönd-
um saman við stjórnir Evrópu
landanna og á sunnudögum
voru guðsþjónustur fluttar eft-
ir lagaboði í flestum löndum,
en þar var ekki fjallað um
nema lítinn hluta hennar, var
það oftast með sama laginu:
skilningslaust, áhrifalaust og
rannsóknarlaust, án þess þytur
færi um söfnuðina frá hinu
mikla hafi sannleikans, sem
Kristur hafði vald til að láta
I öldurnar hljóma á.
i En vegna þess að ekki var
farið með nema litið og létt
brot af öllu því fræðikerfi sem
kennimennirnir og söfnuðirnir
hefðu með réttu átt að hafa,
voru alt af menn meðal lýðsins,
sem voru óánægðir með alt
saman, og spurði hvað væri
sannleikur? — Og sú spurning
var eðlileg. En enginn gat
svarað, ekki einu sinni boðber-
ar trúarinnar, því síður aðrir,
svo mjög hafði verið breytt til
hvað róttæka þekking snerti.
Prestar frumkristninnar
hefðu getað svarað þeirri
spurningu, svo að hver leitandi
sál hefði orðið ánægð, og hefði
samstilst við lífið að öllu, sem
þroski hennar leyfði, enda voru
söfnuðir þeirra þeim dauð
tryggir. Slíkt bræðralag fyrir-
finst sjaldan nú. Ein af ástæð-
unum var sú, að þeir sköpuðu
ekki fólki hinn svonefnda “rétt-
trúnað” (orþódox), sízt í þeim
skilningi, sem það síðan hefir
verið gert. 1 hinum uppruna-
legu fræðum hennar, var dul-
ræn þekking og undirstöðu
atriði til alfræða, og hver með-
tók það, sem einstaklings
þroski hans leyfði. Upp af
þeirri þekking, spratt svo sönn
og lifandi trú. En þegar hin
aðferðin var tekin upp, að fólki
var ætlað undirbúningslaust að
trúa, þá tók leitarþrá manns-
andans æði víða að gera vart
við sig, og hún vildi fá sannan-
ir, sem eðlilegt var, en fékk
þær engar. Eðlilega afleiðingin
varð sú, að þeir menn hörfuðu
frá, og voru svo kallaðir guð-
leysingar og öðrum ófögrum
nöfnum — og það, sem eftir
var af hinni upprunalegu
kristnu kirkju beið stór tjón.
▲
I margar undanfarnar aldir
hefir kirkjan ekki komist á
sinn rétta grunn, sem hún upp-
runalega var á — og svo er
það enn þann dag í dag. Að
henni er ekki þekkingar þorst-
anum beint, þó á öðrum svið-
um sé einkunn 20. aldarinnar
þekking og tækni. Hefði ekki
þessu verið svona varið, er
mjög líklegt að hún hefði nú
getað látið til sín taka og af-
stýrt þeim veraldarstríðs skelf-
ingum, sem nú standa yfir. En
til þess hafði hún engan mátt.
Og athugum nú um afleiðing-
una af máttleysi hennar í lið-
inni tíð í afstöðu hennar við
heimsmálin.
Fyrir rúmum 20 árum verður
mannfélagsbylting í stærsta og
víðlendasta riki Evrópu. Bylt-
ingin í þessu landi leiddi meðal
annars til þess, að tilraun var
gerð til rannsóknar á trúmála-
sviðinu. En í staðinn fyrir að
fá vitneskju um frumatriði
kristinnar trúar, fengu þeir
ekki neitt. Þekkingarsjóður
hennar var harðlæstur niður í
gleymsku aldanna. Úrslitin
urðu þess vegna þau, að vald-
hafar lands og lýðs, sama sem
köstuðu kristinni kirkjutrú á
eld, með þeim ummælum, að
hún gerði mannkynið veiklynt
og hjartveikt, svo það misti
allan mótstöðukraft til að verj-
ast kúgun vondra manna. Það
var talað með lítilsvirðing um
Krist á opinberum stöðum og
kenningar hans álitnar\óheil-
brigðar og óframkvæmanlegar,
1 kjörfar Rússa á þessu sviði
sigldi svo einvaldurinn Hitler
nokkru síðar. Taldi hann alla
bölvun Þýzkalands vera Kristi
og hans Gyðingalegu kyn-
bræðrum að kenna, sem yrði
að afmá, ef fullkomin menning
ætti áð dafna. Á þeim forsend-
um byrjaði hann á Gyðinga of-
sóknunum, sem inngangi að
nær því alþjóða stríði, sem nú
er háð.
Það er sorglegt til þess að
vita — svo tekið sé aðeins eitt
af þekkingaratriðum þeim, sem
frumkirkjan átti í fórum sín-
um, gat ekki orðið frekar en
annað neinum kunnugt s. s.
það að Kristur var Aríi að ætt.
Það er full ástæða til þess að
gera þá áætlun, að hefði al-
menn vitneskja verið um það
fengin, hefðu Gyðinga ofsókn-
irnar á Þýzkalandi ekki átt sér
stað, því að fylgjendur Hitlers,
eins og hann sjálfur, álíta Ar-
íska þjóðflokkinn útvalinn, og
af þeirri ástæðu þá trú, sem
hafi Gyðinglegan uppruna ó-
hæfa. Hefði þessu ekki verið
svona varið hefði Hitler -— ef
til vill — aldrei haft tækifæri
til þess, að blása sig og alt
Þýzkaland upp, sem ímynd
guðdóms, á kostnað Kristninn-
ar, og þar af leiðandi aldrei
fylgst þeim vitfirrihgs ofsa,
sem sigaði honum eins og óðu
rándýri út í nýtt veraldarstríð.
▲
Þannig er afstaða kristninn-
ar í dag, eftir nítján alda starf
orðum og athöfnum nútíðar
þekking og nútíðar tækni á
skipulagðan hátt — í fyrsta
skifti í sögu hennar — til þess
að lítilsvirða hana, og sýna
fram á, að hún sé hlekkur um
fót frjálsrar og hraustrar fram-
tíðar menningar. Svo alvarlegt
er útlitið, að hugsandi fylgj-
endur hennar óttast að hún
hrynji, ef Hitler og hans fylgj-
endur vinna þetta stríð. Og
jafnvel þó að Hitler og hans
lið bíði ósigur, er hættan mik-
il, því að þegar andstaða hefir
skapast á dýpstu tilfinninga-
miðum þjóðanna, munu þær
fyr eða síðar knýja hurðir
kristninnar og spyrja: Hvar er
þinn sannleikur?------Sá sann-
leikur er geymdur í dulvísind-
um frumkristinnar. — Þeir
einir, sem bera gæfu til að
sækja hann, geta svarað spurn-
ingunni og endurfætt kristn-
ina, svo að hún Ijómi í sinni
fornu dýrð, ekki einasta um
stundarsakir, heldur um alla
ókomna tíð.
1 bók nýútkominni í Þýzka-
landi um Hermann Göring seg-
ir svo m. a., að hann hafi frá
blautu barnsbeini verið vilja-
sterkur eins og bjarndýr og
þrár eins og sauðkind. Þegar
foredrar hans létu ekki að ósk-
um hans, lokaði hann sig inni
og svejti sig uns hann fékk vilja
sínum framgengt. Einu sinni^
hafðist hann við heila viku í
vébanda hennar hefir gert upp- reisn á móti henni, og beitt í herbergi sínu, en þá lét faðir hans undan.
- NAFNSPJÖLD -

