Heimskringla - 30.08.1944, Qupperneq 6

6. SIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 30. ÁGÚST 1944
16. Kap. — Óþægilegt ástand fyrir barón.
Þessar fáu mínútur voru mjög áhrifamiklar 1
hvað hinar þrjár persónur snerti er sátu saman
við gluggann og höfðu séð Mr. Maddison koma
inn í salinn. Hjarta Helenar fyltist unaði og
barðist hún af öllum mætti við að láta eigi alveg
yfirbugast af geðshræringu. Listamaðurinn,
sem elskaði hana, en hafði ætíð leynt því, sá
þetta og færðist að barmi örvæntingarinnar á
eftir sínum dánu vonum. Hann sá svipinn, sem
færðist yfir andlit hennar og las ástina í hinum
raunalegu augum hennar. En Sir Allan, sem
hafði sínar ástæður til að verða forviða yfir
þessum óvæntu samfundum, fyltist gremju.
Listamaðurinn náði sér fyrst þeirra þriggja.
Hann vissi að hann hefði tapað orustunni, að
stúlkan var ástfangin í öðrum og því vonlaust
fyrir hann að reyna að ná í hana. En ólíkt flest-
um öðrum mönnum þá hugsaði hann ekki um
vonbrigði sín heldur um hana.
“Viljið þér ekki skifta um sæti?” spurði
hann lágt. “Komið eg skal fylgja yður að
gluggaskotinu þarna, eg mun sýna yður eir-
stungurnar þar.”
“Þökk,” svaraði hún, “gerið svo vel og
gangið við hina hlið mína.”
Þau risu úr sætum sínum og komust gegn
um mannfjöldann að einu þessu skoti, sem var
inn í veggina á salnum, og sem einkum voru
vinsæl af ástfangnu fólki, af því að þar var hægt
að sitja án þess að aðrir sæju mann.
“Þér þurfið ekki að tala við mig í fyrstu
tvær mínúturnar,” sagði hann, — “á eg — viljið
þér að eg sæki hann hingað og kynni hann fyrir
yður?”
Hún leit á hann með leiftrandi augum.
“Æ já, en segið honum ekki nafn mitt.”
“Eg skal fara algerlega að óskum yðar,”
sagði hann.
Með því að flytja til stólinn sinn gat hún
séð fram í salinn. Hann stóð framvegis við hlið
Lady Meltoun og hlustaði eins og utan við sig á
það, sem hún sagði, og hneigði sig við og við
alvarlega fyrir því fólki, sem hún kynti honum.
Samræðurnar voru nú fjörugar og margir litu
forvitnislega til hans, en hann virtist ekkert
hirða um það. Þótt hann hefði ekki verið fræg-
ur ritdómari og höfundur, og, þótt hann hefði
ekki vakið athygli fólks með því að lifa alt öðr-
um lifnaðarháttum en aðrir menn, þá hefði
samt útlit hans hlotið að vekja almenna eftir-
tekt. Hann var mörgum þumlungum hærri en
allir aðrir í salnum, og hið magra andlit hans
með mjúku útlínunum og skýru dráttunum,
var í sjálfu sér eftirtektavert. En hvað hann
var ólíkur því sem hann áður var er hann var
svona skrautlega (búinn með fas veraldar-
mannsins, rólegt og ákveðið. En hann hafði
breyst og ekki breyst, fanst henni. Hann var
hinn sami, en samt var hann annar.
Nú sá hún Mr. Cadogan nálgast hann, og
fögnUður sá er þeir heilsuðust með, sýndi að
Cadogan hafði ekki sagt ósatt er hann sagði að
þeir væru nánir vinir. Listamðurinn dó hann
dálítið afsíðis til að bera fram erindið. Helen
dró sig í hlé titrandi af eftirvæntingu, en stuttu
síðar kom Cadogan einn inn í stúkuna til
hennar.
