Heimskringla - 04.09.1946, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 4. SEPT. 1946
HEIMSKRINGLA
3. SIÐA
Fjármálanefnd: Mrs. J. F. Kristj-
ánsson, Winnipeg.
Samvinnumálanefnd: Mrs. N.
Stevens, Gimli.
Kirkjustarfsemisnefnd: Mrs. J.
Ásgeirson, Winnipeg.
Líknarstarfsemisnefnd: Mrs. J.
B. Skaptason, Winnipeg.
Útbreiðslumálanefnd: Miss S.
Vídal, Winnipeg.
Bókavörður: Miss M. Pétursson,
Winnipeg (endurkosin).
Yfirskoðunarmenn: Mrs. B. E.
Johnson, Winnipeg; Mrs. B.
Stefánson, Wpg. (endurk.).
Yfirskoðunarmönnum var
þakkað fyrir þeirra góða starf,
því embættið hafa þær haft í
mörg ár.
Mrs. S. E. Björnsson þakkaði
Mrs. Melan fyrir hennar ágæta
starf, og sagði að sambandið sæi
mikið eftir henni úr forseta sæti
og stjórnarnfendinni.
Mrs. Melan þakkaði konunum
úr nefndinni fyrir góða -og á-
nægjulega samvinnu.
Mrs. Árnason var vottað þakk-
læti fyrir hennar starf sem fjár-
málaritara, sem var svo vel leyst
af hendi.
Mrs. Árnason þakkaði fyrir
góða samvinnu, og sagði að Miss
Vídal mundi vera ágæt í þessari
stöðu, því allir þektu hana.
Mrs. P. S. Pálssson gerði til-
lögu sem studd var af Mrs. J. F.
Kristjánsson að skrifari skrifi
Mrs. J. Ásgeirson og tilkynni
henni, að ef hún treysti sér ekki
að taka embættið, sem formaður|
kirkjustarfsemisnefndarinnar að.
stjórnarnefndinni sé falið að
kjósa í þetta sæti. Samþykt.
Öllum þeim konum sem fara
úr embættum var þakkað fyrir
vinnuna.
Tillaga Mrs. G. Árnason studd
af Mrs. P. S. Pálsson að stjórnar-
nefndinni sé falið á hendur að
sjá um útgáfu kvennadeildar
Brautarinnar. Samþykt.
Miss Vídal innleiddi nýtt mál,
viðhald íslenzkunnar. Hún mælti
með því að það séu möguleikar
að viðhalda íslenzkri tungu, ef
allir vinna að því með einlægum
áhuga. Aðferðirnar, sagði hún,
væru að tala íslenzku á íslenzk-
um heimilum, að mæður kenni
börnum sínum íslenzkar vísur og
kvæði, og kenni þeim að lesa ís-
lenzku. Einnig að kenna íslenzku
á sunnudagaskólunum. Og svo
eru laugardagsskólarnir, sem
ýmsar deildir innan Þjóðræknis-
félags Vestur-lslendinga, starf-
rækja mikil hjálp. Þar að auki
hefir íslenzka verið kend á mið-
skólum fylkisins, svo segist hún
vona að það verði ekki langt
þangað til farið verður að kenna
íslenzku við Manitoba Viáskól-
ann.
Mrs. J. B. Skaptason sendi til-
lögu inn á þingið að hún vildi að
sambandið brúkaði enska tungu,
af þeirri ástæðu að margar fram-
úrskarandi duglegar ungar kon-
ur mundu þá ganga í félagið, og
hjálp þeirra mundi vera svo mik-
ils virði.
Mrs. J. F. Kristjánsson benti
á að það væri dásamlegt hvað
sumar ungu konurnar hafa
komið í verk, ein af þeim er
Lilja McKenzie, sem er skrifari
Service Committee.
Þetta mál var rætt og flestar
af konunum voru með því að
kvennasambandið viðhaldi ís-
lenzkunni eins lengi og hægt er,
þó það sé kanske bara tíma
spu'rsmál. Junior Alliance, sem
notar enskt mál, gæti myndað
íélög út um bygðirnar ef þeim
sýndist svo.
Forseti vottaði Lundar kven-
félagskonum innilegt þakklæti
fyrir góðar viðtökur. Svo aug-
lýsti hún samkomu sambandsins
sem haldin verður kl. 9 í Lundar
Community Hall, þar á að
skemta með söng, ræðu, og
myndasýningu. Svo sagði hún
slitið tuttugasta ársþing kvenna-
sambandsins.
