Heimskringla - 25.04.1945, Qupperneq 1

We recommend for
your approval our
//
BUTTER-NUT
LOAF "
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
We recommend for
your crpproval our
//
BUTTER-NUT
LOAF"
CANADA BREAD CO. LTD.
Winnipeg Phone 37 144
Frank Hannibal, Mgr.
LIX. ÁRGANGUR
WINNIPEG, MIÐVIKUDAGINN, 25. APRIL 1945
NÚMER 30.
Landstjóri og landstjórafrú
heimsækja vesturlandið
Jarlinn af Athlone og Alice prinsessa
Hans hágöfgi, jarlinn af Ath-
lone, núverandi landstjóri Can-
ada og landstjórafrú Alioe prin-
sessa, komu s. 1. þriðjudag til
Winnipeg. Þau eru á ferð um
Vestur Canada, en standa við í
Winnipeg um viku tíma.
Á fimtudaginn í þessari viku
fara þau norður að Gimli. Taka
íslendingar þar á móti þeim í
skála Gimli-skemtigarðsins. —
Móttökunefnd eru fylkisþing •
mennirnir íslenzku, stjórnar-
nefnd Þjóðræknisfélagsins qg
bæjarstjórnin á Gimli.
Samkomustjóri verður Jón
Laxdal kennari og býður hann
og Hjálmar A. Ðergmann dómari
hina tignu gesti velkomna til ís-
lenzka landnámsins, sem á þessu
ári er 70 ára gamalt.
Viðstaddir Islendingar munu
verða kyntir hinum göfugu gest-
um.
Hér er um sögulegan viðburð
að ræða fyrir þessa íslenzku
bygð. Heimsóknir þeirra Duf-
ferins lávarðar og Tweedsmuir
lávarðar eru hugum kær þáttur
í sÖgu landnemanna. Svo verð-
ur heimsókn þriðja landstjórans,
jarlsins af Athlone og Alice
prinsessu, er nú heiðra* land-
námið með komu sinni þangað.
Petain flýr úr Þýzkalandi
Petain gamli er sagður kom-
inn með konu sinni til Sviss. —
Hann hefir flúið úr Þýzkalandi.
Þykir það nú bera vott um að
stjórnareftirlitið í Þýzkalandi se
orðið lítið. — Inn í Sviss var
Petain leyft vegna þess að hann
kvaðst viðstöðulaust halda til
Frakklands til að mæta' fyrir
rétti þeim, ler sakaði hann um
landráð. Petain forseti er nú .89
ára gamall. Hrnn var um skeið
að minsta kostj í varðhaldi í
Þýzkalandi og ávalt gætt. Hefir
hann ef til vill sögu að segja
þeim, er flúðu landið í stað þess
að reyna að vernda þjóðina að
því leyti sem hægt var, er hún
var yfirunnin.
Á Leopold Belgíu-konungi er
bráðlega von ifeim.
Hræðileg meðferð fanga
I
I Buchenwald náði bandarísk;
herinn einu fangaveri Þjóðverja.
Voru fangar í því frá öllum
bandaþjóðunum, Rússum, Bret-
um, Bandaríkjunum, Póllandi,
Canada, o. s. frv. Voru fangarn-
ir svo herfilega útleiknir, að
menn eru alveg hissa á því. Alls
voru ' þeir um 5000, en fullar
2000 af þeim voru að dauða
komnir úr hori og sjúkdómum,
voru bókstaflega ekki nema
beinin og bjórinn. Settu Banda-
ríkjamenn þarna 20 bandaríska
lækna til verka og 50 lækna frá
öðrum þjóðum. Dóu að jafnaði
125 á dag, er Bandaríkjamenn
komu að þessu, en dauðsföllin
hafa á viku lækkað niður í 30.
Sumir fanganna voru bókstaf-
iega sýktir með innsprautum,
voru nokkurskonar tilraunadýr
læknisfræðinni þýzku til fram-
fara.
