Heimskringla - 01.04.1942, Side 2

2. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 1. APRÍL 1942
“HVERT ÞAÐ TRÉ SEM
EKKI BER ÁVÖXT--”
(Þýtt úr “The New Republic”)
Mjög ákveðnar raddir hafa
nýlega komið frá Lundúnum
þess efnis, að ekki sé tilhlýði-
legt að sambandsþjóðirnar
deili hver á aðra fyrir ónógann
undirbúning þeirra, og aðra
frammistöðu í ófriðarmálun-
um.
Flestir munu failast á, að að-
finslur, á sama hátt og til dæm-
is ölmusugjafir, eigi að byrja
heimafyrir; en það er ekki þar
með sagt að þar skuli þær
nema staðar.
Ef tvær bandalags þjóðir eru
á eftir tímanum í athöfnum
sínum í þarfir ófriðarins, trú-
um við þvi að það sé ekki ein-
ungis réttur, heldur bein skylda
að ávíta’það sem miður kann
að fara, svo framarlega sem
aðfinslan sé viturleg og bygð
á góðum rökum. Það er marg-
reynt að utanað komandi ávít-
ur eru áhrifameiri en heima-
aldar, að því ógleymdu að auð-
velt er fyrir yfirvöldin að
þagga niður innanlands ádeilu,
að minsta kosti svo lengi að
aðaláhrifin tapist.
Beggja megin Atlantshafsins
hefir í raun og sannleika miklu
verið afkastað í ófriðarmálun-
um, en hvorki í Bretlandi eða
Ameríku hafa átökin hepnast
að fullu. Mörgu er ábótavant
og fyrir því er ein orsök: ónýtir
menn í æðstu embættum. Á-
hugaleysi og ónytjungskapur
getur komið af tveim ástæð-
um, í fyrsta lagi af sljóleika og
sjálfsánægju sem hlýtur að
fæða af sér mistök i framleið-
slu og framkvæmdum, eða í
öðru lagi að enn sé ekki losað
um dauðahaldið á einkarétt-
indum einstaklingsins, þó það
hugtak ætti nú sem stendur að
til'heyra tímabili sem þegar er
liðið hjá.
Hér í Ameríku kom nýlega
fyrir mjög áberandi dæmi:
Flugvélaiðnaðar tímarit skýrði
frá því að hergagnaiðnaðar-
nefndin gæfi skriðdreka og
herskipasmiði sérstök forrétt-
indi fram yfir flugvélasmiði;
afleiðingin varð vitanlega ekki
eins alvarleg í framkvæmdinni
eins og virðast mætti, af því
flugvéladeildin fékk að lokum
hið nauðsynlega smíðaefni; en
þær ályktanir sem má draga af
þessu eru sízt hughreystandi.
Það virðist sem samanlagðar
náttúrugáfur og reynsla her-
gagnanefndarinnar ihafi enn
ekki áttað sig á hve þýðingar-
mikil og áríðandi flugvéla-
framleiðslan er; þessir gömlu
menn sem hafa hlotið þessi
störf, aðallega fyrir embættis-
aldurssakir, eru enn að heyja
þetta stríð á gamla og úrelta
vísu; þeim hafa ekki orðið
mjög minnisstæðar ráðning-
arnar á Krít, Philipseyjunum
eða Malayaskaganum.
Hinn varkári og íhaldssami
Hansen Baldwin staðhæfir á
sinn gætilega hátt, að öll hern-
aðarvélin þurfi rækilegra end-
urbóta.
Meðalaldur yfirmannanna er
langt of hár, og þar við bætist
að margir þeirra eru ranglega
valdir í fyrstu. Það er engin
aðalnefnd herfræðinga með
fulitrúum bæði í land og sjó-
her, og því síður nokkur tais-
maður fyrir flugflotann; hinn
eini tengiliður milli þessara
greina er sjálfur forsetinn, sem
vissulega var ekki mentaður
eða æfður með þetta fyrir aug-
um, auk þess er hann að reyna
að afkasta fimm manna verki,
svo án þessa viðbótarstarfs
hefir sennilega nóg að gera.