Ólöf A. Oddleifsan,
skrifari
DANARMINNING
Mrs. Jóhanna Benson
Fædd 17. des. 1865
Látin 14. des. 1945
“Hún bar eins og hetja þyngsla-
þraut,
það þótti nú forðum sómi,
og geta svo mænt á móðurskaut
og mætt fyrir hverjum dómi.
Og svona er að fara sigurbraut
að síðasta klukknahljómi.”
(Þ. E.)
Það hefir dregist stóran leng-
ur en skyldi að minnast þessarar
merku konu, með nokkrum orð-
um. Hún var dóttir Jóns Jóns-
sonar og Guðrúnar Steinsdóttui
konu hans; komu foreldrar henn-
ar báðir til Canáda og dóu hér
vestra. Jón faðir hennar var
sonur Jóns, er lengi bjó á Núpi í
Laxárdal í Húnavatnssýslu, en
síðar mun hann hafa búið á Ing-
veldarstöðum á Reykjaströnd í
Skagafjarðarsýslu. Var hann að
auknefni kallaður Jón “sterki”,
enda rammur að afli, og gengu
margar sagnir af líkamlegu þreki
hans og styrkleika.
Jóhanna ólst upp um hríð hjá
foreldrum sínum, en á unglings-
aldri dvaldi hún á heimili séra
Jóns Hallssonar prófasts á
Glaumbæ. Hún stundaði nám á
Kvennaskólanum á Ytri-Ey. Ung
að aldri giftist hún Pétri Jóns-
syni frá Húsabakka; var hann af
hinni svonefndu Húsabakka-ætt,
sem er vel kunn í Skagafirði. Fá-
tæktar vegna var það, að þau
réðust til Vesturheimsferðar ár-
ið 1899; fór hún fyrst með 3
elztu börn þeirra, en maður
hennar dvaldi heima hjá ætt-
fólki sínu með hin börnin, en
kom vestur ári síðar, og áettist
að í Winnipeg, en þar hafði Jó-
hanna dvalið hið fyrsta ár, í
skjóli systur manns síns er þar
bjó.
Pétur og Jóhanna bjuggu
nokkur ár í Winnipeg. Mun lífs-
baráttan þeim ærið hörð reynst
hafa á þeim árum: börnin mörg,
heimilisbyrðin þung, atvinna ó-
viss — fáar leiðir opnar ný-
komnu fólki, maður hennar ekki
hraustur að heilsu, enda nokkuð
við aldur.
Reyndu þessi ár mjög á þrek
Jóhönnu, er var óvenjulega mik-
ið. En hún var ung, og gædd
margþættum hæfilegleikum,
praktísk í framkvæmdum og úr-
ræðagóð, og snillingur í allri
handavinnu, starfsþrek hennar
nærri ótakmarkað. Þess utan
var hún gædd miklu andlegu
þreki og sjálfstæðri lund, svo að
hún lét lítt bugast af neinum
ytri kringumstæðum. — Síðav
fluttu þau til Calgary, Alta.; fór
hagur þeirra smá batnandi; um
eitt skeið ráku þau þar verzlun.
Pétur maður hennar dó þar
árið 1913. Börn þeirra voru þá
enn á ungþroska aldri, en 1 í
bernsku. Öll voru þau vel gefin
og þróttmikil og framsóknar-
gjörn.
Árið 1914, fór Jóhanna kynn-
isför til íslands, en komst nauð-
uglega aftur til Canada, síðla
hausts, eftir að heimsstríðið
fyrra yar hafið. Um 1915 flutt-
ist hún til Vancouver, B. C. Sum
eldri börn hennar voru þá kom-
in vestur að hafi, settust þau síð-
ar að í Californíu-ríki.
Börn hennar á lífi eru: Joseph
Arthur, San Francisco, kvæntur;
Mrs. Beulah Woodcock, Winni-
peg; John, í Sutherland, Sask,,
ókvæntur; Sarah, Mrs. La Sency,
Oakland, Cal.; Ruth, Mrs. R. A.
Fees, einnig búsett í California-
ríki.
í Vancouver giftist Jóhanna
Birni (Kristmundssyni Benja-
mínssonar) Benson, ættuðum úr
Gimli-umhverfi, en um allmörg
ár búsettum í Selkirk. Hann vai
trésmiður að iðn, og ekkjumaður
er þau Jóhanna giftust. Hvorki
er mér kunnugt um giftingarár
þeirra, né heldur um dánarár
lians, en þó hygg eg hann dáinn
vera síðla ársins 1942, eða í árs-
byrjun 1943.
Hjónaband þeirra varði all-
mörg ár; var innilegt samband
með þeim, og heimili þeirra hið
ánægjulegasta. Henn féli það
hlutverk í hendur að stunda
hann í löngu sjúkdómsstríðif er
hún gerði með hinni mestu prýði.