“Mér þykir það leiðinlegt,” sagði hann, “en
Maddison vildi jafnvel ekki gera það fyrir mín
orð að koma með mér. Eg hafði enga hugmynd
um, að hann væri svona mikill kvenhatari. Hann
kom hingað vegna þess, að hann lofaði því, sagði
hann, en ekki til að stofna nýjan kunningskap,
og hann neitaði því blátt áfram að láta kynna
sig nokkurri stúlku, nema hjá því yrði ekki
komist. Hvað á eg að gera? Á eg að segja
honum nafn yðar?”
“Nei,” svaraði hún, “en munið þér ekki
eftir tveimur línum í síðustu bókinni hans?
Hann lýsir klettaborg einni, sem er lýst af
daufu tunglsljósi, og á kolli hennar standa piltur
og stúlka og hlusta á nið grenitrjánna.”
“Jú, það man eg mjög vel,” svaraði hann
hægt.
“Segið honum að stúlka — stúlka, sem hafi
séð svipaðan stað sé---”
“Það skal eg segja honum,” svaraði Cadog-
an, “og er viss um að hann kemur.”
Hann fór á ný og gekk til Maddisons. Rétt
þegar hann ætlaði að ávarpa hann, sá hann eins
og skugga líða yfir hið föla andlit eins og hann
þekti einhvern í nöp við sig. Cadogan dró sig í
hlé og ákvað að bíða augnabilk.
Þeir stóðu þar augliti til auglitis — Sir
Allan Beaumerville, hinn nafnfrægi læknir og
hágöfugi og nafntogaði barón, sem var af frægri
og göfugri ætt, og Mr. Bernard Maddison, sem
þurfti ekkert annað en nafn sitt til að verða
frægur í augum allra. í hinu rólega og kurteis-
lega látbragði, mátti sjá hálfgerðan vandræða-
blæ, eins og hann væri að reyna að muna eftir
einhverju, sem hann kannaðist við í sambandi
við hinn fræga höfund. 1 svip Maddisons mátti
næstum lesa ótta.
“Við höfum sjálfsagt sézt fyrri, Mr. Maddi-
son,” sagði baróninn brosandi, “því mér finst eg
kannast við andlit yðar. Æ, nú man eg það,
það var nálægt Mallory, daginn sem hinn rauna-
legi atburður gerðist þar.”
“Já, það var sorglegur viðburður,” svaraði
Maddison.
“Og hafið þér dvalið þar altaf síðan?”
spurði Sir Allan.
“Nei, eg hefi verið erlendis í marga mán-
uði,” svaraði hinn. v
“Er það svo? Og mætti eg spyrja hvar þér
hafið dvalið?”
“Eg hefi verið á Spáni og Suður-Frakk-
landi----”
“Ekki á Italíu?” spurði Sir Allan og virtist
bíða með eftirvæntingu eftir svarinu.
Nei, ekki á Italíu?” svaraði hann.
Sir Allan virtist gleðjast yfir því, að Mr.
Maddison hefði ekki ferða$t alla leið þangað.
Svipur hans varð miklu léttari. Hann hafði
sjálfsagt sínar eigin ástæður fyrir því.
“Ætlið þér að líta inn til mín þegar þér
eruð komnir til bæjarins?” spurði hann og mál-
rómur hans lýsti hreint ekki því að hann lang-
aði neitt til að svo yrði.
“Ekki hugsa eg það,” svaraði hinn, “eg
stend ekki við nema stutta stund. Mér fellur
illa að dvelja í London.”
“Það er eina borgin í öllum heimi, sem er
búandi í,” svaraði Sir Allan brosandi.
“Starf mitt og smekkur minn krefjast kyr-
látari staðar,” svaraði Maddison.
“Þér farið þá kanske aftur út í sveitina?”
“Já,” svaraði hinn rólega.
“Sama stað og áður?”
“Getur vel verið.”