Dr. M. B. Halldorson 401 Boyd Bldg. Skrlístoíusíml: 23 674 Stundar sérstaklega lungnasjúk- dóma. Er aS flnni 6 skrlfsrtofu kl. 10—12 f. h. og 2—6 e. h. Helmlli: 46 Alloway Ave TaUími: 33 lSt Thorvaldson & Eggertson LögfræSingar 300 Nanton Bldg. Talsími 97 024

Omci Phoni Ru. Pboir 87 298 72 409 Dr. L. A. Sigurdson 109 MKDIOAL ART8 BUIUDINO Omci Hovu: 12 - I 4 P.M. - 6 P.M. un» »t ippoomnm M. HJALTASON, M.D. ALMENNAR LÆKNINOAR Sérgrein: Taugaejúkdómar Lætur úu meðöl I vlSlögum VlOtalstimar kl. 2—( *. j,. 7—8 Kt kveldlnu Simi 80857 643 Toronto Sl

Dr. S. J. Johannesðon SOfl BROADWAT Taiaiml SO 877 VlOtalstlml kl. 5—6 e. h. A. S. BARDAL selur llkklstur og annaart um útfar- lr. Allux útbúnaður só beeU. — Ennfremur selur hann allskonar mlnnlsvarSa og legsteina. 843 8HERBROOKK 8T Phone: »0 607 WINNIPEO

J. J. Swanson & Co. Ltd. REALTORS Rental, Insurance and Flnancial AgentM Sími: 26 821 308 AVENUE BLDG.—Winnipeg' Rovatzos Floral Shop 253 Notre Dame Ave. Phone 27 989 Fresn Cut Flowers Daliy Plants ln Season We specialize in Wedding & Concert Bouqueta & Funeral Deslgns Icelandic spokera

H. BJARNASON —TRANSFER— Baggage and Furniture Moving 691 SHERBURN ST. Phone 35 909 Annast allskonar flutnlnga fram og aftur um bœlnn. margaret dalman TEACHER OF PIANO IS4 BANNINO ST Phone: 26 420

DR A. V. JOHNSON DENTIST 608 Somenset Bldg. Offlce 88 124 Rea. 27 702 512 Medical Arts Bldg. Dr. K. J. AUSTMANN Stundar eingöngu Augna, eyrna, nefs og kverka •júkdóma 10 til 12 f.h.—3 til 5 e.h. Skrifstofusími 80 887 Heimasími 48 551

THE WATCH SHOP Thorlakson & Baldwin Diamond and Wedding Rings Agent for Bulova Watches Marriage Licenses Issued 699 Sargent Ave. Dr. P. H. T. Thorlakson 205 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone 22 866 Res. 114 Grenfell Blvd. Phone 62 200