Eftir lát manns síns dvaldi Jó-
hanna um hríð í Vancouver,
stundaði hún þá tilsögn í “Handi-
craft”, bæði á námsskeiðum og
opinberum skólum, en einnig íj
þágu ýmsra félaga. Gat hún sér
hinn bezta orðstír fyrir störf sín
og óvenjulega tækni á þessu
sviði. Hún fékk svo tilboð að-
kenna þessa iðnaðargrein í Cal-
gary, dvaldi hún þar á annað ár,
en flutti þá til Selkirk, aðallega
til þess að vera nálægt íslending-
um og í félagslegu sambandi við
þá. Hingað til bæjar kom hún
vorið 1944, og dvaldi hér það sem
fcftir var æfinnar. Stuttu eftir!
hingaðkomu gekk hún.í íslenzka1
söfnuðinn hér, því hún var kona
innilega trúuð; starfaði hún og
var þátttakandi í félagsmálum
eftri mætti, og af einlægri gleði.j
Sýndi hún söfnuðinum miklaj
trygð. Hin sama hjálpsamlega
afstaða til safnaðarmála ein-
kendi hana, er eg kyntist henni á
Kyrrahafsströndinni, á árunum
1917—1921.
Það er harla torvelt í stuttri
grein að gera viðeigandi og rétt-
mæt skil jafn breytilegum og
margþættum hæfilegleikum sem
þem er Jóhanna átti yfir afPráða.
Vikið hefir verið að þreki því er
hún sýnd í all-erfiðri æfibaráttu
— stundum á torsóttri leið. —
Leikni hennar og snild í hann-
yrðum, í saumi — og list-prjóni
var fágæt. Henni var mjög um-
hugað um að þessi sérstæðu ein-
kenni hins íslenzka þjóðararfs
gleymdust ekki; taldi hún það
sanna þjóðarrækt að kynna þau
sem flestum. Hún átti fjölbreytt
og auðugt ímyndunarafl; jafnvel
á efstu árum sóttu á hana mál-
efni, er hún þráði um að rita.
Hún var kona aldurhnigin, er
hún hlaut lofsamleg ummæli fyr-
ir stutt leikrit er hún skrifaði, í
dramatískri samkepni í Alberta-
fylki.
Ógleymanlegust verður hún
mörgum er henni kyntust fyrir
sjálfstæði í hugsun og fram-
komu; vart gat hún nokkuð af
öðrum þegið — jafnvel þeim er
hún treysti, af ótta fyrir því að
með því yrði frelsi hennar fyrir
skerðingu, óttaðist hún það öllu
meira, að vera öðrum háð. Sjald-
gæf einkenni sameinuðust í skap- j
gerð hennar, er var heilsteypt og
all-stórbrotin. Hún var draum-;
kend í lund, en afar praktísk í
hversdagslegum efnum, féglögg,
jafnframt því að vera mjög svo
höfðingslunduð. H*jálpsöm við
alla nauðlíðandi, með leynd, en
laus við alt skrum eða auglýs-
ingu á því er hún vel gerði;
trygglyndi hennar við þá semí
hún mætti vinsemd hjá var fá-
gæt.
Eftir að hún kom hingað til
bæjar, mátt segja að hún væri
, þrotin að heilsu og kröftum, en
sterkur vilji knúði hana til þess
I að gefast aldrei upp, láta sem
j ekkert væri að, þótt vart gæii
hún jafnan í framkomu og
klæðaburði. — Hún fékk hægt
andlát, dó í svefni; á það tákn-
ræna fegurð í sér fólgna, eftir
jafn starfsríkan dag, og hennar
var.
Útför hennar fór fram frá
kirkju Selkirk-safnaðar, þ. 27.
des. að viðstöddu mörgu fólki.
Tvö af börnum hennar, Mrs.
Beulah Woodcock og Arthur Jo-
seph, frá San Francisco voru
viðstödd útförina, einnig dóttur-
dóttir hennar, Mrs. Irene Gra-
ham, frá Winnipeg.
S. Ólafsson
ARNLJÓTUR B. OLSON
17. jan. 1864 — 16. ágúst1946
hún á fætur stigið. Snyrtileg var
Föstudaginn, 16. ágúst, lézt
Arnljótur B. Olson á Betel, gam-
almennaheimilinu á Gimli, 82
ára að aldri. Hann hafði verið á
heimilinu aðeins rúmt ár, en
vanheilsa þjáð hann meiripart
inn af þeim tíma, enda var byrði
ellinnar orðin honum þung.