Saga framleiðslunnar er
vissulega nægilega slæm þó
það sé játað að nú eru nokkur
umskifti til bóta, en engin
framför er merkjanleg í skipu-
lagningu, jafnvel þó nú sé haf-
in samvinna með Washington
og Lundúnum.
Astandið í Bandaríkjunum
er í aðaldráttum hið sama og í
Bretlandi; þar eins og hér er
værugirni og áhugaleysi ríkj-
andi, í æðstu valdasætunum.
Blöð og tímarit í Lundúr.um
hafa undanfarið verið allmikið
harðorðari í garð yfirmanna
hers og flota, en nokkurntima
hefir átt sér stað hér megin
hafsins.
Það er sannleikur að vopna-
framleiðsla Breta er enn þá
langt fyrir neðan toppmark,
veldur þar mestu um, rótgróin
gamaldags hugsanagangur
verksmiðjueigendanna. -J- Þar
eins og hér er alger vöntun á
samvinnu milli hinna þriggja
greina hersins.
Fyrir skömmu síðan gerði
Mr. Churchill nokkra tilraun
til að láta að óskum þjóðarinn-
ar, þegar hann vék úr stjórn-
inni þeim Margesson kapteini,
Mayne lávarði, Arthur Green-
wood og Moore-Brabazon, og
voru það góð tíðindi. Sir Staf-
ford Cripps, einn áhrifamesti
andstæðingur ihaldsstjórnar-
innar á liðnum tíma, hefir nú
tekið sæti í ráðaneytinu, og má
fullyrða að hann telji víst að
geta neytt þar áhrifa sinna að
fullu.
Það mun fyllilega sannað að
jafnvel þessar breytingar ná
enn of skamt til að laga' að
fullu og öllu ágalla þá er eiga
sér stað, að enn róttækari
breytingar séu nauðsynlegar ef
Bretar ætla ekki að láta banda-
menn sína vinna þetta stríð
fyrir sína hönd, eða tapa því að
öðrum kosti.
Sannleikurinn er sá að enn
eru ofmargir óumventir íhalds-
menn í ábyrgðarmiklum em-
bættum í Englandi, og sama
má segja um Bandaríkin;
margir af þessum herrum neita
harðlega að hér sé barist fyrir
lýðveldishugsjóninni, heldur
ekki til viðhalds þeirra eigin
persónulegra hagsmuna og
þeirra stéttar. Slíkir menn
nota allan sinn áhrifaþunga til
að fyrirbyggja fulla aðstoð til
Rússa; þeir virðast enn þá vona
að stríðið vinnist án þess að
áhrifa Rússa gæti of mjög að
því loknu.
Algerlega einstakt dæmi um
rangan hugsanaferil og mistök,
er öil meðferð Indlandsmál-
anna í Bretlandi, sem Mr. Chur-
chill ber vafalaust mesta sök á.
Bretar hafa á engan samnings-
legan hátt nálgast Indverja fyr
en Japanar voru þar fyrir dyr-
um, í því skyni að sanna þeim
og sýna að ní\ væri tækifærið
t‘il að berjast fyrir frelsi sínu og
réttindum sem fullvalda þjóð.
Það er að vísu satt að ágrein-
ingur Hindúa og Múhameðs-
trúarmanna innbyrðis hefir
nokkuð ‘ hamlað framkvæmd-
Geymið fé yðar á' öruggum stað
Opnið sparibankareikning hjá Royal Bank of
Canada og sparið nokkuð á hverjum mánuði. Pen-
ingar yðar eru öruggir (þeir eru verndaðir af eignum
bankans, sem eru yfir $900,000,000). Það fé týnist
hvorki né verður stolið og þér getið notað það hvenær
sem þörfin krefur. Það borgar sig að spara.
THE ROYAL BANK
OF CANADA
Eignir yfir $950,000.000
u
i
% v\
Föt á
$19.95
til
$29.50
Haldið yður til
á Páskunum
en verið praktisk
Þessir stríðstímar krefjast gœtni í
tísku-kaupum. en klœðnaður. sem
oft er verið í og endist vel. er eftir-
sóknarverðastur.
