Heimskringla - 09.04.1947, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 9. APRIL 1947
HEIMSERIRGLA
5. S13
ir vegna pergaments/blaðanna. í
Vatikaninu er til pergaments-
rolla, 217 fóta löng og 33 þuml-
ungar á breidd. Þar eru skráðar
Móses bækurnar 5 á hebrezku.
Handritið er talið vera frá 9.
öld.
Það var kallað galmus, sem
leysti stílinn af hólmi. Hann var
gerður úr reyrgrasi frá Níl. Jafn-
vel eftir að fjaðrapenninn var
kominn í tízku ’héldu menn
tryggð við kalmus úr gulli eða
silfri, en þá var komið hátt í
mannvirðingarstiganum.
'Margs konar blek var notað,
t d. ibæði rautt, blátt, svart og
grænt. Grikkir og Rómverjar
kunnu vel að búa til blek.
Svarta blekið hefir reynst mjög
endingargott og heldur sér enn
þann dag ií dag. 1 blekið hefir
verið hlandað brenndu dufti úr
fílabeini eða hörðu tré Iblöndnu
gúmmái og hefir það gert blekið
þykkra og varanlegra. Líka var
notað ljósara blek og meðal
annars siá lögur, sem smokkur-
inn gefur stundum frá sér. Perg-
amentblöðin voru undin upp á
ás eða kefli. Voru höfuð á keflis-
endunum, oft fagurlega skorin
og skrýdd fílabeini eða gulli.
Merkileg handrit frá Mexiíkó
oru til á bókasafninu d Viín. Þau
eru skrifuð á mannsskinn.
Þegar á níundu öld er getið
Um pappáf, sem gerður var úr
hör eða baðmull. Það var merki-
leg framför. Á fjórtándu öld
kemst pappírsíðnaðurinn á fót.
Hráefnið var tuskur úi* * hör og
baðmull. Hver verksmiðjan reis
af annari og papýrus og perga-
ftient hvarf úr notkun.
—Tíminn, 13. marz.
Formælandi friðarmála
Mtahandas K. Gandhi hefir
'hvatt til þess, að efnt verði til
varanlegrar stofnunar í Asíu, er
taki til meðferðar málefni Asiíu.
Varar hann við, að stofna til
ófriðar við Evrópu og Ameráku.
Gandhi hélt ræðu á samibands-
ráðstefnu í Nýja Delhi. Kvaðst
hann langa til að sjá hugsjónir
sínar og Iþrár um einn heim,
friðarheim ,rætast, meðan hann
væri enn þá ofar moldu.
Staka
Oft var þörf en nú er nauðsyn,
námskeið fyrir mennina,
að 'bera i huga bezta mannvin,
og bjóða hina kinnina.
John S. Laxdal
★ ★ »
Lúterska kirkjan í Selkirk
Sunnudaginn 3. apríl — Ensk
messa kl. 11 f. h. Sunnudaga-
skóli, kl. 12 á þádegi. Islenzk
^íessa kl. 7 e. h. — Allir boðnir
velkomnir. S. Ólafsson
★ ★ ★
Messa í Riverton
13. april —: Riverton, ensk
ttiessa kl. 2 e. h.
B. A. Bjarnason
EINAR ALFRED
BRANDSON
1885 — 1947
Einar var fæddur 2. febrúar,
1885 í North Dakota. Foreldrar
hans voru hin góðkunnu hjón,
Jón Brandson og Margrét Guð-
ibrandsdóttir. Ólst hann upp á
bernskustöðvunum og giftist þar
Octavíu Thorwaldson frá Moun-
tain, N. D. Þau eignuðust einn
son, Robert, sem nú er giftur og
býr i Los Angeles, California.
Einar átti heima í North Da-
kota þar til.hann fluttist vestur á
Kyrrahafsströnd fyrir eitthvað
um 20 árum síðan.