Hann var fæddur að Finns-
tungu í Bólstaðarhlíðarhreppi í
Húnasvatnssýslu 17. janúar 1864
og var einn af þrettán systkin-
um alls, sem eru nú öll dáin
nema tveir bræður, á Islandi,
Ólafur á Árbakka í Húnavatns-
sýslu qg Sig\'aldi á Skeggstöðum
í sömu sýslu. Önnur systkini sem
upp komust, en sem nú eru dáin
voru Björn, sem bjó lengi á
Gimli, og Ingibjörg, sem var gift
Benedikt Freemannson. Foreldr-
ar Arnljóts voru Björn (yngri)
Ólafsson á Auðólfsstöðum í
Langadal í Húnavatnssýslu og
Anna Lilja Jóhannsdóttir frá
Brúnastöðum í sömu sýslu.
Arnljótur kom heimanað frá
íslandi árið 1888, og settist að
fyrst í Winnipeg um stutt skeið,
og svo síðar á Mountain, N. D.,
og átti heima hjá Skafta Brynj-
ólfssyni, þar sem Björn bróðir
hans var einnig, og gekk á al-
þýðuskóla þar. Nokkru seinna
sneri Arnljótur aftur til Winni-
peg og svo til Gimli þar sem
hann bjó til 1918, er hann flutt-
ist aftur til Winnipeg og átti þar
heima mestmegnis það sem eftir
var af æfinni þangað til að hann
fór til Betel fyrir rúmu ári síðan.
Kona Arnljóts var Jórunn Sig-
ríður ólafsdóttir Þorsteinssonar,
mesta myndar kona. Hún er dá-
in fyrir nokkrum árum. — Þau
eignuðust tvo syni, Snæbjörn
sem er dáinn fyrir örfáum árum,
og Ólaf Hrafnkel, sem býr í St.
James, Man., og vinnur fyrir
strætisvagnafélagið, Winnipeg
Electric Railway. Hann er giftur
dóttur Sigurðar Baldvinssonar
frá Gimli.
Meðal annars, sem Arnljóts
verður minst fyrir, og helzt með-
al hérlendra manna, er hin
rausnarlega bókasafnsgjöf hans
til háskólans hér í Winnipeg fyr-
ir nokkrum árum og nefnist nú í
safni háskólans “The Arnljótur
B. Olson Library”. Bækurnar
voru allar íslenzkar bækur og
námu alls um 1200 bindum.
Eins og áður er getið, dó Arn-
ljótur á Betel 16. ágúst, eftir
langvarandi vanheilsu. Jarðar-
förin fór fram þar 19. ágúst og
jarðað var í Gimli grafreit þar
sem svo margir landnemar og
eldri Islendingar hvíla. Séra
Fhilip M. Pétursson jargsöng.
VÍÐFRÆGUR SÖNGVARI
KEMUR HEIM EFTIR
10 ÁRA tJTIVIST
Einar Kristjánsson, óperu-
söngvari kom til Reykjavíkur s.l.
föstudagskvöld, ásamt konu
sinni og tveim dætrum. Hann
dvaldist síðast hér á landi hálf-
an mánuð 1936. Einar hóf söng-
nám að afloknu stúdentsprófi
1930. Hann hefir dvalist 15 ár í
Þýzkalandi og 1 ár í Austurríki.
Einar. hefir getið sér mikla frægð
í Þýzkalandi og gert landi sínu
mikinn sóma. Hann ætlar að
halda þrjá hljómleika í Reykja-
vík, n. k. sunnudag, þriðjudag
og fimtudag. Hljómleikarnir á
sunnudag hefjast kl. 5, en hina
dagana kl. 9.‘ Einar hafði frá
mörgu að segja, er hann ræddi
við blaðamenn að Hótel Borg í
gær.
Frá Hamborg á 48 klst.
—■ Við fengum fljóta ferð
heim, segir Einar. Við fórum
með járnbrautarlest frá Ham-
borg til Kaupmannahafnar og
þaðan með flugvél um Prest-
wick til Reykjavíkur. — Ferðin
hingað frá Hamborg hafði tekið
48 klst. Mér tókst ekki að koma
svo snemma til Kaupmannahafn
ar að eg næði íslenzka utanfarar •
kórnum, eins og komið hafði til
orða.
Heimili Einars í rústir.
Einar sagði loftárásirnar á
Þýskaland hafa verið ægilegar.