Eisenhower hershöfðingi bauð
brezkum ag bandarískum þing-
mönnum að beimsækja þessa
fanga og sjá með eigin augum og
heyra meðferina á þeim. Hafa
brezkir þingmenn heimsótt
fangaverið og eiga ekki orð yfir
ástand fanganna.
Segja Rússar svipaðar sögur
þessu frá Póllandi að því við-
bættu, að þar voru börn og kon-
ur barin áfram sem skepnur við
vinnu á bændabýlum.
Bregðumst ekki börnunum;
fjölmennum á samkomu þeirra
og sýnum þannig að við metum
og virðum viðleitni þeirra í þá
átt að læra íslenzkuna.
, Samkoman verður haldin i
Sambandskirkjunni 5. maí. Hún
byrjar ekki kl. 8, eins og venju-
laga, heldur kl. 7 e. h. Á sam-
komunni verður einnig sýnd lit-
hreyfimynd af Islandi. - I. J.
AFMÆLISFAGNAÐUR
LAUGARDAGSSKóLINN
FRÉTTAYFIRLIT OG UMSAGNIR
Rússar í Berlín
Rússar eru nú komnir til Ber-
linar og hafa tekið nærri helm-
ing borgarinnar. Þeir hafa sótt
að borginni r.ð norðan, austan og
sunnan og tóku í gærkvöldi ein-
hverja hluta hennar að vestan,
svo það skortir víst lítið á, að
borgin sé umsetin. Má við falli
hennar buast a hverri' stundu ur
þessu.
Suðaustur af borginni er tals-
vert landsvæði sem Þjóðverjar
halda ennþá, bjuggust þeir þar'
sem bezt til varnar. En Rússar
fóru suður fyrir þær varnir og|
komust vestan við þær alla leið^
til borgarinnar. Er mikið land
þar nú á valdi Rússa. Þar er:
og það, sem þeir munu nú hafa
tekið höndum saman við Banda-
þjóðaherinn nokkuð fyrir norð-
an Leipzig, sem í fréttunum und-
anfarið hefir svo oft verið spáð
að á daginn kæmi.
Rússneska flaggið blasir víða
við hún í Berlín.
Það var í gær sagt, að Hitler
stjórnaði varnarliði Berlínar-
borgar. Það átti víst að skjóta
Rússum skeik í bringu, sem um
nokkurt skeið hafa verið að búa
undir árásina á borgina. Það
þurfti nú ekki heldur meira með
til þess. Nú er Hitler ekki sagð-
ur í borginni, heldur suður í
Svartafjöllum Bavaríu. Hann
getur verið flúinn úr landi þó
svona löguðu sé flíkað og það er
það líklegasta.
Það er Zhukovs herinn, fyrsti
her Hvíta Rússlands, sem norðan
að borginni sótti, en sunnan að
henni sótti fyrsti ukrainski her
inn undir forustu Konevs hers
höfðingja.
í gærkvöldi var sögð bylting
í borginni.
Þáð hefir ekki verið hávaða-
samt um Laugardagsskólann, en
frá því hann hófst í byrjun okt.
s. 1. hefir hann haldið stöðugt
áfram. Þegar honum verður
lokað 5. maí n. k., verður búið
að starfrækja hann í 28. laugar-
dagsmorgna á þessu skólaári.
I Um 30 börn hafa sótt skólann
I og eiga þau og foreldrar þeirra
, þakkir skilið fyrir þá rækt, sem
I þau þannig sýna íslenzkunni og
I íslenzkum menningarerfðum. —
Fimm kennarar hafa starfað við
skólann og leyst starfið af hendi
með áhuga og samvizkusemi.
Nú eru börnin og kennararnir
í óða önn að undirbúa lokasam-
komuna. Þótt börnin séu dálítið
færri en áður, munu þau reyna
að sjá um það, að þessi samkoma
standi ekki að baki fyrri sam-
| komum skólans, en þær hafa all-
,ar hlotið góða dóma.