Sir Allan leit rannsakandi á hið rólega
andlit hans. “Eg hefði nú haldið að það ná-
grenni----”
Mr. Maddison var auðsæilega óvonur sam-
kvæmislífinu. Margir þeirra, sem staddir voru
þarna sáu hann snúa baki við hinum alúðlega
Sir Allan Beaumerville, sem ennþá hafði ekki
lokið setningunni. Lady Meltoun, sem sá þetta
líka, var gremjufull að sjá þannig farið með
einn sinna gömlu og góðu vina. En Sir Allan
tók þessu með mesta jafnaðargeði, — það fanst
öllum. Dálítill roði hljóp sem snöggvast í
vanga hans. “Þetta var sjálfsagt mér að
kenna,” sagði hann. Hann sagðist sjálfsagt
hafa sagt eitthvað miður heppilegt, og þessir
listamenn og rithöfundar væru svo einkenni-
legir. Hann sagðist vona að Lady Meltoun tæki
þetta ekki nærri sér, sem Lady Meltoun lofaði
að hún skyldi ekki gera. En þótt hún og allir
aðrir, sem höfðu séð og heyrt þessi viðskifti,
tækju sem vonlegt var málstað Sir Allans, þá
voru þarna einn eða tveir, er alls eigi voru neitt
hrifnir af honum, og tóku því eftir hversu tígu-
legt látbragð Mr. Maddisons var er hann sneri
baki við baróninum.
Mr. Cadogan notaði sér þá tækifærið og dró
Maddison með sér út í eitt hornið á salnum.
“Nú skaltu ekki sleppa,” sagði hann sigri
hrósandi. “En góði vinur, hvernig gat þér
dottið í hug að snupra aumingja Sir Allan
svona?”
“Hirtu aldrei um það. Komdu, við skulum
fara héðan. Eg hefði aldrei átt að koma hing-
að.”
“Bíddu svolítið Maddison,” svaraði lista-
maðurinn alvarlega. “Manstu ekki lýsingu á
kletti, þar sem piltur og stúlka standa og hlusta
á þytinn í trjánum?”
“Því þá?”
“Af því að stúlkan, sem eg ætlaði að kynna
þið fyrir, særir þig við minningu þeirrar setn-
ingar að hitta sig að máli.”
Engin svipbrigði sáust á andltit hans, en
augu hans glitruðu af sterkari ljóma. Og er
hann lagði hendina á handlegg Cadogans og
tók um handlegg hans, þá var átakið svo fast að
listamaðurinn næstum æpti af kvölum.
“Sleptu handleggnum á mér, í guðs bæn-
um,” stundi hann, “en eg skal fylgja þér til
hennar.”
“Þess þarf ekki,” svaraði Maddison, “eg
sé hvar hún er.”
17. Kap. — Bernard Maddison og
Helen Thurwell.
Það var þá í sölum Lady Meltouns að þau
hittust á ný. Síðustu samfundir þeirra voru í
trjágarðinum, og höfðu þeir samfundir orðið
örlagaríkir fyrir alt hennar líf og einnig hans.
Bæði voru þau sér þess meðvitandi, að þau áttu
á hættu að vekja á sér eftirtekt, og kveðjur
þeirra voru eins venjulegar og framast mátti
verða. “Því ættu þær líka að vera öðruvísi?”
hugsaði hún með sér. Þau höfðu aldrei talað
eitt orð saman um ást — aðeins rfeynt fáein
augnablik, þar sem orð og hugsanir eru ónauð-
synleg.
Hann stóð frammi fyrir henni og hélt í
hendi hennar fáeinum augnablikum lengur, en
kanske var nauðsynlegt. Hann horfði á hana
rannsakandi og hún stóðst þá rannsókn án þess
að hörfa eða hika.
“Segið mér hvernig yður hefir liðið alla þá
stund, síðan við sáum síðast,” sagði hann.
Hún gaf honum rúm að sitjast við hlið sína.
“Fáið yður sæti, og þá skal eg segja yður
frá því eða reyna það,” svaraði hún.