Auk sonar hans og ekkju, lifa
hann 2 systkini: Áskell Brand-
son, bóndi nálægt Blaine, Wiash-
ington og Petrea, Mrs. Surry, í
Massachusetts. Tvö þessara syst-
kina, auk Einars, eru nú dáin:
'hinn Víðfrægi og ástsælni lækn-
ir, Dr. Brandur Brandsson, og
Sigríður kona Dr. Ólafs Björns-
sonar.
Einar var maður fríður sýnum
og mesta prúðmenni í allri fram-
komu. Hann var góðum gáfum
gæddur og hinn bezti drengur
eins og fólk hans alt.
Framan af æfinni var hann
gleðimaður og eiga vinir hans
frá þeim dögum margar minn- i
ingar um ljúfar og glaðar stund-
ir í samveru við hanrv En gæfan
sneri snögglega við honum bak-
inu. Sótti þá að honum þung-
lyndi, er gerði hann einrænan,
og sóttist hann þá liítt eftir sam-
neyti við aðra. Ekki þykir mér
ólíklegt að hann hafi margt
kvöld lagst til hvíldar í svipuðu
ástandi og skáldið, Robert Louis
Stevenson lýsir:
“With the half of a broken hope
for a pillow at night,
That somehow the right is the
right,
And the smooth shall bloom
from the rough.”
Hér á^Ströndinni dvaldi Einar
lengstum í Portland og Seattle,
þar sem hann dó á laugardaginn,
hinn 22. marz þ. á., og þar voru
síðustu kveðjur fluttar í útfar-
arstofu Mittelstadts í Ballard,
að viðstöddum bróður hans Ás-
keli og nokkrum vinum.
Nú er gengin gatan hörð;
Glepur enginn friðinn.
Fast og lengi fósturjörð
Faðmar drenginn liðinn.”
A. E. K.
Hjúskapar-boðsbréf
og tilkynningar,
eins vönduð og vel úr garði
gerð eins og nokkurstaðar er
hægt að fá, getur fólk fengið
prentuð hjá Viking Press Ltd
Það borgar sig að líta þar inn og
sjá hvað er á boðstólum.
ÞRJÁR UNDIROKAÐAR
ÞJÓÐIR
Fyrir styrjöldina byggðu um 6
milj. manna lönd þessara þjóða.
Þær töluðu hver sitt tungumál,
er voru meðal þeirra elztu í
Evrópu. Þrátt fyrir margra aldq
yfirráð útlendra þjóða, — eins
og Þjóðverja, Svía, Pólverja og
Rússa, — hafði þeim heppnast
að varðveita þjóðerni sín og sér-
stæða menningu. Sjálfstæðis- og
frelsisvakningin, sem fór um
Evrópu á síðustu öld, náði einn-
ig þangað og vakti forustumenn-
ina til athafna og dáða. Þegar
frelsisstundin rann upp íí lok
fyrri heimsstyrjaldarinnar, voru
þær þvi að ýmsu leyti undir
það búnar að taka málin í sánar
eigin hendur. Þær hröktu hina
fyrri dottnara d burtu og settu
sameiginlega stjórn á fót. Brátt
fengu þær viðurkenningu sigur-
vegaranna á frelsi sínu, enda
var þá enginn í hópi sigurvegar-
anna, er ekki viðurkenndi rétt
smáþjóðanna.
Hið stutta hlé milli heims-
styrjaldanna varð hinn mikli
viðgangstími þessara þjóða.
Sjálfstæðið flutti þeim margvás-
lega blessun. Andlegri og iverk-
legri menningu þeirra fleygði
fram og afkoma alþýðunnar
batnaði stórum. Stórjörðum var
skipt og aðstaða bænda var ibætt
á margan annan hátt. Margar
nýjar menntastofnanir voru
stofnaðar, einkum var þó al-
þýðumenningin aukin. «
Fljótlega eftir að styrjöldn
hófst,, dró ský fyrir sólu. Rússar
gerðu tilkall til þess að fá her-
stöðvar í öllum þessum löndum
og hétu vernd sinni í staðinn.