Börnin hafa ekki einungis
gagn af því að æfa sig í leikjun
um og söngvunum, þau hafa
mikla ánægju af því, og hlakka
i mikið til að skemta á íslenzku,
; fullorðna fólkinu og öðrum
(börnum sem sækja samkomuna
| Þau munu verða fyrir vonbrigð-
um ef samkoman verður ekki vel
sótt.
Síðast liðinn sunnudag, fór
fram afmælisfagnaður, eða gleði-
mót í samkomusal Sambands-
kirkjunnar. Eg segi gleðimót af
því, að það bar það nafn með
réttu. Afmælisbarnið var Miss
Guðbjörg Sigurðsson, sem lengi
vel og dyggilega hefir starfað og
starfar enn í ýmsum félagsdeild-
um Sambandssafnaðar, auk þess,
sem hún hefir verið í söngflokk
kirkjunnar í mörg ár og verið
ein mieð áhugasömustu og stöð-
ugustu meðiimum hans.
Séra P. M. Pétursson stjórnaði
fagnaði þessum af lipurð og
fyndni. Mrs. Dóra Jakobsson
flutti heiðursgestinum mjög fag-
urt og vandað ávarp og afhenti
Guðbjörgu vandað stofuborð fyr-
ir hönd vina hennar, sem þar
voru saman komnir. P. S. Páls-
son flutti henni frumsamið
kvæði og fyndið ávarp, sem kitl-
aði alla, svo hláturinn braust
fram hávær og dillandi. Mieð ein-
söng skemtu þau Mrs. Elma
Gíslason og Mr. Pétur G. Mag-
nús. Auk þess söng kirkjuflokk-
urinn tvö lög, sem vel var fagn-
að. *
Þetta var skemtileg kvöld-
stund. Gleðimót, sem þessi, eru
hressandi og góð, hvert sem til-
efni þeirra er. Það er gaman að
gleðja og gleðjast í góðum hóp.
Gleðimótin ættu að vera fleiri.
Viðstaddur
GIFTING
Mr. og Mrs. B. V. Benedictson
Eins og getið hefir verið um
áður í Heimskringlu, voru þessi
ungu hjón gefin saman af séra
Philip M. Péturssyni í Sam-
bandskirkjunni í Winnipeg laug-
ardaginn 7. apríl. Brúðguminn,
Benedict Verne Benedictson, er
sonur Mr. og Mrs. Gísli Bene-
dictson, Wynyard, 'Sask., en
brúðurin, Jóna Marion Björnson,
er dóttir læknishjónanna Dr. og
Mrs. Sveinn E. Björnson, Ár-
borg, Man. Mr. Benedictson er
veðurfræðingur (meterologist)
og vinnur hjá sambandsstjórn-
inni (fyrir Department of Trans-
port)., Þau setjast að í Portage
La Prairie, er þau koma til baka
úr ferðalagi er þau tóku sér að
giftingiv lokinni til Austur-Can-
eda.
FRÉTTIR FRÁ ÍSLANDI
Dettifoss slyssins minst á Alþingi
Sameinað Alþingi mintist
þessa sorglega atburðar s. 1. laug-
ardag. Varaforseti þingsins,
Bjarni Ásgeirsson, stjórnaði
fundi og flutti ræðu þá, sem hér
fer á eftir: ,
“Islenzku þjóðinni hefir nú
borist ein harmafregnin enn. Eitt
bezta skip hins litla íslenzka
siglingaflota, gufuskipið Detti-
foss, hefir nú farist af hernaðar-
völdum, er það var á heimleið
frá erlendum höfnum með farm
og farþega. Þrír farþegar — ís-
lenzkar konur — og tólf vaskir
fardrengir hafa týnst þar, — til
viðbótar öllum þeim er áður voru
frá okkur horfnir af sömu sök-
um. »
Það er ekki lengra en röskir
þrír mánuðir síðan við Islending-
ar urðum að sjá af öðru skipi
flotans, Goðafossi, er fórst með
sama hætti, ásamt mörgum ís-
lenzkum mönnum, bæði far-
mönnum og farþegum, — og er
því nú skamt látið stórra höggva
á milli í garð okkar fámennu
þjóðar og stórt skarð höggvið í
okkar litla skipastól. Má nú full-
yrða, að manntjón íslenzku þjóð-
arinnar á styrjaldarárunum sé
sambærilegt orðið við manntjón
margra þeirra þjóða, er heims-
styrjöldina heyja í hlutfalli við
þjóðarstærð. Áfall það, sem hér
hefir að höndum borið, er þjóðar
áfall, og harmur sá, er hér er
kveðinn vandamönnum og vin-
um hinna látnu landa okkar, er
harmur alþjóðar.