Hann tók boðinu, en þegar hún reyndi að
segja honum alt, sem hún hafði hugsað og
reynt, þá skorti hana orð. Á þessu augnabliki
varð henni það fyrst ljóst, hversu mikil áhrif
þessi maður hafði haft á tilveru hennar. Það
var hann, sem fyrst hafði látið hana skygnast
um augnablik inn í nýjan heim, en það hafði
aftur hækkað gildi tilverunnar í huga hennar.
Hvernig gat hún sagt honum frá því? Þeir
dagar gátu kanske komið, að hún gæti það, og ef
svo yrði, fanst henni að það yrði hamingjurík-
asta augnablik æfi sinnar, en það var ennþá
ekki komið.
“Segið mér heldur svolítið af sjálfum yður,”
sagði hún eins og til að hliðra sér hjá að ræða
um sjálfa sig. “Þér hafið verið að ferðast, er
ekkisvo?”
“Já, svaraði hann, “og á Spáni varð eg veik-
ur, og Lady Meltoun var mér mjög góð, þess-
vegna kom eg hingað í dag.”
“En þér segið ekki frá því hvernig þér
urðuð veikur,” sagði hún og stokkroðnaði, “það
var af því að þér björguðuð lífi drengsins henn-
ar, og lögðuð yðar eigið líf í hættu. Við lásum
um þetta alt í blöðunum, en auðvitað vissum við
ekki að það voruð þér. Það var hraustlega
gert.”
“Hafið þér lesið þetta í blöðunum, getið þér
talið það víst, að frásögnin sé ekki ýkt,” sagði
hann rólega. “Faðir yðar fékk bréfið mitt?”
“Já, og húsið stendur ósnert, eins og þér
báðuð um. Ætlið þér að sitjast að í því á ný?”
“Eg vona það, en veit það samt ekki, því
sjáið þér til, Miss Thurwell, fyrir mig koma svo
mörg atvik og svo skyndilega, að eg neyðist til
að fara land úr landi. Tilveran á engan griða-
stað handa mér — getur það ekki. Eg stend
altaf á Heljarbarmi.”
Málrómur hans var svo raunalegur að tárin
komu fram í augu hennar — að mestu leyti hans
vegna, að sumu leyti sjálfrar sinnar vegna —
því þótt honum væri það hulið, þá átti hún hlut-
deild í óhamingju hans.
“Er það eitthvað, sem þér getið ekki sagt
neinum frá?” spurði hún. “Er enginn sem getur
hjálpað yður?”
Hann hristi höfuðið.
“Nei, enginn.”
“En enginn sorg varir eilíflega, nema að
hún stafi af einhverjum glæp,” svaraði hún.
“Mín varir alt fram að andlátsstund,”
svaraði hann, “og samt stafar hún ekki af nein-
um glæp.”
“Þá hljótið þér að hafa tekið á yður byrði
annara,” sagði hún. “En er það rétt? Ættuð
þér ekki að gæta yðar sjálfs og snilligáfu yðar.
Raunirnar gætu stytt líf yðar, og heimurinn má
alls ekki missa yður.
“Ó, hann getur nú vel verið án mín, því að
það eru margir, sem geta gert mitt verk þar —
en fyrirgefið mér — eg vil helst ekki ræða þetta
framar. Segið mér heldur etthvað af sjálfri
yður síðan við sáum síðast. Útlit yðar segir mér
að þér hafið varið tímanum vel. Fræðið mig
nú um það.”
Hún herti upp hugann eins vel og henni var
unt og sagði honum um þær hugsanir og hug-
myndir, sem hún hafði búið yfir þessa síðustu
mánuði. En þess lengur og ákafar, sem hún
talaði, þeim mun hryggari varð hann á svipinn.
Með slíka konu við hlið sér, konu, sem hann
unni hugástum, hversu fagurt gat líf hans orðið
ogunaðslegt? En til þess var engin von. Hann
hafði farið að heiman með opið sár, og það sár
blæddi ennþá.