Hann átti heimili í Hamborg,
en dvaldist oft hjá tengdafor-
eldrum sínum í Dresden. Bæði
þessi heimili fóru í rústir í loft-
árásunum. Einar kvaðst hafa
sloppið vel frá ógnum loftárás-
anna. Sprengjuvælið, sem marga
ætlaði að gera vitlausa, hefði
engin áhrif haft á sig, þótt hann
ætlaði “vitlaus að verða, ef ískr-
aði í diski, eins og hann orðaði
það.
III kúgunn nasista.
Einar sagði, að illt hefði verið
að búa við kúgun nasista. Hann
kvað marga útlendinga hafa ver-
ið setta í fangabúðir og nauð-
ungavinnu. — Hann kvaðst hins-
vegar hafa sloppið við öll bola-
brögð nasista, enda þótt hann
væri andnasisti og hefði ekki
farið sérlega dult með það. Ein-
ar sagði, að kúgun nasista varð-
andi listir hefði ekki komið jafn-
hart niður á óperum og ýmsum
öðrum listagreinum, t.d. málara-
listinni. Þó hefðu m.a., óperur
eftir Offenbach og Mendelsohn
verið bannaðar.
Þröngur kostur í Þýskalandi.
Einar sagði, að skortur hefði
verið á öllum vörum í Þýska-
landi á stríðsárunum, enda
hefðu allar vörutegundr verið
sk^mmtaðar. Bögglar þeir, sem
Rauði Kross íslands, hefði sent
Islendingum og mönnum af ís
lenzku bergi brotnum í Þýska-
landi hefðu því komið í góðar
þarfir. Það hefði verið mikil við-
brigði að komast burt úr Þýska-
landi, og hámarki sínu hefðu
viðbrigðin náð hér í Reykjavík,
en ísland væri sann kallað Gós-
enland.
Víðfrægur söngvari.
Einar hefir sungið við flestar
óperur í Þýskalandi. Hann hefir
ætíð látið þess getið, að hann
væri Islendingur, og á öllum
söngskemtunum er hann hefir
haldið, hefir hann sungið að
minnsta kosti eitt íslenzkt lag,
svo að nærri má geta, hvílíkur
landkynnir Einar hefir verið.
Eftir uppgjöf Þýzkalands söng
Einar um fimm mánaða skeið
fyrir brezka hermenn. — Einar
hefir hlotið heiðursmerki, sem
Svíakonungur veitir vísinda- og
listamönnum. Einar söng fyrir
konung árið 1936, og var hann
hinn þriðji, sem þá hafði hlotið
heiðursmerkið.
Alhliða, lyriskur tenór
Einar er lyriskur tenórsöngv-
ari, enda hefir hann aðallega
sungið í óperum eftir Mozart,
Puccini og léttum óperum eftir
Verdi. En hann er jafnþektur
sem konsertsöngvari og sem ó-
perusöngvari, enda hefir hann
sett markið hærra en það að
vera einungis óperusöngvari. —
Hann hefir gert sér far um að
túlka hina æðstu tónlist og hina
lyriskustu.
Hljómleikarnir
Á hljómleikum sínum hér í
Reykjavík mun Einar aðallega
syngja lög eftir Schubert og
Grieg. Hann mun einnig syngja
önnur norræn lög og aríur úr
ýmsum óperum. Svo syngur
hann sennilega nokkur íslenzk
lög. — Einar veit ekki ennþá,
hvort hann muni geta haldið
hljómleika úti á landi.
Vill dveljast á Norðurlöndum
Einar mun dveljast hér á landi
4—6 vikur. Hann hefir ennþá
ekki ráðið, hvert halda skuli, en
hahn á m. a. kost á að fara til
Stokkhólms. Hann vill helzt
hafa aðalsetur sitt á Norðuriönd-
um, því að þar finnur hann mest-
an hljómgrunn fyrir list sína
Kona Einars, frú Martha Papa-
foti Kristjánsson, sem hann gekk
að eiga 1936, og tvær dætur
þeirra, Vala Þóra, 7 ára, og
Brynja, 5 ára, munu dveljast hér
í Reykjavík um óákveðinn tíma.
—Mbl. 7. ágúst.
EF VÆRI ÞÚ KOMINN!
Ef værir þú kominn í“suðræna
sveit,
við sólina heita og dagana langa.
Og sæir þar Blámenn í bardaga
leit,
þar bölvandi og blóðþyrsta
ganga.
Þeir segja þá myndu þér söguna
Þá,
er sagt er að dauðinn einn kunni.
Um alsleysið þeirira í ánauða þrá,
með ógnum af kolsvörtum
munni. E. J.
NÚ ER GAMAN AÐ GEFA
Gjörbreytt er orð gjafir,
gef eg nú sjálfum mér.
Áður sögðu allir stafir,
eg ætti að gefa þér.
John S. Laxdal