Forráðamenn landanna töldu
ekki annað ráðlegt en að láta að
þessum kröfum Rússa og sýna
í hvívetna, að þeir vildu hafa
góðia samvinnu við þá. En það
gagnaði ekki. Sumarið 1940
lýstu Rússar yfir því, að stjómir
þessara landa hefðu svikið alla
samninga og þeir hefðu orðið
að taka löndin hernámi og setja
þeim nýja forráðamenn. Hinir
nýju stjórnendur, sem allir voru
kommúnistar og flestir höfðu
dvalið í Rússlandi, hófust strax
handa um að koma stjórnarfar-
inu í kommúnistiskt horf. Kosn-
ingar voru látnar fara fram, er
sýndu yfirgnæfandi fylgi komm-
únista, er áður höfðu verið fylg-
isvana. Þúsundir af mennta-
mönnum og fyrri fyrirliðum al-
þýðunnar voru fangelsaðir og
fluttir austur á bóginn. Stór-
felldari “hreinsanir” voru taldar
í aðsigi, þegar Þjóðverjar hófu
styrjöldina gegn Rússum 1941.
Styrjaldarárin urðu nýr ógn-
artími fyrir þessar þjóðir. Tví-
vegis var barist í löndum þeirra,
fyrst, þegar Rússar voru hraktir
þaðan, og síðar, þegar Rússar
hröktu Þjóðverja þaðan. Ægileg-
ar skemdir urðu á landi og mann-
virkjum. Þjóðverjar beittu alla
þá, sem voru álitnir hlyntir |
Rússum, mestu harðýðgi. Þegar
þeir voru hraktir burtu, flúðu
með þeim tugir þúsunda manna,
sem óttuðust yfirráð Rússa og
vildu komast inn á landssvæði
Bandaríkjamanna áður en styrj-
öldinni lyki. Þessir menn voru
þó fæstir nazistar, heldur voru
mentaðir lýðræðissinnar, en þá
óttuðust kommúnistar einna
mest, því að þeir áttu öruggast
fylgi hjá alþýðunni.
Litlar sögur hafa farið af þess- j
um þjóðum síðan sty/jöldinni
lauk. Þær eru vandlega faldar
bak við járntjaldið, sem Rússar
hafa slegið um lönd sín illu
heilli. Þó er kunnugt um, að
hinn kommúnistiski minnihluti
fer þar með öll völd. Margir
þeirra, sem fara með þýðingar-
mestu embættin eru Rússar. Svo
á að heita, að lönd þessi séu sér-
stæð lýðveldi innan Sovét-rlíkja-
sambandsins, en vitanlegt er, að
Rússar ráða þar öllu. Stórfelldar
handtökur hafa átt sér stað og!
sífellt er verið að flytja fólk frá
þessum löndum til fjarlægra
héraða Rússaveldis, en rússneskt
fólk er flutt þangað í staðinn.
Þótt Mtið fréttist gegnum
járntjaldið, er næsta Mklegt, að
þessar frjálshuga þjóðir uni slák-
um kjörum illa. Það myndi auka
hróður Rússa meira en flest
annað, ef þeir vildu veita þess-
um þjóðum aftur frelsi sitt og
tryggðu sér vináttu þeirra og
samvinnu með drengilegri
breytni. Það fordæmi Breta, að
hvers konar nýlendukúgun eigi
að hverfa úr sögunni, mætti
vera þeim til fyrirmyndar.
—Tímin 11. marz.
FJÆR OG NÆR
Nýjar bækur í “Frón”
Klippið þenna miða úr blöð-
unum og hafið hann með ykkur
á safnið, eða festið hann í bóka-
listann ykkar.