The Bay. FYRSTA búð í Canada,
hefir fatnaðinn, sem nú er mest sótt
eftir og á skynsamlegu verði.
FÖT, YFIRHAFNIR. KJÓLAR,
SPORT-FATNAÐUR
KVENHATTAR
—A þriðja gólfi, The Bay
dfomptmn.
wcoMOWAno *?T hm a
um, en einmitt þennan ágrein-
ing hafa svo Bretar notað sem
afsökun fyrir aðgerðaleysinu, í
stað þess að beita hugviti sínu
og stjórnkænsku viða lausn
þessara mála.
Tvískifting í hugsunum okk-
ar og athöfnum er svo hættu-
legt fyrirbrigði að ósigur getur
auðveldlega orðið okkar hlut-j
skifti, ef við gerum ekki endaj
þar á. Það er bókstaflegur
sannleikur að þessi styrjöld er
hvortveggja í senn, strið og’
bylting, og við getum því að- (
eins verið virkir og áhrifamikl-1
ir þátttakendur ef við játum og I
viðurkennum síðari hlutann |
eins og hinn fyrri sem blákald-
ann veruleika.
Höfuðástæðan fyrir sigur-
vinningum Japana yfir mörg-
um miljónum íbúa suðvestur í
Kyrrahafinu er sú, að vörnin
'var í höndum örfárra nvítra
manna með innfætt málalið að
baki sér. Öllum þorra íbúanna
var blátt áfram neitað um að
bera vopn, á sama hátt og þeim
var neitað um hið margþráða
frelsi, sem gerir hvern mann
fúsann til að berjast fyrir sitt
eigið heimili og skyldulið. Sú
sennilega afsökun var færð
fyrir þeirri ráðabfeytni að í-
búarnir væru engir hermenn;
en trúir nokkur því að ekki sé
hægt að breyta hverjum ein-
stakling í hermann, ef það er
byrjað á réttum aldri með rétt-
um aðferðum.
Hin dásamlega vörn í Philips
eyjunum er nægilega ljóst
dæmi um mistök Breta og Hol-
lendinga; hið sama á sér stað í
Ameríku.
Plantekrueigandi frá Georgíu
sem neitar að vera í sama járn-
brautarvagni og svertingi, get-
ur óafvitandi með slíkum þjóð-
ernisfordómum, dæmt hvíta
menn til dauða í hinum röku
og þéttu skógum í Austur-Asíu;
hann sannar á þennan hátt
æsingasagnir Japana um þjóð-
ernishatur Ameríku-manna, af
því getur leitt að miljónir Asíu-
búa neiti að veita Japönum
andstöðu.
Ef þú segir að þetta strið sé
háð til varnar lýðveldishug-
sjóninni, svarar íhaldsmaður-
inn: “Þvættingur, þetta er að-
eins varnarstríð gegn árás sem
auðvelt er að vinna eins og öll
önnur stríð, og þá mun alt falla
ljúflega í sömu skorður og fyr.”
Hann veit ekki að hans eigin
framkoma og hegðun hefir
hrundið stríðinu af stað, og
fyrir sömu ástæður. getur það
auðveldlega tapast.
Það voru íhaldsmennirnir
sem neituðu að stöðva innrás
fasista í Manchuria, Eþíópíu,
Kína, Rínarlöndin og Tékkó-
slóvakíu. Það voru íhalds-
mennirnir sem voru ánægðir
og héldu að sér höndum, með-
an Hitler hervæddist og lagði
drög til að koma 90% af Ev-
rópu á kné.
Það voru Aemrískir íhalds-
menn sem voru ánægðir með
að sjá þjóðir hins gamla heims
strádrepa hver aðra, þeir héldu
að heimsstyrjöld mætti halda
í skefjum innan vissra tak-
marka.
Það voru enskir og amerískir
íhaldsmenn sem néru saman
höndunum og brostu gleiðu
brosi þegar Hitler réðist á
Rússa; þeir vonuðu að þessi
tvö hvumleiðu stórveldi mundu
eyðileggja hvert annað.