Gestirnir fóru smátt og smátt og Lady
Thurwell var nú orðin óþolinmóð að bíða eftir
frænku sinni og kom því til að sækja hana, en
þegar hún fann hana ásamt heiðursgesti sam-
kvæmisins hvarf brátt óþolinmæði hennar.
“Eg vona að þú hafir getað talið Mr. Maddi-
son á að heimsækja okkur,” sagði hún við
frænku sína. “Við erum alt af heima á þriðju-
dögum, og við snæðum altaf klukkan tvö,” sagði
hún og sneri sér að Maddison. “Komið og heim-
sækið okkur, þegar svo stendur á fyrir yður.”
“Þetta er mjög vingjarnlega boðið, Lady
Thurwell,” svaraði hann og kvaddi hana með
handabandi, “eg er bara á ferð hérna í London,
en sjái eg mér fært, mun eg ekki láta undir
höfuð leggjast að nota mér boð yðar.”
Hún fór í burtu til að kveðja húsmóðurina,
en Helen sagði við félaga sinn:
“Ætlið þér ekki að þiggja boðið?”
Hann gat ekki svarað vegna þess að Lady
Meltoun kom í þessum svifum til þeirra.
“Miss Thurwell,” sagði hún góðlátlega, “eg
veit ekki hvort eg get fyrirgefið yður, að þér
hafið á svona skammarlegan hátt tekið einka-
leyfi á gestinum mínum . Hingað kom í dag
fjöldi fólks, einungis í þeim tilgangi að hitta
hann og sjá, en alt sem það sá voru stígvélin
hans, sem stóðu framundan dyrahenginu því
arna. Eg get fullvissað yður um að eg er í
vondri klípu.”
“Þetta er alt saman mér að kenna,” fullyrti
hann. “í feimninni, sem yfir mig kom, leitaði
eg á náðir einu manneskjunnar, sem eg þekti
hérna auk yðar. En neitaði beinlínis að láta
sýna mig lengur.”
“Eg neyðist sjálfsagt til að fyrirgefa yður,
annars komið þér sennilega ekki aftur hingað,”
sagði Lady Meltoun, “en fyrst þér eruð nú hing-
að kominn, þá lítið þér sjálfsagt upp til Engars?”
“Já, það vil eg gjarnan gera.”
“Þegar gestirnir eru farnir, förum við bæði
upp til hans, en á meðan viljið þér kanske fylgja
Lady Thurwell út í vagninn hennar?”
Þau gengu út saman og meðan þau biðu
eftir Lady Thurwell, gafst honum tækifæri til
að svara spurningu hennar.
“Eg vil fúslega koma og heimsækja yður,”
hvíslaði hann.
Hún leit á hann feimnislega, því þegar
hann hjálpaði henni upp í bifreiðina var það
með látbragði sem lýsti því helst að hann ætti
hana.
“Komið bráðlega,” hvíslaði hún. “Við
sjáumst síðar.”
Hann hneigði sig og Lady Thurwell brosti
er bíllinn rann af stað.
“Gaman þætti mér að vita hver Mr. Maddi-
son eiginlega er,” sagði Helen eins og við sjálfa
sig.
Lady Thurwell ypti öxlum.
“Áttu við hverrar ættar hann er?” spurði
hún. “En barnið gott, það er alveg sama. Ber-
nard Maddison er Bernard Maddison og staða
hans í mannfélaginu breytist ekkert fyrir það
þótt faðir hans væri götusópari.
18. Kap. — Þúsund punda ávísun.
Klukkan var orðin tíu um morguninn og
hið daglega starf á skrifstofu Levy & Sonar var
byrjað fyrir löngu síðan. Mr. Levy hinn eldri
sat við skrifborðið og opnaði bréfin sín, en Mr.