B 279—Hvíta höllin, Elinborg
Lárusdóttir
B 279—Úr dagbók miðilsins,
Elinb. Lárusdóttir
B 280—Á eg að segja þér sögu?
Br. Sveinsson
B 281—Sandur, Guðm. Danielss.
B 282—Eldur, Guðm. Danielss.
B 283—Sögur, A. C. Doyle
B 284—Ritsafn I,, Þorgils Gjall-
andi
B 285—Ritsafn II., Þorgils
Gjallandi
B 286—Ritsafn III., Þorgils
Gjallandi
B 287—Ritsafn IV., Þorgils
Gjallandi
D 33—Skrúðsbóndinn, B. Guð-
mundsson
D 34—Fróðá, Jóhann Frímann
I 44—íslenzk annálabrot, Gísli
Oddsson
I 45—1 ljósaskiftum, F. H. Berg
I 46—íslenzkar þjóðsögur I.,
Ól. Davíðsson
George G. Elia? Donald Bradley David Marr D. J. McKay
FJÓRIR SIGURVEGARAR — Tveir af fjórum Manitoiba bændum, sem unnu verðlaun, fylkisverðlaunin, í $25,000
National Barley samkepninni, sem Brewing and Malting sambandið tók þátt í og lagði fram verðlaunafé til, í sambandi
við þjóðar samkepnina sem lauglýst var fyrir 1. apríl að færi fram á Manitoba vetrarsýningunni í Brandon. Þeir Manitoba
bændur er unnu verðlaun í fylkissamkepninni eru sýndir hér að ofan og heita frá vinstri til hægri: George G. Elias er vann
$400; Donald Bradley, Portage la Prairie vann $300; David Marr frá Renwer vann $200; D. J. McKay, Pilot Mound, vann
$100. I sambandi við þjóðarsamkepnina var Mr. Elias nefndur “Canada’s Carlot Malting Barley King”, og á Brandon sýn-
ingunni afhenti búnaðarmálaráðherra Canada, James G. Gardiner, honum $1,000 ávtísun. Hinir þrír sem verðlaun unnu
lí þjóðarsamkepninni eru: George W. Johnson, Sylvan Laké, nálægt Red Deer, Alta., næstur Mr. Elias og vann $500; Don-
ald Bradley, Fortage la Prairie, þriðji, vann $300; og John A Wylie, Norquay, Sask., fjórði, vann $200.
I 47—Islenzkar þjóðsögur II.,
Ól. Davíðsson
I 48—Islenzkar þjóðsögur III.,
Ól. Davíðsson
L 175:—Nýjar kvöldvökur, 1945
L 176—Nýjar kvöldvökur, 1946
L181—Morgunn, 1945-46
L184—Víðsjá, 1946-47.
* ★ * i
BRAUTIN
Ársrit Sameinaða Kirkjufé-
lagsins, er til sölu hjá:
Björn Guðmundsson, Reynimel
52, Reykjavík, Iceland
Bókaverzlun Árna Bjarnarsonar,
Akur.eyri, Iceland
Bókaverzlun Þorsteins M. Jóns-
sonar, Akureyri, Iceland
Björnssons Book Store, 702 Sar-
gent Ave., Winnipeg.
Viking Press Ltd., 853 Sargent
Ave., Winnipeg, Man.
K. W. Kernested, Gimli, Man.
AUSTURLANDA
ROSIR
Þessi yndislega teg-
und rósa var töpuð tif
margra ára, en fanst
svo af hendingu í ein-
um gömlum garði og
rvefnd á ensku “Climb-
ing Peony, Climbing
Rose, Double Hardy
Morning Glory” o.s.frv.
Hún deyr á haustin en
sprettur af sömu rót á
vorin. Mjög harðger og
kröftug. Fullvaxnar,
tvíblóma rósir eru ljós
rauðar, IV2 til 2 þml. í
þvermál, og standa í blóma alt sum-
arið, jafnvel í heitu veðri. Margir
eldri garðyrkjumenn muna þessa
fínu vafningstegund. Við bjóöum
plöntur sem blómstra þetta sumar.