Það eru amerískir íhalds-
menn sem eru fúsir að tapa
striðinu ef þeir aðeins með því
geta náð tökum á Roosevelt.
Innbyrðis deilur á meðal
okkar eru öxulríkjunum alla
vega ómetanleg hjálp.
Ef við nú gerbreytum um
stefnu og leggjum allan okkar
þunga á ófriðarvogina, fyrir
lýðveldishugsjónina, fyrir alla
menn hver sem litarháttur
þeirra er, fyrir almenningsrétt
en ekki einstaklingsrétt, þá er
enginn vafi að sigur er í nánd;
Það er Hægt
Það er hægt að breyta eldhúsgarðinum yðar í
utan húss lystigarð fegurðar og nytsemda.
Þessu fylgir unaður; safnið Radish, Lettuce, Fresh
Shelled Peas, Snap Beans, öllu úr yðar eigin garði.
Njótið gleðinnar af að tína þessa uppáhaldsrétti þar.
Sáið í eldhúsgarðinn Steele-Briggs’ Trial Ground Test-
ed Seeds, og árangurinn er vís. Spyrjið eftir vöruskrá
og Field Seed List.
STEELE-BRIGGS SEED
Co., Limited
TALSIMI 98 552
139 Market St. East Winnipeg
Einnig í Regina og Edmonton
en fyrsta og aðalskilyrðið er
að höggva allar dauðar greinar
af hinu lifandi tré.
Jónbjörn Gíslason
BRÉF TIL
HEIMSKRIN GLU
Roblin, Man.,
Mar. 15, 1942
Editor Heimskringla,
Winnipeg, Man.
Dear Sir:
Enclosed'find a belated dol-
lar to go on my subscription. 1
expect to send you more such
from time to time. It seeims to
hurt less that way. A thiee-
dollar payment seems suoh a
lot for Heimskr., whcn one can
buy so much good reading mat-
ter in English for $3.00.
My wife was just suggesting
that I drop the paper — money
poorly spent, she said. That’s
a laugh, considering I have not
been paying for it (which she
did not knowj. But I feel it
partly a matter of duty to help
support our Icelandic papers.
Yet I often wonder if they are
doing their duty to the cause
for wihich they exist — is it
not to help Icelandic-Ameri-
cans to realize themselves as
fully as possible, and to make
the maximum contribution to
our American civilization?
I understand that • ditors do
not much mind íhaving all sorts
of crack-pot ideas flung at
tihem. May I make a few sug-
gestions? Take them or leave
them, as you wish.
1. Can’t you give us more
•ÞiuiiiiimiiniiiimiiiiiHiiiiiiiiiiii[]iiiiiiiiiiiit]Hiiiiiiiiiic]iiimmiiT|
INSURANCE AT . . .
REDUCED RATES
Fire and Automobile |
| STRONG INDEPENDENT |
COMPANIES
McFadyen j
Company Limited 1
i 362 Main St,
B
Winnipeg |
| Dial 93 444
.>imimliuimiimiii[]iiiiimiiii[]iiiiiiiiiiiiu!iiimiiiii[]iiHimmi[«>
variety? Something new now
and then? Look back over 10
or 20 copies and see wliat a
deadly sameness there is. This
may sound like sacrelige, al-
most, to you — but I’m tired
of the much, over-much, prom-
inence given to the bombast of
RiChard Beck. Am I alone
here?
2. Should you not try to de-
velop a race-consciousness, a
pride (just pride) of race
among our people? Then why
not give muCh more promin-
ence to the location, the voca-
tions, the aChievements of peo-
ple of Icelandic stock. That
might be a regular feature, and
a big one, made up of several
short write-ups eaoh week.
3. Keep us informed on Ice-
land and its people and their
present doings — in short, at-
The Riedle Brewery Limited
WINNIPEG MANITOBA
ThU advertisment U not inserted bv the Govemment Liquor Control Commistion. TKt
Commission is not responsible }or statements made as to quality of products advertised