Eg vil því biðja þingheim að
votta virðingu sína og þakklæti
þeim vösku drengjum, • sem á
styrjaldarárunum hafa hætt lífi
sínu til þess að flytja björg í bú
okkar, sem heima sátum, og nú
hafa fórnað því fyrir þjóð sína
— og þeim dætrum þjóðarinnar,
sem hér hafa horfið henni — og
að votta vandamönnum þeirra
innilega samúð, — með því að
rísa úr sætum.”
Þegar þingmenn höfðu orðið
við áskorun forseta og risið úr
sætum sínúm, lýsti hann yfir
því; að fundir þingsins myndu að
öðru leyti falla niður þennan dag
vegna þessa atburðar.
Þá hefir forseti Islands tjáð
Eimskipafélaginu samúð sína
með þeim, sem um sárt eiga að
binda, vegna þessa atburðar. —
Fulltrúar erlendra ríkja hér hafa
Vottað íslenzku ríkisstjórninni
samúð sína vegna þessa hörmu-
legs slyss.—Tíminn, 27. febr.
leika. Hann var sonur Mr. og
Mrs. J. J. Sólmundson, Gimli.
Kona hans og börn búa í Van-
couver síðan hann hafði flug-
störf þar með höndum.
KOMINN TIL ENGLANDS
FLUGMAÐUR TÝNDUR
F.O. O. G. Sólmundson
F.O. Hannes Kr. Vídal
sem á s. 1. sumri var sagður týnd-
ur og síðar kom fram sem fangi á
Þýzkalandi, er nú kominn til
Englands og liggur þar á sjúkra-
húsi. Hann særðist og var lengst
af á sjúkrahúsi meðan hann var
í Þýzkalandi. Hann er sonur Mr.
og Mrs. Sigvalda S. Vídal á
Hnausa, Man.
HEIMTUR tJR HELJU
Mrs. O. G. Sólmundson, Kil-
donan, B. C., fékk tilkynningu
um það, að maður hennar F.O.
O. G. Sólmundson væri týndur,
hefði ekki komið til baka úr
flugferð einni 3. apríl. Mr. Sól
mundson var sendur heim til Is i
lands rétt eftir að hann hafði
tekið sér hvíld frá störfum í síð-
ast liðnum febrúar-mánuði. Á-
minstan dag (3. apríl) leggur
hann upp í flug við strendur ís-
lands og kemur ekki til baka.
Hafði hann innritast í flugher
1939, verið kennari við flugskóla
um skeið og’hafði síðar gæzlu-
flug víða með ströndum fram. Á
ílugskólanum í Ontario, var
hann efstur allra námsfélaga
sinna. í störfum sínum sýndi
, hann mikla lipurð og góða hæfi-
Pte. Edward G. Peterson
sem í herinn gekk 1939 (með
Queen’s Own Cameron High-
landers) og fór til Englands
1941, tók þátt í Dieppe-innrás-
inni, 9. ágúst 1942, særðist og
var tekinn fangi. Foreldrar hans
Mr. og Mrs. Magnús Peterson,
Norwood, Man., hafa nú fengið
skeyti um að Edward sé kominn
til Englands, heilu og höldnu og
kemur eflaust heim við fyrsta
tækifæri.