Pantið og sendið borgun núna. Verð-
ur send um sáðningátimann. (Hver
50«) (3 fyrir $1.25) (tylftin $4.00)
póstfritt.
FRl—Vor stóra útsœðisbók fyrir 1947
Enn sú bezta 25
Gestur Pálsson, Hecla, Man.
F. Snidal, Steep Rock, Man.
B. Eggertsson, Vogar, Man.
DOMINION SEED HOUSE
Georgetown, Ontario
J. J. Middal, Seattle, Wash.
Guðjón Friðriksson, Selkirk,
Man.
Björn Björnsson, Lundar, Man.
Mrs. Guðrún Johnson, Árnes,
Man. .
B. Magnússon, Piney, Man.
Einar A. Johnson, Riverton,
Man.
Mrs. B. Mathews, Oak Point,
Man.
Ingimundur Ólafsson, Reykja
vík, Man.
S. S. Anderson, Kandahar, Sask.
G. J. Oleson, Glenboro, Man.
J. O. Björnson, Wynyard, Sask.
Jón Ólafsson, Leslie, Sask.
Thor Ásgeirsson, Mozart, Sask.
E. E. Einarsson, 12 E. 4th Ave..
Vancouver, B. C.
G. Thorleifsson, Garðar, N. Dak.,
U.S.A.
M. Thordarson, Blaine, Wash.
Ch. Indriðason, Mountain, N. D
Gunnar Matthíasson, Inglewood,
Calif.
Bjarni Sveinsson, Keewatin, Ont
G. B. Jóhannson, Geysir, Man.
Tímóteus Böðvarsson, Árborg,
Man.
Dr. S. E. Björnson, Ashem, Man.
★ ★ «r
50 ára minningar um
skáldskap Borgfirðinga
Fyrsta hefti er nú komið á
bókamarkaðinn, og er það ákveð-
inn vilji útgefandans að ekki
líði á löngu að fleiri hefti komi
fyrir almenningssjónir. — Þetta
hefti er 30 blaðsíður, í góðri kápu
og prentað á ágætan pappír. —
Verð: 50c. — Fæst í Bókabúð
Davíðs Björnsson og hjá Viking
Press Ltd.
KAUPIÐ HEIMSKRINGLU—
útbreiddasta 09 fjölbreyttasta
islenzka vikublaðið
Tilkynning
Umboðsmaður okkar á Islandi er Björn Guðmunds-
son, Htaltsgata 9, Reykjavík. — Hann tekur á móti pönt-
unum á blöðunum og greiðslum fyrir þau.
Heimskringla og Lögberg
VERZLUNARSKOLANAM
Aldrei hefir verið eins nauðsynlegt og ein-
mitt nú, að hafa verzlunarskóla mentun,
og það fólk sem hennar nýtur hefir venju-
lega forgangsrétt þegar um vel launaðar
stöður er að ræða.
Vér höfum nokkur námsskeið til sölu við
fullkomnustu verzlunarskóla í Winnipeg.
Spyrjist fyrir á skrifstofu vorri þessu
viðvíkjandi, það margborgar sig.
The Viking Press Limited
Banning og Sargent
WINNIPEG :: MANITOBA
Til kaupenda Heimskringlu og Lögbergs
Frá því var nýlega skýrt í báðum íslenzku blöðunum
vestan hafs, að verð ætfiminninga, sem færu yfir 4 ein-
dálka þumlunga, yrði framvegis reiknað 20 cents á
þumilunginn; þetta er að vísu ekki milkill tékjuauki, en
þetta getur dregið sig saman og komið að dálitlu liði.
Venjulegar auglýsingar kosta 70<5 eindálka þuml.
THE VIKING PRESS LTD.
THE COLUMBIA PRESS LTD.