Benjamín, sem var nýkominn heim úr löngu
ferðalagi, og var hálf latur, hallaði sér aftur á
bak í hægindastól og hvíldi sig. Hann rétti
fæturnar upp á skrifborðið og reykti vindil í
makindum. Hann hafði lokið frásögninni um
ferðalagið, en virtist falla frásögnin svo vel að
hann gat aldrei hætt við hana.
“Þegar á alt er litið, pabbi,” sagði hann, “er
þetta bezta málið, sem við höfum nokkru sinni
haft. Og eitt er áreiðanlegt — við verðum að
ná meira fé frá Miss Thurwell. Eg hefi haft
mál hennar með höndum í fimm mánuði, og út-
gjöld mín á þessum gistihúsum eru óheyrilega
mikil. Eg mátti til að borga það, sem þeir báðu
um á gistihúsunum, vegna þess að eg kunni
svo lítið í málinu.”
“Já, já, Benjamín, við verðum sannarlega
að fá meiri peninga. Kostnaður okkar hefir
verið feykilegur,” svaraði gamli maðurinn, og
fórnaði höndunum í örvæntingu. “Sumir reikn-
ingarnir þínir komu tárunum fram í augun á
mér, raunverulegum tárum,” bætti hann við.
“Gat ekki gert við því, karl minn. Þetta
hlaut svo að vera.”
“En nú er þetta alt komið í kring, eða er
ekki svo? Þú hefir króað hann — og hann getur
líklega ekki sloppið frá okkur?”
“Nei, alls ekki. Taktu eftir því, sem eg
se§i> Það líður ekki á löngu áður en hann hangir
í snörunni.”
Gamli maðurinn hristi höfuðið efabland-
inn.
“Ef hann er í raun og veru eins lærður
maður og þú segir að hann sé, — ritar bækur og
alt því um líkt — þá hengja þeir hann ekki.
Þeir sýkna hann skal eg segja þér.”
“Mér er alveg sama hvað þeir gera við
hann, ef eg get fundið sannleikann í þessu
máli. Manstu hvað eg sagði þegar Miss Thur-
well kom hérna í fyrsta sinnið?”
“Já, sonur minn, það man eg vel. Þú sagðir
að við hefðum dottið í lukkupottinn,” sagði
gamli maðurinn með tindrandi augum.
“Þegar mál þetta kemur almenningi fyrir
sjónir, mun það vekja feykilega eftirtekt,” sagði
Benjamín með mikilli sannfæringu. Og hver
fær heiðurinn fyrir það? Hver hefir rakið slóð
hans um alla Evrópu? Hver hefir komist eftir
því hver hann er í raun og veru, og hversvegna
hann hataði Sir Geoffrey Kynaston svo mjög að
hann myrti hann? Hver? segi eg — Benjamín
Levy & sonur. Er þetta ekki dásamlegt, karl
minn. Ertu ekki stoltur af þessu — Halló! —
Hver er þarna?”
Hann gægðist út um gluggann og settist
svo aftur. Á svipstundu var vindillinn horfinn
inn í ofninn og svipurinn á öllu andliti hans
gerbreyttur.
“Þetta er Miss Thurwell,” sagði hann, “og
eg þori að veðja tíu dölum gegn einum upp á
það, að eg veit hvað hún er að vilja hingað.
Láttu mig um það. Eg hefi engan tíma til að
útskýra þetta, en þetta skal eg segja þér, að þú
eyðileggur þetta alt saman fyrir mér ef þú
heldur þér ekki saman. Kom inn! ó, Miss
Thurwell, við vorum rétt að tala um yður þegar
þér komuð inn,” sagði hann, stökk á fætur og
bauð henni stól til að sitja á.
Helen kom inn í stofuna. Mr. Benjamín
þurfti ekki nema að líta á roðann í vöngum
hennar til að sjá, að grunur sinn væri réttur. —
Hann vissi hvert erindi hennar var, og flýtti sér
nú að taka til máls.
V